Katalog

24 EYLÜL 2025 ÇARŞAMBA 8 İNCELEME/YORUM Kara bir rüzgârdı, geçtiği her yerde Boyun eğmiş, yazgıya razı. Zehirliyordu iyi ve canlı ne varsa; Kara Bir Rüzgâr Kara bir rüzgârdı, can alıcı, Aydınlık uç vermesin diye Yedeğinde cellatlar, mezbahalar, O topraklarda bir daha. Kara bir rüzgârdı üstünde bir yurdun, ceza evleri; Kara bir vicdan, kapkara. Buyruğunda kara büyü, kara ruh, Kara bir rüzgârdı, hiçbir şey Esip durdu hışım gibi, taun gibi; kararmış adalet, Daha ölümcül olamazdı ondan; Akla düşman, aydınlığa. İnsanın sapkınlığıydı çünkü; Elinde ölüm terazisi, cinayet kılıcı. İnsan görünümlü, insana düşman. Komünistler Kara bir rüzgârdı, kara kalpli, Kara bir rüzgârdı, kötücül, zalim, Kara bir rüzgârdı, esmekte hâlâ, Mağaralarda beslenmişti, Daha doğmadan söndüren tomurcuğu. Kara bir rüzgârdı, zifir kara, Karanlık saçarak, kötülük ve riya; Moskova’yadan Yarasalardan esinlenmişti, Genç kızın ergenlik düşüne düşman, Uçurum gibi açılmıştı ağzı; Gömmek için iskelet elleriyle Bebek bakışındaki meraka. Nefretle bilenmişti, hınçla. Esti üzerinde toplulukların, Bir ülkeyi dönüşsüz karanlığa. TRÇ açılımına! HP lideri ve Cumhur İttifakı ortağı Devlet Bahçeli, dönem dönem Mkritik mesajlar veriyor. Geçen yıl tam bu zamanlarda PKK elebaşısı Abdullah Öcalan’ın da içinde olacağı DİL DEVRİMİNİ ANLAMAK “terörsüz Türkiye” sürecinin fitilini yakmıştı. Arada bir yargıyla, yürütmeyle ilgili “Gece meşguliyetimiz, bildiğin gibi dil dersleri… Gündüz de Türk Dil Kurumu’nun görüşlerini açıklayan Bahçeli, geçenlerde SINAN MEYDAN çalışmaları de dış politika üzerine keskin bir öneride yalnız olarak aynı mesele üzerinde birkaç saat çalışıyorum.” Türk Dili Tetkik Cemiyeti’nin ilk yönetim bulundu. (Atatürk’ün, Afet İnan’a mektubundan, 23 Aralık 1937) “Dünyaya meydan okuyan ABD-İsrail kurulu, 17 Ekim 1932’de yayınladığı bildiride Tarihten için mücadele etmeye başlamıştı. İşte cemiyetin amaçlarını şöyle sıraladı: şer koalisyonuna karşı akla, diplomasiye, bu süreçte Şemsettin Sami, “Hepimiz 1- Türk dilini ulusal kültürümüzün eksiksiz bir siyasetin ruhuna, coğrafi şartlara ve Günümüze yalnız Türkçe sözcükler arayıp anlatım aracı durumuna getirmek. yeni yüzyılın stratejik ortamına en uygun bularak Arapça ve Farsça sözcükler 2- Türkçeyi çağdaş uygarlığımızın önümüze seçenek TRÇ ittifakının inşa ve ihya yerine onları kullanmalıyız” demişti. getirdiği tüm ihtiyaçları karşılayacak bir yetkinliğe edilmesidir. TRÇ ittifakının da Türkiye, (Şerafettin Turan, Yeni Türkiye’nin erdirmek. Rusya ve Çin’den oluşması arzu ve Oluşumu, 3. Kitap, 2. Bölüm, s. 101) Bu amaçlara ulaşmak için Türk Dil Tetkik önerimizdir” diyerek Asya merkezli bir Cemiyeti (Türk Dil Kurumu) tarama, derleme ve Bu arada Osmanlı aydınları uluslararası topluluk fikrini ortaya attı. türetme çalışmalarına başladı. arasında Arap alfabesinin, Türkçenin Eylül 1932’de Dolmabahçe Tam da Cumhur İttifakı’nın diğer yazılmasını ve okunmasını güçleştirdiği 21 