Katalog

17 NİSAN 2024 ÇARŞAMBA 8 EKONOMİ Durusoy: Model olduğu ileri sürülen ütopya bağlamında enflasyon hep geri planda tutuldu Acının dozu artacak Harç bitti Prof. Dr. Serap Durusoy: Beklentilerin iyi yönetilememesi tüketimin sürekli öne çekilerek enflasyonu besleyici bir etki yapı paydos yaratıyor. Ekonomi yönetimince enflasyonla mücadelede konomiyi ayağa kaldırmak için kolay yol tercih ediliyor ve düğmeler yanlış ilikleniyor. önceliği “vatandaşa acı ilaç Evermekte gören” Hazine ve ve eylem çelişkisi doğurdu. Bu Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, geçen hafta da kamuya yönelik Merkez Bankası’nın enflasyonla tasarruf hazırlıklarını açıkladı. Buna mücadelesini de olumsuz göre satır arasında kalan önemli bir etkiliyor. TCMB yakın zamanda duyurusu vardı Şimşek’in: Kamu İhale hükümete yazdığı mektupta “Para Yasası değişiyor! politikasındaki sıkı duruşun Bu değişimle “Kamu ihale mevzuatı ihtiyatlı maliye politikasıyla uluslararası norm ve standartlara desteklenmesi, öngörülen uyumlu olacak şekilde güncellenecek. Serap Durusoy Kamu alımlarına yönelik harcamalar dezenflasyon patikasının tesis tasarruf odaklı olacak. Kamu edilmesi açısından kritik bir önem alımlarında ortaya çıkacak zararların taşımaktadır” değerlendirmesinde ktisatçı Prof. Dr. Serap Durusoy, Kur yatırımcıyı tedirgin ediyor önlenmesi için her türlü adım bulundu. Yani tek ayak üzerinde bundan sonraki süreçte atılacak.” yürütülen bir politika var. TCMB İtüketiciler tarafında acı reçetenin n Kur tarafında son dönemlerde birçok enflasyon türünü bir arada Kamu ihaleleri 22 yıllık AKP parasal sıkılaştırmayla eşzamanlı, dozunun artacağının kesin ciddi hareket var, kuru tutmak yaşıyor. Ama şu ana kadar atılan iktidarında; şatafata, gösterişe, için arka kapı uygulamalarla adımlar özel tüketim harcamalarını saraylara, geçmediğimiz köprülere, olduğunu vurgulayarak ekonomik makro ihtiyati çerçevede makro frenlenmeye çalışılıyor, kur tarafında baskılamaya yönelik. Ücretlere uçmadığımız havaalanlarına akıtılan memnuniyetsizliğin sandığa finansal istikrarı güçlendirmeye kaynakların, muhalefet tarafından neler bekliyorsunuz? yapılan düşük zamlar, bütçe açığına yönelik sadeleştirme adımları yansıdığını dile getirdi. ‘beşli çete’ olarak adlandırılan Kur tarafındaki hareketlilik hem yapılan vergi yaması ve BBDK ve atmasına rağmen bunları Serap Durusoy ile ekonomideki şirketlerin simgesi ve bugün içerideki ekonomik aktörleri hem Merkez Bankası’ndan gelen kredi tamamlayacak mali disiplin son gelişmeleri konuştuk. yaşadığımız yoksullaşmanın da en de yabancı yatırımcıyı tedirgin kartlarına ilişkin adımlar hep iç talebi yok. Bütüncül bir politika seti n Seçimi geride bıraktık. Bu büyük nedenleri arasında. ediyor. Yabancı sermaye kurda baskılamaya yönelik. uygulanmıyor. Şüphesiz ki seçim durum piyasalarda nasıl algılandı? AKP’nin iktidara geldiği Kasım istikrar görmek istiyor. İçeride ise Öte yandan enflasyon yalnızca 2002’den bu yana da en fazla mali disiplinin sağlanmasında siyasi Bundan