Katalog

15 OCAK 2023 PAZAR 8 DİZİ/BULMACA Alt sınır aylığı uygulamaları daha çok çalışan veya yüksek miktarda prim ödeyen emekliler yönünden adil değil Her değişiklik yeni bir emekli grubu yılı kanunla getirilen sistemde gün- uygulanmaması, aylıkların miktarı- nı düşürmüştür. Aylık miktarlarının cellemelerde, TÜFE ve GH’nin yüzde 100’ü kullanılır. 5510 sayılı Kanunla çok fazla düşmesi nedeniyle 5510 sa- yılı kanuna eklenen ek 19. madde getirilen sistemde ise TÜFE’nin yüz- de 100’ü, GH’nin yüzde 30’u ile gün- ile emekli aylıklarında alt sınır aylı- ğı uygulaması getirilerek 2023/Ocak celleme yapılır. 3- Sigortalıların 2000 yılı öncesi döneminde 5.500 TL olarak belirlen- n Sosyal güvenlik sistemimizde di. Alt sınır aylığı uygulaması şöyle: hizmetlerine istinaden gösterge ra- emekli aylıkları neden düşüyor? kamlarının belirlenmesinde; 2000- SGK’den hesaplanan ek ödeme da- Emekli aylıklarının düşmesi, getiri- hil aylık miktarları, alt sınır aylığı 2008/Ekim arası emeklilik taleple- len yeni aylık hesaplama sistemlerin- rinde; gösterge tespitine giren yıl sa- olan 5.500 TL ile karşılaştırılıyor. Si- de, aylık miktarlarını düşürücü etkisi yısının 10 veya 5 yılın altında olma- gortalının aylığı bu miktarın altında kuralların bulunmasından ve kural- sı halinde, aynı kurallarla oluşturu- kalıyor ise aylık ödemesi alt sınır ay- ların değişiklik öncesi çalışmaya baş- lan gösterge tespit tabloları kullanı- lığı üzerinden yapılır. Bir sonraki dö- layan sigortalılara da uygulanmasın- lır. 2008/Ekim sonrası emeklilik ta- nem emekli aylıklarına yapılacak ar- EYT ile ilgili düzenleme sonrası Ankara’da iki gün içinde 52 bin bireysel başvuru yapıldı. dan kaynaklanıyor. Aylıkları düşürü- leplerinde ise mevcut yıl sayılarına tış oranı önce sigortalının kendi ay- cü etkiye sahip kurallar şöyle: lık süresi ve en az 5000 gün baz alınır. bu oranlar farklı olabilir. Çünkü si- göre oluşturulan yeni gösterge tes- lığına uygulanır. Yapılan artış son- 1- Aylık bağlama sistemlerini de- Prim ödeme gün sayıları en az gortalının 2008/Ekim ayına kadar pit tablolarının kullanılması aylıkla- rası sigortalı aylığı ek ödeme dahil ğiştiren yasal düzenlemelerin ay- 3600 veya 5000 gün. Aylık bağlana- geçen hizmet süresinin 3600 gün- rın miktarını düşürmüştür. Örneğin, 5.500 TL ile karşılaştırılır. Sigortalı- nı zamanda aylığa hak kazanma ko- cak ve asgari kazanç üzerinden çalı- den fazla veya eksik olması durumu 2000 yılından önce 1996, 1997 ve nın zamlı aylığı yine bu miktarın al- şullarını da değiştirir. Aylığa hak ka- şan EYT’liler için 3’lü karma sisteme ABO hesabını değiştirir. Sigortalının 1998 yıllarında özel sektörde çalış- tında kalırsa, bu tutar ödenmeye de- zanma koşullarında emeklilik yaşı göre aylık bağlanacağından 3 tane 2008/Ekim ayına kadar ki hizmet sü- ması bulunan ve prime esas kazanç vam edilir. Bu durum yapılan artışlar ve prim ödeme gün sayıları artırıla- ABO hesabı yapılacak. Sigortalı için; resi 