Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
7 NİSAN 2025 PAZARTESİ
6 SÖYLEŞİ
Eski Bakan Prof. rd . Işın Çelebi, toplumda derinden gelen bir dalga olduğunu söyledi
Özgürlük genlerimizde var
‘Cunta’
ürkiye’nin genlerinde cumhuriyet, ğrı’daki insanlar da Edirne’dekiler de
lağanüstü kongre beklentiler
Tdemokrasi, özgür ifade, vicdan ve Aaynı şeyi istiyor. Sessiz çoğunluğun
doğrultusunda gerçekleşti.
adalet anlayışı var. Türkiye, körfez ülkeleri, dinamizmini anlamak lazım. Toplum
OÖzel’in parti meclisi için
sunduğu anahtar listesine dışarıdan
Latin Amerika ülkeleri gibi yönetilemez. taleplerini dile getirdi. Ve derinden gelen bir
giren olacak mı, henüz belli değildi
Atatürk’ün çocukları bunu kabul etmez. dalga var. Bu dalgayı çok net gördük.
ama delegelerin listede birkaç muhalifi
ski Ekonomi Bakanı Prof. Dr.
görmek istemesi her zaman beklenen
Işın Çelebi Cumhuriyet’in
bir olaydır. CHP için iyi de olur.
Esorularını yanıtladı.
Bunları okuyorsunuz.
n Son yapılan operasyonların
Özgür Özel’in cumhurbaşkanına
Türkiye’ye ekonomik bedeli ne oldu?
“cunta lideri” olarak tanımlamasına
Türkiye, son bir yılda yurtdışından
AKP’liler baştan sona itiraz ettiler ve
40 milyar USD kiralık sıcak para temin
CHP’ye ağır suçlamalar yönelttiler.
Cunta lafından alınması iktidar
etti. Bu gelen para için yaklaşık 12
mensuplarının, anlaşılır. Demokrasicilik
milyar USD faiz ödendi. Ancak bu para
oyununu bozan bir niteleme.
faiziyle birlikte yurtdışına geri gitti. Mart
ayının son günlerinde Merkez Bankası
Her şey kör gözüm
rezervleri 3 günde 26 milyar USD eridi.
parmağına iken...
Bu paralara ne oldu?
Fakat iktidar mensupları, Ekrem
İnsanlar 14 bin lira emekli maaşı
Bey’e yönelttikleri içi boş suçlamaları,
alıyor. İnanılmaz bir yaşlı yoksulluğu
davaları, üstelik Silivri hapishanesine
yaşanıyor. Asgari ücret 22 bin lira.
tıkmalarını ve CHP’ye kayyum atama
Kayıt dışı ekonomi, toplam gayri safi
girişimlerini, milletin ve dünyanın,
CHP iktidarını ve Ekrem Bey’in
milli hasılanın dörtte biri düzeyinde.
cumhurbaşkanlığını engelleme
Bunlar vergilendirilmiyor. Bununla Vedat
girişimleri olarak görmesinden hiç mi
a RIK
birlikte dolaylı vergiler yüzde 70’in
alınmıyorlar, gocunmuyorlar...
üstüne çıkmış durumda. Tüm bu yük
P
Prof. Dr. IŞIN ÇELEBİ
Hayır. Bazı AKP’lilerin bile iktidarın
sabit gelirlilere ve düşük ücretlilere
0 siyasi militan hukukunu ve yargısını
1950’de Karaman’da doğdu. İlk, orta, lise öğrenimini Ankara’da tamamladı. ODTÜ Metalurji Bölümü’nü bitirdi. İTÜ
bindiriliyor. Şimdi durum daha da
oluşturduğu konusundaki açıklamaları
R
Metalurji Mühendisliği’nde yüksek lisans yaptı. DPT’de iktisadi planlama dairesinde çalışırken Ankara’da siyasal
sıkıntılı bir hale geldi.
ve yargı üzerindeki denetimleri ve
bilgiler fakültesinde iktisat mastırı ve doktorasını bitirdi. 2014’te doçent 2020’de iktisat profesörü oldu. Bülent
T bugüne kadar muhaliflere karşı
n Hükümet bu durumu öngöremedi
Ecevit’in planlama ofisinde çalıştı. 1987’de Turgut Özal’ın isteğiyle siyasete girdi. Dört dönem ANAP’tan İzmir
uygulamaları kör gözüm parmağına
mi göze mi aldı sizce?
