Katalog

beslenme ve 21 AĞUSTOS 2022 PAZAR 2 PAZAR YAZILARI yaşam sorunları üst üste çakışıyor: Çünkü gerek adalet gerek infaz kurumları, iktidarın Siyasal 10 milyar yıllık ikilem rövanşist yaklaşımının etkisi altında! Haksız ve hukuksuz mahkûmlar ve aatçiliğin cenneti, dünya- tir, insanın nuru bilim” diye dü- yargılanmaya karşı açlık nın en önemli bilim üsle- şündürsün. Sonra ışıklı elekt- grevi yapanlar... cezaevleri-11 Srinden CERN’in merkezi, ronik saatlerimizin başlangıcı- Sağlık hizmetlerinden otobüs bir dakika gecikince şa- na gidelim. 18. yüzyıldan kal- yeterince ir toplumun uygarlık şıran dakik insanların kenti Ce- ma “Gün ve Gece” saatine baka- yararlanamayan engelli, çok düzeyi üç yere nevre, “zamanın nabzını” şim- lım. İçinde tüten cılız mum ışığı yaşlı ve hasta olanlar... Bbakarak hemen di de sanatla tutuyor. 10 MİL- karanlıkta bize saati göstersin. AİHM kararlarına rağmen anlaşılır: YAR SENE, Cenevre’nin seçkin Ama en çok da saatlerin arası- serbest bırakılmayanlar... Kadınlar... “Denetimli serbestlik” müzelerinden Musées d’Art et na yerleştirilmiş kuantum ens- Trafik... hakkından mahrum Histoire’in (MAH) yeni sergisi- talasyonlarını kaçırmayalım. Cezaevleri. edilenler... nin ismi. 10 milyar sene, varlı- Mesela Philippe Mayaux’un 1) Kadınların o toplum Ve bütün bu sorunları ğımızı borçlu olduğumuz güne- Sinusoidon mekanizmasın- içindeki yeri, saygınlığı, aynı anda, üst üste topluma katılımı nedir? şimizin sönmeden evvelki son da hayallere dalalım: Kapka- yaşayan siyasal mahkûm Çalışan kadınların kullanma tarihi. ra, yuvarlak bir kum havu- ve tutuklular! özellikle de kamu Geçen ay, insanlığın icat lık masrafları ha- zu düşünün. Üstünde dev me- Saat HHH hizmetinde ve özel ettiği en önemli astrono- tal bir yelkovan olsun. Yelko- riç, yaklaşık 5 mil- 16. yüzyıl ortala- Ne yazık ki haksızlık teşebbüste yönetici olarak ASLIHAN DAĞISTANLI mik cihaz olan James Webb yar dolara mal ol- van, dairesel bir rotada kendin- rı... Cenevre’de Pro- ve hukuksuzluklarla çalışan kadınların oranı AYSEV Teleskobu’ndan milyarlarca yıl den emin bir telaşsızlıkla turla- muş ve en önem- ilgili adalet sorunları testan reformist Je- nedir? uzaklıktaki yıldızları izlerken li denemesini dört sın. Siyah kumlara kendiliğin- ve cezaevlerindeki an Calvin’in borusu Kadın hakları ve siz de düşünmüşünüzdür: Ev- den kaybolan motifler çizsin. yaşam koşullarından yıl önce yapmıştı. Daha dene- ötüyor. Ortaçağa damgasını vu- özgürlükleri o toplumda en kaynaklanan sorunlar rende zerre kadar yer tutmayan me olmadan yer yerinden oy- Bir an olsun. Bir an yok olsun. ran Kalvinizmin kurucusu için gelişmiş ülkelerdeki temel çözülmediği için güneş sistemimizden baktığı- İşte size sonsuzluk saati. Ade- namıştı. “Allahım kıyamet ko- insan hak ve özgürlükleriyle dinin temeli; eğitim, çalışkan- “dışardakiler” bu mız şu en uzaktaki hâlâ parla- pacak” diye korkmuştuk. Ne de ta Cowley’in “Geçmiş veya ge- eşit düzeyde korunmakta lık ve dürüstlük. Hatta bu