3600 günün altında ise bu hiz- tutarları 1996 yılında 210.500.000 sonrası sigortalı aylığının alt sınır ay- rak sigortalıların sistemde daha uzun 4 2000 yılı öncesi hizmetlerine gö- met süresini 3600 güne tamamlayan TL, 1997 yılında 480.100.000 TL ve lığnın üstüne çıkana kadar sürer. süre kalmaları amaçlanıyor. Her ye- re hesaplanan aylıkta, yaştan artırım her 360 gün için yüzde 3, diğer kısmı 1998 yılında 800.000.000 TL olup, Sonuçta, her yapılan değişiklik ye- ni aylık bağlama sistemi, emekliliğe (kadında 50, erkekte 55 yaştan son- için ise yüzde 2 oranı uygulanır. Yi- 496.866.666,67 TL ortalama yıllık ni bir emekli grubu oluşturuyor. Bu hak kazanma koşulları ile kendi içe- raki her tam yaş için 1 puan) almı- ne bu sistemde alt sınır aylığının he- kazanç tutarına göre gösterge raka- yönden bugün en mağdur kesim risinde uyumlu olmasına karşın, da- yorsa 3600 gün için yüzde 55, 5000 saplanmasına esas ABO; sigortalının mı tespit edilecek sigortalının, 2008/ 2008/Ekim sonrası emeklilerdir. As- ha önce çalışmaya başlayan sigorta- gün için ise yüzde 60 ABO hesabı ya- sağlık yönünden bakmakla yükümlü Ekim ayından; gari kazanç üzerinden prim ödeyen lılara uygulanıyor. Karma sistemlere pılır. Sigortalı asgari kazanç üze- eş ve çocuğunun bulunması halinde 4 Önce talepte bulunması halinde SSK sigortalılarına bağlanan aylık- göre aylık hesaplarını gündeme geti- rinden çalıştığından hesaplanan ay- yüzde 40, bulunmaması halinde ise göstergesi, üst gösterge tablosunun lar yıllar içerisinde düşüş göstermiş- riyor ve aylıkları azalıyor. 3 sisteme lık mutlaka alt sınır aylığının altın- yüzde 35 olarak uygulanır. en yüksek göstergesi olan 15175, tir. Yani gösterge sisteminde bağla- göre hesaplanan aylıklar prim ödeme da kalır. Çünkü alt sınır aylığında 4 Sonra talepte bulunması halin- nan en düşük yaşlılık aylığı bugün gün sayılarına göre kısmileştirilip, ABO oranı yüzde 70, yani neredey- de göstergesi, en düşük gösterge olan itibarıyla ek ödeme dahil 6.093.19 tahsis talep yılına belirli kurallar çer- se 7200 gün prim ödeyen bir sigor- 9475, şeklinde tespit edilir. Bu du- TL iken 2008/Ekim sonrası sistem- çevesinde güncellenerek emekli ay- talının ABO’suna eşit. 3600 veya rum karma sisteme göre aylık hesa- de bağlanan en düşük SSK emek- lıkları hesaplanır. Halbuki 2000 ön- 5000 gün prim ödeyen bir sigorta- bı yapılırken gösterge sistemine göre li aylığı 1.691.72 TL’dir. Bu mikta- cesi emeklilik sistemine tabi olması lıya, alt sınır aylığı uygulaması ile bağlanan aylık düşük olur. rın altındaki aylıklar alt sınır aylı- gereken kişiler. Nasıl ki bunların ay- sanki 7200 gün prim ödemiş gibi 4- Aylık bağlama sistemlerinde, ay- ğı 5.500 TL üzerinden ödenir. Sos- lığa hak kazanma koşulları 2000 ön- yüzde 70 ABO üzerinden aylık öde- lığın miktarını etkileyen ABO’nun be- yal güvenlik sistemlerinde alt sınır cesi kurallara göre belirleniyor, ay- nir. Ancak hesaplanan bu ABO’lar lirlenmesinde yaş faktörünün