Katalog

4 MAYIS 2022 ÇARŞAMBA Herkese Bilim Teknoloji dergisinin katkılarıyla hazırlanmıştır. Araştırmalar, sağlıklı yaşlanma için MIND planının faydalarını ortaya koyuyor MET GALA, TÜM GÖRKEMIYLE GERI GELDI y y Be in dostu di et ağlıklı bir yaşlanma için ABD’deki araştırmacılar, Akdeniz ve DASH beslenmeyle ilgili birçok diyetlerini birleştirerek beyin sağlığını korumak Cilt Stavsiye bulunurken bu sü- ve bunamayı önlemek için özel olarak tasarlanmış reci önemli ölçüde etkileyecek Ryan MIND diyetini geliştirdi. Bu diyet, Alzheimer riskini tek bir yiyeceğin olmadığını için de Reynolds Blake Lively akılda tutmakta fayda var. Di- azaltırken kalp ve cilt sağlığını da olumlu etkiliyor. yetisyenler, tek bir yiyeceği tü- faydalı ketmek yerine genel olarak sağ- lıklı bir beslenme düzeninin, yaşlandıkça sağlığımızda olum- lu fark yaratabileceğini belir- tiyor. Akdeniz diyeti ve düşük kan basıncı için tavsiye edilen DASH diyeti, sağlıklı yaşlanma aşlanma sürecinin diğer bir için önerilen beslenme düzeni- Ykısmı da kas kütlesi kaybı. ne uyuyor. Bu diyetler, antiok- Kas kütlesini korumak için özel- sidan ve antienflamatuar etkiler likle balık, kümes hayvanları, so- sağlayan yiyecekler içerip ya, fasulye, mercimek ve yo- iltihaplanmayı ve yaş- ğurt gibi besinlerden her öğün- lanmayla bağlantı- de 20 ile 30 gram protein alın- ması tavsiye ediliyor. Journal of lı hücresel hasar- the Academy of Nutrition and MET Gala’nın bu yılki teması ‘Yaldızlı Cazi- ları artıran gı- Dietetics’te yayımlanan bir ça- be” olarak belirlendi. Moda, müzik ve spor daları öğünle- dünyasından 400 ünlü ismin katıldığı özel lışma, Akdeniz ve DASH diyetle- rinizden uzak gecede, renkli kostümler ilgi odağı oldu. rinde alınan gıdaların kuru cilt, Alzheimer riskini azaltıyor tuttukları için koyu lekeler ve kırışıklıklar gibi etkili. 2019’da Cir- yaşlanmanın dış belirtilerini ön- ush Üniversitesi Tıp Mer- ların, Alzheimer hastalığına yaka- culation Research dergi- Rkezi ve Sağlıklı Yaşlanma lanma riski yüzde 53 daha düşük. lemede de etkili olabileceğine sinde yayımlanan bir çalışmada işaret ediyor. Araştırma, MIND, Enstitüsü’nden Xiaoran Liu, çalış- Araştırmacılar, beynin yüksek araştırmacılar, “Akdeniz diyeti- maların MIND diyetinin daha ya- metabolik aktivitesinden dolayı Akdeniz ve DASH diyetlerine da- ‘Yaldızlı Çağ’a nin kardiyovasküler sağlık üze- hil olan soya, badem, yeşil yap- vaş bilişsel gerileme hızı ve da- oksidatif hasara karşı özellikle sa- rindeki faydalarına işaret eden ha düşük Alzheimer riski ile iliş- vunmasız olduğunu ancak MIND raklı sebzeler, domates, kavun, nar, portakal ve üzüm gibi yiye- çok sayıda, güçlü ve tutarlı ka- kili olduğunu gösterdiğini belirti- diyetinin içerdiği “beyin dostu” gı- yor. Bir araştırmaya göre, MIND daların, bu hasarları önlemede et- ceklerin cilt sağlığı üzerinde fay- nıt olduğu” sonucuna vardı. dalı etkileri olduğunu gösteriyor. diyetini sıkı bir şekilde uygulayan- kili olabileceğini ifade ediyor. dönüş gecesi Antioksidan zengini Bu diyette yer alan birçok gı- MIND diyetindeki gıdaların bi- nan bir araştırma, bilişsel fonk- olarak kırışıklıklara yol açtığı 020’de salgın ne- da, antioksidanlar açısından lişsel işlevi etkilemesinin bir siyonlar için en faydalı besinle- ifade ediliyor. 