sonra ekonomide nasıl bir ekonomik aktörler enflasyona karşı parasal bir olay değil ve politika tartışılan konular arasında Kamu bir kısıt olarak etkili oldu. Ama tablo ile karşı karşıya kalacağız, geliştirdikleri koruma refleksi ile faizindeki artış ile kontrol İhale Yasası. Kamu alımlarının şeffaf, yurttaşı nasıl günler bekliyor? tüketiciler tarafında acı reçetenin altına ve yabancı paraya yöneliyor. edilemediğini son gelen enflasyon adil, rekabeti bozmayacak şekilde Yani ekonomi yönetiminin beklediği verisi de gösterdi. Zaten politika Seçimden önce oluşan panik dozunun artacağı kesin. yapılmasını sağlayacak önemli bir ters dolarizasyon istenildiği düzeyde faizinde sona gelindiği yönündeki havasına bir de kötü gelen düzenleme. Reformlar için adım atılmalı gerçekleşemiyor. Kur artışının beklentiler yeni parasal sıkılaştırma makroekonomik verilerin eklenmesi Dünyada yolsuzluk riskinin en enflasyon üzerinde yarattığı etki adımlarını da beraberinde getirdi. n Türkiye’nin dış borcunu ödemesi yüksek olduğu alan olarak ilk beklentilere ve iktisadi davranışlara nedeniyle artış baskılanmaya Şüphesiz bir diğer önemli noktayı için ciddi dış kaynağa da ihtiyacı sırada yer alıyor kamu ihaleleri. olumsuz yansırken bunun siyasi çalışılıyor ki azalan rezervlerde bunu da açıklanan resmi rakamlar ile Yolsuzluk ise adalet sistemlerinin var, yabancı yatırımcının gelmesi arenada da etkisi görüldü. Ekonomik gösteriyor. TCMB verilerine göre brüt hissedilen enflasyon arasındaki fark zayıflamasına, hesap verebilirliğin için hangi adımlar atılmalı? memnuniyetsizlik sandığa yansıdı. rezervler 29 Mart haftasında 123.1 oluşturuyor. Bu durum enflasyon azalmasına neden oluyor. Ocak sonu itibarıyla kısa vadeli Yerel yönetimlerde yaşanılan siyasi milyar dolar olurken swap hariç net beklentisinin ve ataletinin kırılmasını Türkiye’de iş dünyasında sermaye dış borç stoku 174.9 milyar dolar. değişim iktidar için bundan sonraki rezervler eksi 65.5 milyar dolarla rekor da zorlaştırıyor. Beklentilerin iyi birikiminin ilk adımını oluşturur devlet Kuşkusuz bu borcun ödenmesi ve dönemi daha önemli hale getirdi. düşük seviyeye geriledi. yönetilememesi tüketimin sürekli müteahhitliği. Ancak AKP döneminde ödemeler dengesinin finansman öne çekilerek enflasyonu besleyici bir dünyadaki konjonktürün de katkısıyla Belirsizliklerin ortadan kalktığı ve İç talep baskılandı büyük kaynakların aktığı bir alan oldu. tarafının iyileştirilmesi için dış etki yaratıyor. Bu bağlamda ekonomi uzun bir süre seçim atmosferinin Türkiye’nin büyük bir ekonomik n Enflasyon tarafında beklenen yönetimince enflasyonla mücadelede kaynağa ihtiyaç var. Ancak CDS olmadığı bir dönem içerisine krizin pençesinde mücadele ettiği düşüş yakalanamadı, orada ne tür kolay yol tercih ediliyor ve düğmeler primi 300’lerin altına gerilemesine, girilmesi hem ekonomik aktörler 2000’li yılların başında kızgın riskler görüyorsunuz? yanlış ilikleniyor. Üstelik iktidarın yabancı raporları olumlu hem de siyasi otorite için iyi bir