Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 3 TEMMUZ 2023 PAZARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Merkez’in faize mahcup müdahalesi PROF. DR. SEMA KALAYCIOĞLU ankaların Merkez Bankası ile olan ilişkileri, bankacılık ve finans Bsisteminin düzgün çalışması için zorunludur. Bu hem ulusal paranın tek patronu olan Merkez Bankası’nın sistem denetiminin sürmesini hem de denetimin makroekonomik istikrar koşullarını güvence altında tutmasını sağlar. Aradaki bağın zayıflaması veya kopması, parasal disiplini bozar. Temel ekonomi politikalarının etkinliğini ve nihayet ulusal ekonomideki kurumsal yapıyı olumsuz etkiler. TCMB neredeyse 12 yıldan beri siyasi vesayet altına sokularak işte böyle tehlikeli bir kavşağa getirildi. Makroekonomik istikrarı korumasını sağlayan politika araçlarının 2011’den bu yana nasıl tasarruf tutma hevesi azaldı. Cari şerhleriyle TCMB’nin eli kolu bağlanmış tedricen zincire vurulduğunu gördük. açığın GSYİH içindeki payı hâlâ -yüzde durumda. Evet, 22 Haziran’da politika Önce faiz silahını kullanmamak için 4.7. Ama dövize spekülatif talep artışı faizi 650 puan artışla yüzde 15’e tozlu raflardan indirilen munzam bunun çok üzerinde. Kur korumalı yükseltildi. Bu iki yıldır yapılan ilk karşılıklar gibi araçlarla sistemi rayında mevduat faizlerinin sınırlı başarısı parasal sıkılaştırma olsa bile yüzde tutmaya çalışan kadroları takdir ama Hazine’yi zorlarken Merkez’in istikrar 20-25 arasındaki beklentilere karşı teessüf ile izledik. Sonunda enflasyon mahcup bir adım atıldı. Bu oran fiyat Yunanistan iplerini tamamen elden bırakması ile beklentisini yansıtması gereken istikrarını sağlamak, dövizin ateşini enflasyon aldı başını gitti. Bu arada politika faizi bir ideolojik takıntı uğruna söndürmek için yeterli bir oran değil. 2001 sonrası alınan kararlardan biri sadece vitrin süsü haline gelirken Faiz artışlarının kademeli yapılması daha sessizce terk edildi ve TCMB mevduat ve kredi faizleri ile arasındaki doğru. Ama ilk sıçramadan sonraki paranın değerini korumak görevini bağ tamamen koptu. Yönlendirici ve seçimleri: artışların oranı, sıklığı önemli. Küresel yeniden üstlendi. Bu nedenle döviz yaptırımcı rolü aşındı. 93 yıllık köklü enflasyon ortalaması kadar, başka fiyatlarındaki artışı tutmak için kurum şahıs bankasına dönüştürüldü. merkez bankalarının faiz kararlarına, rezervlerini tamamen eritti. Oysa İşlevsizleştirmenin bedeli mevsimlik faktörlere, ulusal istihdam zamanında faiz artışları ile bunun Belki bu şekilde bankaların bankası, artışına ve nihayet borç ödeme ve önüne kısmen geçilebilirdi. Miçotakis’in düşük faiz ile bankalara fon aktardı. sermaye hareketlerinin seyrine Beklentinin boşa çıkması Onlar da bu fonları kredi müşterilerine bakılmazsa umulan sonucu almak çift haneli yüksek faizle vererek ayakta Yeni ekonomi bürokrasisinden kolay olmayacaktır. Açıklandığı üzere kalmayı başardılar. Ancak mevduat beklentiler var. Ama özellikle 2017’den Merkez’in “cari açığı azaltacak stratejik müşterilerine verdikleri oranlar görece sonra 1211 sayılı yasanın hemen her yatırımları desteklemesi” keyfiyeti ise zaferi olarak düşük kaldığından Türk Lirası maddesine eklenen siyasi vesayet şeffaflıktan uzak bir ikincil bir görev. tıpkı Spartalılar gibi DOÇ. DR. GÖKTÜRK TÜYSÜZOĞLU 12 milletvekilliği elde unanistan etti. Dimitris Natsios’un Yseçimlerini, yeni muhafazakâr milliyetçi sistemin en azyüzde 25 çizgideki Demokratik Ekonomide dönemsel krizler oy alana 20-50 ekstra Vatansever Hareket/ milletvekili veren Zafer (NIKI) adlı partisi hızının ekonominin istihdam yaratma dengesizliğinden dolayı Türk SITKI ERGÜNEY uygulamasından da de ilk kez meclise girdi kapasitesinin üzerinde seyretmesi, ekonomisinde emek en ucuz maliyet EKONOMIST yararlanarak tek başına ve 10 milletvekilliği büyüyen işsizlik sonucu emeğin ulusal unsurudur. iktidar olma hakkı elde kazandı. Parti 2019’da zgelişmiş ekonomilerde ve gelirden aldığı payın azalması, gelir Faiz: Tasarruf-yatırım/tüketim eden Yeni Demokrasi kurulmuştu ve daha çok ATürkiye’de de sekiz on yılda bir dağılımındaki dengesizliği artırır. dengesizliği (tasarruf açığı) nedeniyle (ND) kazandı. 