R
milletvekilliği yaptı. 5 yıl Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanlığı görevinde bulundu. Morgan Stanley’de görev yaptı.
kadar apaçık, ayan beyan ortadayken...
Bence yönetim son 2 yılda olanları tam
Sabancı Holding gibi kuruluşlarda yönetim kurulu üyeliği yaptı.
E
olarak görmek istemiyor. Pembe bir tablo
Zenginleyen sınıf,
çiziyorlar. Bu yaşlananlar son iki yılda,
yoksullaşan milyorlar
insanları hor gören bir tavrın patlaması.
Adalet Bakanlığı’na getirdiklerinin
Hiçbir şey birdenbire olmadı.
hepsi çok iyi seçme... Görevlerinin
‘Reklam ve güçle seçim
n Ekonomik anlamda bu saatten
ne olduğunun her zaman ve hem
sonra Mehmet Şimşek’in yapabileceği
de en yüksek düzeyde bilincindeler.
Kendilerine talimat verilmesine gerek
bir şey var mı?
yok, gerekeni hemen yapıyorlar.
Bence yok. Komuta ekonomisi
kazanmak mümkün değil’
AKP’li milletvekilleri bürokratları
mantığına sahip iktisatçıların da
emir kulları, ortalıkta oynanan oyun
yapabileceği bir şey yok.
n “Daha da sertleşecek” derken ne Eskiden gemileri hareket ettirmek artar mı? Demokrasisi ve hukuk
konusunda tabii ki sus pus olacaklar.
n Kim ne yapabilir?
demek istiyorsunuz? için kürek mahkûmları kullanılıyordu. altyapısı güçlendirilmeden Türkiye Çünkü işleri, maaşları, keyifleri her
şeyleri tıkırında.
Bu toplumun içinden yetişmiş insanlar
Kastım şu, insanların ücretlerini İnsanların yaşam düzeyini düşürerek uluslararası alanda güç kazanamaz.
İhaleler akıyor. Zenginlikler
yapabilir. Sorunları yaşayan, derin daha da düşük tutarak daha da enflasyonu çözmeye çalışmak doğru Körfez ve Latin Amerika ülkelerine
paylaşılıyor. Hazine her zaman
sıkacaklar. Geçim sıkıntısı arttıkça değil. İki sene önce fiyat artış hızı benzer yönetim anlayışı ile Türkiye
yoksulluğu bilenler, anlayanlar, yapabilir.
bu yöntemle hortumlanmıştır,
anaların gözyaşları dinmeyecek. yüzde 38 idi, şimdi yine yüzde 38 yönetilemez. Demokrasi ve hukuk
n Az önce yaşlılık yoksulluğundan
sonuçta ekonomi çökmüş ve millet
n Bu süreçte CHP’nin duruşunu deniyor. Enflasyonla mücadelede devleti ilkelerinden uzaklaşırsan
söz ettiniz, nedir tam olarak?
yoksullaşmıştır.
nasıl görüyorsunuz? başarısızlık çok açık. Bu süreçte halk Türkiye büyüyemez.
Türkiye tarihinin en büyük çöküşünü
Bu çok önemli ve yeterince dikkate
Son olanlar, partilerin de ötesinde, daha da yoksullaştı. n Hükümet körfez, Latin Amerika
ve yoksullaşmasını bu dönemde
alınmıyor. Türkiye’de 20 milyondan
partileri aşmış durumda. Bu içten n TÜİK’in “yüzde 38” açıklaması ne ülkelerine benzer bir yönetim sistemi
yaşıyoruz.
fazla insan 50 yaş ve üstü ve mağdur
gelen toplumsal bir hareket. kadar gerçekçi? mi istiyor? AKP’nin yarattığı kendi orta sınıfı,
durumda. Ama kiralık olarak gelen 40
milleti yoksullaştıran politikalar
n Yani siyaset halkı değil, halk Haziran 2023’te fiyat artış hızı– Yasama yürütme ve yargının
milyar ABD Doları sıcak para ve bu
sayesindedir... Bu sınıf AKP’nin yüzde
mı siyaseti sürüklüyor? enflasyon oranı– yüzde 38 birbirinden bağımsız ve birbirini
25-30 arası oy almasını sağlamaktadır.