Ekim 1932’de halk dilinde yaşayan Sarayında, Türkçenin ortağı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD Türkçe sözleri derlemek için her ilde valilerin ileri sürülerek alfabe tartışması 26 zenginliğinin araştırılması ve ziyareti öncesinde. Üstelik Erdoğan’ın, başkanlığında “Derleme Kurulları” oluşturulması da başlamıştı. Mevcut alfabenin öz güzelliğinin ortaya çıkarılması için F-16 ve Boeing uçaklarının alımı için düzenlenmesinden yeni bir alfabe kabul amacıyla “Söz Derleme Yönetmeliğinin Atatürk’ün katılımıyla Birinci Türk Dil Washington’a yeşil ışık yaktığı, viskiden Uygulanması Hakkındaki Kararname” çıkarıldı. edilmesine kadar birçok görüş ileri Kurultayı toplandı. Kurultayın toplandığı otomobile, kuruyemişten ev eşyasına Anadolu’da halk ağızlarından derlemeler sürülmüştü. Hatta Enver Paşa, orduda – 26 Eylül gününün her yıl “Dil Bayramı” kadar ABD mallarındaki vergiyi sıfırladığı yapıldı. 600 bin civarında fiş hazırlandı. Bunlar başarısız- bir alfabe reformu girişiminde olarak kutlanması teklif edildi. Bu teklifin günlerde. “Söz Derleme Dergisi” (6 cilt) ve “Derleme bile bulunmuştu. oy birliğiyle kabul edilmesiyle her yıl “26 Gerçekten üzerine tez yazılacak bir Sözlüğü” (12 cilt) gibi yayınlarda toplandı. Eylül Dil Bayramı” olarak kutlanmaya Yüzlerce sözcüğe Türkçe karşılık bulundu ve ikilem. Çünkü MHP lideri NATO ve Yazı ve dil devrimi Atatürk, yeni harflerin uygulanmasını başlandı. bunlar gazetelerde “Osmanlıcadan Türkçeye dolayısıyla ABD dışı bir blok öneriyor kolaylaştırmak için Başbakanlığa Atatürk’ün çok önem verdiği yazı Türkiye Cumhuriyeti’nin resmi dili Karşılıklar Kılavuzu” adıyla yayınlandı. Ayrıca TRÇ açılımı ile! ve dil devrimleri, birbirini tamamlayan gönderdiği bu talimatname ile bazı durumundaki Türkçenin gelişimine “Osmanlıcadan Türkçeye Cep Kılavuzu” Eğer bu adım İsrail’e yönelikse önemli yazım kurallarını belirlemişti. büyük bir kültür devriminin iki önemli büyük önem veren Atatürk, Sadri ve “Türkçeden Osmanlıcaya Cep Kılavuzu” Türkiye’nin NATO ve Batı ile bozuşması ayağıdır. Yazı ve dil devrimlerinin ortak (Hakimiyeti Milliye, 22 Eylül 1928) Maksudi Arsal’ın “Türk Dili İçin” adlı hazırlandı. Bu derleme, tarama çalışmaları gündeme gelebilir. Ekonomik kırılganlık amacı, Türk ulusunun dili Türkçe ile kitabına, 2 Eylül 1930’da el yazısı ile şu sonunda unutulmaya yüz tutmuş çok sayıda riski ortaya çıkar, ABD’ye iyice yanaşan kendisini en iyi şekilde ifade etmesini Tarih Kurumu gibi bir Türk Dil Kurumu notu düşmüştü: Türkçe sözcük dile kazandırıldı. Örneğin Anadolu Azerbaycan ve bazı dost ülkelerle olan sağlamaktı. Bu çerçevede yazı devrimi kurulmasına karar verdi. “Milli his ile dil arasındaki bağ ağızlarından o zaman derlenen “abartmak”, kadim ilişkiler riske girer. ile Türkçe, Türkçenin yapısına uymayan Atatürk, yazı devrimini tamamlayacak çok kuvvetlidir. Dilin milli ve zengin “yoz”, “yozlaşmak”, albeni”, “ivedi”, “kuzey”, Gerçi enerji porftöyünün