158 eğitim ve aile üzerinde yaşanan krizlerin temelindeki neden; Bu dengesizliklerin tümü Türk borçlanma talebi dolayısıyla faiz sandalye elde eden ND, duran muhafazakâr bir seçilen ekonomik sistemin doğasındaki ekonomisinde yaşanmaktadır. yüksektir. 2019’da başlayan iktidar aktör konumunda. zafiyetlerle birlikte, ekonomideki Ekonomide uygulanmak istenen Kâr: Özel teşebbüsün “yatırım sürecini devam ettirecek. Özgürlük Rotası “temel makro dengeler” kuralının modelin -doğruluğu ya yanlışlığı kârlılık” kriterinin yüksekliği üretim Sol çizgideki SYRIZA’da (PE) adlı antiliberal ve uygulanmamasıdır. tartışmasından bağımsız olarak- maliyetlerini artırmaktadır. güç kaybı sürerken SYRIZA’nın ilk çıkış İster özel teşebbüse dayalı serbest mevcut model dahilinde yapılması Rant: Üretim tesisinin kurulacağı parti yüzde 17.8’lik zamanlarını andıran piyasa, ister kamu ağırlıklı planlı gereken; bilimsel referanslı para ve arazi karşılığında toprak sahiplerine oy oranıyla ancak 47 sistem karşıtı sol parti ise ekonomi modeli olsun gözetilmesi şart maliye politikalarının bir an önce ödenen bedeller yüksektir. milletvekilliği elde etti. meclise giren son parti yedi makro denge: arz-talep, tasarruf- belirlenerek uygulanmasıdır. Talep: Gelir dağılımındaki Batı Trakyalı Türklerin oldu. 8 sandalye kazanan yatırım, dış ticaret ve ödemeler, nüfus Ekonomik sorunların makro dengesizlik nedeniyle talep, ağırlıklı SYRIZA’ya olan olumlu ve eski meclis başkanı işgücü ve istihdam, gelir dağılımı, dengeler gözetilerek doğru çözümlere olarak göreceli ucuz sınai ve tarım yaklaşımı da sürdü. Zoe Konstantopolou enflasyon, kur ve faizdir. kavuşturulabilmesi için “sebep-sonuç” ürünlerine yönelmekte, pahalı ürün Merkez sol PASOK tarafından 2016’da Bu makro dengeler bağlamında, ilişkilerinin bilimsel yaklaşımlarla talebi yüksek faizli ihtiyaç kredileri ile da Türklerin en fazla kurulmuş bu parti de ilk ekonomideki mal ve hizmet arzının tespiti gerekir. Mevcut israf ve sömürü karşılanabilmektedir. oy verdiği 2. parti kez mecliste yer alacak. (üretim) talep (tüketim) hacminden, düzeninin sürdürülebilirliği, toplumsal Dış ticaret ve ödemeler dengesizliği: olunca, Batı Trakya’da Parti, SYRIZA’dan gelen tasarruf büyüklüğünün yatırım ve refah geleceği yoktur. Bu düzende Sınai ve tarımsal üretim önemli ölçüde 2 SYRIZA, 2 de PASOK oyların bir bölümünü ihtiyaç kredileri gereksiniminden az yapılan krizden çıkış önerileri; çukura ithal girdilerle, ihracat ise katma listelerinden olmak alarak meclise girmiş olması fiyatlar genel seviyesi ve faiz düşen otobüsü iterek yola çıkarıp değeri düşük ürünlerle yapıldığından, üzere 4 Türk milletvekili gibi görünüyor. Aynı hadlerinin yükselmesine sebep olur. yolcuları bir sonraki çukura kadar ödemeler dengesi ve döviz açığı vardır. meclise girdi. PASOK, zamanda Varoufakis’in İhracatın uluslararası ödeme aracı oyalamaktan farksızdır. Nüfus: Fazla nüfus ve plansızlıktan ülke genelinde yüzde MERA25’inin oyları da bu para birimleri üzerinden hesaplanan kaynaklanan işsizlik sorununa bir 11.8’lik oy oranıyla partiye kaymış gibi. Makro denge unsurlarının değerinin ithalat değerinin altında de anlamsız mülteci politikasının 3. büyük aktör oldu. Katılım oranının yüzde Türk ekonomisindeki işlevleri olması dış ticaret ve ödemeler büyüttüğü konut sorunu eklendi. On üç Koutsoumpas’ın