Katalog

24 KASIM 2025 PAZARTESİ EKONOMİ 9 TÜİK’e göre hanehalkının tasarruf oranı 2018’de yüzde 16.5 iken 2024’te yüzde 11.3’e geriledi Yurttaşa tasarruf hayal Gelirleri eriyen milyonlar için tasarruf ve yatırım yapmak ‘Evrenin yeni imkânsız hale gelirken, iktidarın “tasarruf seferberliği” efendileri’ söylemleri iktisatçılara göre algı yaratmaktan ibaret. he Economist 1990’larda, eclis’teki bütçe gündemine, ise yakın zamanda tasarruf etmeyi bir sayısında, finansallaşma “ekonomide toparlanma” planlayanların oranı yüzde 25” T başlarken 10 dev ABD bankasını Mvurgusunun öne çıktığı sonuçları yer alıyor. kastederek “evrenin yeni efendileri” iktidar açıklamaları eşlik ediyor. En diyordu. Bu bankalar dünya borç Yurttaşın borcu artıyor piyasasında egemendi. Bugün “evrenin iddialısı, “Kişi başına düşen milli yeni efendileri” hızla değişiyor: ABD’de İktisatçı Prof. Hayri Kozanoğlu, gelirde rekora koşuluyor” söylemi. teknoloji sermayesi, sınıflar matrisinin “Gelir ve servet dağılımı 2026’da kişi başı gelirin lider fraksiyonu konumuna yükseliyor. bozuluyorsa zenginlerin tasarruf ilk defa 17 bin dolar Bir sınıf fraksiyonu, kendi oranları yükselirken yoksulların eşiğini aşarak 18 bin birikim mantığını devletin stratejik iyice düşer” diyor. Geniş bir kesimin 621 dolar seviyesine öncelikleriyle birleştirerek sektörel tasarruf bir yana, borçlanmak çıkacağı belirtilirken çıkarlarını “ulusal çıkar” olarak yeniden ELİF zorunda kaldığına dikkat çeken yasadışı kumar bataklığına batmış Bankası’nın kişi başı gelir rakamları paketleyerek hegemonik konuma Cumhurbaşkanlığı Yıllık ÖZGE YALÇIN yükselir; devlet harcamalarını, sanayi Kozanoğlu altını çiziyor: Programı’nda ilginç bir vaziyette” diyor. dışında tutunacak dal kalmadı. politikalarını ve dış politikayı kendi “Çalışma yaşındakilerin ancak hedef yer aldı: “Tasarruf eğitimi Kişi başı gelirde tırmanış Ülkenin toplam servetini kişilere ihtiyaçları doğrultusunda şekillendirir. düşük oranda tasarruf edebilmeleri planı” Sabit gelirle adeta yaşam göstergelerine ilişkin ise Dölek, bölerek yapılan yorumların bir Amerika’da 19. yüzyılda demiryolları de ileride bir ev alabilmeleri, işsiz mücadelesi veren milyonların “Dolar kurunun baskılandığı bir kıymeti yok. Halk barınma krizi gelişmeci ve genişlemeci (soykırımcı) kalmaları halinde bu dönemi yeni yıla girerken en temel talebi dönemde iktidar her veriyi dolar yaşıyor, enerji krizi yaşıyor. Ucuz ve devletin çekirdeğiydi; 20. yüzyılın az sarsıntıyla atlatabilmeleri, geçinebilmek için yeterli zam. üzerinden konuşmaya meyilli. sağlıklı gıdaya her geçen gün daha ortasında otomotiv, savunma, enerji beklenmedik sağlık giderlerini devletin temelini oluşturdu. 1980 İktidarın gündeminde ise “finansal Aynı iktidar TL’nin hızla değer zor erişiyor. Gerçeği makyajlayınca sonrası, özellikle 1990’larda finans karşılayabilmeleri, emeklilik okuryazarlık seferberliği” başlığı kaybettiği Nebati döneminde TL gerçeklik değişmiyor. Koç’un kapital neoliberal küreselleşmenin altında “bütçe yönetimi eğitimi” var. döneminde maaşların yetersizliği cinsinden konuşuyordu. Asgari Sabancı’nın Limak’ın servetini bana motoruydu. Bugün ABD’de devlet artık TÜİK verileri