çeşitlenmesi, Arap harfleriyle yazılma zorunluluğundan bir dil devrimi yapmak istiyordu. olması, milli hissin inkişafında “güney”. vb. çok sayıda sözcük bugün kurtarılırken, dil devrimiyle de Türkçe, bir Prof. Şerafettin Turan, dil devrimi ile savunma sanayisinin farklı teknolojilere başlıca müessirdir. Türk dili dillerin kullanılmaktadır. Bu arada türetme çalışmalarıyla taraftan Arapça ve Farsça baskısından gözetilen amaçları şöyle sıralıyor: erişimi ve yeni ticari koridor olma gibi en zenginlerindendir; yeter ki da çok sayıda Türkçe sözcük türetildi. Bu kurtarılmaya, diğer taraftan derleme, 1- Tam bağımsızlık ilkesine uygun bu dil şuurla işlensin… Ülkesini, avantajlar söz konusu ve TSK’nin büyük sözcüklerin birçoğunu bugün kullanıyoruz. tarama ve türetme çalışmalarıyla olarak Türkçeyi yabancı dillerin yüksek istiklalini korumasını bilen bölümü de Avrasya merkezli bu oluşuma Cumhurbaşkanı Atatürk ve Başbakan İsmet zenginleştirilmeye çalışılacaktı. boyunduruğundan kurtarmak. Türk milleti, dilini de yabancı diller sıcak bakıyor ancak TRÇ görüşü “Aldım İnönü, konuşmalarında yeni türetilen öz Türkçe 2- Yazı dili ile konuşma dili arasındaki boyunduruğundan kurtarmalıdır.” elime kalemi, yazdım aklıma geleni” türü sözcükleri kullanarak dil devrimine katkıda uçurumu kapatmak. Türkçeyi kurtarmak Türk dilini geliştirmek, güçlendirmek, bir çıkış değil. Erdoğan’dan habersiz bulundular. Ayrıca Atatürk de Türkçe sözcükler 3- Toplumsal anlaşma ve toplumsal zenginleştirmek için Türk ulusunun Osmanlı Devleti, sınırlarının da hiç değil! Ayrıca, bu hamle yaş ve türetti. birlik bütünlüğü sağlamak. okuma-yazma becerisini de geliştirmek, genişlemesiyle 16. yüzyılın ortalarından deneyim olarak siyasi birikimi en yüksek Okullarda Türkçe derslerine ağırlık verildi. 4- Okuma yazmayı kolaylaştırmak ve güçlendirmek gerekiyordu. itibaren Arapça, Farsa ve Türkçe Arapça ve Farsça dersleri müfredattan çıkarıldı. 2-3 isimden biri olan MHP liderinin “iyi yaygınlaştırmak. Türkçenin resmi dil olması demek, karışımı ve Arap-fars harfleriyle yazılan Yurttaşların Türkçe konuşmaları için kampanyalar polis-kötü polis”i oynayıp ülkedeki ABD 5- Yurttaşların yönetime katılmalarını tüm Türk ulusunun ortak ifade aracı “Osmanlıca” adlı yapay bir yazı dili yapıldı. Din dili Türkçeleştirildi: Kuran, ezan, karşıtlığını dengelemek için attığı bir kolaylaştırmak. olması demekti. Bunun için yazı dili ve kullanmaya başlamıştı. Yaklaşık aynı hutbeler Türkçeye çevrildi. Türk Dil Tezi adım olarak da değerlendiriliyor siyasi 6- Dili zenginleştirip güzelleştirmek. konuşma dilinin birbirini tamamlaması dönemde Türklerin merkezden çevreye geliştirildi. Tarih ve dil çalışmalarına katılacak çevrelerde. Kimileri de ülkedeki siyasi 7- Düşünceyi kolaylaştırıp, yaratıcılığı gerekiyordu. itilmesine paralel Türkçe de ikinci yerli uzmanlar yetiştirmek için Dil ve Tarih ve ekonomik girdabı unutturmak için bu artırmak. 