2deniyle yapılmayan zengin. Örneğin, yeşil başka yolu da sindi- rin meyveler, sebzeler, tam ta- Araştırmacılar, kalbimiz ve ve 2021 sonbaharında yapraklı sebzeler fi- rim sistemimiz ile hıllar ve baklagiller gibi polife- beynimiz için yaptığımız gibi düzenlenen Met Gala, lokinon, lutein ve Yeni beyin arasında- 2022’de yeniden görke- nol bileşikleri içeren yiyecekler cildimiz için de sağlıklı bes- miyle dikkat çekti. folat kaynak- ki bağlantı. olduğunu ortaya koydu. lenmemiz gerektiğini belirti- beslenme düzeni Modanın en büyük ge- larıdır ve kü- Araştırmalar, yor. Üçünü de korumak iste- celerinden biri sayılan, ABD’deki Rush Üniversitesi, Ak- İyi bir başlangıç çük meyveler yiyecekle- yenler için Akdeniz, MIND ve New York’taki Metropo- deniz ve DASH diyetlerini birleştire- yüksek oran- rin midede Sağlık üzerinde olumsuz et- DASH diyetleri iyi bir başlan- litan Sanat Müzesi’nin rek MIND diyetini geliştirdi. MIND diye- parçalanma da fenolik içe- kileri bilinen aşırı şeker alımı- gıç olarak görünüyor. Jared Leto ti, çilek, kiraz gibi küçük ve posalı mey- her yıl düzenlediği Met rir. Antioksi- şeklinin, bi- nın ciltteki kırışıklıkları da ar- veler, yeşil yapraklı sebzeler, zeytin- Gala’da ünlüler bu yıl dan ve antiinf- lişi olum- yağı, kuruyemiş, baklagiller, balık, tırabileceği belirtiliyor. Fazla da renkli kostümleriyle lım biletleri yaklaşık 35 bin https://www.washingtonpost.com/ lamatuar etki- kümes hayvanları ve tam tahılları lu veya olum- boy gösterdi. Önceki gün yapı- miktarda tatlı tükettiğimizde, dolar olarak belirlenirken ma- wellness/2021/12/17/food-plans- temel alan bir beslenme dü- li bu maddelerin suz yönde et- lan galaya müzik, sinema, mo- şeker moleküllerinin bir kıs- sa fiyatları ise 300 bin dolara zeni sunuyor. anti-aging-diet/ da ve spor dünyasından yakla- kombinasyonu- kileyebileceği- mı vücuttaki elastin ve kolajen kadar çıktı. Galada, Metropoli- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/ şık 400 ünlü isim katıldı. Katı- nun potansiyel ola- ni gösteriyor. Mole- proteinlerine bağlandığı ve bu- articles/PMC4532650/ tan Museum of Art’ın Kostüm rak beyin sağlığına kat- cular Nutrition & Food nun kolajen ve elastinin zayıf- Enstitüsü için milyonlarca do- https://onlinelibrary.wiley.com/ kı sağlayabileceği belirtiliyor. Research dergisinde yayımla- lamasına, sarkmasına neden doi/10.1002/mnfr.202100606 lar gelir elde edildi. Eşitsizlik vurgusu Bu yılın teması, “Gilded Gla- BASİT ARİTMETİK İŞLEMLERİ YAPABİLİYORLAR mour” yani “Yaldızlı Cazibe” ola- rak belirlendi. Bu tema, Ameri- kan tarihinde 19. yüzyı- lın sonuna uzanan Balıklar sınavı geçti “Gilded Age” yani onn Üniversitesi’nin yürüttüğü seçenler yiyecekle ödüllendirildi. Sekiz “Yaldızlı Çağ”a Bçalışmada, balıkların bilişsel bece- çiklit balığından altısı ve sekiz vatozdan gönderme nite- rileri test