gö- sorunları kanıksıyorlar. yan ışıltılı yıldızlar... Ne kadar lecek yoktur. Sonsuz bir ‘şimdi’ ve uygulanmakta mıdır? olsa tam altımızda Cenevre’den rüşleriyle kapitalizmin fitilini Ben bu nedenle Silivri Kadına yönelik şiddet, canlı, pırıl pırıl, ne kadar güzel- Fransa’ya uzanan 27 km’lik bir vardır” sözünün “saatçe”si.. de ateşler. Calvin’e göre çalışa- Trajedileri başladığından tecavüz ve cinayet ler. Oysa biliyoruz ki sönmüş- Son olarak Brognon ve tünelde protonlar ışık hızıyla rak edinilen zenginlik ibadetin beri, yıllardır hemen hemen olaylarının oranı nedir? ler. Hatta eğer Big Bang olma- çarpışacak, patlayacak ve evre- Rolin’in 24 Saat Sessizlik ese- sembolü, o yüzden sevap. Lüks her Pazar günü, haksızlık ve 2) Trafik, kurallara saydı ne gecelerimizi aydınla- ri ile kapanış yapalım. Karşı- nin sırları aralanacaktı. Bu de- ve cafcaflı bir yaşantı ise gü- hukuksuzluklar ile tutuklu uygun olarak akıcı bir tan bu şaşaalı sema, ne canım neyden sağ salim çıktık. Bilim mızda bir müzik kutusu. İçin- nah. Bu yüzden Cenevre’de mü- ve mahkûmların maruz biçimde işlemekte midir? güneş, ne insanlık, ne de “za- de şarkı yok. 1440 dakikalık ve Cenevre kazandı. (Bu mas- kaldıkları kötü muameleler cevher kullanımını yasaklar. Sürücüler trafik man” var olacaktı... Zamanı öl- raflı operasyonun birçok farklı salt sessizlik var. Bantta say- hakkında yazı yazmaya, Zanaatları ve gelir kapıları tıka- kurallarına uymakta mıdır? çen ince ayar saatler yapıyoruz gı duruşundaki hareketsiz, sus- sorunların çözülmesi ülkelerce finanse edildiğini be- nan kuyumcular da çareyi sa- Yeterince park yeri var için, insanların bunları lakin zamanı anlamlandırmaya lirteyim). Geçen haziran ayın- kun insan kalabalıklarının acı at yapmakta bulurlar. O kadar mıdır? kanıksamalarını önlemeye hiçbir saat yeterli gelmiyor. ve saygıyla yoğun, yorgun ses- da birkaç senelik aradan sonra Yollar trafiğe uygun kaliteli, ince ayarlı mekanizma- çalışıyorum. “İki tür zaman vardır” diyor tünel tekrar açıldığında hiçbiri- sizliği çalıyor. Bize verdiği me- genişlikte ve standartta lar yaparlar ki Cenevre bir sü- Bu son günlerde mıdır? bize sergi. Biri ölçtüğümüz, hat- saj: Zaman geçip gitmez, “an”da mizin ruhu tınlamadı. Zaman- re sonra ileri kalite saat üreti- Atatürkçülük ve Sosyal Yaya kaldırımları, bisiklet ta peşinden koştuğumuz “line- la alıştık. asılı kalır. minin (fine watchmaking) zen- Demokrasi üzerinde bir yolları yeterli midir? er, evrensel zaman”, diğeri ku- Ben serginin hissini, konsep- gin ve dakik cenneti olur. Kal- dizi yazıya başladım. Trafik polisleri yeterli midir? Sanat antum zamanı. Deneyimlediği- tini, şehrimize uygunluğunu vinist şehrimizde bu yüzden va- Bu yazılarım Pazar 3) Cezaevlerindekilere miz, mekâna, duruma ve gözle- Haydi şimdi 10 MİLYAR beğendim. Konu öyle büyük ki kit nakittir. günleri de devam ediyor. “insanca”, “uygarca”, SENE’yi beraber turlayalım. mi yapan kişiye göre değişen, “daha görkemli olabilirdi” di- İçerideki okurlarım “temel