Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 2 NİSAN 2022 CUMARTESİ EkonoMi 11 BOTAŞ gaz fiyatlarını yüzde 35-50, EPDK elektrik fiyatlarını yüzde 20-25 artırdı Enerjide zam fırtınası Ukrayna savaşının kazananı yok. En Sadece son üç ayda konutlardaki doğalgaz zammı yüzde çoğu yiyeceğe, 68.75’e ulaştı. Enerjideki fiyat artışlarının önümüzdeki dönemde tüm mal ve hizmetlere yansıması bekleniyor. her şeye zam var ncak sorunlar karşısında yerel, zellikle AKP’nin yanlış poli- yatlı doğalgazın Türkiye’de kulla- bölgesel dayanışma, çözüm ara- tikaları nedeniyle büyük bir nıldığını savundu. BOTAŞ’ın ardın- Ayışları giderek ağırlık kazanıyor. Öekonomik kriz içinde sav- dan Enerji Piyasası Düzenleme Ku- Amerika’nın istemesi halinde, petrol üre- rulan Türkiye’de, fiyat artışları- rumu (EPDK) ise yine 1 Nisan itiba- timini artırarak Rusya aleyhine fiyat de- nın hızına ulaşmak artık olanak- rıyla elektrik fiyatlarındaki artışları netimine hazır bilinen Suudilerin bu kez sız hale geldi. ise Resmi Gazete’de ilan etti. Buna “tak-şak” ilişkisi, duruşu sergilememiş ol- Bunun son örnekleri ise dün göre sanayi abonelerinin tarifeleri- maları dikkat çekiyor. Amerika, Ukrayna savaşının içine girmeme direncine kar- enerjide yaşandı. Önce BOTAŞ, ne yüzde 20-25 arası zam yapıldı. şın, ancak ülkesinin doğrudan savaş teh- 1 Nisan itibarıyla elektrik üre- Bu kapsamda alçak gerilim sa- didi altında olması halinde kullanılmasına tim santrallarının tarifesine yüz- nayi abonelerinin kilovatsaat ba- izin verilen yüksek üretim kapasitesine de 44.3, sanayi tarifesine yüzde 50 şı elektrik fiyatı 191.77 kuruştan geçiş yapmış bulunuyor. Besbelli doğru- ve konut tarifesine ise yüzde 35 230.1 kuruşa çıktı. Yine ilk kade- dan AB ülkelerinin Rusya petrolüne olan oranında zam yaptığını duyurdu. mede bulunan mesken aboneleri- zorunlu bağımlılığına hafifletmeye dönük, BOTAