Katalog

3 TEMMUZ 2023 PAZARTESİ kültür 13 Meşher, John Craxton’ın türkiye’deki ilk sergisine ev sahipliği yapıyor Vurulduk ey halkım, Mutlu bir zihin unutma bizi stanbul’un her yeni sergisin- hil olmak üzere, resmi bir sına- ürkiye’de solun ve Aydınlanma de heyecan yaratan disiplinlera- vı geçemedi. Sınavı sadece sevgi- mücadelesinin tarihine bakıldığı zaman, İrası sanat mekânı Meşher, Bri- li motosikletlerini sürmek için ver- Tağır bedellerle, kanlı kilometre taşlarıyla tanyalı ressam ve tasarımcı John di. Nostaljik motosiklet ile birlikte döşenmiş uzun, ince bir yoldur gözüken. Craxton’ın (1922-2009) yaşamını John’un 60’lı yaşlarından bir fotoğ- 1968’den bu yana geçmiş 55 yılı şöyle bir düşündüğümde öne çıkan resim, kendilerini ve eserlerini tanıtan Türkiye’deki rafı ve giydiği kıyafeti onun harika “memleket davası”na adayarak feda etmiş ilk kişisel sergisini ziya- karakterini gösteriyor. Bir Levan- kuşaklar ve “Vurulduk ey halkım, unutma retçilerle buluşturuyor. ten hayatı yaşayan gerçek bir gö- bizi” dizesi oluyor. Sergiyi görmek için son çebeydi; kendine Arkadyalı derdi. Bugün gelinen ve belki de ilk korkunç işaret fişeği tam 30 yıl önce, o meşum 1993 tarih 23 Temmuz. Sa- Somut bir yerde olmaktansa mutlu yılının 2 Temmuz’undaki Sivas Madımak natçının biyografisinin bir zihnin içinde yaşardı. katliamıyla atılan son durakta, o dizenin son ORHUN yazarı ve arkadaşı Ian ATMIŞ iki sözcüğü, “Unutma bizi” apayrı bir anlama Karanlıktan aydınlığa Collins’in küratörlüğü- bürünüyor. Çünkü “memleket davası” n Sergide karanlıktan aydın- uğruna öne çıkanlara reva görülen zulmün nü üstlendiği “John Craxton: Işığın “unutulabileceği”, yaşananlar karşısında lığa doğru bir geçiş görüyoruz, Peşinde” sergisi, Craxton’ın uzun “suskun”, hatta “seyirci” kalınabileceği Craxton’ın hayatında da böyle bir kariyerine yayılan çeşitli eserlerin- saptamasını da içeriyor o iki sözcük ya da paralellik mi var? den bir seçki sunuyor. bugün geldiğimiz noktadan bakınca bende Kesinlikle. Savaş zamanındaki Sergide, çeşitli koleksiyonlar- bu izlenimi uyandırıyorlar. karartmalardan güneş patlaması- dan ödünç alınan eserlerin yanı sı- Seyirci kalmak nın renklerine ve İngiliz karanlı- ra John Craxton Estate’ten sonra en Evet, biliyorum: O damar, “memleket ğından Akdeniz’in aydınlığına git- fazla sayıda Craxton eserine sahip davası” damarı nerede ve hangi koşul ti. Sanat da onu takip etti. Ian Collins olan Ömer Koç Koleksiyonu’ndan altında olursa olsun, doğru bildiğini inatla n Diğer ülkelerdeki sergilerde 44 eser görülebiliyor. Dünyayı do- söylemeye, yeni sürgünler vermeye, zulme da doğdu, ancak çocuk- n Sergi düzeni ül- Ömer M. Koç Koleksiyonu’ndan bu direnmeye devam ediyor, edecek. Ama laşan sergi için bu bir ilk, çün- luğunun ilk yılla- keden ülkeye de- toplum, “Unutma bizi” dizesinin aslında kadar fazla sayıda eser var mıydı? kü diğer ülkelerdeki sergilerde ‘İstanbul örtülü bir biçimde uyardığı “seyircilik” rından itibaren ğişiyor mu? Ömer M. Koç Koleksiyonu’ndan Ömer Koç Koleksiyonu’ndan sa- durumundan çıkmadıkça, korkarım o Ege’de yaşa- ona ilham oldu’ Türkiye’de ne- üç resim turun bir parçası, ancak dece 3 eser yer alıyor. Türkiye’de- “ince, uzun yol”a yeni kilometre taşları mak ve resim leri göz önün- 38 eser sadece İstanbul’daki ser- ki sergi bu bakımdan açılan en ge- eklenip duracak. Bunun son örneğini yapmak iste- de bulundur- değerli sosyalist aydın, yazar, gazeteci, giye eklendi. En büyük ve Türki- niş Craxton sergilerinden biri ol- n Türkiye’yle nasıl bir bağı vardı? TELE1’in genel yayın yönetmeni Dr. Merdan di. Atina’ya dunuz? Ör- ye’deki ilk sergisi için sağladığı bu İstanbul’a 1949’daki ilk ziyareti ona ilham ma niteliği taşıyor. Öte yandan Yanardağ ile yaşadık. Çorak medya geldiğin- neğin ne- olmuştu. Kadim tarihten moderniteye ka- cömertliğe teşekkür ederiz. küratör Ian Collins geçen aylar- ortamında yükselttiği güçlü, bağımsız, de 23 ya- dar tüm yaratıcı katmanların burada dünya- den İstiklal n Hayatı boyunca yaptığı yolcu- da Meşher’de turlara imza atmıştı, muhalif sesi ve analizleri nedeniyle sürekli nın en zengin kültürünü ürettiğini düşündü. şındaydı, Caddesi’ne luklar onu nasıl etkilemiş? izlediğim Yanardağ’ın hem kendisine serginin bu ayki etkinlik programı Ayasofya’nın Bizans mozaiklerine hayran kaldı hem de TELE1’e muhtemel bir operasyon sonrasın- bakan Kırk yılı aşkın bir süredir tekrar için Meşher’in web sitesine bak- ve bunlar sanatında büyük bir etki yarattı. Türk kapsamında, haksız ve hukuksuz bir da hayatı- cephede tekrar İstanbul’a yaptığı ziyaretle- makta fayda var... Sergiyi Ian Col- biçimde tutuklandığı gün, itiraf etmek halılarını ve geleneksel dokumayı çok sevi- nı kaybetti- Craxton’ın rin yanı sıra, Truva’dan Efes’e ka- lins ile konuştuk. gerekir ki yine, bir kez daha “seyirci” kaldık, yordu. Meşher gösterisinin en önemli par- ği 87 yaşına motoru bulu- dar Ege kıyılarında dolaştı. Hiçbir o “Unutma bizi” sözcüklerine yine anlam çası, genel olarak Ege’ye ve özel olarak Saygı duruşu... kadar yaptığı nuyor? kattık. Artık yeter! zaman belli sahneler çizmedi, eski Girit’e bir saygı duruşu olarak gör- bütün resimler, Bu yüzün- n Kitabını yazan biri olarak, siz- ve modern arasında zamanda yol- düğü ve tasarladığı devasa Ataol Behramoğlu’nun çağrısı “benimsediği” va- cü yıl sergilerin- ce Craxton’ı eşsiz kılan ne? culuk yapan resimlerde bir yerin bir duvar halısı. Değerli şair, yazar Ataol Behramoğlu’nun tanının manzarala- deki her sergi ben- John, hem hayatta hem de sanat- ruhunu - özünü - yakalamaya çalış- 30 Haziran tarihinde Cumhuriyet rına, ışığına ve hayatına zersizdi. John hayatı bo- ta maceracıydı, kahraman bir he- tı. Çağdaş figürleri aynı zamanda gazetesinde çıkan “Ayıptır, günahtır, saygı duruşu niteliğindeydi. yunca hiçbir konuda, sanat da da- donistti. Londra’da, 1922 yılın- mitolojik kahramanlardır. zulümdür, suçtur” başlıklı yazısında söylediklerine aynen katılıyor ve ben de “Bu ayıba, günaha, zulme, suça ortak olmak istemiyorum. Çünkü suskunluk da suç ortaklığı demektir”. Ataol’un çağrısı, daha doğrusu çığlığı o Norveç Ulusal Gençlik kadar hakiki, o kadar içten ve o kadar doğru ki benim sütunumda da yinelensin istedim: “Atatürkçü generaller derhal serbest bırakılmalıdır. Korosu Türkiye’ye geliyor ‘Gezi’ tutukluları derhal serbest bırakılmalıdır. Osman Kavala, Selahattin Demirtaş nor Veç’in her bölgesin- derhal serbest bırakılmalıdır. den yaşları 16 ile 26 arasın- Merdan Yanardağ yargılanacaksa tutuksuz da değişen