yurttaşa “adalet” ve “kalkınma” vaat Ne yazık ki ülkemizde yaşanılan enflasyonu tüm dünyanın sorunu gelmesine ve yapılan ziyaretlerle fırsat olarak değerlendirilmeli. ederek kurulan AKP, reddetmeden yüksek enflasyonun tek nedeni özel olarak değerlendirmesi yaşanılan uygulanmakta olan ekonomi n Ortada uygulanan bir ekonomi uyguladığı Uluslararası Para Fonu’nun tüketim harcamaları değil. Türkiye durumu normalleştirmiyor. politikası anlatılmasına rağmen (IMF) reçetesinde Kamu İhale Yasası politikası var mı sizce? Bundan reformunu yapmamıştı. beklenen yabancı sermaye gelmiyor. sonra daha sıkı mali ve para Dönemin ekonomi bakanı olan Ali Bunun nedeni seçim sonrasında politikası uygulanır mı? Babacan, Cumhurbaşkanı Recep uygulanmakta olan Enflasyon kronik sorun oldu Hazirandan beri Tayyip Erdoğan’la en önemli politikada bir kırılma enflasyonla ciddi bir çatışmalarından birinin bu değişiklik JEOPOLİTİK n Şu anda Türkiye ekonomisinin kadar bu önceliğin gerektirdiği olma beklentisi, mücadeleye girildiği olduğunu söylemiş ve şunları en temel problemleri neler, politikanın doğru zamanda ekonomi RİSKLER eklemişti: yönünde iklim çözüm için neler önerirsiniz? uygulanması da önem taşıyor. “Avrupa Birliği’nde 28 ülkenin tamamı yönetiminin oluşturulmaya ETKİLEYECEK Türkiye ekonomisinin n Sürekli dile getirilen yapısal kamu parası harcıyor ama tamamı değişebileceği çalışılırken kronikleşmiş birçok reformlar var. Özellikle yapısal tek bir kanuna, tek bir mevzuata n Yılsonu için büyüme, ihtimali iktisat kuramıyla makroekonomik sorunu var. reformların içinde neler olmalı? göre harcıyor. ‘Getirelim bunu aynen işsizlik, cari açık konusunda ve yapısal uyumlu ve Enflasyon, işsizlik, yoksulluk, cari Türkiye için de yapısal reform uygulayalım’ dedik. O zaman Sayın öngörüleriniz neler? reformlarda açık, kamu açığı, büyüyememe, hem demokratikleşme sürecinin rasyonel Erdoğan ile çok ciddi çatıştık.” OVP’de büyüme 2024 için yüzde beklenen kalkınamama gibi. Genel seçimlere hızlandırması hem de kurumların Var olan yasa ise Cumhurbaşkanı politikalara 4, işsizlik yüzde 10.3, cari açık ise 2.6 adımların kadar model olduğu ileri sürülen altyapısının daha iyi bir düzeye Erdoğan’ın isteğiyle 200’e yakın dönüldüğü trilyon TL olarak tahmin ediliyor. Ancak ütopya bağlamında enflasyon çıkarılması, vergi reformu, kez değiştirildi. Saray müteahhitleri atılmaması. iddiasına bu tahminlerin gerçekleşmesinin iç hep geri planda tutuldu cari fazla kamu-özel sektör ilişkisinin yaratıldı: Dünya Bankası’nın 2020 Yani yabancı rağmen dinamiklere ve özellikle sıkı para listesine göre dünyada en çok kamu yaratarak büyümeyi sağlamak dönüştürülmesi, ileri teknolojili yatırımcı politikasının sürdürülmesine bağlı programın hem ihalesi alan ilk 10 şirket arasında amaç edinildi. Ancak bu politikanın üretimin sağlanması, eğitim ve olarak enflasyondaki kalıcı düşüşe, uygulanmakta mali disiplin Limak, Cengiz, Kolin, Kalyon ve MNG ekonomide yarattığı erozyon istihdam uyumunun yakalanması, dış dinamikler tarafında