edildi. dördü eğitimlerini başarıyla tamamladı. liği taşıyor. Yal- Çiklit balıkları (Pseudotropheus zeb- Testlerde balıkların toplama işlemini da- dızlar ise döne- ra) ve vatozlara (Potamotrygon moto- ha kolay öğrendikleri görüldü. Balıkların min ışıltılı yanıyla ro) odaklanan araştırmacılar, ilk aşama- sadece bir davranış kalıbı ezberlemedi- birlikte, gelir eşit- Sakinleştirici yastıkla da bir su haznesindeki balığa, tümü ma- ğinden emin olmak için araştırmacılar, sizliğinin artma- vi veya sarı olan en fazla beş adet ka- geometrik şekillerin boyutunun ve sa- sı ve toplumsal hu- re, daire ve üçgenden oluşan bir gö- yısının değiştiği testler uyguladı. Bir de- zursuzluğun büyü- anksiyete tedavisi rüntü gösterdi. Balıkların, şekillerin nemede, ilk olarak üç mavi şekil göste- mesini hatırlatıyor. adedini ve rengini akıllarında tutmala- rilen balıklardan “artı bir” veya “eksi bir” aarland Üniversite- rol grubundaki katılımcıla- Edwin Thompson l Dış Haberler rı için beş saniye verildi ve sonrasında yerine “artı bir” ve “artı iki” seçenekleri Ssi araştırmacısı Alice rın ise korku seviyesi test- haznede açılan, üzerlerinde farklı gö- olan kapılar arasında seçim yapmaları is- Haynes, ekibiyle birlikte ten sonra daha da yüksel- rüntüler bulunan iki kapıdan birini seç- tendi. Balıklar, görece kolay olarak, da- 30 DAKIKA IÇINDE DEĞIŞTIRILEBILECEK insan akciğeri gibi nefes di. 36 santimetre uzunlu- meleri gerekiyordu. Kapıların üzerin- ha çok sayıda şeklin olduğu kapıyı seç- alıp veren bir yastığın pro- ğundaki yastığın şişirilebilir deki görüntülerinin birinde ilk görsel- mek yerine, aritmetik ilişkiyi gerçekten totipini geliştirdi. bir bölmesi var, bu bölme den bir fazla, diğerinde bir eksik geo- anladıklarını göstererek “artı bir” yöner- Twitter’a ‘düzenleme Ekip, 129 gönüllüye ön- bir pompa ve bir motorla metrik şekil bulunuyordu. gesini tutarlı bir şekilde takip ettiler. ce korku seviyelerini belir- bağlantılı. Yavaş soluk alıp Testteki kural basitti: Orijinal görün- leyen bir anket formu dol- verme çalışmaları, sinir sis- tüdeki şekiller maviyse, balığın fazla- butonu’ özelliği geliyor durttu. Daha sonra 45 katı- dan bir şeklin bulunduğu kapıya; eğer https://www.science.org/con- teminin genelde rahatlama lımcı prototip yastığı sekiz sarıysa, şekillerin bir eksik olduğu kapı- tent/article/fish-can-learn-basic- ve sindirimle ilintili bölge- osyal medya platformu et” yazısı da yer alacak. 25 Ni- ya gitmeleri gerekiyordu. Doğru kapıyı arithmetic dakikayı aşkın bir süre ku- lerini etkinleştiriyor. Araş- STwitter’a uzun zamandır bek- san tarihinde verdiği 44 milyar caklarken, 40 katılımcı me- tırmanın, sınav kaygısı ya- lenen “tweet düzen- dolarlık teklifle Twitter’ı ditasyon yaptı. Geriye ka- şayan öğrencilere yardımcı leme butonu” geliyor. satın alan ABD’li iş in- lan 44 kişi hiçbir şey yap- olabileceği düşünülüyor. Kullanıcılar, yeni gelen sanı Elon Musk, söz ko- mayan kontrol grubuydu. sürüm ile 30 dakika nusu güncellemeyi he- Sonuçlar ilginçti: Nefes içinde orijinal tweet’i nüz resmen duyurmadı. alıp