Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 3 HAZİRAN 2022 CUMA 2 olaylar ve görüşler bir iktidarı, sade- ce dilinin kabalı- ğından, temel hak ve özgürlükleri Şair şiirinde yaşar! tahrip ettiğinden, yaptığı ayrımcılık- lardan ve yol- suzluklardan bedeni, yurdunun acılarını her Metin PeKeR Aslında uçuruma sürüklenmiş, uçurumlaştırılmış bir Kötü örnek olan dolayı iktidar- duyuşunda titriyordur. Bundan KariKatürcüler Derneği BaşKanı yurdu göğsünü gere gere sahiplenmek ancak Nâzımca dan düşürmek eminiz. Çünkü ona yakın, onun iktidara uymayalım! çok kolay de- mümkündü. Ve o da bunu Nâzımca yaptı zaten. airler de ölür. Şiir ölmez kanından olan karikatür, ka- ğildir. Şimdi, şairin ölüm yıldönümündeyiz yine... ama. Ama şairler dimdik ra bir örtüyle üstü örtülmüş ve smanlıcada bir deyiş Çünkü din is- Ş vardır: ölür. Şiir ölmez ama. Şair- ucubeleştirilmiş bu yurt için öf- tismarı, böyle iktidarların he- O “Suimisal emsal ol- rıştırmıyor mu? ği o günlerde de vakur ve onur- men hemen bütün hatalarını ler erken de ölse geç de dimdik ke seline kapılırken neyi hisse- maz” derler. örtmek için kullanılmakta, he- Nâzım Hikmet’in yozluğa, lu bir tutumun içerisindeydi. durur, bir kavak ağacı gibi dim- diyorsa Nâzım Hikmet de onu “Kötü örnek, örnek alın- nüz (bırakınız emeğinin hakkı- eşitsizliğe, baskıya prim ver- Uçurum dedik. Cemal Süre- dik. Şiir ölmez ama. Nâzım Hik- hissetmektedir. maz” anlamına gelir. nı aramayı) vatandaşlık hakla- meyen öz kardeşi karikatür, ya uçurum ve Nâzım Hikmet’i met öldü ama. Şiiri ölmez ama. Yirmi yıldır sürekli olarak rını bile kullanmaya alışmamış Ustaların ustası onun için, Nâzım Hikmet şiir- “Uçurumda Açan” şiirinde ne Nâzım Hikmet direnmelerin, di- yaptığı yanlışlardan ve sömü- bir seçmen kitlesinde etkili ol- leri gibi rahatsızlık vermiştir de güzel bir araya getirmekte Şair nerede yaşar? Elbette şi- rilişlerin bağrında öle kalka, ve- rüden dolayı normal, şeffaf ve maktadır. egemenlere... değil mi? irinde. Şiir nerede yaşar elbette da etti bu dünyaya. Ama dirildi adil bir seçimi kaybedeceği Sonuç olarak böyle De- artık kesinleşmiş olan iktidar: “Sandalyenizi uçurumun ke- “Divan, Nâzım Hikmet, İkin- dillerde ve gönüllerde. Nâzım mokratik Rejimi henüz şiiriyle. Yaşadığı dönemden da- Biraz panik, biraz becerik- narına yaklaştırın, size bir ci Yeni/Kaç gündür adını dü- Hikmet adı şiir olarak kalıplaş- emekleme aşamasında olan ha çok aramızda şiiriyle. sizlik ve bilgisizlik biraz da toplumlarda soyguncu bir hikâye anlatacağım,” demez şünüyorum/Ne demiş uçurum- mış, deyimleşmiştir denilebilir. O asi bir nehir gibi, benliğini kötü niyet dolayısıyla, gün- siyasal iktidara karşı kulla- mi usta yazar Fitzgerald. Pe- da açan çiçek?