1923’te cumhuriyet ilan edilirken plana itilmişti. Arapça ve Farsçanın Coğrafya Fakültesi kuruldu. Dil sorunlarını açıklamanın yapıldığını belirtiyor. Her ne 8- Türkçeyi bir ilim kültür dili düzeyine yüzde 10’u bile okur-yazar olmayan baskısı altında kalarak her geçen gün bilimsel düzeyde tartışmak için Dil Kurultayları ise -şu an kestirilemeyen- Bahçeli’nin yükseltmek ve kültür sömürgeciliğinin Türkiye’de dil devriminden önce bir yazı öz güzelliğini ve zenginliğini kaybeden düzenlendi. bu TRÇ açılımı çok bilinmeyenli bir etkisinden kurtarmak. (Turan, s.103-104) devrimine ihtiyaç vardı. Türkçe, halk arasında yaşamaya devam Atatürk Türk Tarih Kurumu’nu ve Türk denklemdir Türkiye için. Hele geçmişte, Atatürk, dil devrimini düşünceden edebilmişti. Bu nedenle 1926 yılında Milli Eğitim Dil Kurumu’nu kendi ayakları üzerinde durup “Komünistler Moskova’ya, Maocular uygulamaya geçirmek için, 11 Temmuz Bakanlığı Kuruluş Yasası görüşülürken Osmanlı’da yazı dili ve konuşma bağımsız çalışabilmeleri için özellikle dernek Çin’e” diye slogan atan bir geleneğin 1932’de aydınları Çankaya Köşküne yazı ve dil konularıyla uğraşacak bir dili arasındaki uçurumun giderek olarak kurdurdu. Vasiyetinde, İş Bankası’ndaki temsilcisi bu ortaklığı dillendiriyorsa! davet etti. “Türk Tarih Tetkik Cemiyeti artması, 19. yüzyılda Osmanlı aydınları komisyon kurulması gündeme geldi. Bu hisselerin gelirini bu kurumlara bırakarak, bu gibi (15 Nisan 1931’de kurulmuştu) bir çerçevede aynı zamanda “Dil Heyeti” arasında tartışma konusu olmuş; kurumların geleceğini güvenceye almak istemişti. de ona kardeş dil cemiyeti kuralım. adı verilen “Alfabe Komisyonu” Tanzimat döneminden itibaren Gökçek’in kulakları! Gelin görün ki, 12 Eylül 1980 darbecileri, 1983 Adı Türk Dil Tetkik Cemiyeti olsun!” Osmanlı’da, yazıda ve dilde reform kuruldu. Bu “Dil Heyeti”, yaptığı yılında Atatürk’ün vasiyetini çiğneyip Atatürk’ün ABB kültür dairesinin bazı eski ve dedi. 12 Temmuz 1932’de –hepsi konusu gündeme gelmişti. Çünkü çalışmalar sonunda 1928 yılında, bu kurumlarını adeta devlet dairesi yaparak yeni yöneticileriyle şirket çalışanlarına milletvekili olan- Samih Rıfat, Ruşen Türkçe konuşan halk, Arapça ve Türkçenin yapısına uymayan Arap siyasetin güdümüne aldılar. yönelik sabah operasyonu -ne tesadüf- Eşref, Celal Sahir Erozan ve Yakup Kadri Farsçanın egemen olduğu sistemde, alfabesi yerine Türkçenin yapısına uygun bir gece önce eski ABB Başkanı Melih Karaosmanoğlu’nun İçişleri Bakanlığına devlet dairelerinde işlerini bile göremez Latin kökenli yeni Türk alfabesinin Atatürk’ün dil çalışmaları Gökçek tarafından sosyal medyadan başvurusu ile Türk Dili Tetkik Cemiyeti olmuştu. Ayrıca 19. yüzyılda Osmanlı kabul edilmesini önerdi. 1928 yılında Atatürk, 9 Ağustos 1928 gecesi İstanbul üstü kapalı biçimde duyuruldu. Sonra, kuruldu. Atatürk’ün himayesindeki Türk modernleşmesi sürecinde Osmanlıcanın Harf Devrimi yapıldı. Yeni Türk harfleri söz konusu X paylaşımının ABB ile ilgili Sarayburnu’nda yeni harfleri halka şöyle Dili Tetkik Cemiyeti’nin amacı “Türk bilim dili olmadığı çok net olarak ortaya kabul edildi. 