veren yastığı kucakla- A calming hug: Design düzenleyebilecek. An- Güncellemenin gelme- manın korkuyu gidermede and validation of a tactile cak üyeler, düzenlen- si halinde kullanıcıların tıpkı meditasyon kadar et- aid to ease anxiety, PLOS miş bir tweet’in eski sadece yazım hatalarını kili olduğu görüldü. Kont- ONE, 9.03.2022. sürümlerini de görebilecek. Öte düzetmekle kalmayıp gönderiyi yandan, yeniden yazılmış metin- baştan aşağı değiştirilebileceği lerin altında “düzenlenmiş twe- belirtiliyor. l Dış Haberler İLAÇLARDAKİ FTALAT MADDESİ KANSERE NEDEN OLUYOR 104 GÜNDE 104 MARATON ‘Kanıtlar Ampute kadın Yumuşatıcıdaki tehlike çoğaldı’ Araştırmaya göre 2 bin 27 çocuk zun süre ftalat içerikli ilaç kul- veya viskoz preparasyonlarda da çocuğun ve an- rekora koştu ve gençte kanser geliştiği sap- Ulanan çocuklarda belirli kan- nenin sağlık ve- bulunabiliyor. Ancak yumuşatıcıla- tandı. Araştırmacılar, “Sonuçları- ser türleri daha çok görülüyor. Ör- rın çoğu hormon etkisi yaptığı için rileri ve yetişkin- ol bacağını kaybettikten sonra koşuya baş- mız, halihazırdaki kimyasalların in- neğin Hodkin veya Non Hodgkin endokrin bozucu kimyasallar ola- liğe kadarki tıb- Slayan 46 yaşındaki Jacky Hunt-Broersma, san sağlığı üzerinde negatif etki bi gelişimleri ka- lenfoma gibi lenf bezi kanserleri- rak kabul ediliyor; kısırlık, aşırı 104 günde 104 maraton koşarak art arda en yaptığını gösteren kanıtların ço- yıtlı. Araştırma nin ortaya çıkma riski iki kat, ke- kilo, diyabet ve astım gibi hasta- fazla maraton koşan kişi olarak Guinness Dün- ğaldığını gösteriyor” diyor. ekibi reçete edil- mik kanseri riski ise üç kat fazla. lıklarla ilişkilendiriliyor. ya Rekorları kitabına girmeye hak kazandı. 26 miş ilaçlara gö- Ftalat biçimindeki yumuşatıcı- yaşındayken Ewing sarkomu adı verilen nadir kanser arasında bir bağlantının bu- re bu kişilerin ço- Tetikleme araştırıldı lar sayısız plastik ürün ve gıda am- bir kemik kanseri teşhisi konulan ve sol baca- cukluk ve gençliklerinde ftalat içe- lunup bulunmadığı araştırıldı. balajlarında, kozmetik ürünlerde ğı ampute edilen Hunt-Broersma, uzun mesafe Vermont Üniversitesi’nden Tho- rikli ilaçlarla ne miktarda yumuşa- ve hatta ilaçlarda bile var. Bu, ilaç koşulara uygun bir protez bacak aldıktan son- mas Ahern, ftalat’ların kanseri de tıcı aldıklarını değerlendirdi. Ayrıca Jacky Hunt- Exposure to phthalates -- the ra yarı-maratona katılmaya karar verdi. Hunt- kapsüllerinde midede erken çözün- tetikleyip tetiklemeyeceğini, Da- Broersma anne karnında alınanlar da sonuç- Broersma, “Ya hep ya hiç tarzı bir insanım. Sı- meye karşı koruma için kullanılan nimarka’daki sağlık veri bankasıy- ‘everywhere chemical’ -- may inc- lara eklendi. Daha sonra ftalat yü- nırları zorlamayı ve ne kadar ileri gidebileceği- kaplamanın bir parçası. Fakat sta- la araştırdı. Burada 1997 ile 2017 rease children’s cancer risk, Scien- kü ve 18. yaşa kadar ortaya çıkan mi görmek istiyorum” dedi. l Dış Haberler bilizatör olarak normal tabletlerde arasında doğan en az 1.3 milyon ce, 16.03.2022.