paranın 12 milyar ABD Doları civarında
Evet. Bir araştırmaya idi. 21 ay sonra fiyat artış denetler olması gerekirken bu anlayış
yıllık faiz maliyeti, üretimde ve yatırımda
göre toplantılara hızı–enflasyon düzeyi tam tersi bir ortam yarattı. Türkiye’nin
‘Türkiye’nin Ekonomiye ikinci darbeyi
kullanılmadı. 26 milyar ABD Doları katılanların yüzde 30’u yine yüzde 38. 16 milyon bugün oturup kendi içinde bir öz
bilmiyor muydunuz
milliyetçi, yüzde 57’si emekli, 9 milyon asgari eleştirisini yapması lazım. Türkiye’de
para üç günde yurtdışına çıktı, rezerv
sertleşmeye
Bu bağlamda şu soru önem
Atatürkçü. Yani millet ücretli ve aileleri niye kuvvetler ayrımına, denetim yetkisinin
yakıldı, bir nevi sokağa atılmış oldu.
tahammülü
kazanıyor: Muhalefeti parçalayıp yok
“Mustafa Kemal’in bu fedakârlığa katlandı? kuvvetli olduğu bir parlamenter
Bugün ne yazık ki yaşlıların bir bakım
etme ve İmamoğlu ve arkadaşlarını
çocuklarıyız” diyor, parti TÜİK’in rakamlarla sisteme kesinlikle ihtiyaç var.
yok’
sigortası yok. Oysa bu parayla yaşlılar
üstelik tutuklamak siyasi kararlarınızın,
adı söyleyen yok. oynadığı çok açık. Ama yine n Türkiye’ye Trump’ın etkisi ne olacak?
ve emekliler için bakım sigortası sistemi
ekonomiye yeniden büyük bir darbe
n Bu süreçten sonra de TÜİK’in rakamları üzerinden Çok büyük olacak. Dünyada da
vuracağını bilmiyor muydunuz?
kurulabilirdi. Herkes kendi yaşlısının
muhalefet tek vücut olur mu? konuşuyorum. çok büyük bir sertleşme var. ABD’de
Biliyordunuz. Ama ekonomi
sorunuyla ilgilenmek zorunda kalıyor.
Bence burada toplumsal bir hareket Trump, Almanya, Fransa, Rusya ve
umurunuzda olmadı.
Özellikle kız çocukları... Buna devletin
‘Televizyondan öğrenirdik’
var. Ağrı’daki insanlar da Edirne’dekiler Çin’de teknolojik gelişme ve silah
Esas olan dağınık, parçalanmış,
sahip çıkması lazım. Devletin “ana”
de aynı şeyi istiyor. Sessiz çoğunluğun Biz geçmişte, Türkiye’nin yönetimde endüstrisi birlikte büyüyor. Bölgesel cumhurbaşkanı adayının seçimlere
olması lazım. Sosyal devlet anlayışının ön
girmesi engellenmiş bir muhalefet,
dinamizmini anlamak lazım. Toplum olduğumuz zaman bu rakamları savaşlar sürüp gidiyor.
milletin yoksullaşmasından daha
plana çıkması lazım.
taleplerini dile getirdi. Ve derinden televizyondan öğrenirdik. Hiçbir şekilde Savaş endüstrisi ve teknolojik
önemlidir.
n Boykot çağrılarına çok sert tepkiler gelen bir dalga var. Bu dalgayı çok net önceden bilmezdik. Şimdi rakamlar gelişmeler, yönetimlerde müthiş
İleri başka cumhurbaşkanı adaylarına
gördük. yönetimdekilerin onayı alındıktan bir sertliği ve çatışmayı beraberinde
geldi, siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
da ne gibi komplolar kurulacağının
n Bayram tatilinin uzaması söz sonra, onların uygun gördüğü oranda getiriyor.