hak ve saati aynı hissi farklı olan. Ha- Bilim Müzenin mermer sütunları ara- ye düşündüm. Ama burası Ce- lütfen bu yazıları özgürlüklere uygun sında bir zaman tünelinden ge- ni sevgilinin yanında hiç yet- Bir yandan da vakit bilim- nevre. Her zamanki gibi ses- küçümsemesinler: olarak” davranılmakta meyen, sıkıcı bir toplantıda bir çelim. Sağımız solumuz, fark- siz, sade, Kalvinist. Zaman geç- Unutmasınlar ki dir. Zamanın başlangıcına git- mıdır? onları içeride tutan lı ebat, şekil ve teknolojide za- türlü geçmeyen... Bazen esne- mek için Big Bang’i tekrar ya- se, Big Bang’ler patlasa, dünya Engelliler, hasta ve yaşlı iktidar, siyasetteki hatalı yen, bazen büzülen. İşte bu iki- man ölçerlerle dolu olsun. Gü- yerinden oynasa da o kendi ol- ratmayı kafaya koyacak ka- insanlar, kadınlar, çocuklar seçimlerden, ideolojik neş sistemimiz altın işleme- lemi irdeleyen eserleri birlikte dar tutkuludur bilim. En azın- maktan vazgeçmiyor. 10 milyar sağlık hizmetlerinden konulardaki yanlışlardan yeterince yararlandırılmakta gezmeden önce gelin Cenevreli- li antik bir astronom saati ola- yıl ömrü olsa da hep sonsuz bir dan Cenevre merkezli CERN‘de dolayı bu güce erişti. mıdır; cezaevinde yaşaması rak mekanik bir ritimle dön- lerin zamanla olan ilişkisine kı- böyle. CERN’in Big Bang proje- “şimdi”de. Dolayısıyla içeridekilerin olanaksız olanlar tahliye saca değinelim. sün dursun. “Yerin nuru güneş- asliaysev1@gmail.com si - (Large Hadron Collider) yıl- sorunlarının çözümü de edilmekte midir? bu iktidardan kurtulmaya Cezaevlerinde anneleriyle ve sandıkta bu kurtuluşu birlikte kalan bebekler sağlamak için geçmişteki çocuklar var mıdır; varsa yanlışlardan ders bunlar için ne gibi hizmetler alınmasına bağlı. sağlanmaktadır? Karınca kararınca, onu Mahkûm ve tutukluların sağlamaya çalışıyorum... yemek yemek yıkanmak, Ama Demokrasiden, uyumak gibi temel Hukuk Devletinden, ihtiyaçları uygarlık Adaletten yana olanların standartlarına uygun olarak birbirleriyle kavgalarını karşılanmakta mıdır? engelleyemiyorum. Cezaevindekilerin gazete Bu yüzden bazen ve kitap okuma, televizyon kendimi çok yorgun ve seyretme, dışarıyla iletişim çaresiz hissediyorum... kurma olanakları yeterli Ama yine de midir; içerdeki sorunlar çabalamaya devam kamuoyuna yeterince ediyorum... yansıtılabilmekte midir? HAFTANIN FOTOĞRAFI Çünkü www.kongar. Cezaevindekileri ziyaret org adresli sitemde olanakları yeterli midir? belirttiğim gibi: HHH “Ben yazılarımı, Türkiye’de bütün yaşamımla bile İspanya son 30 yılın en kurak döneminde cezaevlerinde haksız bu dünyada hiçbir şeyi ve hukuksuz kararlarla etkileyemeyeceğimi spanya’da her geçen gün büyüyen talama su seviyesi yüzde 40’ın altı- tığı açıklamalarda, göletlerde depo- bir risk var. Ayrıca su, her türlü üre- yatan siyasal mahkûm bilerek umutsuzca, İkuraklık sorununa karşı uzmanlar, na indi. Kuralık sadece Endülüs, Mur- lanan suyun doluluk düzeyinin yüz- tim için vazgeçilmezdir ve tedarikte ve tutukluların yargı ama tek bir makale su kaynaklarının daha iyi yönetimi ve cia gibi İspanya’nın güneyindeki da- de 5 ila 10’unun hiçbir zaman kullanı- sorun olması ekonomik faaliyetleri sorunlarıyla, engellilerin, ile tüm dünyayı kullanımının zaruri olduğunu vurgulu- ha sıcak bölgeleri değil kuzeydeki labilir durumda olmadığı hatırlatıldı. de durdurur” ifadesi kullanıldı. Eko- hastaların, yaşlıların, değiştirebilecekmiş yor. Son 30 yılın en kurak döneminin Galisya ve Katalonya gibi normalde Açıklamalarda, “Su temini konusunda lojik Geçiş Bakanlığı’nın son verileri- kadınların, çocukların yaşandığı ülkede 1995’ten bu yana çok yağış alan bölgeleri de etkile- ciddi sorunlarla karşı karşıyayız. Eko- ne göre, ülkede depolanan su rezer- gibi bir sorumlulukla ilk kez barajlarda ve göletlerdeki or- di. Greenpeace’in konuya ilişkin yap- sistemlerdeki biyoçeşitlilik için aşırı vi yüzde 37.9 seviyesine geriledi. durumları, sağlık, yazıyorum.” SÜLEYMAN Tarih, Elysee ile akıyor TOSUNOĞLU aris’in kenarında Roule köyü rının çekmiş olduğu fotoğraf yarışma- ler hâlâ odaları aydınlatıyor. Sonraları PChamps-Elysee atası Grand Co- sının kokteyli için buluştuk. Elysee’de 1787’de 16. Louis’nin kuzeni Prenses urs yakınlarında 1718’de mimar Ar- o alıştığımız devlet kuralları bugün Bathilde yaşamaya başlamasıyla bir- nold-Claude Mollet, tarafından Evreux pek yok, resmi içecek olan şampanya likte konağın adı “Hotel de Bourbon” adında bir aristokrat konak inşa edi- ve çeşitli şarap sunumları altında sı- olarak değişir. Fransız devrimi sırasın- lir. Fransız devriminden sonra bura- cak sohbetlere başlıyoruz. Sohbetle- da prenses eşofmanlarıyla binadan ka- sı bir matbaa, ve depo olarak kullanı- rimiz genellikle çeşitli ülkelerin ye- çar. Devrimden sonra saray bir depo lır. Ardından yıllar içerisinde müza- me içme kültürü üzerinde yoğunlaşı- ve matbaa olarak kullanılır. 19. yüzyı- yede odası, kafe-konser, tören konutu yor, her hafta burada politika haber- lın başlarında saray, 1. Napolyon’un olarak aristokratlara ev sahipliği ya- leri içerisinde koşturduğumuz için mülkü olur. 1809’da mülklerini impa- par. Hortense de Beauharnais’in oğ- de kahve içmeye bile zaman bulamı- ratorluğa devretmesiyle birlikte saray va bir konut, hoş olmayan hayaletlerle Gaston Doumergue, 1931’de görev sü- lu Prens Louis-Napoleon seçim tarihi yoruz. Bugün ise siyasetten uzak du- Elysee - Napolyon adını alarak ilk kez dolu bir yer” olduğunu söyler. Beşinci resinin bitimine iki gün kala emek- olan 1848’den beri Fransa Cumhuri- rup Elysee’nin tadını çıkarmaya çalışı- bir devlet konutu oldu. Kapısından içe- Cumhuriyetin cumhurbaşkanlarından li bir profesör olan Jeanne Gaussal ile yet Sarayı, ondan sonra şimdiki adıy- yoruz. Basın olarak geldiğimizde top- ri girdiğimde oldukça sade bir Pariz- Valery Giscard d’Esting de Paris’teki evlenirken Nikola Sarkosy, 2008’de la yani Palais de L’ Elysee olarak anı- lantı başlayana kadar genellikle sa- yen dekora sahip olan bir salon karşı- dairesinde kalmayı tercih