yaklaşık 40 şar- yargılanmalıdır. kıcıdan oluşan ödüllü Nor- Bu ülkenin cezaevlerinde tek bir düşünce veç Ulusal Gençlik Koro- suçlusu kalmamalıdır. su (NUK), dünya turne- Ben bu ayıba, günaha, zulme, suça ortak si kapsamında 4-8 Tem- olmak istemiyorum. Çünkü suskunluk da suç ortaklığı muz arasında Türkiye’de demektir. olacak. NUK, 2023 Tür- HHH kiye turnesi kapsamın- Sesimi yükseltiyorum. da 4 Temmuz’da CSO Ada Tek tek herkesi, kitlesel olarak da Ankara’da ilk konserini ve- Rezonans’ın ev sahipliğin- rianne Reidarsdatter Erik- yurtsever-demokrat sivil toplum kuruluşlarını, recek. Konserde, 10’dan de 7 Temmuz’da St. Antu- sen gibi çağdaş Norveç- sendikaları, siyasal partileri, sadece fazla farklı dil ve kültürden an Kilisesi ve 8 Temmuz’da li bestecilerin eserlerinden demeçlerle değil, büyük adalet ve özgürlük çağdaş ve caz eserler ses- Surp Levon Kilisesi’nde se- oluşan programın yanı sıra mitingleriyle, ayıba, günaha, zulme, suça Sabahat Akkiraz’dan Sivas karşı seslerini yükseltmeye çağırıyorum. lendirilecek. Türkiye’den yircinin karşısına çıkacak. Edvard Grieg, Henrik Ode- Halkımız kitlesel olarak sesini yükseltmek bestecilerin çoksesli eserle- 2021’den bu yana Nina T. gaard ve Gjermund Larsen istiyor. Katliamı için özel klip rine repertuvarında yer ve- Karslen yönetiminde ça- gibi geleneksel bestecile- Silkinelim. Üzerimizdeki ölü toprağını ren Jazzberry Tunes ise ön lışmalarını sürdüren NUK, rin Norveç halk müziği ör- atalım. Ayıba, günaha, zulme, suça ortak MüziSyen Sabahat Akkiraz, Si- kliple yayınladı. Klipte Madımak grup olarak yer alacak. 2023 yılı Türkiye turnesi neklerinin yer aldığı seçkiy- olmayalım. vas Katliamı’nın 30. yıl dönü- Katliamı’na ilişkin görseller, vide- NUK; Ankara konserinin kapsamında; Bjorn Andor le sahneye çıka- Ülkenin her yerinde, bir an önce, münde ‘Unutmadım’ şarkısını olar, gazete haberleri yer aldı. ardından İstanbul’da, koro Drage, Per Norgard ve Ma- cak. durmaksızın, büyük buluşmalarda seslerimizi birleştirelim. Büyük bir özgürlük korosuna dönüştürelim. Bu ülkenin vicdanlı, yurtsever yazarları, şairleri, sanatçıları, bütün aydınları, o koroda Keman virtüözü Stirling İstanbul’da! eksiksiz yerlerini almaya hazırdır.” eleKtroniK kemancı ve dansçı Lind- yo çıkışı Brave Enough ile En İyi Dans/ Amazon ve iTunes Tatil Albümü Değişim... sey Stirling, 19 Temmuz’da saat 21.00’de Elektronik Albüm de dahil olmak üze- listelerinde 1 numaraya yükseldi ve çıkış “Uzun, ince yol” ancak ve ancak bu Turkcell Vadi’de konser vermek için re iki Billboard Müzik Ödülü kazanması- single’ı “Carol of the Bells” AC Radio’da ülkenin namuslu insanları, İsmet Paşa’nın İstanbul’a geliyor. Lindsey’in dört Bill- nı sağladı. Tatil albümü Warmer in Win- İlk 10’a giren tek enstrümantal deyimiyle, “en az namussuzlar kadar cesur board liste başı albümü ve üçüncü stüd- ter, piyasaya sürüldüğünde Billboard, şarkı olarak tarihe geçti. olmayı” göze aldığı zaman genişleyecek ve yarınları kucaklayabilecektir. Bu perspektiften düşünülmeyen hiçbir IşIK yüzlü, ak saçlı bir kadının salona annenin yaşadıklarını kendi ağzından değişimin anlamı yoktur. girmesiyle herkes ayağa fırlıyor, dinlememiz bu geceye bambaşka bir dakikalarca süren alkış. Bu kadın değer ve anlam