/Yurdumsun ey Elbette o ülke ve umut büyüt- bir mitralyöz gibi kullana kul- demi değiştirmek için bazı nılabilecek en etkili siyasal ki Nâzım Hikmet uçurumun uçurum!” meyi amaçlayan şiirleri için be- lana gitti. O veda ettiğinden be- ters hamleler yapıyor. faktör artan işsizlik ve ge- kenarında durarak ezilenle- Aslında del ödedi. Hapishaneler ikinci ri, şiirleri, o asi nehir, akıp du- 1) Dilini iyice kabalaştırdı, ne- çim sıkıntısı olmaktadır. rin hikâyesini, özgürlüğün uçuruma sü- adresi oldu. Yılmadı, yıkılma- ruyor Türkiye’de ve yeryüzün- zaket ve terbiyeden iyice uzak- HHH hikâyesini, şiir olarak yazmadı rüklenmiş, dı. Kalbini ışıl ışıl tuttu. O as- deki her kara parçasında... laştı, halka, seçmene, millete ha- Türkiye’de iktidar, bütün karet etmeye başladı... mı? O uçurumun kenarın- uçurumlaştı- lında belki mahpus damlarına devlet gelirlerini ve borçla- 2) Güncel ve tarihsel ger- rını verimli alanlardaki ya- ‘Uçurumda açan’ da yaşadığı zaman, uçu- rılmış bir yur- düşmüşler için söylemiş görün- çeklere aykırı, gerçekleri tü- tırımlara harcamak yerine, Karikatür, Nâzım Hikmet’in rumun kıyısına yakla- du göğsünü se de gerçekte, bu ülkeyi boy- müyle saptıran açıklamalar sürekli oligarşiye hortumla- şabilenler pek yok- gere gere sa- dan boya koca bir hapishaneye ödün vermez kardeşi de dünya- yapmayı tırmandırdı... dığı için artık ülke kaynakla- da değişim için, kötülüğü iyilikle tu. Ama karika- hiplenmek an- çevirmişlerin tel örgüleri ara- 3) Zam üstüne zam yapma- rını bitirmiş, cebimizdeki pa- tür o netameli gün- cak Nâzımca sında yaşayanlara “kararmasın değiştirmek için, yoksulluğu eme- ya başladı, enflasyonu sıçrattı, raya göz koymuştur. ğin hak edişiyle değiştirmek için, lerde, yani Nâzım mümkündü. Ve yeter ki /sol memenin altında- liranın değerini düşürmeye de- Cebimizdeki parayı almak Hikmet’in uçu- o da bunu Nazım- ki cevahir...” dedi. cehaleti eğitimle geriletip değiş- vam etti... için de yüksek enflasyonla 4) Polis şiddetini yaygınlaş- tirmek için var oldu hep. Çünkü rum kena- ca yaptı zaten. Karikatür, doğal bir refleks- ve işsizlik yoluyla halkı açlığa tırdı ve artırdı... mahkûm etmiştir. rında başını Şimdi, şairin ölüm le, her türden bağnazlığa, zor- keskin çizgi sanatı, has çizginin 5) Yargıyı adaletten iyice Bu da yetmemiş, önce sanatıdır. Has çizgideki bu doğur- uçuruma çi- yıldönümündeyiz yine... balığa, haksızlığa, dilsizliğe uzaklaştırdı; haksızlık ve hu- “nas” dediği (ve üstelik yanlış vilediği, uçu- O uzak topraklar- sürüklenmiş milyonlara dil ganlık, alnını yukarda tutmalar kuksuzluğu olağanlaştırdı... yorumladığı) dinsel dogmalara tam da Nâzım Hikmetçe, rumlara ti- da dinlenme- olarak şairin dediğine uyarak 6) Doğa ve kent yağmasını bağlı olduğunu ve bunun de- rat çekti- ye çekilmiş sol memesinin altındaki ceva- “Alnı yukarda yoğunlaştırdı... vam edeceğini söyleyip sürek- kırmızı boyun atkısı hiri karartmadı... Bunun için 7) Oligarşiye gelir ve servet li faiz indirimi yapılacağı konu- derin sessizliğimizde saklı rüzgârda, yürüyor. aktarımını hızlandırdı. sunda bir beklenti yaratmış... 