ise olan ayağının eksikliği yer alıyordu. nedeniyle rasyonaliteye dönüldü. sektörleri arz yönlü etkileyerek jeopolitik risklerin ne yöne politikanın Söz konusu ihaleler içinde köprüler, hem de önlemlerin Enflasyon birinci önceliğimiz ve daha çok yatırıma ve istihdama evrileceğine ve küresel aynı kararlılıkla otoyollar, havalimanı, tünel ve şehir toplumun tüm yüzde 5 hedefe ulaşmada kararlıyız yönelterek kalkınma ve büyümenin iktisadi faaliyetlerin hastaneleri ihaleleri yer aldı. Osmangazi sürdürülmesini açıklamaları yapıldı. Ekonomi gerçekleşmesi için ayrı bir önem kesimlerini kapsayıcı seyrine bağlı. Köprüsü, üçüncü havalimanı, Avrasya görmek istiyor. politikasında sorunun tespiti taşımakta. olmaması söylem Tüneli ve üçüncü köprü en tartışmalı projeler arasına girdi. Raporlara göre 2014-2019 yılları arasında imzalanan, 327 milyar 800 milyon lira bedelli 761 ihalenin ‘Politikalara tam destek sürüyor’ yüzde 50’sini 20 şirket aldı. Yalnızca 2019’da yapılan ihalelerde birinci azine ve Maliye Bakanı yalan haberlerle kasıtlı bir şekilde kararlıyız. Cumhurbaşkanımızın ve ikinci sırada yine Kolin ve Kalyon HMehmet Şimşek, son günlerde gündem oluşturulmaya çalışılıyor. başından beri tam destek verdiği İnşaat vardı. öne çıkan anlaşmazlık iddialarıyla Bizim derdimiz memlekete hizmet, programımızı güçlendireceğiz. ilgili olarak sosyal medya gündemimiz yoğun. Bu zor Vatandaşlarımızdan istirhamım; Haksız kazanç 418 milyar hesabından açıklama yaptı. coğrafyada ülkemizin sorunlarını üretilen dedikodulara itibar dolar! Cumhurbaşkanı Recep çözmek, potansiyelini ve etmeyiniz ve politikalarımız ile Genel seçim öncesinin de en Lokantalara ve kafelere Tayyip Erdoğan’ın başından performansını artırmak ilgili bizden duymadığınız hiçbir önemli konularından biriydi kamu ihaleleri. Eski CHP Genel Başkanı beri desteklediği programı için yapacak çok işimiz haber veya söylentiye lütfen KDV zammı karmaşası Kemal Kılıçdaroğlu’nun talebi ile daha da güçlendireceklerini var. Enflasyonu düşürmek, inanmayınız.” DÜN Hazine ve Maliye uzmanların hazırladığı raporda beş söyleyen Şimşek, cari açığı azaltmak, bütçe İletişim Başkanlığı da yayınladığı Bakanlığı’nın lokanta ve kafelerde ana sektörde, “iş insanları, üst düzey paylaşımında şu disiplini tesis etmek mesajla Cumhurbaşkanı ve Şimşek KDV oranlarında artış yapmak siyasiler ve bürokratlar” tarafından en ifadelere yer ve yapısal sorunları arasındaki ilişkilerin sağlam için hazırladığı tebliğ taslağı az 418 milyar dolar tutarında haksız verdi: “Bir süredir çözmek konusunda olduğu vurgulandı. Mehmet Şimşek Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) kazanç sağlandığı gündeme geldi. Bu raporda “İktidarın el değiştirmesi internet sitesinde yayımlandı. Bu durumunda bu tutarın toplam 180 taslak “kahvehane, kafeterya, milyar dolarının geri alınabileceği pastane, hazır yemek şirketleri Beyaz yakanın cazibesi kalmadı tahmin ediliyor. Kurulacak temiz dahil lokantalarda KDV oranı yönetim ile de her sene 50 milyar yüzde 8’den yüzde 