Katalog

16 NİSAN 2025 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 38.1010 43.0750 50.5140 48.85 9.394 26.697 3.941 3.8 kuruş 7.6 kuruş 33.7 kuruş 0.52 puan 30 puan 233 lira 27 lira Martta gider 1 trilyon 28 milyar TL, gelir 766.3 milyar TL ve açık 261.5 milyar TL oldu Gelirler faize akıyor Gelir dağılımı Hazine ve Maliye Bakanlığı’na göre aylık bazda bütçe giderleri yüzde 48.3, gelirler yüzde 58.4 artarken faiz ekonomik giderleri yüzde 116.3 yükselişle 161.2 milyar liraya ulaştı. kalkınma eni yılın bütçe sonuçları, 3 trilyon 118 milyar lira, gelirler alt yoksulluk, gelir dağılımı geçen yılın büyük kısmında yüzde 47 artışla 2 trilyon 407 bozukluğu, ekonomik kalkınma Yyüzde 50 uygulanan milyar lira ve bütçe açığı yüzde Sengellerinden olduğundan politika faizinin etkilerini de 38.4 artışla 710.8 milyar liraya kalkınma politikasının temel ortaya koyuyor. yükseldi. Yine bu kapsamda vergi amaçlarından biri de salt yoksulluğu Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın gelirleri yüzde 50.5 artışla 2 yok etmek, gelir dağılımını düzeltmek, eşitsizliği azaltmaktır. yayımladığı rapora göre Mart trilyon 23 milyar lira, faiz giderleri Gelir dağılımı dengesizliği, 2025’te, Mart 2024’e kıyasla de yüzde 85.2 artışla 464 milyar ekonominin genel tasarruf oranını merkezi yönetim bütçe giderleri liraya çıktı. Bütçeyle ilgili diğer yüzde 116.3 yüzde 53.4 düşürdüğü gibi kaynak dağılımının yüzde 48.3 artışla 1 trilyon 28 detaylar ise şöyle: Faiz giderlerindeki artış Vergi gelirlerindeki artış etkinliğini de azaltmaktadır. milyar lira, gelirler yüzde 58.4 4 Faiz dışı bütçe dengesi martta Salt yoksul grubun tasarruf olanağı artışla 766.3 milyar lira ve bütçe 100.3 milyar lira, ilk üç ayda 246.9 yüzde 94.7 artışla 501.4 milyar lira, “Kurumlar vergi ödemezken ya yok ya da çok düşük, marjinal açığı yüzde 25.1 artışla 261.5 milyar lira açık verdi. dahilden KDV yüzde 58.5 artışla tüm yük halka biniyor. Yüksek tüketim eğilimi yüksektir. Yüksek gelirli grup tasarruf yapmakta ancak milyar lira oldu. Bu kapsamda 4 Martta en hızlı artan vergi geliri 351.7 milyar lira ve ÖTV yüzde 39 faizin yükü bütçeye ağır geliyor ve marjinal tüketim eğilimleri yüksektir. vergi gelirleri yüzde 53.4 artışla yüzde 102.7 ile 172.6 milyar liraya uzun süre etkisini görmeye devam artışla 393.6 milyar lira oldu. Gelirin önemli bölümü, lüks ithal 645.1 milyar lira, faiz giderleri de ulaşan gelir vergisi. Bunu yüzde edeceğiz. Faiz hariç giderlerdeki malları alımında, gösteriş, itibar Tasarruf gündemde yok yüzde 116.3 artışla 161.2 milyar 88.5 ile 92.4 milyar liraya ulaşan artış oranı enflasyon seviyesinde. harcamalarında, pahalı yerleşim Ekonomist İris Cibre ise “Bu yıl liraya yükseldi. Yılın ilk üç ayında dahilden KDV, yüzde 37.2 artışla Demek ki ekstra harcamalar yeri (villa, köşk vb.) kullanılmaktadır. bütçe tahmininin tutması çok zor” ise geçen yılın aynı dönemine 132.6 milyar liraya ulaşan ÖTV çıkarmıyorlar ama tasarruf da yok” Yüksek gelir grubunun marjinal ithal diyerek şu yorumu yaptı: kıyasla giderler yüzde 45 artışla izledi. İlk üç ayda ise gelir vergisi l Ekonomi Servisi eğilimi, artan gelirin ithal malları alımında kullanılma oranı da yüksek olduğundan dış ödemeler dengesini de olumsuz etkilemektedir. Yüksek Merkez yine zarar yazdı Cezada rekor, ‘örtülü’de artış gelirli grubun talebinde snop etkisi de yüksektir. İktisatta genel kural Türkiye Cumhuriyet Merkez bir önceki yıla kıyasla artış gösterdi. Cu Mhurbaşkanlığı’nın Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün bir ürünün fiyatı