Katalog

1 KASIM 2025 CUMARTESİ DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 Nobel ‘Barış’ Ödüllü Machado, ABD’yi Venezüella’ya müdahale etmeye çağırdı Maduro’dan sert yanıt Venezüella Devlet Başkanı duro, ABD’nin ülkeyi işgal etmesi yö- Trump’ın Çin nünde propaganda yapan ve bunu Maduro, ABD’nin ülkeyi döngüsü teşvik eden kişilerin vatandaşlıktan işgal etmesi yönünde çıkarılması için anayasal bir çalışma BD Başkanı Donald Trump, propaganda yapan kişilerin yapılacağını açıkladı. Çin’e son meydan okumasının vatandaşlıktan çıkarılması Aardından, yine geri adım attı. ‘CIA’yı engelledik’ için anayasal bir çalışma Son olarak 1 Kasım’dan itibaren Çin’e ek vergi kararı alarak ticaret Öte yandan Maduro’nun bir diğer yapılacağını açıkladı. savaşında el yükselten Trump, Çin gündemi de Trinidad ve Tobago oldu. Cumhurbaşkanı Şi Cinping’in “nadir Venezüella’nın yanı başındaki ada ül- BD’nin Venezüella açıkların- element kartı”nı göstermesinin kesi Trinidad ve Tobago’nun bir ABD da “uyuşturucuyla mücadele” ardından geri adım atmak zorunda savaş gemisini ağırlaması hakkın- Agerekçesiyle teknelere müda- kaldı. da konuşan Maduro, ülke yönetimini hale etmesinin ardından Başkan Do- Çünkü ABD’li yüksek teknoloji ABD’ye boyun eğmekle eleştirdi. şirketleri Çin’in nadir toprak nald Trump’ın geçen ay CIA’ya ülke- elementlerine önemli ölçüde bağımlı, Maduro, “Biz kardeşiz, barış için de operasyon izni verdiğini açıklama- Machado Maduro tam da bu nedenle Çin’in ABD’ye birleşelim. Gringoların (ABD’nin) sından bu yana iki ülke arasındaki satışları durdurması, bu küresel la tanınan Venezüellalı muhalif lider, rıca Nobel Barış Ödülü’nü aldıktan Karayipler’de savaş çıkarmasına izin gerginlik artmaya devam ediyor. şirketleri çok olumsuz etkileyecekti. “Baskının artırılması ve tırmanan ge- sonra ödülü “Venezüella muhalefeti- vermeyelim. İşte kardeş ellerimiz, Venezüella muhalefetinin önde ge- rilim, Maduro’ya artık gitme zama- nin kararlı destekçisi” Trump’a ada- Trinidad ve Tobago, birleşik halklar- len ismi ve Nobel Barış Ödülü’nün bu Kısmi anlaşmada uzlaşma dır. İyi komşuluk, refah ve işbirliği yılki sahibi María Corina Machado, nının geldiğini anlatmanın tek yolu- dığını açıklamış; Hamas’la ateşkes- Trump ABD’li şirketlerden gelen dün ABD merkezli Bloomberg’e ko- dur” diyerek bu sürecin “barışçıl ve ten sonra İsrail Başbakanı Binyamin için birleşelim” ifadelerini kullandı. baskı üzerine bakanlarının Çinli bakanlarla Malezya’da bir uzlaşı nuştu. Ülkesindeki seçilmiş hüküme- düzenli bir geçişi kolaylaştırmayı” Netanyahu ile olan telefon görüşme- Öte yandan Maduro, CIA tarafın- aramasını istedi. te karşı verilen mücadelenin, “26 yıl- amaçladığını öne sürdü. sinde “savaş sürecinde verdiğiniz dan yürütüldüğü belirtilen bir planın Kuşkusuz ticaret savaşı, ABD gibi dır tüm yollar denenerek tüketildiği- Machado, 2011 yılında siyasi are- kararlar ve kararlı eylemler için sizi başarısızlığa uğratıldığını da ifade et- Çin’in de yararına değildi ve Beijing ni” savunan Machado, rejimin değiş- naya çıktığında, dönemin lideri Hu- takdir ediyorum” demişti. ti. Maduro’ya