Katalog

30 NİSAN 2022 CUMARTESİ gorus@cumhuriyet.com.tr 2 olaylar ve görüşler ‘Ermeni soykırımı’ diyenlere… saldırılarını çevre il, kent ve köylere yan- maya çalıştıklarını saptamışlar, Ermeni ma- türülmüşlerdi. Saldırı haberi İstanbul’a gel- Prof. Dr. TürkkAyA ATAÖV Ermeni Kilisesi- sıtmalarıdır. Uzun dostça ilişkilerin yeri- hallesindeyse hiçbir müdahale olmadığını diğinde, yakalanan sanıklara ağır cezalar ni 1461 gibi er- BD Başkanı Biden’ın uzun Osman- verildi. Bunlar 1915’teki Osmanlı yargıla- ni genişlemeci Çarlık Rusyası’nın, Katolik görmüşlerdi. Ermeniler Van’ı Osmanlı’dan ken bir tarihte lı-Ermeni ilişkisinde 1915’in 24 ni- Fransız ve Protestan Anglo-Sakson, ayrıca ayırdıklarını açıkladılar, başlarına da tüm malarıdır. Ceza görenler Müslümanlar oldu. tanıyıp ona dev- Asanını “soykırım” diye nitelemesi Amerikan din yayıcılarının Ermenileri yü- kapıları Rus askerlerine açan A. Manukyan Suçlu Ermenileri Ruslar, Fransızlar ve İngi- tarih yönteminin yansız bir değerlendir- reklendirmeleri, giderek silahlandırmaları geçti. Bu gerçeği anlatan ortak yazanakları- lizler koruyorlardı. lette resmi yer mesi değil, bir iç siyaset zorlaması, bize aldı. Örneğin, Van’da Rus Konsolosu Bin- nı Ermeniler ABD Kongre kitaplığından yok veren Osmanlı karşı da bir baskıdır. Yoksa, yalnız kendi Çarpıcı itiraf başı Kamsaragan Ermeni yurttaşlarımıza ettiler. Aynı gerçeği Osmanlı asker-sivil gö- Türkleridir. Tar- anadilinde okuma becerisi olan Biden S.J. askerlik eğitimi veriyordu. İstanbul’daki revlileri de İstanbul’a bildirince Enver Paşa Batı Hıristiyan dünyası Ermenileri Hz. Shaw, J. McCarthy, H. W. Lowry, C.F. Di- tışılan 1915 yı- ABD Büyükelçisi Morgenthau’un iki çevir- önce Ermenilerin değil, Türklerin yer değiş- İsa’nın tek ya da çift kişiliği üstüne farklı yo- xon-Johnson, F. Valyi, R. de Nogales, K.S. meni-danışmanı Ermeniydi. Tek yanlı bil- tirmelerini düşündü. Kararı verecek olan rum nedeniyle bir tür aforoz etmişti. Ermeni lıysa da 1913’te Papazian, P. Price, M.A. Shaikh, E. Tashji, gileri bu ikisinden alıyordu. içişlerinden sorumlu Talat Paşa, Ermenileri Kilisesini 1461 gibi erken bir tarihte tanıyıp Osmanlı Dışiş- S.A. Weems, E. Feigl ve benzerlerinin gü- Halep ve Şam gibi güneyde cepheden uzak ona devlette resmi yer veren Osmanlı Türk- leri Bakanı’nın venilir kitaplarının kapaklarını bile her- Enver Paşa’nın önerisi yerlere yollamayı önerdi. Parası olan tren leridir. Tartışılan 1915 yılıysa da 1913’te Os- halde görmemiştir. Gabriel Nora- Oysa, 1915’te Van’a görevle giden E.H. gibi bir araçla da gidebilirdi. Yolda kafilele- manlı Dışişleri Bakanının Gabriel Noradunk- 1915 olaylarının nedeni Van’da başla- Niles ve A.D. Sutherland adlı iki Amerikalı rin birkaçına saldıran birtakım siviller ol- yan adlı Ermeni olduğu bilinmelidir. Yahu- dunkyan adlı Er- yan Ermeni terörünü ve onların tek yan- o ildeki Türk-Müslüman