yükselince talebinin Bankası’nın (TCMB), 2024 yılına ilişkin 2023’te 6.92 trilyon TL olan aktif kullanımında olan, eski adıyla “örtülü bütçeyle ilgili detaylarına göre para azalmasıdır. Snop etkisinde ise malın mali sonuçları açıklandı. Buna göre toplam, 2024 yılı sonu itibarıyla 8.59 ödenek” yeni adıyla “gizli hizmet” cezası gelirlerinde hızlı artış oldu. fiyatı yükseldikçe talebin de artmasıdır. banka 2024’ü 700.4 milyar TL dönem trilyon TL’ye yükseldi. Banka, 2024 yılı giderleri, aylık bazda yüzde 146.8 Martta geçen yılın aynı ayına göre Pahalı lüks markalı ürünlerin talebi, zararıyla tamamlayarak iki yıl üst üste boyunca 526.7 milyar TL tutarında artışla 795.4 milyon lira, ilk üç ayda toplam para cezası geliri yüzde 180.5 fiyatları yükseldikçe artmakta, zarar yazmış oldu. Merkez Bankası reeskont kredisi kullandırdı. Sonuçları da yüzde 32.6 artışla 3 milyar 320 artışla 22.4 milyar liraya ulaşarak yeni snop etkisi de tasarruf oranını 2021’de 57.5 milyar TL, 2022’de 72 değerlendiren İktisatçı Mahfi Eğilmez, milyon liraya yükseldi. Görevlendirme bir aylık rekor kırdı. Yılın ilk üç ayında düşürmektedir. milyar TL kâr açıklamış, 2023 yılında “Böylece ‘faiz sebep, enflasyon sonuç’ (görev zararı) giderleri kapsamında, ise geçen yıla kıyasla yüzde 117.7 Ekonomide marjinal tasarruf eğilimi ise 818.2 milyar TL zarar etmişti. politikasının maliyeti iki yılda 1.5 martta EÜAŞ, BOTAŞ, Ziraat Bankası artışla 57.8 milyar liralık ceza geliri en yüksek grup orta gelir grubudur. Bilançoya göre aktif büyüklük ise trilyon lirayı aşmış oldu” dedi. ve Halkbank kaynak aktarılmadı. tahsil edildi. Kaynak dağılımının etkin hale gelmesi, ekonomide tasarruf oranının yükselmesi için orta gelir grubunun Zirai don tarımı vurdu, yüzde 80’i sigortasız olan çiftçi mağdur milli gelirdeki payının artması gerekir. Ülkede gelir dağılımı “Gini katsayısı” ile ölçülür. Gini katsayısı, kişi başına salt gelir eşitliğinden ayrılışların toplamının milli gelire (Lorenz eğrisiyle ‘Üreticinin takati kalmadı’ aradaki alanın toplam alana) oranıdır. Gini katsayısı 0 ile 1 arasında değişir. 0 ilçelerinde kayısının büyük zarar ve 1 teorik değerlerdir. Bir ekonomide MUSTAFA ÇAKIR salt gelir eşitliği olamayacağı gibi gördüğünü, felaketin Elbistan, İnşaat şubatta (Gini katsayısı 0), tüm gelirin tek alatya ve Manisa başta olmak Baskil, Gürün gibi çevre bölgeleri kişiye, gruba ait olması (Gini katsayısı ivme kaybetti Müzere birçok bölgede yaşanan de etkilediğini belirtti. 1) olması da olanaksızdır. Gini zirai donun tarım ürünlerine verdiği Türkiye İstatistik Kurumu’nun katsayısının 0’a yaklaşması gelir yüzde 80 sigortasız zararın boyutu gün geçtikçe ortaya (TÜİK) “İnşaat Üretim Endeksi, dağılımında adaletin arttığını, 1’e Ağbaba, Malatya’da üreticinin Şubat 2025” verilerine göre çıkıyor. Malatya’da kayısı üretimi yaklaşması ise adaletsizliği, eşitsizliği inşaat üretimi yıllık yüzde 12.7 sadece 5-6 bininin TARSİM neredeyse tamamen yok oldu. gösterir. artarken aylık yüzde 0.3 azaldı. sigortası yaptırdığını, yüzde Sigortasız üreticinin mağduriyetinin Sosyal devlet, ekonomiye kaynak ve İnşaat üretimi ocakta yıllık yüzde gelir dağılımını düzeltmek, iyileştirmek 80’in sigortasız olduğunu belirtti. büyük olacağını belirten 15.5 artarak sekiz ayın zirvesine için müdahale eder. Serbest piyasa Üreticilerin borçlarını ödeyemez CHP milletvekilleri, felaketin sorunlar ve ödemelerdeki kesintiler çıkmıştı. 