göre CIA, ABD’nin Tri- yönetimi uzlaşı arayışını kabul etti. mesi için daha net hatta “askeri mü- go Chávez’in kamulaştırma politi- Machado’nun dış müdahale çağrı- nidad ve Tobago’daki savaş gemile- “Temel bir uzlaşı” bulununca, ABD dahale” tehdidini içeren bir mesaj ve- kalarına karşı sert bir duruş sergi- sında bulunan açıklamalarını isim rine saldırı düzenlemeyi ve bu saldı- Başkanı Donald Trump ile Çin Cumhurbaşkanı Şi Cinping’in, Güney rilmesi getirdiğini dile getirdi. Ka- lemesiyle ve özel şirketlerden yana vermeden sert bir dille eleştiren Ve- rının suçunu Venezüella’nın üzerine Kore’deki APEC toplantısı sırasında muoyunda ABD yanlısı mesajlarıy- tutumuyla tanınmıştı. Machado ay- nezüella Devlet Başkanı Nicolas Ma- atmayı planlıyordu. görüşmesi ayarlandı. Trump’ın olağanüstü önemde gördüğü ve toplantıdan önce “4 ‘Rusya nota verdi, Trump-Putin görüşmesi iptal edildi’ iddiasına yanıt gelmedi saat sürer” tahmini yaptığı görüşme, 1 saat 40 dakikada tamamlandı. Sonuçta kapsamlı bir anlaşma olmasa da kısmi bir anlaşmaya varıldı. Özetle ABD gümrük Trump’a Zirve bilmecesi tarifelerinde indirime gidecek, Çin de ABD’ye nadir element satışını udapeşte’de planlanan Trump- bir yıl daha sürdürecek. Merz Erdoğan nükleer BPutin zirvesinin iptal edildiği id- diası, Ukrayna’da ateşkes bekleyen Şi Trump’a çıkış yolu uluslararası kamuoyunda hayal kı- gösterdi  Alman basını: uyarısı rıklığına yol açtı. ABD merkezli Fi- Anlaşmaya varabilmenin ABD nancial Times gazetesinin dünkü ha- açısından ne kadar kritik önemde Erdoğan’dan ABD Başkanı Donald Trump, olduğu, Trump’ın görüşmeyi şu berinde Washington’un Trump-Putin Putin Trump Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile puanlamasından da anlaşılıyor: görüşmesini iptal ettiği öne sürüldü. Güney Kore’deki görüşmesinden kaçış yok “Genel olarak 0’dan 10’a, bir Gazetenin iddiasına göre karar, iki ra zirveyi iptal ettiği bildirildi. Görüş- bir gün önce sosyal medyadan ölçeğe tabi tutmak gerekirse ülkenin dışişleri bakanları arasın- me sonrasında Rubio’nun Trump’a ALMANYA Başbakanı Friedrich yaptığı açıklamada Savunma görüşme, 10 üzerinden 12 daki gergin telefon görüşmesinin ar- “Moskova’nın müzakere niyeti gös- Merz, önceki gün Ankara’da değerindeydi.” Bakanlığı’na nükleer silah dından geldi. Görüşmede Rusya’nın, termediğini” söylediği aktarıldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la Şi Cinping’in mesajları ise aslında testlerine “derhal başlaması” Ukrayna’nın daha fazla toprak ver- ABD’ye çıkış yolu gösterir nitelikte. görüştü. Merz’in Türkiye ziyareti Rusya’nın resmi ajansı TASS’ın ha- talimatı verdiğini duyurmuştu. Şi, “Çin ve ABD, iki ülkenin ve Alman basınında da yankı uyandırdı. mesi koşuluyla ateşkes yapılması yö- berine göre Devlet Başkanlığı Sözcü- Trump, Çin ve Rusya’nın nükleer dünyanın yararına somut ve güzel Deutsche Welle’nin “Almanya nündeki ısrarını sürdürdüğü belir- silahlar konusunda ABD ile sü Dmitri Peskov, “Bu gazete haberini işler yapmak için birlikte çalışabilir” ve Türkiye, Gazze anlaşmazlığına aralarındaki farkı kapatmaya tildi. Trump yönetiminin ise “mev- yorumlamak