hanehalkının veri alınırsa yaşam standartlarını ücret tartışmaları başlar başlamaz niye bölüyorsun?” çipler, GPU zincirleri, veri merkezleri, tasarruf oranının 2018’de yüzde korumaları açısından sakınca ücretin dolar karşılığı üzerinden Gazetemize konuşan yurttaşlar YZ laboratuvarları ve yazılımın, 16.5 iken 2024’te yüzde 11.3’e yaratır. Bugünün Türkiye’sinde tüm tartışıldığını göreceğiz. Oysa halkın da kenara para ayırmayı isteyip savunma iç-dış istihbarat kompleksinin bu sorunlar keskince yaşanıyor.” geçimini ve refahını ülke içindeki deneseler de başaramadıklarını gerilediğini gösteriyor. 2025’te de gereksinimlerine bağlanması etrafında örgütleniyor. İktisatçılar Dr. Levent Dölek ve fiyatlarla ve hayat pahalılığıyla ücretlerin enflasyon karşısındaki söylüyor. Birikim yapabilecek Bu gelişmelerin bir izdüşümünü, İnan Mutlu da bir taraftan geliri değer kaybı sürdü. DİSK-AR’ın ölçeriz” diyor. olsalar asla TL’de tutmayıp altın Dış İlişkiler Konseyi’nin baskılarken diğer taraftan yurttaşın yayınladığı son rapora göre ortalama İnan Mutlu da açıklamaları alacaklarını belirtiyorlar. Genç (CFR) geçtiğimiz günlerde yayımlanan, bir işçinin on aylık kaybı 106 bin tasarrufa yönlendirilmesini “komik” “hamaset” olarak niteliyor ve bir çalışan, “Zaten temel giderler yükselen teknolojilerle devlet arasında lirayı aştı. ING Türkiye’nin “Tasarruf olarak nitelendiriyor. Dölek, “Dar şunların altını çiziyor: dışında bana kalan tek şey bir iki başlayan sembiyoz ilişkiler üzerine, Eğilimleri Araştırması” 2025 ikinci gelirli gelirinin bir kısmını getiri kez arkadaşlarımla sosyalleşmeye “Ekonomik Güvenlik” başlıklı Temel giderler çeyrek raporunda “Tasarruf sahibi beklentisiyle ayırdığında bu, anca yetiyor. Tasarruf yapabilmek raporunda görebiliyoruz. Rapora göre, yapay zekâ girişimlerine devlet karşılanamıyor olma oranı yüzde 54. Tasarruf tasarrufa değil, olsa olsa kumara için hayatından vazgeçmek garantileri, YZ sunucuları için gerekli edemeyen yüzde 46’lık kesim içinde yöneliyor. Geniş kitle yasal veya “Ellerinde uyduruk Dünya gerekiyor” diyor. elektronik sistemlerin üretimine 900 milyon dolarlık sübvansiyon-hibe programı, kuantum ve biyoteknolojiye stratejik destek gerekiyor. ‘Avro 60 TL olmazsa Raporu hazırlayanlardan, James Taiclet, 2020-2024 arasında 313 milyar dolarlık savunma kontratı alan Lockheed Martin’in CEO’su. Gina turizm zora girer’ Raimondo, hem eski ticaret bakanı hem de YZ şirketlerine yatırım ELİF ÖZGE YALÇIN yapan bir girişim sermayesi fonunun kurucusu. Justin Muzinich, teknoloji 025 yılını sorunlarla geçiren ve sanayi kredilerine yoğunlaşmış 2turizmciler 2026’dan da endişeli. küresel bir finans firmasının yöneticisi. AKTOB Başkanı Kaan Kavaloğlu, Thomas Donilon BlackRock başkan “2026’nın 3. çeyreğinde 60 TL’nin yardımcısı. KESK: Yoksulluğun altında bir Avro sektörü çok zora Rapor, YZ ve ileri teknolojileri sokar” dedi. İş Bankası’nın genel ulusal güvenlik meselesi olarak müdür yardımcısı Sezgin Yılmaz ise sunuyor, böylece riskleri kamunun başlayabileceğini belirten üstlenmesini, şirket kârlarının banka olarak sektöre desteğe devam ve sefaletin bütçesi Yılmaz, bankanın kıt kaynakları güvenceye alınmasını