8) Mukaddes değerleri ve Yürüyor adım adım kuvvetimiz var. Böylece Türk Lirası’nın de- kimlikleri siyasette kötüye kul- ğerini yabancı paralara karşı Nâzım Hikmet, ustaların us- Yürüyor ağır ağır lanma alışkanlığını, din, mez- çok düşürmüş... yürüyor... tası... Sen gittin gideli hâlâ ba- hep ve ırk üzerinden sadece Sonra birdenbire yeni ve ani har uğramadı bu ülkeye, ma- Rüzgâr deniz gibi köpürüyor sürdürmekle kalmadı, laikliği bir kararla bu süreci tersine çevi- esiyor deniz rüzgâr gibi. vi boyalı gökler uğramadı bu tehdit edecek düzeye vardırdı. rerek enflasyonla başlayan soy- ülkeye... Ama bir gün ama bir Akıyor iki yandan ışıklar 9) Sonuç olarak sadece gunu, devalüasyonla devam et- düşen yıldızlar gibi.”yi çağ- gün ama bir gün... Demokratik Rejimi, laikliği, tirilen bir vurguna çevirmiştir. Hukuk Devleti’ni, temel hak Bu gerçeği örtmek, konula- ve özgürlükleri tahrip et- rı, tartışmaları zamlardan, iş- mekle kalmadı, halkı açlığa sizlikten ve geçim derdinden da mahkûm etti. saptırmak, bunları gizlemek HHH yani açlığı unutturmak için de Etik, yöneticiler ve yönetim Toplumun tarihten gelen az- yukarda sıraladığım hamleleri gelişmişlik özelliklerinden do- yapmaya başlamıştır. layı, Türkiye’deki seçmenle- HHH etik olmalı, yoksa etik mi yöne- PRof. DR. Çağatay ÜstÜn İyi yöneticinin ölçütleri yüzyıllar önce filozofların rin önemli bir bölümü hâlâ De- Peki iktidarın bu strate- timde olmalı? Elbette öncelikle ege üniversitesi tıp FaKültesi öngörüleriyle tespit edilmiştir. Ancak ne mokrasinin esasını oluştu- jik hamlelerine karşı ne yap- etik kavramının yönetimde yer al- tıp tarihi ve etiK anaBilim Dalı BaşKanı ran temel hak ve özgürlükle- mak gerekir? hikmetse toplumlar bu fikirlerden faydalanma masıdır. Yöneticilerin etik olması- rin, bu hak ve özgürlüklerin 1) Asla onun dilini kullan- nı beklemek zaman yitimidir. yoluna gidememiştir. amanı geçmiş yönetim sistem- güvencesi olan Hukuk Devleti mamak, terbiyeyi bozmamak, Zlerinin devam ediyor olması ile yargı bağımsızlığının, Sos- kabalaşmamak, ayrıca, onun Profesyonelleşmek faydalanma yoluna gidememiştir. verip sonrasında bunu terk etme- yeni bir değişimin gerçekleşme- yal Devlet’in ve laikliğin öne- kullandığı dini terimler, kav- Günümüzde kimilerine göre yöneti- si acı tecrübelerden ibarettir. Oysa Doğrusunu isterseniz, yönetim sini zorlaştırıyor. Bu gecikme etik mini ve değerini iyice anlaya- ramlar, simgeler üzerinden cinin ehliyet ve liyakat sahibi olma- bırakın, Eflatun’un (Platon) “Krallar ve etik denildiği zaman, temen- ve ahlaki yönetime yönelik inan- bilmiş değildir. söylem geliştirmemek gerekir. sı yeterlidir. Ancak bu özelliklerin filozof, filozoflar kral olsun” ülküsü niler felsefe, etik profesyonelleri- cı zayıflatırken bireysel kaygıla- Tam tersine, demagog po- 2) Demokratik, Laik ve Sos- nasıl ve ne şekilde kazanıldığı pek gerçekleşsin. Hep aynı kişiler, es- nin yönetimin farklı kademelerin- rı da çoğaltıyor. Çünkü söylendi- litikacılar yüzünden, mukad- yal Hukuk Devleti modeline sorgulanmamaktadır. Bu nokta- ki ve kalıcı yüzler, büyük resimler- de görev alması üzerinde yoğun- ği kadar kolay değildir yönetimin des kimliklerimizden biri olan dayalı Parlamanter Rejimi sa- da teknokratik unsurları da hesaba le afişleri süsleyenler, sadece ken- laşmalıdır. din ve mezhep kimliği, laikli- etik ile bütünleşmesi. Yönetmek vunmaktan ve bu hedefe yö- katmak gerekebilir. Yani bir bakı- di tanıtımını yapanlar bu konudan Sadece alkış ve tezahüratla bir- heveslisi kişilerin artmasıysa ko- ğe