göster- aylığı uygulamaları çok tercih edi- lıkları da 2000 öncesi gösterge siste- sadece 2000 öncesi için hesapla- ge sistemi dışında dikkate alınmama- len uygulamalar değil. Çünkü bun- mi kurallarına göre hesaplanır. nan aylıkta geçerli. sı, prim ödeme gün sayısına göre be- ların prim karşılığı bulunmadığı gi- 2- Gösterge sisteminde sigortalıla- 4 2000-2008/Ekim arası hizmet- Aylık hesaplama sistemleri değiş- lirlenen bu oranın tespitinde her yıl- bi, daha çok çalışan veya daha yük- rın prime esas kazançları için güncel- lerine istinaden yapılan ABO hesa- tikçe ABO’ların giderek düşüşü alt sı- lık çalışma için artış oranlarının pe- sek miktarda prim ödeyen emekliler leme işlemi yapılmamakta iken 4447 bında, 3600 gün için ABO yüzde 35, nır aylıkları içinde geçerli olur. riyodik veya birden azaltılması aylık yönünden alt sınır aylığı uygulama- ve 5510 sayılı kanunlarla getirilen 5000 gün için ise yüzde 41 hesapla- 5- Aylıkların belirli bir miktarın al- miktarlarını düşürmüştür. sı adil değil. Tüm emekliler açısından sistemlerde, sigortalıların prime esas nır. Bu sistemde uygulanan alt sınır tına düşmesini önlemek ve asgari ge- EYT’liler hakkında, yapılacak ya- daha sade, anlaşılır ve adil bir aylık kazançları TÜFE ve GH ile güncelle- aylığı ABO oranı ise yüzde 35’tir. çim düzeyini korumak için yine fark- sal düzenleme ile 8 Eylül 1999 ön- hesaplama sisteminin getirilmesi ve nir. Ancak, her iki sistemde yapılan 4 2008/Ekim sonrası hizmetleri- lı oranlarda uygulanan alt sınır aylık- cesi emeklilik koşulları; aylıklar arasındaki adaletsizliklerin güncellemelerde, TÜFE ve GH oran- ne istinaden yapılacak ABO hesabın- larının; 2008/Ekim sonrası aylık ta- Kadın 50, erkek 55 yaş, 15 yıllık si- giderilmesi, intibak işleminin tüm larının aynı uygulanmaması, aylıklar da ise 3600 için yüzde 20, 5000 gün lebinde bulunanlara karma sistemde emekliler açısından yapılarak aylık gortalılık süresi ve en az 3600 gün ve- arasında farklılık yaratmış. 4447 sa- için ise yüzde 27.78 olur. Bazen de bağlanan aylıklar için 2019’a kadar ya kadın 20, erkek 25 yıllık sigortalı- miktarları iyileştirilmelidir. BİTTİ Bu haftaki bulmaca ödülü Subayı Öldürmek V. Murat Tulga Galeati Yayıncılık 1 OCAK 2023 - 01.01.2023 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar 1917 KAZANANLAR arasında yapılan çekilişte Zeynep Aliye’nin Kavşakta Gül Vardar, İZMİR, Şahin (Cumhuriyet Kitapları) kitabını kazananlar: Yetiş, KIRKLARELİ, Halil Dalak, Turgut Demirsan, ANKARA, İsmail Hakkı Tekçe, GAZİANTEP, Serap Öngen, TEKİRDAĞ, Abdullah Kaan, BALIKESİR, Kenan Aral, AYDIN, Sevinç Demirel, Nihayet Fakıoğlu, Asya Güngörsen, İSTANBUL, Ogün Cantekin, UŞAK, İsmail Müldür, Aydan Göksever, BURSA, Osman Nevres, KONYA, Çağla Özel, SİNOP Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@ cumhuriyet.com.tr veya (0212) 343 72 69 numaralı faksa gönderebilirsiniz. Posta ile gönderilen yanıtları gazetemizin adresine yollayabilirsiniz.