2025 yılı şubat ayında fiyat düzeneği tekelleşme, bilgi kirliliği, duruma geldiğini belirten Ağbaba, boyutlarının araştırılması ve önlem nedeniyle mağdur olduklarını bina inşaatı sektörü endeksi bir özel ve sosyal kâr farklılığı, çevre Malatya’nın “afet bölgesi” ilan alınması için Meclis’e önerge sundu. belirtiyor. Ayrıca Manisa’da kavun- kirlenmesi, çevresel sermayenin önceki yılın aynı ayına göre yüzde edilmesini istedi. Manisa’da da Üreticiler ürünlerini karpuz gibi ürünlerde sigorta aşınması gibi sosyal maliyetleri, 14.9, bina dışı yapıların inşaatı üzüm bağları iki kez dondan zarar sigortalatmak için Çiftçi Kayıt süresinin 15 Nisan’dan sonra dışsallıkları yansıtmadığından etkin sektörü endeksi yüzde 10.3 ve özel gördü. CHP Manisa Milletvekili Sistemi’ne (ÇKS) kayıt olmak başlaması nedeniyle, don öncesi kaynak dağılımını sağlayamaz. Devlet inşaat faaliyetleri sektörü endeksi rekabet düzenini sürdürmek, üretici, Vehbi Bakırlıoğlu, bazı bölgelerde zorunda. Ancak Türkiye’deki sigorta yapılamadı. yüzde 7.1 arttı. Aylık olarak ise tüketiciyi korumak, kamusal malları ürün kaybının yüzde 100’e ulaştığını bina inşaatı sektörü endeksi ve tarım arazilerinin yüzde 30’u hâlâ Malatya’da 8 milyona yakın yeterli düzeyde üretmek, bilgi kirliliğini bina dışı yapıların inşaatı sektörü söyledi. Manisalı çiftçilerin de ÇKS’ye kayıtlı değil. Bu da sigorta kayısı ağacı bulunuyor ve yaklaşık gidermek, gelir dağılımını düzeltmek endeksi sırasıyla yüzde 0.9 ve borç yükü altında olduğunu ve kapsamı dışında kalmalarına neden 60 bin aile bu sektörden geçimini amacıyla ekonomiye müdahale ederek 0.2 azaldı. Öte yandan yine TÜİK tarlalarının çoğunun ipotekli oluyor. Kayıtlı çiftçiler de yüksek sağlıyor. CHP Malatya Milletvekili üretici olarak da ekonomik faaliyete tarafından açıklanan hizmet olduğunu belirtti. l ANKARA sigorta primleri, hasar tespitindeki Veli Ağbaba, Malatya’nın tüm katılır. Amaç kaynak kullanımında üretim endeksi, şubatta yıllık etkinlik sağlamak, gelir dağılımını bazda yüzde 1.2 artarken aylık düzeltmek, sosyal refah kayıplarını bazda yüzde 2 azalış gösterdi. gidererek sosyal gönenci maksimize etmektir. ‘Tek kanatla uçulmaz’ KISA... KISA... KISA... Müdahale; vergileme, kamu harcamaları, gelir aktarmaları, l Tüik ’in şubat dönemine Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği Başkanı Orhan Turan, “Artık firmalar idari kararlar, fiyat, kâr kontrolü, ilişkin ücretli çalışan (TÜSİAD) Başkanı Orhan Turan, uzun sadece finansal güçle değil yetkin kamulaştırma, kredileri yönlendirme, istatistiklerine göre sanayi, inşaat bir aradan sonra ilk kez kadın istihdamı insan kaynağı ile ayakta kalabilecek. KİT kamu iktisadi teşebbüsleri ve ticaret-hizmet sektörleri üzerine konuştu. Turan, kadınların Hissedarlara değer yaratmak değil kurma, kamuyu aydınlatıcı yayınlarla toplamında ücretli çalışan sayısı işgücüne ve istihdama katılımının gençleri içeride tutmayı hedefleyen yapılmaktadır. TKYD Yönetim Kurulu Başkanı Dr. şubatta geçen yılın aynı ayına erkeklerin yarısı konumunda olduğunu yapılar kurulmalı. Aksi halde uzun Devlet, gelir dağılımının Tamer Saka ise “Riskin arttığı yerde, göre yüzde 1.1 artarak 15 milyon hatırlatarak “Tek kanatla geleceğe vadeli başarıya ulaşmak mümkün düzeltilmesini; gelirin üretim faktörleri sorumluluk ve rehberlik ihtiyacı (emek, sermaye) arasında yeniden 293 bin 843 kişi oldu. uçamayız” ifadelerini kullandı. değil” dedi. da artar. Bu nedenle kurumsal dağılımı; servet, varlık dağılımını l Sanayi ve Teknoloji Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği yönetim, günümüzün en stratejik değiştirme; üst gelir grubunun varlık eşit temsil vurgusu Bakanlığı’ndan yapılan (TKYD) tarafından düzenlenen XVI. gündemlerinden biri haline gelmiştir. ve gelir dağılımında payını azaltmak; açıklamada, Türkiye’nin ilk metre Uluslararası Kurumsal Yönetim Zirvesi, Kadının her kademede eşit temsil alt gelir grubunun varlık ve gelir Artık şirketlerin değeri yalnıza altı çözünürlüklü yer gözlem dün İstanbul’daki İş Sanat Kültür edilmesine de vurgu yapan Turan, dağıtımındaki payını artırmak yoluyla bilançoyla değil kurumun değerleriyle, uydusu İMECE’nin uzayda ikinci Merkezi’nde düzenlendi. Bu yıl “İnsan “2024 yılında yapılan araştırmaya yapmaktadır. Kamu harcamaları, yetenekli insanları nasıl yönettiğiyle, yılını başarıyla tamamladığı ve Odaklı Kurumsal Yönetim: Yönetim göre, kadınların yönetim kurulundaki yatırımları, gelir aktarımları, kamu onları nasıl elde tuttuğu ve nasıl İMECE-2 -İMECE-3 projelerinin Kurulu Perspektifinden Yeteneği oranı yüzde 25. Bu 5 yılda yüzde 30’a teşebbüsleri oluşturma etkili araçlardır. gelişim alanı sunduğuyla ölçülüyor” başlatıldığı belirtildi. Cezbetmek ve Elde Tutmak” temasıyla çıkarılmalı. Şu anda 180 şirketin yönetim Gelir dağılımının düzeltilmesi dedi. l ekonomi Servisi düzenlenen zirvede konuşan TÜSİAD kurulunda hiç kadın yok” diye konuştu. yalnız ekonomik değil, siyasal düzen açısından da gereklidir. Alt gelir grubu, halkçı görünen popülist politikaların, halk avcısı politikacıların etkisi altında Temiz enerjide hibrit ‘Ticaret savaşları lehimize olabilir’ davrandığından demokratik değerlere, özgürlüklere duyarlılığı görece azdır. ikli Mlendir Me sektöründe 70 dedi. Öte yandan ihracat açısından projelere ilgi artıyor Yüksek gelirli grup da kendi çıkarları yıldır yer alan Alarko Carrier’ın maliyet-kur dengesinin ihracatın doğrultusunda işbirliğine yatkındır. Pola T Enerji, Kırşehir’in Mucur CEO’su Cem Akan, 2025 yılını aleyhine geliştiğine de değinen Ülkelerde demokratik düzeni, hak ilçesinde bulunan ve 168 MW kurulu “yeniden yapılanma” Akan, “Bu sene de öyle de ve özgürlükleri orta gelir sınıfı korur. güce sahip olan Geycek Rüzgâr Enerji yılı olarak ilan ettiklerini gidecek gibi gözüküyor. Demokratik düzenin yerleşmesi, hak güneş ve depolama sistemlerini bir Santralı’na 46.6 MW kapasiteli belirterek verimliliği Enflasyonun altında ve özgürlük açısından da orta gelir araya getiren entegre hibrit enerji hibrit güneş enerji santralı (GES) artırmayı ve borçlarını gerçekleşen bir kur bekliyoruz. grubunun güçlenmesi gerekir. tesisi durumuna gelecek. Bu entegre kurulumunu tamamladı. Yeni hibrit azaltmayı hedeflediklerini Kârlılık aslında düşüyor. Cumhur İttifakı ortak yönetimi, kamu sistem, rüzgârın tam kapasite üretim yatırımın devreye alınmasıyla birlikte, söyledi. İhracatçı olarak sıkıntılıyız” ihaleleri, teşvikler, vergi afları, KÖİ sağlayamadığı saatlerde güneşten santralın toplam kurulu gücü 214.6 Şirketin 2024 yılını diye konuştu. Akan, ticaret Cem Akan projeleri, gösteriş harcamaları, yandaş alınacak destekle şebekeye iletilen MW’a ulaşacak. Ayrıca yakın zamanda değerlendiren bir basın savaşlarının ise koşulların kollama ile ekonomide gelir ve varlık yenilenebilir enerji miktarını artırarak devreye alınması planlanan batarya toplantısı düzenleyen Akan, yüzde 10’da kalması durumunda dağılımını da bozarak ekonomik ve üretimde sürekliliği sağlayacak. enerji depolama sistemleri ile santral, “Toplam ihracatımız yaklaşık 30 ülke için avantaj dahi olabileceğini siyasal sorunları ağırlaştırmıştır. l ekonomi Servisi Türkiye’nin ilk şebeke ölçekli rüzgâr, milyon dolar oldu. En iyi yılımız” belirtti. l ekonomi Servisi