1929 yılında kurulan duyurdu: olmadığını açıklasa da belli ki Gökçek’e dilini incelemek ve elde edeceği çıkmıştı. Bu nedenle yeni sözcükler Millet Mekteplerinde halka yeni harfler “Arkadaşlar güzel dilimizi ifade etmek için birileri haber uçuruyor. Ya da Gökçek’in sonuçları yayınlayıp yaygınlaştırmak” türetme zorunluluğu doğmuştu. Ancak öğretilmeye başlandı. yeni Türk harflerini kabul ediyoruz. Bizim kulakları, milyarlık zarara neden olan olarak belirlendi. bu türetme çalışmaları sırasında Türkçe Çalışmalarına devam eden Dil güzel, ahenktar, zengin lisanımız yeni Türk Dinazor Parkı’ndaki T-Rex’inkiler kadar 26 Eylül 1932’de Dolmabahçe değil, Arapça esas alınmış, bu da Heyeti, bir “Yazım Kılavuzu” yayınladı. harfleriyle kendini gösterecektir. Asırlardan duyarlı; hangi savcılıkta bir dosya açılsa Sarayında Atatürk’ün katılımıyla Birinci Osmanlıca içinde Arapça kelimelerin Ardından “Türk Söz Kitabı” adıyla bir beri kafalarımızı demir çerçeve içinde duyuyor! Anımsarsanız 19 Mart’ta Ekrem ağırlığını artırmak dışında bir işe Türk Dil Kurultayı toplandı. Kurultayın Türkçe Sözlük hazırlamaya başladı. bulunduran, anlaşılamayan ve anlamadığımız İmamoğlu’na yapılan operasyonu da üstü yaramamıştı. toplandığı 26 Eylül gününün her yıl “Dil işaretlerden kendimizi kurtarmak ve bu Bayramı” olarak kutlanması teklif edildi. kapalı olarak “23 Mart’taki cumhurbaşkanı Osmanlı’da 1876’da Kanuni Esasi’nin Türk Dil Kurumu’nun lüzumu anlamak mecburiyetindeyiz…” 18.maddesiyle Türkçe resmi dil ilan Bu teklifin oy birliğiyle kabul edilmesiyle adaylığı önseçimini göremeyecek” diye Atatürk, yeni Türk harflerini halka öğretmek kuruluşu edilmişti. her yıl “26 Eylül Dil Bayramı” olarak işaret etmişti devrik ABB başkanı! için bir başöğretmen olarak işe koyuldu. II. Meşrutiyet döneminde Türkçülük MEB’e bağlı “Dil Heyeti”nin kutlanmaya başlandı. Ve Gökçek’in bu son operasyon iması, Yeni harflerin devlet adamlarına, bakanlara, akımının da gelişmesiyle Genç Kalemler çalışmalarından istenilen sonuç 1936’da toplanan Üçüncü Dil sadece savcılığın tarafsızlığına gölge aydınlara, yazarlara, gazetecilere gösterilmesi ve benzeri dergilerde toplanan genç alınamayınca Atatürk, dil konusundaki Kurultayda Atatürk’ün isteği ile kurumun düşüren bir gelişme değil, siyasetin için Ağustos 1928’de Dolmabahçe Sarayı’nda aydınlar, Osmanlıcanın sadeleştirilmesi çalışmaları yürütmek için tıpkı Türk adı Türk Dil Kurumu olarak değiştirildi. yargıyla olan yakınlığını ortaya koyan kendi huzurunda “Dil Dersleri”ni başlattı. bir gösterge! Artık kimse “CHP’li Daha sonra kara tahtasını yanına alıp bir yurt belediyelere yönelik operasyonlar gezisine çıktı. Ağustos-Eylül 1928’de Tekirdağ, siyasi değil” diyemez! Kaldı ki 2019- KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK behicak@yahoo.com.tr