etti. Elysee şarkıcı Carla Brunei ile hayatını bir- lıyor. Aynı cadde üzerinde çeşitli lüks rayın tavanında bulunan devasa yağ- ma çıkıyor. Salon d’Argent adındaki Sarayı’nda ilk olarak Cumhurbaşkanı leştirerek Elysee’de evlenen ikinci mağazalar ve kafeler bulunuyor. Sara- lı boya resimlerine bakarak toplan- bu yer Napolyon’nun 1813’te Rus sefe- Pompidou ikamet etti. Cumhurbaşkan- cumhurbaşkanı oldu. Elysee Sarayı yın önüne gidip istediğiniz gibi özgür- tı saatini bekliyoruz. Elysee’nin çal- ri için hazırladığı ve ardından 22 Hazi- larından Raymond Poincare, bir söyle- aynı zamanda 15. Louis’den günümü- ce “selfie” çekebilirsiniz. Fotoğraf çe- kantılı ve gizemli tarihini keşfetmek ran 1815’te feragat kararını imzaladı- şide Elysee için bir “ölü evinde yaşa- ze uzanan başkanların aşk kaçamak- kerken herhangi bir engelle karşılaş- için elimden geldiği kadar içerisini do- ğı oda. Üçüncü Cumhuriyet ile birlikte dığını” söylüyordu. Poincare’ninki çok larıyla da gündemden pek düşmez. Sa- mazsınız. Paris’in oldukça içinde ka- laşıyorum. Duvarlara asılı olan tablo- yenilenen sarayın odaları bugün hâlâ doğru bir yaklaşım, Elysee’de ikamet rayda yaşanan aşk kaçamaklarının en lan sarayın karşısında bulunan her- lar sarayın tarihini anlatır gibi. Henri aynı şekilde duruyor. ederek ülkeyi yöneten dört devlet baş- hızlısı üç kadını aynı anda idare ettiği hangi bir dairede oturuyorsanız sara- de la Tour d’Auverne tarafından yap- ‘Ruhsuz ve ölü’ kanı yaşamını yitirdi. Bunlardan Sa- ortaya çıkan dört çocuk babası Franço- yın giriş avlusunu rahatlıkla görür, sa- tırılan bu eğlence konutu, iki yıl sü- di Carnot, 1894’te suikast sonucu öl- is Hollande, eşi Segolene Royal ile ev- raya gelen dünya liderlerini kuş bakışı ren çalışmanın ardından 14 Aralık Eski cumhurbaşkanları, tarihinde dürüldü. 1899’da Felix Faure sarayın liliğini sürdürdüğü sırada bir taraftan dört ölüm, iki evlilik ve çeşitli aşk ka- izleme şansı bulursunuz. 1720’de büyük bir resepsiyon verile- bir odasında küçük metresinin kolla- gazeteci Valerie Trierweiler ile aşk ka- rek açılır. Champs-Elysees Caddesi’ne çamaklarının da yaşandığı Elysee Sa- Bozulmadan rında kalp krizinden hayatını kaybet- çamakları yaşıyordu. rayı için “ruhsuz ve ölü” bir saray ol- kadar uzanan büyük bir bahçeye sa- ti. Paul Doumer 1932’de bir saldırı so- Ancak içinde “yaşanan” ve “yaşan- Paris’te gazetecilik yaşamım bo- hip. Konağı daha sonraları 15. Louis’in duğunu ifade ediyor. nucu öldürüldü. Georges Pompidou ise mayan” her şeye karşın Elysee daha yunca haftada en az bir gün gelip ba- Cumhurbaşkanı General de Gaul- metresi olan Madame Pompadour alır. 1974’te kanserden öldü. nicelerini “yaşamaya” devam edecek. sın toplantılarını izlediğim Elysee Pompadour tarafından kızı Alexandri- le yerleşmek istemediği Elysee sarayı Elysee’de bazen sevinç de yaşandı. tosunoglu.sul@gmail.com Sarayı’nda bu sefer saray fotoğrafçıla- için “ruhun nefes almadığı çok burju- ne tarafından yaptırılan kristal avize-