istiyor. Raporun edeceklerini açıkladı. savunma sanayisi, ihracatçı dili, Soğuk Savaş döneminin sanayi Geçen hafta gerçekleşen ifadeleri kullandı: “Bütçeler sınıfsal CEMİL CİĞERİM üreticiler ve turizm gibi öncelikli seferberliğini andırıyor; ancak Uluslararası Resort Turizm tercihtir. Bu bütçe bir yeniden bugün “motor”, sanayi değil, büyük alanlara yönlendirdiğini söyledi. KESK Eş Başkanı Ayfer Koçak, “Halktan, Kongresi sırasında basınla bir bölüşüm değil, sömürünün belgesidir. teknoloji-finans-savunma Bankanın turizmi ana odak haline emekten yana bütçe” talebiyle Samsun Kaynaklar sermayeye, faiz lobilerine ve sohbet toplantısı düzenleyen kompleksi. getirmesinin nedenini “ülkenin Cumhuriyet Meydanı’nda düzenlenen yandaş müteahhitlere akıyor. Halkın AKTOB Başkanı Kaan Kavaloğlu Bugün demiryollarının veya en büyük ihtiyaçlarından biri buluşmada yaptığı konuşmada, 2026 gerçek ihtiyaçları yok sayılıyor.” 2026 ve kongrenin ana sponsoru İş otomotivin 20. yüzyıldaki rolüne benzer bütçesini sert sözlerle eleştirdi. bütçesinin sağlık, eğitim ve sosyal olan döviz girdisine katkı” olarak bir konuma sahip OpenAI, Palantir Bankası’nın genel müdür yardımcısı Koçak, “Bu bütçe emeğin değil, hizmetlerde reel düşüş anlamına açıklayan Yılmaz, diğer bankaları da veya büyük bulut şirketlerinin Sezgin Yılmaz, sektöre ve ekonomiye sermayenin bütçesidir. Yoksulluğu, geldiğini belirten Koçak, kamu bu alana çekmeyi amaçladıklarını altyapıları o kadar büyük, pahalı dair değerlendirmelerini paylaştı. eşitsizliği ve güvencesizliği büyütüyor” hizmetlerinin çöküşe sürüklendiğini ve stratejik ki buradaki sermayenin vurguladı. Yılmaz, İş Bankası’nın iki yıl önce dedi. Samsun’da gerçekleştirilen söyledi. Koçak, kadınlara ayrılan payın birikimi piyasa güçlerine bırakılamıyor. Yılmaz takip oranları açısından açıkladığı 1 milyar dolarlık ilave bölge mitingine Rize, Artvin, Trabzon, yüzde 1’in altında olmasını “eril bütçe” Piyasaların kaldıramayacağı en sorunlu sektörün ise tekstil Giresun, Ordu, Samsun, Tokat, Sinop, kaynak taahhüdünü ağustos ayında diyerek eleştirerek “Kadınlar hem işte hızda mali kaynak emen yapay zekâ olduğunu açıkladı. Amasya ve Çorum illerinden emekçiler sömürülüyor hem evde görünmeyen tamamen kullandırdığını, kapanan firmaları, jeopolitik anlatının merkezine Kavaloğlu ise banka desteğinin katıldı. Koçak, bütçenin büyük emekle tükeniyor. Kadına yönelik şiddet de yerleşmiş durumdalar. ABD, vadeler ve yeni kredilerle birlikte çok önemli olduğunu söyleyerek kısmının sermayeye, faize ve savaş artarken bütçede kadını korumaya dair “yarının teknolojilerini kazanmak turizm sektörüne fiilen giren toplam harcamalarına aktarıldığını belirterek ciddi bir kalem yok” dedi. Emeklilerin devletin de adım atması gerektiğini için” devasa yatırımlar yapmak kredi hacminin 2 milyar dolara “Milyonların maaşından, sofrasından, de açlık sınırının altında bırakıldığını zorunda derken CFR raporu bunu belirtti: “Kur politikasının sabit ulaştığını belirterek “Turizme nakdi pazardan alınan vergilerle bütçe belirten Koçak, özel sigorta şirketlerine açıkça ortaya koyuyor. Teknoloji olması sistemin sürdürülebilir kredide özel bankalar arasında yapılıyor ama adil