lideri 53 seviyesinde kaldığı dengesinin bozularak daha fazla Arz: üretim maliyetini belirleyen milyon sığınmacı! Yirmi kişiye bir ev olduğu ülkenin en eski bu seçim, Mitsotakis’e yabancı para talebine, dolayısıyla kur ve dört unsurdan oluşur: ücret, faiz, kâr, hesabıyla 650 bin ilave konut ihtiyacı! siyasi partisi Komünist verdiği sözleri yerine enflasyon artışına yol açar. rant. Ekonomide kaynak israfına, bilimdışı Parti (KKE) ise Adalar ve getirmesi için halkın Mevcut nüfus ile birlikte nüfus artış Ücret: Nüfus-işgücü arzı-istihdam politikalara yer olamaz. Kuzey Yunanistan’daki güvendiğini ve 4 yıl daha geleneksel oy verdiğini gösteriyor. depolarından aldığı Ayrıca SYRIZA’nın destekle yüzde 7.6 oy krizini ve Tsipras’ın sağlanamaz. Parti içi demokrasinin aldı ve 20 milletvekilliği tükenişini göstermesi yolunu açabilmek için, kolektif bir elde etti. Böylece bakımından da önemli. iradenin oluşmasına, üyelerin söz ve CHP ve değişim 32 sandalyesi olan Şu an, Yunan siyasetinde karar süreçlerinin her aşamasında aktif PASOK’un arkasından Miçotakis’e alternatif katılımına, kurultay öncesi tüzüğün 4. büyük aktör olarak olabilecek bir lider DR. HÜSEYIN ÖZKAHRAMAN alışkanlıklar yinelendiğinde, Süleyman demokratik bir muhtevada yeniden mecliste yer alacak. krizi var ve özellikle Demirel’in dediği gibi “Dünün güneşiyle DIŞ HEKIMI, ESKI CHP BAHÇELIEVLER ILÇE yazılmasına ihtiyaç vardır. Böylece, parti Yeni kurulan ve ilk kez sol partiler içindeki bugünün çamaşırını kurutmaya BAŞKANI içi demokrasinin önü açılacaktır. seçime giren aşırı sağ bölünmüşlük bunu kalkarız”. Seçimle gelenin seçimle gittiği, Spartalılar ise yüzde 4.6 körüklüyor gibi. Halk da lkeyi yönetmeye talip olan siyasal Geleceğe dair umudun çoğaltılabilmesi temsilde adaletin kusursuz sağlandığı, oy alarak 12 sandalye bu koşullarda geleneksel Üpartilerin seçimli demokrasilerdeki için yeni dönemde geçmiş yöntemlerin üye hak ve hukukunun korunduğu, kazandı. Kapatılan Altın merkez sağ reflekslerine amacı, iktidar olmaktır. Örgüt yapısı aşılması gerekiyor. Demokratik milletvekilliği, belediye başkanlığı ve Şafak seçmenlerinden yöneliyor. Aşırı sağın örgütlenme ve mücadele tarzının buna temayüller hayata geçirilmedikçe, görev alacak diğer üyelerin önseçimle ciddi destek alan parti, iki aktör ekseninde hizmet etmesi gerekir. Yol haritasını, yılların emeği ziyan olacaktır. Son belirlenmesi durumunda değişim hemen arkasından gelen parçalanması güçlü partinin anayasası olarak kabul edilen günlerde, sürekli olarak değişimden olanaklıdır. Değişim adı altında Yunan Çözümü (Elleniki etkinlik göstermesini tüzük ve ona uyumlu program çizer. dem vuruluyor. Ancak, gerçek yapılacak kadro değişikliğini bir değişim Lisi) ile birlikte mecliste engelliyor. Fakat, bu aynı Hayatla, hakikatle bağlarını değişim, yönetici kadrolar ve kişilere olarak görmek yeterli değildir. aşırı sağı temsil edecek. zamanda halkın farklı kuracak yeterlikte kadrolarınız yoksa, indirgenmemeli. Bu tür uygulamalar, CHP genel başkanı, yıllarca Velopoulos’un Elleniki alternatif olarak görerek dünyanın en güzel tüzük ve programını görecelidir ve sorunu çözemez. Kurultay askıya alınan parti içi demokrasiyi Lisi’si ise oy kaybına 2 ayrı partiyi meclise hazırlasanız da tümü arşive kaldırılacak kararı doğrudur. Örgütlerlerde yapılacak işletebilirse, gerçek anlamda değişimin uğrayarak ancak yüzde taşımasını da sağlamış döküman ötesine geçemez. CHP’deki değişim, yenilenmenin önemli bir önü açılacaktır. Böylece Kemal 4.45 oranında kaldı ve gibi görünüyor. son gelişmeler üzücü olsa da içinde adımıdır. Ancak, yöntem ve kurallar Kılıçdaroğlu’nun adı CHP tarihine altın geleceğe dair umut barındırıyor. Geçmiş değişmedikçe istenilen ölçüde ilerleme harflerle yazılacaktır.