Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 10 OCAK 2023 SALI 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER dezenformasyonlar devreye girer. Türkiye’de de vatandaşlık verilen ve seç- men özelliği kazanan sığınmacıların sayıları- nın bu açıklananın çok çok üstünde olduğu iddia edilmektedir. AKP ile anayasa! HHH Üstelik seçmen listeleri de artık vatan- daşlık numarasına göre düzenlendiğin- AV. M. ZİYA YERGÖK Muhalefet, bu anayasa adımından kesinlikle sakınma- den ve vatandaş olan sığınmacılar bir di- Karartmacılık ve ESKİ ADANA BAROSU BAŞKANI lı ülkenin ve laik Cumhuriyetin kader seçiminde başa- lekçe ile isimlerini de değiştirebildiklerin- den normal seçmenlerin listelerde ken- rılı olmaya odaklanmalı. Seçim öncesi AKP ile her ne ltılı masanın, Gelecek ithal seçmen, di adlarını aramaktan başka bir denetim ad altında olursa olsun, yapılacak işbirliği AKP’nin 20 Partisi’nin ev sahipliğin- yolları da yoktur. yıllık, hukuk ve anayasa tanımaz icraatını meşrulaştır- Muhalefetin bütün eleştirilerine karşın, ik- Ade yaptığı son toplantısında, iktidarı kurtarır mı? tidara yakın çevrelerin iddiaları, seçmen lis- AKP’nin başörtüsü teklifine kar- mak anlamına gelecek ve iktidara yarayacak. telerinde ve sandıklarda sonucu değiştire- evgili okurlarım, bu iktidarın devlet şı, revize amaçlı “Yeni bir başörtü- cek kadar büyük yolsuzluğun yapılamaya- konunun hiçbir şekilde anayasa ko- hur İttifakı karşısındaki tüm mu- geleneklerini, devlet kurumlarını, kı- sü teklifi çalışılması kararı çıktı” cağı biçimindedir. Ssacası “devleti” yıkarak yaptığı pek nusu olmaması ve anayasaya taşın- halefet partileri anayasa değişiklik haberleri basında yer aldı. Böyle- Oysa yaklaşık 500 bin oy sonucu de- çok kötülüğün yanında, Demokratik Re- mamasıdır. Aslında iktidar kana- sürecinin hiçbir aşamasında ke- ce altılı masayı oluşturan muhale- ğiştirebilir. jimi en çok zedeleyen icraatı, “Obskü- dı, yönetmelik konusu olacak bir sinlikle yer almamalıdır. Bu du- fet partilerinin de alternatif anaya- HHH rantizm” denilen, her türlü bilgiyi halktan düzenlemeyi anayasa konusu hali- rumda iktidar kanadının konuyu Bakın Türkiye Cumhuriyeti’ni ucube sa değişiklik teklifi girişimiyle ko- saklayan “Karartmacı” politikadır. ne getirmek suretiyle seçim önce- referanduma götürecek 360 oya “Şahsım Devleti” rejimine dönüştüren ve nu şimdi anayasa düzeyinde tartı- Demokratik Rejim, iktidarın şeffaflığı üze- si gündem değiştirmek ve toplumda ulaşması söz konusu olmayacak- oy sayımı yasalara aykırı olarak yapılan rine dayalıdır. şılmakta olup Meclis’te ele alınma- 16 Nisan 2017 sözde halkoylamasının gü- tır. CHP’nin verdiği yasa teklifini kutuplaşma yaratarak buradan ye- Bütçe, bu nedenle en önemli denetim bel- sı da çok yakın gözükmektedir. ya resmi sonuçları