bölüşüme gelince biz alan açan düzenlemeleri “kamusallığın şirketleri, ulusal güvenlik bürokrasisi olmasının önünde bir engel. Devletin 2023’teki yüzde 18.37’lik payımız yokuz” ifadelerini kullandı. Türkiye’de çökertilmesi” olarak nitelendirdi. ve büyük finans kapital birleşerek en büyük gelir kalemlerinin ama yüzde 24.13’e çıktı.” dedi. gelir dağılımının her yıl kötüleştiğini Gençler için bütçede hiçbir umut Amerikan kapitalizminin yeni verginin de vergisini ödeyen sektör vurgulayan Koçak, dolar milyoneri olmadığını söyleyen Koçak, “Her beş hegemonik blokunu inşa ediyorlar. Tekstil en riskli sektör haline geldik. 2026 3. çeyrekte 60 sayısının artmasına rağmen halkın derin Bu blokun sürücü gücü ise 2025 gençten biri ne eğitimde ne istihdamda, TL’nin altında bir Avro sektörü çok bir yoksullukla karşı karşıya bırakıldığını yurtdışına göç etmek zorunda kalıyor.” Kredi büyüme sınırlarının yılının ilk yarısında ekonomik büyüme oranının yüzde 92’sini (teknoloji söyledi. Koçak konuşmasında şu dedi. l SAMSUN zora sokar.” en erken 2026’da esnemeye sektörünün büyüme hızını çıkarınca ABD GSH büyüme hızı yüzde 0.1 ürkiye’de e-ticaret kullanım oranı artırırken milyonlarca işletme Bu olgular, Türkiye’nin bir kavşakta düzeyine geriliyor), borsadaki artışın yüzde 45, e-devlet kullanım oranı bu dönüşümün altında ezilecek. olduğunu gösteriyor. Rapora göre üç yüzde 80’ini sağlayan teknoloji Tyüzde 60. ChatGPT’nin küresel Bugün şehirlerarası gelir farkını olası yol var: şirketleridir. Yalnızca NVIDIA’nın veri trafiğinin yüzde 3’ü Türkiye’den tartışıyoruz, yarın “teknolojisi -Müdahale edilmezse daha fazla merkezi segmenti, finans devlerinin geliyor. Bu veriler toplumun olanlar” ve “olmayanlar” eşitsizlik ve iş kaybı, toplamından daha yüksek piyasa dijitalleşmeye hazır olduğunu arasındaki uçurumu konuşacağız. -Kısmi destekle iki ayrı ekonomi: değerine ulaşmış. gösteriyor. Ancak bu potansiyel Genç nüfusla övünüyoruz Dijital metropoller ve geride kalmış Teknoloji sermayesinin altyapısal ekonomik değere dönüşmüyor. ancak eğitim sistemi onları Anadolu, erişiminin genişliği onu önceki Türkiye yapay zekâ çağının dijital dünya için hazırlamıyor. -Ya da cesur bir ulusal hamle: hegemonik fraksiyonlardan ayırıyor. Dijital dönüşüm kapısında fakat kapının önünde NEET oranları yükseliyor; KOBİ’lerin dijital dönüşümü, eğitimde Diğer sektörlerin çalıştığı araçları, bekleyenlerle içeriye ilk girenler milyonlarca genç ne eğitimde reform, kayıt dışılıkla mücadele. kullandığı verileri toplayan bu sektörün arasında hızla büyüyen bir uçurum bir adalet meselesi ne de istihdamda yer alıyor. İNGEV Başkanı Vural Çakır elindeki sosyal medya, elektronik var. Yapay zekâ çağında meslekler uyarıyor: “Yapay zekâ devrimi ticaret platformları iletişimi, ticareti, Geçen hafta önemli bir rapor Raporda belirtildiği gibi yüksek ikiye ayrılıyor: Dijital becerilere sahip ağır bir eşitsizlik sorunu yaratıyor. yayımlandı. İnsani Gelişme Vakfı maliyetli teknolojilere sadece büyük araştırmayı, yönetişimi, lojistiği ve olanlar ve insan teması gerektiren Üretkenlik artışlarının çalışanlar (İNGEV) ve Sabancı Üniversitesi firmalar erişebiliyor. giderek ilerleyen ölçüde