Türkiye hukuk devleti ilkelerini
tartışıldığı bir ortam yaratıldıysa, tüm
ettiğiniz dalga nedeniyle miydi? açıklanıyor. Oysa bu kurumların n Sadece Türkiye değil yani...
ve üç temel özgürlüğü hiçbir zaman
bütünsel bir Türkiye fotoğrafı, ülkede
İnsanlar geceleri yattıklarında bağımsız olması lazım. Ancak o zaman Dünya sertleşiyor ama dünya
sandık demokrasisinin bile ortadan
unutmamalı.
ağlıyor. Yaşlılar, gençler, sabit gelirliler rakamlar güvenilir olur. sertleşirken Türkiye’nin sertleşmeye
kalktığının göstergeleri olarak kabul
Bir, düşünce ve ifade özgürlüğü. İki,
çaresiz. Tatil yapacak halleri mi var? n Erken seçim isteniyor, bu tahammülü yok. Çünkü Türkiye
ediliyor artık.
din ve vicdan özgürlüğü. Üç, girişim
n Peki, bu seçime kadar dinamik koşullarda mümkün mü? 1923’ten bu yana 100 yıldır cumhuriyet HHH
özgürlüğü. Yönetimler maalesef daha
Tüm göstergeler, millete rağmen,
tutulur mu? Üretimi ve verimliliği artırmak gerek. ve demokrasiyle yönetiliyor.
da sertleşiyor. Türkiye bu sertliği
mutlaka iktidarda kalmak isteği
Bu insanlara sahip çıkmak lazım. Tüm veri ve bilgiler gerçek olmalı, 1977’de Ecevit’in “Analar oylarınızla
ve politikalarının, önümüzdeki
kaldıramaz. Türkiye totaliter bir rejimle
Sorunları masaya koyup çözümleri belirsizlik ortadan kaldırılmalı. Bunun gözyaşlarını durdurun” sözü bugün
iki yıl boyunca, daha kötü günler
yönetilemez. Türkiye’nin genlerinde,
açık, net ve doğru biçimde sıralamak da temeli hukuktan ve demokrasiden daha çok geçerli. Analar–babalar
beklendiğine işaret ediyor.
cumhuriyet, demokrasi, özgür ifade, lazım. Boş nutuk ve konuşmalar geçiyor. Artık reklamla ve güçle seçim bugün daha derinden ağlıyor.
Tabii, milletin iktidara erken seçimi
yerine, çözümler dile getirilmeli. kazanmak mümkün değil. Devlet 1983’te Turgut Özal askeri rejime
vicdan ve adalet anlayışı var. Atatürk’ün
kabul ettirme olasılığı, bu kötü
Mevlana’nın dediği gibi “Sesini değil Planlama Teşkilatı’nın kaldırılmasının karşı özgürlükleri ve demokrasiyi
mirası da bu.
bekleyişlere son verebilir ve ülkenin
sözünü yükselt, çiçekleri büyüten ne kadar yanlış olduğunu bugün savunarak seçimleri kazandı.
önü açılır.
‘Gücümüz insanımız’ yağmurdur gök gürültüsü değil”. görüyoruz. Merkez Bankası’nın Ecevit, Demirel, Özal, Erbakan 12 Cunta lafına alınacağınıza,
yarattığınız tabloyu inceleyin ve siz
Milyonların yoksulluğuna karşılık, bağımsızlığını kaybetmesinin ne Eylül darbesine karşı demokrasinin
Türkiye’nin doğalgazı, petrolü yok.
kendiniz karar verin: Yahu biz Özgür
kayıt dışı ekonomiden milyar dolarlar kadar yanlış olduğuna tanık oluyoruz. yanında yer aldılar. Vicdan ve adalet
Türkiye’nin kaynağı insan gücü. Bu
Özel’in söylediği gibi gerçekten bir
kazanan yüzde 5’lik bir nüfus var. Türkiye’ye bir gelecek programı o kadar iç içe ki vicdanın olmadığı
insan gücü kaynağı da özgürlük,
cunta mı olduk?
Müthiş bir gelir dağılımı bozukluğu sunmak lazım. Bu programda bilge yerde adalet, adaletin olmadığı
demokrasi istiyor. Demokrasi ve
Ve buna paralel, “Millet bizi
söz konusu. Çözüm yolu; Türkiye’nin insanların ve gençlerin görüş ve yerde vicdan olmuyor. Vicdanın kalbi
değiştirmek istiyor ama iktidara
özgürlükler askıya alınarak Türkiye
verimliliğini, üretimini artıracak, vizyonlarına ihtiyaç var. adalettir. Keyfe göre yönetim olamaz.
yapıştık” yahu biz topal ördek mi
kalkındırılamaz. Türkiye, körfez ülkeleri,
dünya ekonomisiyle entegre olacak bir n Temmuzda asgari ücrete ara zam Türkiye’de doğalgaz, petrol olsaydı
olduk?