10’a çıkacak” TÜRKİYE’DE ücret sisteminin kadar alınamadığına yönelik gittikçe dolar tasarruf edilmesi öngörülüyor” diye yorumlandı. Hazine ve Maliye son krizle sarsılması çalışma yaygınlaşan kanaat. Beyaz yakalıların yorumu yapılmıştı. Bakanlığı bu uygulamanın vergi dünyasını da karıştırdı. İş dünyası maaş seviyeleri, şirketlerin sunduğu Kamu ihaleleri konusunda uzman istismarlarının önüne geçmek için fabrikalarda çalıştıracak mavi yakalı yan haklar ve statü sembolleri gazeteci Çiğdem Toker, yıllardır yapıldığını söyledi. Vergi uzmanı bulamadığından yakınırken şimdi de yeteneklerin gözünde cazibesini ihalelerde neler döndüğünü, kamuya, Ozan Bingöl ise sosyal medya cazibesi azaldığı için yetenekli çalışanlar hızla kaybediyor. yani yurttaşa ait değerlerin nasıl hesabından yaptığı paylaşımda beyaz yaka olmayı istemiyor. el değiştirdiğini yazıyor. Zenginlik “Şöyle bir yanlış anlaşılma var Türkiye’de yetenek havuzunda son Dijital yetenekler kaçıyor sıralamalarında zirvelere tırmanan galiba; KDV oranlarının yüzde gelişmeleri araştıran FutureBright Araştırmada öne çıkan bir başka adını bile öğrenemediğimiz yeni 18’den yüzde 20’ye çıkacağına Research ve yetenek yönetimi sermayedarların hikâyesi bu. veri ise yeteneklerin yurtdışına olan ilişkin GİB’in tebliğ taslağı bile ekosistemleri içinde kuruma bağlı şirketi GeneX Corporate “Yetenek ilgisi. Konu hakkında konuşan bir Toker’in Şimşek’e iki yıl önce yine hazırladığı haberleri dolaşıyor. olmadan uzaktan, esnek çalışma Yönetimi Araştırmasını” açıkladı. Kamu İhale Yasası’nın değişeceği yetkili, “Türkiye’de özellikle di·ji·tal Böyle bir artış GİB tebliğ ile değil koşullarıyla tutmaya çalışıyor. Araştırmaya göre Türkiye’de beyaz haberleri üzerine sorduğu soruyu yetkinlikteki işgücünü istihdam etmek ancak cumhurbaşkanı kararı ile Bunun mümkün olmadığı koşullarda yakalılığın gözden düştüğü ve aynen soruyorum: “Onca yanlış, zor” diyor. yapılabilir. Mevcut haberlere ise gelecekte yeniden çalışabilmek şirketlerin “yetenek” bulmakta usulsüz ihale şimdi ne olacak?” Bu yeni gerçeklerin farkına varan konu tebliğ taslağı daha önce zorlanacağı ortaya çıktı. beklentisiyle dostça vedalaşma, Bu değişime Erdoğan’ın nasıl bir şirketler çözüm olarak, kaybettikleri cumhurbaşkanı tarafından Araştırmaya göre beyaz yakalı yeteneği tedarikçi, müşteri ya da tepki vereceği henüz belli değil. Ancak veya kaybetmeleri muhtemel görünen o ki tamtakır olan devlet artırılan KDV oranlarının tebliğe olmak yetenekli çalışanlar için havalı en azından şirket hakkında olumlu yetenekleri tümüyle yitirmemenin kasasında dağıtacak para kalmamış. işlenmesinden ve bazı yanlış bir şey olmaktan çıktı. Bunun temel sözler söyleyecek bir “marka elçisi” yollarını arıyor. Ayrılığın kaçınılmaz Yani “Harç bitti yapı paydos!” uygulamaların önüne geçmekten nedenlerinden biri, Türkiye’de beyaz olarak kazanmak gibi seçenekler olduğu durumlarda şirketler, ibarettir” dedi. yakalı olmanın karşılığının eskisi devreye alınıyor. yetenekleri, kendi çalışanı olmasalar