Mahallelerinin bü- du. Büyük çoğunluk yeni yerlerine salimen di kökenli ABD büyükelçisinin 1915 olayla- meni olduğu bi- lı kan dökümünü, ayrıca baskın, işgal, kit- tünüyle yanıp yıkıldıklarını, erkeklerin öl- vardı. Zaten, birkaç yüz bin Ermeni de yer- rına eğildiği söylenen kitabı Ermenilerle bir- linmelidir. lesel kıyım ve askerlerimizle kadınlara dürüldüğünü, geri kalan ailelerini de kaç- lerinde bırakılmış ya da Batı Anadolu’ya gö- likte yazılan, Amerikan Devlet Bakanı Ro- bert Lansing’in sayfa sayfa okuyup diledi- ği gibi değiştirdiği ve Burton J. Hendrick gi- bi ünlü yazarın para karşılığında baştan yaz- dığı bir metindir. “Görgü tanığı” dedikleri el- çi (Filistin’e gitmesi dışında) İstanbul’dan dı- şarıya adımını atmamıştı; meslekten emlak- çıydı; Ermeni sorununu da bilmezdi. Elçi- nin Amerika’daki ailesine mektuplarını bi- le patronun danışmanı Ermeni M. Şinop- yan yazıyordu. Öteki danışmanı Arşak K. Şmavonyan’ı Washington’a dönerken yanına alıp götürdü. Bu iki Ermeniyle Paris’teki baş- temsilci Bogos Nubar Anadolu’nun neredey- se çoğunu kapsayan bir “Büyük Ermenistan” haritası çizdiklerinde Fransız bakanın tepki- si, “Ama buralarda hiçbir yerde çoğunluğu- nuz yok ki!” olmuştu... Ukrayna ve ‘Yeni Avrupa’ stratejileri Taner BYTOKa EmEkli BüyükElçi oğuk Savaş döneminde NATO’da, üçün- Scü dünya savaşının Avrupa’da çıkmaya- cağı düşünülürdü. Tatbikat senaryoların- da, savaşın Türk boğazlarında veya o za- manki Yugoslavya’da çıkacağı varsayılır- dı. Şimdi genişletilmiş Ortadoğu’da hassas bir dönemden geçilirken, krizin Ukrayna Savaşı’yla Avrupa’ya taşınması, dünya sa- vaşları sonunda kurulan ittifakların geçerli- liklerini kaybettiğini göstermektedir. Baş oyuncular arasına artık Almanya da girmiştir. Rusya’nın kaybettiği bütün ülke- ler, NATO’nun değil, Almanya’nın etki böl- gesine geçmiştir. Polonya NATO’ya, “Elim- deki Rus malı silahları Ukrayna’ya gön- dermek için size veriyorum” diyor. ABD, “Hayır gönderemeyiz” diyor. Almanya, “Ukrayna’ya silah gönderiyorum” diyor. 2. Dünya Savaşı’ndan beri Almanya, savaş ha- lindeki hiçbir ülkeye silah göndermemişti. Dengeler değişebilir İkinci değişiklik, Almanya’nın ciddi bir enerji krizini göze alarak Rusya’dan gele- cek Kuzey Akım 2 doğalgaz projesini askı- ya almasıdır. Bu, Rusya’nın Sibirya’daki pet- rol ve gaz kaynaklarını geliştirmesini olum- suz etkileyecektir. Batılı enerji şirketlerinin Rusya’dan çekilmeleri de Rus petrol endüst- risini zorlayacaktır. Böylece, hem Rus petrol ve gaz üretimi azaltılacak hem de Rusya ve Çin arasındaki en önemli ekonomik beklenti olan Çin’e doğalgaz ihracatı sekteye uğraya- caktır. Bunun derin etkileri olacaktır. - Bir başka konu, Almanların, Almanca ko- nuşulan bölgelerde yeni bir finansal blok oluşturmasıdır. Doğu Almanya’yla başla- yıp Avusturya, Polonya, Çekya, Hırvatis- - tan, hatta İsviçre’de bütün Almanca konu- Orhan Vel şrlernde