Latin Amerika ülkeleri gibi yönetilemez.
ekonomik büyümenin ve uluslararası olursa erken seçim ihtimali doğar mı? Suudi Arabistan, Kuveyt gibi, belki
Atatürk’ün çocukları bunu kabul etmez.
ticarette sağlıklı bir rekabet Sadaka verir gibi zam vererek o zaman baskı ve demokrasi dışı
‘Demokrasi beklerken
Türkiye, dünyaya entegre olarak, rekabet
sağlamasından geçiyor. Çağ dışı problem çözülür mü? uygulamalarla belki işler yürürdü.
‘
ederek, büyüyerek, gelişerek, kalkınarak anlayışlarla bu sorunlar çözülemez. Ekonomide yapısal değişime ihtiyaç Türkiye; demokrasiden, özgürlükten
operasyonla karşılaştık’
n “Çağ dışı” ifadenizi açar mısınız? var. Kur sabitlenirse rekabet gücü vazgeçemez.
yönetilebilir.
DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay
Hatimoğulları, PKK terör örgütünün
elebaşısı Abdullah Öcalan’ın çağrısına
yönelik iktidardan olumlu bir adım
Hitler’e karşın Atatürk’ün çizgisinde ilerledik
gelmediğini savundu. İl eş başkanları
toplantısının açılışında konuşan
n Dünya sertleşirken Türkiye demokrasi anımsatıyorsunuz? bağlılık var. Yıllardır eğitim sistemini bozmaya
Hatimoğulları, “Bizler,demokrasi
yönünde adımlar atabilir mi? Türkiye Atatürk’ün yolunda hep cumhuriyeti, çalışıyorlar ama ne kadar bozsalar da
adımlarının atılmasını beklerken İstanbul
Dünya sertleşiyor maalesef. Teknolojinin ve demokrasiyi ve özgürlükleri, halkın iradesini Atatürk’ün çocukları tüm engellere
Büyükşehir Belediye başkanının içinde
silah endüstrisinin gelişmesi bölgesel savaşlara ön plana çıkardı. Atatürk’ün arkadaşları Hitler karşın dünyadaki çağdaş eğitim
olduğu çok sayıda belediye yöneticisine
yol açıyor. Örneğin Ukrayna–Rusya savaşı, dönemine karşın Türkiye’yi totaliter bir yönetim sisteminin mantığı içinde gelişiyor.
dönük bir operasyonla karşılaştık.
İsrail–Filistin savaşı. Bunlar at başı gidiyor. Ama anlayışının hâkim olmasına karşı koruyabildi. Atatürk Gençliğe Hitabesi’ni
Türkiye’nin dört bir yanında insanlar
bütün bu sertlik içinde Türkiye’de demokrasinin, Hitler dünyayı kasıp kavururken Türkiye, bugünleri görerek yazmış.
bugüne kadar yaşanmış en önemli sivil
özgürlüklerin güçlenmesi, Türkiye’nin büyümesi Atatürk’ün çizgisinde ilerledi. Her türlü engele Türkiye buna sahip çıkıyor.
itaatsizlik eylemleriyle demokratik haklarını
ve kalkınmasını gerçekleştirmek mümkün. karşın cumhuriyet ve demokrasi çizgisinde Türkiye’nin 100 yıllık
kullandılar. İktidar bu çıkışlara nasıl yanıt
Mustafa Kemal Atatürk’ün çocukları yeni yoluna devam etti. cumhuriyet, demokrasi ve
verdi? Daha fazla gaz, jop ve yargı sopası
baştan böyle bir Türkiye yaratır. Yani dünya sertleşebilir ama Türkiye özgürlük anlayışı dimdik
kullandı. Bunu kabul etmek mümkün
n 1930’ların sonunda da dünya kendini koruyabilir. Türkiye’nin cumhuriyet ayakta. Özgürlük ve
değildir” diye konuştu.
faşizme doğru gidiyordu, bunu mu ve demokrasi deneyimi var. Atatürk ilkelerine demokrasi genlerimizde var.
Işın Çelebi
l ANKARA/Cumhuriyet
‘