karşı bir silah olarak kulla- nelik hedeften sapmamak, ma konunun profesyonellerine bu uzak kalsın. Çünkü yönetmek cid- leşen, hayal kırıklığı oluşturan, ni- nılmış, böylece laiklik karşıt- nunun adeta bir tür meslek ya da gündemi gereksiz tartışmalar- işi bırakmak doğru bir tercihtir. di bir meseledir. Bu nedenle yöne- celiğe dayalı bir yönetim tarzı de- lığı, söylem ve eylem olarak, hobi (düşkü) şeklinde algılanma- la bulandırmamak gerekir. tilenlerin bilinçlenerek yönetenlere ğil, düşünen, okuyan, araştıran, adeta siyasal bir silah haline Hani aileler, çocuklarının sını sağlıyor. ilişkin bakış açılarını genişletmesi bakmasını ve görmesini bilen, da- getirilmiştir. Bakış açısının önemi Aslında iyi yöneticinin ölçütle- yaramaz ve küfürbaz arka- gerekmektedir. nışan ve doğrusunu bulan niteliğe Dolayısıyla, Demokratik Yıllarca tesadüfen ya da fark- daşları için “Sen ona sakın ri yüzyıllar önce filozofların öngö- Artık gerçek soruyu sorma za- dayalı bir yönetim anlayışı benim- Rejimi azgelişmiş bir top- uyma” derler ya... rüleriyle tespit edilmiştir. Ancak ne lı nedenlerle öne çıkmış yönetici- lumda, din istismarı yapan manı gelmiştir: Yöneticiler mi senmelidir. İşte o hesap! lerin etik ve ahlaki söylemlere yer hikmetse toplumlar bu fikirlerden Ukrayna krizinin kazananı ve kaybedenleri de hiç bilinmeyecek. lamı, Rusya ile olan dış ticaret sıtKı eRgÜney Rusya’ya karşı AB ve hacminin büyümesidir. eKonomist ABD’nin uygulamak istedi- Ayrıca, yükselen enerji mali- ği yaptırımlar, düşünüldü- yetlerinin tetiklediği enflasyon u konuda isabetli tespit yapa- ğü ve söylenildiği kadar et- AB için ciddi olumsuzluktur. Bbilmek için önce savaşı başla- kili ol(a)madı. Ham petrol ve Ukrayna krizinin ABD’ye ge- tan Rusya’nın amaçlarının ne oldu- doğal fiyatlarının yükselme- tirisi olmadı. Yaptırımlar konu- ğuna bakmak gerekir. Rusya’nın si Rusya adına “kazanç”tır. Ay- sunda ABD beklediği işbirliği amaçları: rıca AB’nin patronu Almanya, ve desteği bulamadı. (1) Ukrayna’nın NATO sevda- Rusya’dan aldığı doğalgazın Türkiye’nin genel olarak sına (!) son vermek, bedelini Rusya’nın talebi doğ- ABD’nin yanında yer almaması (2) Benzeri duruma gelebile- rultusunda ruble ile ödemeyi “mecburiyetten doğan bir doğ- cek sınır komşularına “caydırı- kabul etti. Bunun pratikteki an- ru” oldu... cı” mesaj vermek, (3) Meydanı ABD’ye bırak- mamak, (4) Bunlarla birlikte, Ukrayna’nın Karadeniz’e çı- kan kapılarını bloke ederek Karadeniz’deki Sovyet gerçe- ğini, varlığını hatırlatmak, pe- kiştirmek. Bu çerçevenin dışında Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ya da ilhak etmek istediğini id- dia etmek gerçekçi olamaz. Rusya, gelinen nokta itiba- rıyla amaçlarından (2) hariç diğerlerini gerçekleştirmiş gözüküyor. İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliklerinin gerçek- leşmesi halinde Rusya kay- betmiş sayılmaz. İsveç ve Finlandiya’nın askeri harca- maları artacağından “net ka- yıp” bu ülkelere yazılacaktır. Peki, Rusya’nın kaybı ol- madı mı? Kayıpsız savaş ol- maz. Tabii ki oldu. Askeri ka- yıplarının ne olduğu henüz tam olarak bilinmiyor, belki