nedir: gelerinden biridir. niden bir siyasi bir rant devşirmek desteklememesi de iktidarın ken- CHP yakın zamanda, Evet: 25 milyon 157 bin 463 Sayıştay raporları da bu tür belgelerin en istemektedir. Dünyanın hiçbir ülke- di samimiyetsizliği olarak görüle- Kılıçdaroğlu’nun çağrısıyla, ülkenin Hayır: 23 milyon 779 bin 141 başında gelir. sinde kılık kıyafet konusu anayasa- cek ve bu durumda konuyu siya- ve toplumun gündeminden düşmüş Fark: 1 milyon 378 bin 322 TÜİK denilen devletin istatistik kurumu, larda düzenlenmemiştir. seten de istismar edemeyecek, et- ve tartışma konusu olmaktan çık- Farkın yarısı: 639 bin 111 sadece devlet kurumlarının icraatını değil, meye kalksa da karşılık bulamaya- Ayrıca Anayasa Mahkemesi’nin Sonuç olarak 640 bin kadar seçmen mış olmasına karşın AKP’nin, “İk- toplumun bütün fonksiyonlarını ilgilendiren AKP’nin 2008’de Meclis’ten geçirdi- caktır. CHP’nin, parti kurulların- karar değiştirse ve “Hayır” deseydi, bu tidar değişirse türban ve başörtüsü bilgileri kamuoyuna açıklar. ucube “Şahsım Devleti anayasası” kabul ği başörtüsünün serbest bırakılma- da ve örgütünde yeterince tartış- Böylece hem devletin hem toplumun hem konusundaki kazanılmış haklarını- edilmiyordu! iktidarın fonksiyonları, zaman içinde göster- madan, münferit söylemleri önem- sına ilişkin anayasa değişikliğini, zı kaybedersiniz” propagandasının Bir de bu ucube anayasa ile, baskılar dikleri değişme eğilimleriyle birlikte değer- CHP ve DSP’nin başvurusu üzerine seyerek ve sahayı yanlış okuyarak önünü kesmek için bir yasa tekli- altında girilen ve Erdoğan’ın görevinden lendirilebilir. evhama kapılması sonucunda bu “düzenlemenin anayasanın 2, 4 ve fi vermişti. Konuyu “gollük pas ola- istifa etmeden katıldığı son Cumhurbaş- Elbette, ihaleler, ödemeler, maliyetler, teklifi verdiği anlaşılmıştır. 148’nci maddelerine aykırı bulun- rak” gören AKP’nin karşı hamle ya- kanlığı seçimine bakalım: vergiler, gelirler, giderler, kârlar zararlar hak- duğu” gerekçesiyle iptal ettiğini de Muhalefet daha özgüvenli ve da- parak yasa yetmez diyerek anaya- Kullanılan oy sayısı: 50 milyon 68 bin 627 kındaki sayılar, oranlar, sadece iktidarların ha cesur olmalı, yeni yanlış adım- gözden uzak tutmamak gerekir. Kullanılan oyun yüzde 50’si: 25 milyon 34 sa değişikliği teklifi vermesiyle olay değil, devletin ve bütün toplumun genel gi- bin 313 larla artık tükenmiş olan bu ikti- ülke gündeminde yer almıştı. dişini gösteren bilgilerdir. Erdoğan’ın aldığı oy: 26 milyon 330 bin 823 Cesur olmalı dara can suyu vermekten kaçın- Bu bağlamda seçim güvenliği de esas Erdoğan’ın oylarının yüzde 50’yi aşan olarak seçmen listelerinin saptanması Yanlış yol Muhalefetin, kapanmış bir konu malıdır. Ülkeyi bu ucube yönetim miktarı: 1 milyon 296 bin 509 ile oy kullanma ve oy sayımı