katıyor. Şule’nin insana Tahran’da Yedi Kış İran’da ölüm cezasına karşı savaşan hem huzur veren hem de yüreğine aktivist Şule Pahravan, idam cezasına bu olayın gelişimi, Reyhaneh’in kurtulabilir. Şule saldırganın annesiyle işleyen dingin sesi su gibi akıp gidiyor. çarptırılan Reyhaneh Jabbani’nin hapishanedeki arkadaşlarıyla ve konuşuyor ama sonuç alınamıyor. Bu kadının iç huzurlu, dengeli hali tiyatro oyuncusu olan annesi. ailesiyle yapılan röportajlar ve Reyhaneyi’i kurtarabilecek başka bir ve olumlu enerjisi büyüleyici. Farsça Köln’de İran Film Festivali’ndeyiz. gizli fotoğraflar ve ses kayıtlarıyla seçenek ise onun saldırganın ailesinden hiç anlamadığım halde onu saatlerce Bu yıl ki Berlin Film Festivali’nde yeniden kurgulanıyor. Böylece özür dileyerek tecavüz suçlamasını geri dinleyebilirim. İzleyicilerden biri ona barış ödülü alan Tahran’da Yedi Kış olayın aşamalarını, Reyhaneh’in alması, böylece ailenin adını temize direnme gücünü nasıl bulduğunu belgeselini izliyoruz. Kadınların tutuklandıktan sonra çıkartması. Ama bunu da gerçeği sorduğunda, oğlu asıldığı için sokakta İran’daki faşist İslam yönetimine KONUK yaşadıklarını, ailesinin kızlarını savunma uğruna ölümü göze alan kendini yerden yere atan bir anneden karşı aylardır sürdürdükleri YZa Ra kurtarmak için Reyhaneh kabul etmiyor. söz ederek “Çektiğimiz acıyı göstererek başkaldırının ışığında bu yıl verdiği savaşımı Bir tutuklu arkadaşı onlara bu zaferi tattırmamalıyız” ZeHRa ki festivalin anlamı büyük. aşama aşama gözyaşları içinde diyor. Sanatın gücüne inanıyor Şule, İpŞİroğlu Tahran’daki Yedi Kış belgeselinde izliyoruz. Aile babasının kendisini ama insana bir biçimde dokunan 2007’de ölüm cezasına Reyhaneh’in idam nasıl sattığını anlatırken sanatın; günümüzde geçerli olan içi çarptırılan 2014’te de idam edilen bir edildiği son ana kadar Reyhaneh’in direnme boşaltılmış, biçimsel sanat deneyimleri öğrencinin öyküsü anlatılıyor. Daha on umudunu yitirmiyor. ve savaşma gücünü ondan uzak. Konu Almanya’ya gelince dokuz yaşında olan Reyhaneh kendini Belgesel’in ağırlığını kendisine örnek aldığını Şule’nin öfkesini hissediyorum. “Bu iş teklifiyle ofisine çağıran, sonra da kızını kurtarmak için söylüyor. Belgesel’de nasıl bir çelişkidir ki bizlere kucak tecavüz etmek isteyen saldırganı, savaşan annenin ezilen, yok edilen diğer açan Almanya Reyhaneh’yi ölüm kendini savunmak için bıçaklıyor sonra mücadelesi oluşturuyor. kadınların da öyküsünü cezası veren yargıçlara da kucak açtı” tahran’da yedi Kış da neye uğradığını bile anlamadan “İnsan Hakları izlerken kadınlar arası diyor. ”Reyhaneh’ye işkence yapanları hapse düşüyor. Saldırganın gizli Örgütleri”nin devreye dayanışmanın gücünü de bağışlayabilir miydiniz” sorusuna polisten olması, ailesinin ise “Kan girmesi, saldırganın ailesiyle iletişime hissediyoruz. “Yaşama anlam veren haksızlığa Davası Yasası”na göre Reyhaneh’in girilmesi başarısızlıkla sonuçlanıyor. Gösterimden sonra anne Şule karşı savaşma gücü değil mi?” diyor. idamını istemesi, kurtulmasını Saldırganın oğlu kan davasından Pakravan ve yönetmen Steffi “Bağışlamak mı asla ama onların olanaksızlaştırıyor. Belgeselde vazgeçse Reyhaneh ölümden Niederzoll’la yapılan söyleşide adalete teslim edilmesi için savaşırdım”.