Katalog

6 SAYFA 13 MAYIS 2012 PAZAR "Antalya'da iŞ'te HAYAT" Zenginden Zenginden alıp alıp fakire fakire veren ünlü ünlü bir bir çizgi çizgi veren film film kahramanıdır kahramanıdır RoRobin Hood. Hood. Antalya'da Antalya'da bin iki iki dönem dönem belediye belediye başkanlığı yapan yapan SeSebaşkanlığı lahattin lahattin Tonguç Tonguç da da 'Benim bu bu ülkeye ülkeye borbor'Benim cum cum var' var' diyerek diyerek kenti kenti için elinden elinden geleni geleni için yapmış, yapmış, emek emek verenin verenin hakkını gözetmiş gözetmiş hakkını Hazırlayan PELİN GEL AĞAN Antalya'nın Robin Hood'u Liseden sonra İstanbul'da amcanızla kalıyorsunuz... İstanbul Hukuk Fakültesi'ni kazandım. Hayalim; doktor olmaktı. Üç amcam da doktordu. İstanbul'daki amcam Sadri Ethem Tonguç, Türkiye’nin önde gelen dahiliyecilerindendi. Hayatıma etki eden kişilerin başında gelir. Hukuğa girmedim. ‘Doktor olurum sonra’ diye Fen Edebiyat Fakültesi'nde Jeofizik bölümüne girdim. Hukuk okuyorsunuz ama... Doktorluk hevesim hep vardı. Tüm tıp fakültelerinin imtihanlarına girdim. Ankara Tıp Fakültesi'nin imtihanına iki defa girip ikisini de kazandığım için yazılamadım. Ankara Hukuk'ta okudunuz. Kahvede oyun oynarken, arkadaşım ‘imtihana seni kaydettirdim’ dedi. İmtihanı kazandım. Okulu bitirdikten sonra Antalya'ya dönüp avukatlık yapıyorsunuz ve sonra siyasete giriyorsunuz. Neden siyaset? 1957'de Antalya'da CHP'ye destek için gençlik kollarına katıldım. 27 Mayıs'ta talebe hareketlerinin içindeydim. Ankara’da rahmetli Uğur Mumcu'nun da olduğu ekibimiz vardı. Okulda kaldık. Ama bir gördüm ki hocaların mantosunu tutmadan bir şey olmuyor. Ben, üç ay dayanabildim. Doktora yapacaktım. O dönem eşimle tanıştım. Antalya'ya gelerek avukatlığa başladım. Sonra Doğu Beyazıt'a askere gittim. İlk kez doğudaki yaşamı o insanların açlıkla mücadelesini gördüm. Politikaya eğilmemin nedenlerinden biri budur.1969’da seçimler var. CHP İl Başkanı istifa etti. Bir ay başkan bulunamadı. Bana dediler “ol” diye. Neden bulunmadı? CHP diye bir şey yok. Antalya sağın kalesi. 3 ay köy köy dolaştım. İlçe başkanları ağa. Bunları görevden aldım. 7 milletvekilinden 2'sini aldık ve senatörlükten de birini aldık. Ailemi geçindirmem lazımdı. Başkanlığa aday olmadım. Avukatlık yaptım. “Belediye başkanı adayı olacaksın” dediler. Belediye başkanlığı maceranız bu şekilde başladı Evet, tesadüf başladı. MURATPAŞA CAMİSİ Çocukluğunuzun Antalyası ile ilgili bizimle ne paylaşırsınız? İkinci Dünya Harbi'nin civcivli yıllarında doğmuşum. O zaman evler suyunu Saçlı Kuyu'dan alırdı. Evlerin kuyularında kışın yağmur suları biriktirilir içme suyu olarak kullanılırdı. Kullanma suyu ise Antalya'nın tüm sokaklarından Düden'den, Yedi Arık'tan Kızılarık'tan gelir; sular evlerimizin önündeki arklardan akardı. Kızılsaray Mahallesi'ndeki evimizin oraya Kızılarık'tan kol gelir. O kol şimdi Muratpaşa Camisi olan; o dönemde havuz olan yerde