süreçlerinin ile ilgili yasa teklifi vermiş olma- Şimdi ise altılı masa muhalefe- biçiminden kurtarmak, parlamen- Sonuç olarak Erdoğan’ın bütün gücünü şeffaflığına bağlıdır. sının yanlış ve gereksiz bir adım ter demokrasiyi yeniden ihya et- ti AKP’nin teklifini laiklik başta ol- kullanarak baskı altında yapılan seçimde Ne yazık ki bütün devlet fonksiyonların- mak üzere birçok bakımdan sakın- olduğu ortaya çıkmışken, şimdi, mek, ülkeyi demokrasi ve hukuk aldığı 1 milyon 300 bin kadar oy, onun bi- da olduğu gibi seçim konusundaki bilgi- AKP’nin anayasa değişiklik teklifi- toplumuna kavuşturmak, vatanda- calı bularak bu sakıncalardan arın- rinci turda seçilmesini sağlamıştı. ler de bir karartma perdesi arkasındadır. mış bir anayasa değişiklik tekli- ne karşı alternatif anayasa değişik- şın aş ve iş sorununa çare bulmak HHH Örneğin, seçmen listelerini İçişleri Ba- Şimdi soru şu: fi hazırlama yoluna girmiştir. Bu lik teklifi ile çıkması ikinci ve daha muhalefetin öncelikli görevidir. kanlığı düzenlemektedir. Bütün karartmacı önlemlere, bazı illerimiz- HHH yol yanlış bir yoldur. Aslında doğ- büyük bir yanlış olacaktır. CHP ve Toplum da buna hazırdır. Yeter ki de toprak ağalarının, şeyhlerin, şıhların bü- Seçmen desteğini kaybeden iktidarın Su- ru olan AKP teklifine rötuş değil bu altılı masa başta olmak üzere Cum- muhalefet hata yapmasın. tün bir köy ya da aşiret adına oy kullandığı/ riye ve öteki ülkelerden aldığı ve sayıları ne- kullanacağı iddialarına, bazı yerlerde gün- redeyse nüfusun yüzde onuna ulaştığı söy- deme gelen resmi baskılara, ithal seçmene, lenen sığınmacılardan destek aradığı ve bu mükerrer oy kullanmalara ve sandıklarda desteği aldığı biliniyor. yapılabilecek sahtekârlıklara rağmen, Kamuoyuna yansıyan bilgilere göre sade- Seçmen tercihi, “Otoriter Şahsım ce 120 bin 133 sığınmacı Suriyelinin vatan- Devleti” rejimine karşı, “Demokratik daş olarak seçmen niteliğine sahip olduğu Rejim”den yana bir seçimi yansıtabilecek biçiminde bir açıklama yapılmıştır. kadar güçlü mü acaba? Ama iktidarın bu karartmacı politikasın- Boş tencere faktörü ve güvensiz/ada- dan dolayı buna inanmak biraz zordur. letsiz yaşam koşulları acaba bu gücü ya- Karartmacılığın egemen olduğu toplum- ratmış mıdır? larda komplo teorileri, dedikodular, abartılı Erken seçim ne zaman? rin Temel Hükümleri ve Seçmen Kü- PROF. DR. HİKMET SAMİ TÜRK tükleri Hakkında Kanun’a eklenen ge- ESKİ ADALET BAKANI çici 24. madde uyarınca “İl seçim kuru- Yeni yılda dış politika müjdesi lu başkan ve üyeleri ile ilçe seçim ku- nayasamızın 77. maddesi uyarın- rulu başkanları, bu maddenin yürür- Aca “Türkiye Büyük Millet Meclisi lüğe girmesinden [6 Nisan 2022 tari- TANER BAYTOK mıza almak, Avrupa’dan uzaklaş- alet olarak kullanmakta aramak- ve cumhurbaşkanlığı seçimi