istemem; yalnızca herke- ve “Ekonomi ve iş ilişkileri, Çin- rağmen ikili ilişkilerini tazeledi” yaklaştıklarını öne sürerek cut cephe hatlarında derhal ateşkes” sin Lavrov ile Rubio arasındaki görüş- ABD ilişkileri için bir çıpa ve itici başlıklı haberinde Türkiye’nin “Diğer ülkelerin test programları çağrısını desteklediği aktarıldı. Zir- menin ardından Rusya Dışişleri Ba- güç olmalı, bir engel ve sürtüşme “Avrupa Birliği ve NATO için önemli nedeniyle Savunma Bakanlığına ve hazırlıkları sürerken Rus Dışişle- kanlığı ile ABD Dışişleri Bakanlığı ta- sebebi değil” diyerek ABD’nin de bir ortak” olduğu belirtilerek “Merz, nükleer silahlarımızı test etmeye yararlanacağı zemini göstermiş oldu. ri Bakanlığı’nın Washington’a gön- rafından yapılan açıklamalardaki ifa- Ankara’ya yaptığı ilk resmi ziyarette başlaması talimatını verdim. Hatta Şi Cinping, “Çin’in kalkınması, derdiği bir notayla Putin’in, sava- deleri hatırlamasını öneririm. Bu açık- ilişkileri derinleştirmeyi hedefledi” Bu süreç hemen başlayacak” ABD’nin ‘Amerika’yı yeniden büyük şın “kök nedenleri” olarak tanımladı- lamalarda tamamen farklı ifadeler ve değerlendirmesine yer verildi. demişti. Demokrat Partili yapma’ vizyonuyla çelişmiyor” diyerek ğı talepler yeniden gündeme getiril- değerlendirmeler yer alıyordu” ifade- Bild gazetesi, ziyareti “Almanlar senatörler, dün Trump’ın bu ABD için bir tehdit oluşturmadıklarını di. Bunlar arasında Ukrayna’nın ila- ve Türkler: Şimdi tekrar dost mu lerini kullandı. Peskov’un bahsetti- açıklamasına sert tepki gösterdi. söyledi ve şu sözleriyle de bir olduk?” başlığıyla okurlarına ve toprak tavizleri, silahlı kuvvetle- ği Rusya Dışişleri Bakanlığı açıklama- Senatörler Jeanne Shaheen, nevi teminat verdi: “Çin ABD’ye duyurdu. Erdoğan ile Merz’in rinin ciddi biçimde küçültülmesi ve Jacky Rosen ve Mark Kelly kararı meydan okuma ve onun yerini sında telefon görüşmesi “16 Ekim’de- tokalaştığı bir fotoğrafı paylaşan alma niyetinde değil. Biz, Çin’in “sorumsuz, tehlikeli ve yıkıcı” Ukrayna’nın NATO’ya asla katılma- ki liderler görüşmesinde varılan mu- gazete, “Yeni bir başlangıç için el kendi işlerini iyi yürütmesine, olarak nitelendirerek 30 yılı aşkın yacağına ilişkin güvence verilmesi tabakatların uygulanmasına dönük kendimizi geliştirerek kalkınma sıkışma mı?” ifadesini kullandı. süredir devam eden nükleer test gibi şartlar yer aldı. somut adımların ele alındığı yapıcı fırsatlarını dünyanın tüm ülkeleriyle Frankfurt merkezli FAZ gazetesi, moratoryumunun tek taraflı ABD’nin, bu notanın ardından ve tartışma” olarak nitelendirilirken ABD paylaşmaya odaklanıyoruz, ziyareti “Ankara’daki Şansölye: olarak sona erdirilmesinin Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lav- açıklamasında, “Moskova’nın kalıcı başarımızın sırrı da bu.” Erdoğan’dan kaçış yok” başlığıyla küresel güvenliği tehdit edeceği rov ile ABD Dışişleri Bakanı Marco bir çözüm için anlamlı adımlar atması gördü. Haberde, “Almanya’nın uyarısında bulundu. Rubio arasındaki görüşmeden son- Kuyruğu dik tutma çabası gerektiğini” vurgulanıyordu. Türkiye’ye ihtiyacı var. Merz’in Peki