Bursa, Çanakkale, Eceabat, Gelibolu, Sinop, Samsun, Amasya, Turhal, Tokat, Sivas, Şarkışla 2024 arasındaki konserlerle kamu ve Kayseri’ye giderek yeni Türk harflerini halka zararı oluştuğunu iddia edenler Melih anlattı. Gökçek dönemine baksınlar. Gökçek Başöğretmen Atatürk, bu yurt gezisi başkanlığında 80 civarı konser için 33 sırasında bizzat yaptığı gözlemler sonunda milyon dolar harcanırken Mansur Yavaş yazım kurallarında bazı düzenlemeler yapmaya döneminde 400’ün üzerindeki konsere 30 karar verdi. 21 Eylül 1928’de Sivas’tan milyon dolar ödenmiş. Ankara’da ihaleye Başbakanlığa gönderdiği bir yazıyla yeni yazım fesat karıştırılmışsa emin olun o fesata kurallarını belirledi. Buna göre soru eki “mı”, Mansur başkan yol vermemiştir! “mi”, “mu”, “mü”nun, bağlama eki “ki”nin, “de” ve “da”nın ayrı yazılmasını ve bazı başka Suriye’de ne oluyor? kuralları tek tek gösterip bunların uygulanmasını Suriye’de Esad rejiminin devrilmesi istedi. (Hâkimiyeti Milliye, 22 Eylül 1928) Bugün sırasında aktif rol alan ve Ahmet o kuralları kullanıyoruz. Şara’nın cumhurbaşkanlığı sonrası Atatürk, son olarak 1936-1937 yıllarında geometri terimlerini Türkçeleştirmek için bir beklemede kalan Türkiye, son günlerde Geometri kitabı yazdı. Bugün o terimlerin SDG merkezli gelişmelerden rahatsız! büyük bir bölümünü kullanıyoruz. ABD temsilcisi Barrack’ın kaşıdığı Atatürk, Cenevre’de bulunan manevi bir federe-yarı federe yapı ile silahlı kızı Afet İnan’a, 23 Aralık 1937 tarihinde özerk Kürt bölgesi var masada. Üstelik yazdığı mektupta şöyle diyordu: “Gece Kürt bölgesindeki merkezi otoriteden meşguliyetimiz, bildiğin gibi dil dersleri… bağımsız silahlı yapılanma Şam’ı da Gündüz de yalnız olarak aynı mesele endişelendiriyor. Şara’nın “Türkiye üzerinde birkaç saat çalışıyorum.” SDG’ye operasyon yapabilir” sözü Dil Bayramımız şimdiden kutlu olsun. bu bağlamda değerlendirilmeli. Tıpkı, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in “Gereğini yaparız” çıkışı gibi. Eğer New 1960 - Yassıada’da tutuklu York’taki BM buluşmasında ortam bulunan 3. cumhurbaşkanı yumuşamazsa bir sabah ansızın, Celal Bayar, kemeriyle intihar “Türkiye Suriye’de operasyona başladı” ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI kamilmasaraci@gmail.com girişiminde bulundu. Bayar, haberleri ile uyanabiliriz. Peki, bu işin nöbetçi teğmen tarafından faturası ne olur, işte onu kestirmek güç. kurtarıldı. Umarız, Mehmetçik bölgede güç haline 1982 - Türkiye’nin ilk kadın büyükelçisi gelen İsrail’le cephede göğüs göğüse Filiz Dinçmen Amsterdam’da göreve gelmez! Çünkü İsrail, sadece İsrail değil BOP masasında! başladı. NAMAZ VAKİTLERİ Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı Fakültesi, Elektronik ve Haberleşme İstanbul 05:21 06:46 13:01 16:24 19:06 20:26 Mühendisliği Bölmün’den almış olduğum Ankara 05:07 06:31 12:46 16:09 18:50 20:09 diplomamı kaybettim. Hükümsüzdür. İzmir 05:32 06:54 13:09 16:33 19:13 20:30 HARUN ÖZTÜRK