beş yılda hinden] itibaren üç ay içinde, 15 ve 18. mak sonucunu doğururken Arap tadır. Yunanistan, ülkemize karşı bir aynı günde yapılır”. Aynı hükmü 6. EMEKLİ BÜYÜKELÇİ maddelerde bu maddeyi ihdas eden ka- ülkeleriyle yürüttüğümüz karşılıklı hep saldırgan durumda olmuş ve maddesinin I. fıkrasında farklı bir söz nunla yapılan değişikliklere göre ye- anlayışa dayanan politikalarımızın bunların hepsini kaybetmiş olma- dizimi içinde tekrarlayan 10.6.1983 ta- uriye ile ilişkileri düzeltme gay- niden belirlenir. Bu şekilde belirlenen bozulmasına da neden olmuştur. nın kompleksini taşımıştır. Türki- rih ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Sretlerinin itina, özveri ve sa- başkan ve üyeler, önceki başkan ve Bu yaklaşıma Turgut Özal “Bir koy ye ise hiçbir zaman kışkırtıcı ol- Kanunu, II. fıkrasında şu hükme yer bır istediği muhakkaktır. Türkiye üyelerin görev süresini tamamlar”. üç al” hevesiyle sarılmıştır. AKP mamıştır. Türkiye ile Yunanistan veriyor: “Bir önceki seçimin yapıldığı ve Suriye cumhurbaşkanları bugü- Anayasanın 67. maddesinin son fık- döneminde bu sağlıksız ilişkiler da- arasındaki bir işbirliği her şeyden tarihten itibaren beş yılın dolmasından ne kadar yaşananlar yüzünden geç- rasındaki bir yıl süreli uygulama ya- ha da ileriye gitmiştir. önce Ege Denizi’ni huzur ve refah önceki son pazar günü oy verilir.” mişi unutmakta zorlanacaklardır. sağına aykırı fakat o süre beklen- içinde bir turizm merkezi haline Bu hükme göre 24 Haziran 2018 gü- Ayrıca Türkiye-Suriye ilişkilerinin ABD ile ilişkiler meden uygulanmış olan bu hüküm- getirecek, bu işbirliğinin dünyada nü ilk kez birlikte yapılan milletvekili ABD ve Rusya’nın müdahalesi ol- Amerikan kaynakları Türkiye- lerin “anayasaya aykırı olmadığı- Ege Denizi etrafında herkese ör- genel ve cumhurbaşkanlığı seçimleri- madan, onları tatmin edecek yol- ABD ilişkilerindeki değişikliği şu na ve iptal talebinin reddine”, Anaya- nek olacaktır. nin 18 Haziran 2023 Pazar günü ikinci lar bulunmadan, Türkiye ile Suriye üç sebebe bağlamaktadır: sa Mahkemesi’nce 28.9.2022 tarih ve İlişkilerde ABD’nin Yunanistan’ı kez yapılması gerekiyor. Fakat seçim- arasında görüşülerek sonuca bağ- l Türkiye’nin Rusya’yla geliştir- E. 2022/50, K. 2022/107 sayılı olarak amacı doğrultusunda kullanmak lerin öne alınması konusunda ilke ola- lanabileceğini düşünmek de bir ha- diği ilişkiler, “oyçokluğuyla” karar verilmiştir. Dola- istediği açıkça ortaya çıkmıştır. rak görüş birliği, zamanlaması konu- yaldir. Nitekim ABD Dışişleri Tür- l Erdoğan’ın Amerika’nın Suri- yısıyla erken seçim tarihi için 6 Nisan Ege Denizi’ndeki Lozan’ın silahsız- sunda ise farklı düşünceler var. Cum- kiye ile Suriye dışişleri bakanları- ye’deki Kürt dostlarına karşı giriş- 2023 sonrasını kırmızı çizgi ile ayır- landırdığı adalar şimdi Amerikan hur İttifakı seçim tarihini “biraz öne” nın toplanacağı haberleri üzerine, tiği saldırılar, manın bir anlamı yoktur. üslerine dönüşmüştür ve Ameri- çekme düşüncesine karşılık altılı ma- ABD’nin böyle bir müzakereye iyi l Erdoğan’ın, 2016’da gerçekleş- kan bayrağının kızılına boyanmış- sanın erken seçim konusunda çizdi- bakmadığını açıklamıştır. Çağdaş uygarlık yolu tirilen darbe girişiminin arkasında tır. Karadeniz’den Ege Denizi’ne, ği sınır, 6 Nisan 2022 tarihli Resmi 1980’li yıllarda sözde yumuşa- ABD’nin olduğuna inancı. Erken seçim için en uygun tarih, ra- Meriç üzerinden Tuna’ya ulaşılma- Gazete’de yayımlanan ve aynı gün yü- ma süreci Türkiye’ye bir yarar sağ- mazan ayı sonrasında 30 Nisan 2023 Zaman zaman dünya medyasın- sı gibi Amerikan güdümlü çılgın rürlüğe giren 31.3.2022 tarih ve 7393 lamamıştır. Bu dönemde, Batılılara da ABD’nin, Fethullah aracılığıyla, Pazar günü olabilir. Önerilen tarih, ha- projeler, yüksek maliyet fiyatları sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu ile göre, Türkiye’de Kuran’a inandığı va koşulları bakımından da ilkbaharın sadece 2016’daki darbe teşebbü- yüzünden gerçekleşmemiştir. ABD Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılma- kadar Batı medeniyetine de vâkıf, sünde değil, 12 Eylül 1980 darbe- ortasında ülke genelinde açık, güzel Lozan Antlaşması ve Montrö Söz- sına Dair Kanun’un, anayasanın 67. gerçek aydınlara dayanan bir top- bir gün olabilir. sinde rol aldığı haberleri çıkmış- leşmesi kısıtlamalarından kurtul- maddesinin son fıkrasındaki “Seçim lum yaratıldığı takdirde, böyle bir tır. Bu haberleri doğrulayan olay Önümüzdeki 28. dönem milletveki- mak için Türk boğazlarını Girit’e kanunlarında yapılan değişiklikler, yü- Türkiye’nin diğer Müslüman ülke- li genel ve cumhurbaşkanı seçimleri, ve deliller mevcuttur. kadar uzatmak istemiştir. 2019’da rürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl lerin de liderliğini üstleneceği ve Türkiye’nin ABD ile olan ilişki- Türkiye’nin geleceği bakımından bü- imzalanan Yunanistan-ABD savun- içinde yapılacak seçimlerde uygulan- bağnaz din yanlılarının kontrol al- yük önem taşımaktadır. Vatandaşları- lerinde problem yaratan esas ko- ma işbirliği anlaşması bazı haber- maz” hükmü karşısındaki durumu ile tına alınarak Batı için tehlike olma- nu, Türk-Yunan ilişkilerinde Ege mızın Türkiye’nin yeniden Atatürk’ün lerde ABD’nin Yunanistan’a uygu- ilgilidir. 