buradan ciddi bir ilerleme diyaloğu yeniden başlatması doğru çıkacak mı, yoksa yeniden bir düşüş bir adımdı. Erdoğan’ın Gazze’de mü yaşanacak? Çünkü Trump’ın Hamas ve Rusya’da Putin üzerindeki Çin’e karşı küresel ticaret savaşını Orban Trump’ı nüfuzu gözardı edilemez. Ankara ile Israil’de tecavüz skandalı grafiğe dökerseniz, inişli-çıkışlı bir iş birliği zorunlu hale geliyor” dendi. eğri görürsünüz. Nitekim Trump 10 üzerinden 12 iknaya gidiyor ISRAIL Savunma Bakanı Yisrael Katz, puan verdiği görüşmenin ardından Letonya İstanbul Sde Teiman askeri hapishanesinde Filis- MACARISTAN Başbakanı Vik- nükleer kart açtı. Daha yoldayken tinli bir esire tecavüz görüntülerini bası- tor Orban, 7 Kasım’da ABD Başka- Pentagon’a “derhal nükleer teste Sözleşmesi’ni oyladı na sızdırmakla suçlanan Askeri Savcı Yi- nı Donald Trump’la görüşmek üzere başla” talimatı verdi. Bunu da şu fat Tomer Yerushalmi’nin görevden alı- LETONYA parlamentosu yaklaşık 13 Washington’a gidiyor. Orban, Maca- sözleriyle gerekçelendirmeye çalıştı: nacağını açıkladı. Katz, dün yaptığı açık- saat süren bir oturumun ardından ristan devlet rad- “ABD diğer ülkelerden daha fazla lamada Tomer Yerushalmi’nin “şüphele- ülkenin İstanbul Sözleşmesi’nden nükleer silaha sahip. Rusya ikinci, Çin yosuna dün ver- rin ciddiyeti” nedeniyle bir daha görevine çekilmesine ilişkin yasayı onayladı. ise uzak bir üçüncü sırada ancak 5 yıl diği demeçte, gö- dönemeyeceğini ve yerine vekaleten yeni içinde eşitlenecekler.” Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics rüşmede Trump’ı, bir savcı atanacağını belirtti. Tecavüzcülere gözaltıya protesto Açık ki geri adım atmak zorunda yasayı imzalarsa Letonya, Türkiye’nin ABD’nin Rus pet- Görüntülerin sızdırılmasına ilişkin kalan Trump, silah göstererek 2021’de çekildiği sözleşmeden ayrılan rolüne yönelik ye- soruşturma geçen yıl başlatılmıştı. İsrail İsrail’de hükümetin, ordu ve güvenlik kuyruğu dik tutmaya çalışıyor. ilk Avrupa Birliği (AB) üyesi olacak. ni yaptırımların- Askeri Savcılığı elinde askerlerin bir kuvvetleri içindeki skandalları örtbas Başbakan Evika Silina liderliğindeki Orban Trump dan Macaristan’a mesai arkadaşları tecavüz ederken esiri etmek için yurt içinde ve yurt dışında Çatışma-yumuşama koalisyonda yer alan Yeni Birlik muafiyet tanıma- çevrelediği ve kameraları saklamaya tüm kaynaklarını seferber ettiği biliniyor. ve İlericiler adlı partiler İstanbul döngüsü ya ikna etmeye çalışacağını açıkladı. çalıştığı görüntülerin bulunduğu Örneğin İngiltere merkezli The Guardian Sözleşmesi’nden yana olsalar da Obama döneminde Çin, ABD’nin Ham petrolünün beşte dördün- belirtilmişti. Soruşturma kapsamında gazetesinin dünkü haberinde İsrail’in esas hedefi ilan edildi. Devamı olarak mecliste ayrılma kararının alınmasını den fazlasını Rusya’dan ithal eden 9 asker gözaltına alındı, ancak henüz Nimbus Projesi kapsamında ABD’nin ilk döneminde Trump Çin’e ticaret engelleyemediler. Parlamentoda Macaristan’ın Rus petrolünü bırak- herhangi bir ceza verilmedi. Temmuz Google ve Amazon şirketleriyle anlaşma savaşı açtı. Biden döneminde bu yapılan oylamada 32’ye