ağır basan şey, şan kurumlar, şirketler, yatırımcılar kendi keder ya da mutluluk duygusunun, aralarında sosyal, ekonomik, politik açıdan mzahın, çnde sert br toplumsal eleştr bağlar kurmakta, ayrı pazarlar oluşturmak- gzleyen br düşünce ya da günlük yaşama tadır. Ukrayna savaşı ve ambargoların etki- Son dönemde özellkle syasal ktdar lşkn önemsz sayılablecek br gözlemn, siyle artan finansal belirsizlikler karşısın- tarafından Osmanlı Devlet dönemne verlen bazen br dl oyununun, sıradan br ç dökme ya da söyleş rahatlığında ve sadelğnde da bu blok, Almanya’nın politik konumunu önem abartılıyor; “Yen Osmanlıcılık” söylemyle şre yükselmesdr… güçlendirmesini hızlandıracaktır. Atatürk devrmler ve Cumhuryet dönem Ataol Behramoğlu küçümsenyor ve ger plana tlmeye çalışılıyor. Almanya - NATo ayrışması Almanya, Avrupa’da NATO üyelerinin dü- şünce ve eylemleri dışında belirgin davranışlar içine girerek NATO’yu fiilen iki gruba ayırmış görünümü vermektedir. Bu arada 20. yüzyıl- da tarafsızlıkları kararlaştırılmış İsviçre’nin, . . bankalarındaki 700 milyar dolarlık Rus para- SERVER TANILLI sına el koyması, İsveç ve Finlandiya’nın NATO . . . . . . . . manevralarına katılması, İsveç ve Polonya’nın DEGISIMIN DIYALEKTIGI. . Ukrayna’ya silah göndermesi, Macaristan’ın yaptırımlara katılmaması, bu devletlerin de- ve DEVRIM ğişik ve alışılmamış politikalarının örnekle- Server Tanll, ridir. Almanya, silah alarak ABD’ye göz kırp- "Markszm üstüne yen düşünceler" sa da büyük ihtimalle, yine silahlanmaya ka- üretrken küreselleşme kıskacına rar veren Japonya’yla birlikte, elli yıldır At- alınan dünyada br dz güncel lantik ülkelerinin tekellerine aldıkları aske- sorunun yanıtını arıyor ve ri alanlara gireceğini açıkça ilan etmektedir. Marx'ın tekrar ve fakat bu kez yen Konu, Putin ve çevresini cezalandırmaktan gözlüklerle okunması gerektğn anlatıyor; çok ileridir. Rusya’nın gerilemesi, dünya dü- kaptalzm aşmanın yollarını arıyor. zenini, Sovyetler Birliği’nin çökmesinden da- “Değşmn Dyalektğ ve Devrm”, ha az etkileyecektir. Fakat Avrupa üzerinde Yen kapağıyla, Cumhuryet Ktapları’nda. Rus tehdidinin jeopolitik etkileri olacaktır. Al- 10 manya ve doğusunda, NATO ve AB’den farklı bir güç merkezi oluşacaktır. NATO ve AB açı- sından bu yeni güç merkezinin nasıl şekille- neceğini, Ukrayna bunalımı belirleyecektir. Türkiye, Rusya ve Ukrayna arasında arabu- luculuğa soyunmuştur. Ukrayna sorununun gi- derilmesinden de önemlisi, kriz sonunda ortaya çıkacak yeni Avrupa’da ülkemizin layık olduğu yerde olmasıdır. Asıl buna kafa yorulmalıdır. Uğur Mumcu İsterler Ki Susalım Önder Aker - Şükran Soner Necati Cumalı İşciyim Haksızım Mustafa Balbay Susuz Yaz Göç Dalgası - Türkiye, Suriye’ye Girdi Erdal Atabek Zekiye Yüksel Kuşatılmış Şeriat Ülkesinde Eren Aysan Gençlik Çimen Turunç Baturalp Kadın Olmak Dört Bir Yanım Gökkuşağı AB'nin Kalbinden Biz(siz) Onlar