insanların meslekler. Orta sınıfın büyük lehine uygulanmasını sağlayacak İstanbul Politikalar Merkezi’nin siyasi kültürel tercihlerini, değerlerini, bölümünü oluşturan rutin işler ise düzenlemeler yapılmalı.” ActHuman Sosyal Kapsama KOBİ’ler yarıştan kopuyor savaşma dinamiklerini belirliyor. Hiçbir hızla yok oluyor. Bu süreç ekonomik İPM Direktörü Senem Aydın Düzgit İnisiyatifi kapsamında Sabancı önceki sınıf fraksiyonu toplumsal Türkiye ekonomisi iki farklı kulvarda kırılganlıkları derinleştirecek. ise “Dijital dönüşüm yalnızca rekabet Üniversitesi’nden Emrehan Aktuğ’un yaşama, kültüre ve devlet stratejisine ilerliyor: Büyük şirketler yapay zekâyı Kayıtdışı istihdam da ayrı bir sorun. gücünü değil, toplumsal eşitliği kaleme aldığı “Türkiye’de Yapay içselleştirmeye hazırken ekonominin bu kadar derinlemesine ve aynı anda Türkiye’de her üç çalışandan biri ve demokratik katılımı da yeniden Zekâ ve Çalışma Hayatının Geleceği” omurgasını oluşturan KOBİ’ler ne nüfuz etmemişti. kayıtdışı. Milyonlarca insan yapay tanımlıyor” diyor. çalışması, bu dönüşümün kimleri veri toplayabiliyor ne de iş süreçlerini ABD’de devletin girdileri (teknoloji, zekâ ve otomasyon karşısında Bugün yapay zekâ bir mucize gibi ileri taşıyacağını, kimleri geride dijitalleştirebiliyor. Sıkı finansman finans), işletim sistemi (örgütler hiçbir korumaya sahip değil. Sosyal doğuyor. Ancak doğru politikalar bırakacağını ortaya koyuyor. koşulları ve yüksek faizler onları örüntüsü, bunların içindeki personel), güvenlik genişletilmiyor, dijital olmazsa yarın teknolojinin değil, İronik olan şu: Türkiye, ChatGPT dönüşümün dışında bırakıyor. çıktıları (politikaları) varlığını teknolojik dönüşümle uyumlu bir işgücü eşitsizliğin konuşulduğu bir Türkiye’ye kullanımında dünyanın en üst Türkiye’de şirketlerin yüzde rekabete, toplumsal kontrole ve politikası oluşturulmuyor. uyanabiliriz. sıralarında. Dijital platformlarda saatler 90’ından fazlası KOBİ ve istihdamın jeopolitik gerilime bağlamış bir En çarpıcı veri ise şu: Türkiye’de Türkiye’nin dijital geleceği hâlâ geçiren, teknolojiyi hızla benimseyen yüzde 72’si onlardan geliyor. Bu sermaye fraksiyonunun gelişmesine, yazılmadı. Unutmayalım: Yapay firmaların yarısı temel veriyi bile genç bir nüfusa sahibiz. durum yapay zekânın Türkiye için bir yeniden üretimine hizmet edecek toplamıyor. Yapay zekânın “yakıtı” zekâdan kim yararlanacaksa Ancak işletmelerin yalnızca yüzde “eşitsizlik çarpanına” dönüşme riskini biçimde şekilleniyor. İçeride “süreç olan verisiz analiz yapılamaz, analiz Türkiye’nin geleceğini de onlar 56’sının bir web sitesi var. Yani artırıyor. belirleyecek. olarak faşizm”, dışarıda sistemik bir bireyler dijital, kurumlar ise hâlâ 20 yıl olmadan verimlilik artmaz, verimlilik hegemonya evresinin kapanmakta öncesinin dünyasında sıkışmış. Dijital olmadan teknoloji bir ülkeyi ileriye Tam da bu yüzden dijital dönüşüm Uçurumun kenarında ilgiyi ekonomik değere dönüştürecek taşıyamaz. Türkiye daha baştan yarış sadece bir teknoloji hikâyesi değil, bir olması gibi bir tarihsel zemin kurumsal altyapı ve strateji eksik. Dijitalleşmiş şirketler verimliliğini dışına itiliyor. adalet ve eşitlik meselesi. üzerinde.