karşı 56 oyla masının ekonomik çöküşe yol aça- 2024’te aşırı sağcılar gözaltı merkezi yaptığı ifade edildi. Anlaşma kapsamında savaş sürdürüldü. Dahası ABD ve çekilme yönündeki yasa kabul edildi. cağını ifade eden Orban, “Amerikan önünde gösteri düzenlemiş, bazıları yabancı mahkemeler veya güvenlik NATO belgelerine “Çin mücadele 100 üyeli parlamentonun 90 üyesinin yaptırımlarından muafiyet istiyor - askeri üsse baskın yapmıştı. Ulusal kurumları İsrail’in verilerine erişim edilecek baş rakip” olarak kaydedildi. katıldığı oylamada iki parlamenter sak, bu olağanüstü durumu Ameri- Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, talebinde bulunduğunda, şirketlerin Trump ikinci döneminde ticaret çekimser kalmayı tercih etti. kalılara anlatmak zorundayız,” dedi. savaşının ivmesini artırdı. soruşturmayı “hukuk kisvesi altında bunu gizli bir şekilde İsrail’e bildirmesi Trump yönetimi, geçen hafta Ama Trump ikinci döneminde daha suçlu bir işleme karşı demokrasinin gerekiyor. Bildirim, “göz kırpma” Rusya’nın devlet bağlantılı petrol şir- Kosova’da okullarda bir yılını doldurmamışken Çin’le üç savunulması” olarak nitelendirdi. anlamına gelen özel bir kod ile yapılıyor. ketleri Rosneft ve Lukoil’e yaptırım kez vites yükseltip düşürdü. Buna uygulama kararı aldı. Bu adım, Hindis- Trump döngüsü de diyebiliriz: türban yasağı tan, Çin ve Orta Avrupa’daki alıcılar Meydan oku, geri adım at, KOSOVA’DAKI Yüksek Mahkeme da dahil olmak üzere yabancı müşteri- ‘Ateşkese devam’ kararı çatışmayı seç, yumuşama ara... Eğitim, Bilim, Teknoloji ve leri ikincil yaptırımlara maruz bıraka- Bu bir strateji ya da taktik değil, bu İnovasyon Bakanlığı’nın kılık AFGANISTAN ve Pakistan arasında kenin katılımıyla toplantılar gerçek- bilecek nitelikte. baş rakibinin yükselişini önleyebilme kıyafet yönetmeliğinde kamu Türkiye ve Katar’ın arabuluculuğuy- leştirilmiştir” denilen açıklamada ta- Avrupa Birliği’nin çoğu üyesi, konusunda manevra alanı gittikçe daralan ABD’nin çaresizliğidir eğitim kurumlarında türban la gerçekleştirilen görüşmelere ilişkin rafların “ateşkesin devamı konusun- Moskova’nın 24 Şubat 2022’de aslında... takılmasını yasaklayan kararının ortak açıklama yapıldı. “Afganistan ve da mutabık kaldıkları” bildirildi. “Ateş- Ukrayna’yı tam kapsamlı işgalinin ar- Hatta bu durum ABD’nin “yeni- aleyhinde açılan davayı reddederek Pakistan arasında 18-19 Ekim 2025 ta- kesin uygulanmasına ilişkin ilave esas- dından Rus fosil yakıtı ithalatını büyük Monroe doktrini” tartışmalarını da Bakanlığın aldığı kararı onadı. rihlerinde Doha’da Türkiye ve Katar’ın ların”, “İstanbul’da 6 Kasım 2025 tari- ölçüde azaltırken ya da tamamen dur- yükseltmiş durumda. Bunu da ayrıca Yüksek Mahkeme’nin itirazı arabuluculuğunda uzlaşılan ateşke- hinde gerçekleştirilecek bir üst düzey dururken, Macaristan ve Slovakya bo- tartışalım. reddetmesiyle birlikte ülkede sin pekiştirilmesi amacıyla 25-30 Ekim toplantıda istişare edilip kararlaştırıla- ru hattı üzerinden yapılan petrol okullarda türban yasağı kesinleşti. 2025 tarihlerinde İstanbul’da dört ül- cağı” duyuruldu. sevkiyatlarını sürdürdü.