6 muhalefet partisi, bu kanu- larına engel olacağı görüşü uygu- açtığı çağdaş uygarlık yolunda aklın ve ve Kıbrıs’a ilaveten bir de Do- ladığı yeni bir tip koloni anlaşması nun 2023 seçimlerinde uygulanmasını lanmaya konmak istenmiştir. Böy- ğu Akdeniz’deki deniz alanla- bilimin rehberliğinde ilerleyen bir ülke olarak duyurulmuştur. Buna karşı- istemiyor. Çizilen 6 Nisan 2023 sınırı- lece Türkiye Ortadoğu bataklığına olması için seçim güvenliğinin tam ola- rı sorunlarıdır. ABD bölgede Rus- lık Türkiye tarafından gösterilecek nın nedeni budur. dini liderlik vaatleriyle itilmiştir. ya ile bozuk ilişkilerin çaresini, rak gerçekleştiği bir ortamda oy kulla- reaksiyon, masaya oturmamak ve 7393 sayılı kanunun 12. maddesi ile Bu durum Türkiye’ye hiçbir yarar nabilmelerini sağlamak gerekir. Yunanistan’ı Türkiye’ye karşı bir tahrik etmek olmamalıdır. 26.4.1961 tarih ve 298 sayılı Seçimle- sağlamamış, bütün dünyayı karşı- Türkiye’de demokrasi için tam e demokrasi için tam 77UN'HYULPL¶QLQHQ|QHPOLDWÕOÕPÕKLo  UN'HYUL PP L¶QLQHQ | QHPOLD WW ÕOÕPÕKLo 7PLQVDQODUÕQNLúLOLNOHULQLEHOLUOH\HQ7 PLQVDQODUÕQN Lú LOLNOHULQLEH O RSUDN 7  ED÷ÕPVÕ]OÕNJHUHNL\RU ÕN JH UHNL \R 7 RS S UD N NXúNXVX]NXúNXVX]WP\XUWWDúODUÕQDVD÷ODGÕ÷Õ WW P \ XUWWDúODUÕQD VV D ÷ ODGÕ ÷ Õ GúQúYHH\OHPOHULQHWHPHORODQNLPLG  ú  Q  úYHH \ OHPOHULQHWHP H .LúL\LEDúNDODUÕQGDQ |]HOOLNOHULYDUGÕU| .LúL ]HOOLNOHULYDUGÕU \ LEDúNDO UHIRUPX\DSÕOÕSúH\KOLNYHGHUHEH\OLN D SÕ OÕ S úH \ KOLNYH GHUHEH \ OLN oD÷GDúODLNQLWHOLNOLELOLPVHOYHFUHWVL]oD ÷ GDúOD L NQLWHOLNOLELOLPVHO YH  FUHWVL ] RQXQNDUDNWHULQL D\ÕUDQEX|]HOOLNOHUD\ ÕUDQEX | RQXQNDU ]HOOLNOHU D G]HQLLOHWDULNDWODUÕQHJHPHQOL÷L WDULNDWODUÕQ HJ HP P HQOL ÷L   H÷LWLPGLUH÷ LWLPGLU  +HOHNLEXNLúL+HOHNLEXNLúL\XUGXQXQ ROXúWXUXUROXúWXUXU \ XUG X VRQDHUPHGHQGHPRNUDVL\LLQúD HG HQ G HPR N UDV L \\L  L Qú D +HQ].X+HQ].XUWXOXú6DYDúÕVUHUNHQ UW W XOXú 6 DYDúÕVUHU NN HQ VV|PUJHFLLúJDOGHQNXUWXOXúXQX | P  UJ HFL Lú JD OGHQNXUWXOX úX HWPHNRODQDNVÕ]%XRODQDNVÕ]OÕ÷D D QD N VÕ] % XR O DQ DDN VÕ] O Õ÷ D WWRSODQDQ(÷LWLP.RQJUHVLWPGQ\D\D R SO DQDQ ( ÷÷L WLP.R QJ UHVLW P P G  Q\D\D VDVD÷ODPÕúVDONHVLQLQYHXOXVXQXQ ÷O DP Õú VD  ONHVLQLQYHXOX V ¶GHQEX\DQDWDQÕNROPDNWD\Õ] EX\DQDWDQÕNR OO PDNWD \Õ ]  7UNL\H&XPKXUL\HWL¶QLQWHPHOLQLQELOLP7UNL\H &X PKXUL\HWL¶QLQWHP HH OLQLQELOLP Kitap okuduğunuzu biliyoruz. oD÷GDúODúPDVÕQÕQ\ROXQXDoPÕúVDRQXQoD÷GDúODúPDVÕQÕQ\ROXQXDo P 'HPRNUDVLVL]'HPRNUDVL GH\HUDODQ VL V L ] ' HPR N UDV L G G H \H UD O DQ  1H\D]ÕN YYHH÷LWLPRODFD÷ÕQÕLODQHWPLúWLU HH ÷L W L P R O DF D÷ ÕQÕ LO DQHWP Lú WWL  1 H\D]Õ N NDUDNWHU|]HOOLNOHULQLDUDúWÕUPDNYHNDUDNWHU|]HOOLNOHULQLDUD ú WÕUP D \D]ÕODU|]JUONHúLWOLNYHNDUGHúOL÷LQ JUONHúLWOLNYH NDUGH úO L÷ LQ NLEXDQOD\ÕúNDUúÕGHYULPVUHFL\OHNLE XX DQOD \ Õ ú NDU úÕ GHYULPV UU HFL\OH DDQODPD\DoDOÕúPDNGDKDGDE\N|QHP QODPD\DoDOÕúPDNGDKDGD E  \ROXQXD\GÕQODWPD\ÕDPDoOÕ\RU GÕQODWPD \ ÕDP Do o OÕ \R ELUOELUOLNWHDúÕQGÕUÕOPÕúND]DQÕPODUELUHU LN N WH D ú Õ QQ GÕUÕOPÕ ú ND]DQÕPO DUELUH U   NND]DQÕU D]DQÕU   ELUHU\RNHGLOPLúWLUEL UHU \R N  HG GLO P L úW L D]ÖODU < [VD\ID6L\DVL [  < VD\ID6L\DVL DD ]ÖO DU [[VD\IDùQFHOHPH'HUOHPH VV D\ID ù QFHOHPH'H UU OH PH [VD\IDùQFHOHPH [VD\ID ù QFHOHPH U U U U