birikirdi. Biz, o havuzda yüzmeyi öğrendik. YÜZME HAVUZUYDU ntalya'da 7380 yılları arasında iki dönem belediye başkanlığı yapan ve başkanlığı sürecinde birçok önemli yatırıma imza atan Selahattin Tonguç, sağın kalesi Antalya'da ilk kez CHP'den belediye başkanı olmuş ve borçla aldığı belediyeyi yükseltmiş. Göreve geldiğinde 1800 kişinin belediyeye uğramadan maaş aldıklarını görünce ilk işi bu kişileri işten atmak olmuş Tonguç’un. Meclis toplantılarını halka belediye hoparlörlerinden dinleten Tonguç 487 müfettişin teftiş etmesine karşın durumdan alnını akıyla çıkmış. Antalya'da İŞ'te HAYAT sayfamızda bu hafta eski belediye başkanlarından Selahattin Tonguç'u konuk ediyoruz. Dolu dolu 70 yıl. Bizi öncelikle çocukluk yıllarınıza götürür müsünüz? 1941’de Kaleiçi'nde doğdum. Kaleiçi almamaya başlayınca babam Kızılsaray Mahallesi'nden ev aldı. Babam ilk kereste tüccarlarındandı ve çiftliğimiz vardı. Çocukluğum Saçlı Kuyu'da geçti. İlkokulu o dönemde adı İstiklal İlkokulu olan bugünkü Cemal Tugay İlkokulu'nda okudum. Liseyi Antalya Lisesi'nde okudum. Lise son sınıfın birinci döneminde haylazlığımdan 12 dersimin 11'i zayıf geldi. Okula Burdur'da belediye başkanı olan doktor amcamın yanında devam ettim. A TONGUÇ, SİYASETE NEDEN GİRDİ? BAYKAL KAPIYI KAPADI 1946'dan itibaren hep sağ partilerde Antalya. Siz, ilki gerçekleştiriyorsunuz. Belediyenin durumu nasıldı? 56 ay memur, işçi maaş almamış. Önümüz yılbaşı ve kurban bayramı var, para verilmeli. Deniz Baykal maliye bakanı. Gittim. 'Ben Türkiye'nin Maliye Bakanı'yım. Antalya'ya versem Türkiye başıma toplanır' dedi. Genelİş sendikasından para istedim Sendikadan para istiyorsunuz. İlginç... ‘Sen aklını mı yedin' dediler. İlkinde alamadım. Karar verdim istifa edeceğim. Maaş ödeyemiyoruz. Hizmet veremeyeceğiz. Eve geldim babamla karşılaştım. 'Neyin var?' dedi. “İstifa edeceğim” dedim. 'Bunu dana önce niye düşünmedin. Sen işin kolayına kaçıyorsun. Bizim ne gidecek ne de kalacak yerimiz var. Git Ankara’dakilerle mi konuşacaksınız ne yapacaksan çözüm bul' dedi. Ankaraya gittim Genel İş'e 'bir yere gitmem bana para vereceksiniz' dedim ve bana 200 bin lira para verdiler. İşçilere ne kadar ücret verecektiniz peki? Ben, işçilere 100 lira vermek için 700 bin lirayı bulmalıydım. Belediyede oturduk tartışıyoruz. Derken kardeşim geldi elinde üçantayla. Bir açtık, çantada 500 bin lira para. Babam göndermiş. Evler, tarlalar, hamam dükkanlar her şeyini ipotek ettirmiş, yetmemiş; akrabalarımızın da mallarını ipotek ettirmiş. ANTALYA HEDEFLERi Antalya için ne hedefler koydunuz? Turizm, kültür ve tarım hedefimiz vardı. Yeşil bir Antalya en önemli hedefti. Yeni limandan Lara'ya kadar bant doğal sittir. Atatürk Parkı ilk meclis kararım. 7 kat inşaat ruhsatı verilmiş, iptal ettirdim. Lara planı var. O yapılamadı. Lara'ya gitmek istemiyorum. Her yer beton. 12 Eylül'de ceza evine gönderilmemin nedenlerinden biri Astur'dur. Kenan Evren Ege Ordu Komutanı. Astur için benden 8 kat istedi. Ben bir kat verdim. Bedelini de üç ay yatarak ödedim. Güney Antalya Projesi'ni başlatan kişisiniz de... Dönemin hükümeti Güney Antalya Projesi’nden vazgeçti. Hükümet değişti. Orhan Birgit beni aradı. “Böyle proje varmış ne dersin?” dedi. Proje CHP projesidir. Başkanlık döneminizde ilginç uygulamalarınız var. Meclis toplantılarını hoparlörden duyuruyorsunuz... Demokrasi inancı ve ukincisi de mecliste olayların çözülememesi. Kalekapısı'nda yol yüzünden yılda 17 ölü var. Partimden meclis üyelerimden üç tane si satın alındı. Meclis görüşmesini şehir hoparlörlerinden verdim. Yine geçirmeyecekler, 'kim ne rüşvet aldı’ dedim. Belediye önü yurttaşla doldu. Kararlarımı halKAHVEME kın huzurunda aldım. SİYANÜR Müfettişler de sizin yakanızı bırakmamış. 487 müKONDU fettiş belediyeyi mercek alİşçileri sevindirdiniz... tına almış... Evet. 4 bin 800 çalışan gözüküyor. 12 Eylül'den önce birçok müBunların 457 tanesi sosyetik kadınlar. fettiş geldi. Hakkımda fezleke Odamda maaş dağıtırken parfüm kohazırlanmadı. Suç duyurusu olmadı. 12 Eylül'den sonra Kenan kusundan kriz geçirdim.120 pehlivan, AnEvren'den Astur'dan dolayı talya ve kazalarındaki partili muhtarlar, 57 futbolcu var. 1800 kişi belediyeye uğmimliyim. 1981'de çiftlikte çaramadan maaş almış. Hepsinin iş lışırken götürdüler. Tutuklanakitlerini feshettim. Pehlivanlar dım. Orduya kafa tutmuşum, üç tehdit etti. Kahveme siyanür ay yattım. 12 Eylül'de Evren bekondu. Üzerime cip sülediye başkanlarına “görevden rüldü. aldım” dedi. Başkanlık düştü. 250 TON PiLiÇ ELiNDE KALDI Siyasetten sonra çiftlikte çalışıyorsunuz... Büyük teklifler geldi. Babamla ağabeyim ‘çiftlik ve benzin istasyonu senin bir yere gidemezsin’ dediler. Tavukçulukla uğraştım. Antalya'da ilk açılan turistik tesiste, masaya getirilen peynir Fransa'dan yumurta İsrail'dendi. İçime işledi. Babamın ağılı vardı. 500 tavukla tavukçuluğa başladım. Arkadaşımla tavukçuluk işletmesi kurduk. Yılda 1 milyon yumurta gübrenin içine dökülüyordu. Pasta makinesi bulduk. Onunla yumurta ve irmikten pasta ve makarna imalatına başladık. Sebzeli, domatesli makarna ürettik. raladım. İlk defa doğal süt ürettim. Tavukçulukta Özal hükümetinde iflasa geldik. Biz tavuğun kilosunu 13 liraya mal ediyoruz. Bir Yahudi 5 liraya sattı. 250 ton piliç eti elimde kaldı. Beyaz hindiyi inceledim. Fransa'dan 4 bin yumurta getirttim. 4 bin yumurtayı ithal ettim. Özel hayatınıza gelirsek. Kaç yıllık evlisiniz? Aygün Ayşe Tonguç'la 45 yıldır evliyim. Bir oğlum bir kızım var. Kızım Boğaziçi Üniversitesi'ni bitirdi. Üç tane de torunum var. Oğlum liseyi bitirdi. Rahatsızlık nedeniyle okuyamadı. Anne oğul sanatla uğraşıyorlar. Bunları nerelere sattınız? Antalya piyasasına sattık. Sılaj yapmasını Antalya'da bilen yoktu. Köylü benle alay etti. Şimdi sılaj yapmayan hayvancı yok. Balya yoktu. Afyon'dan balya makinası ki C MY B C MY B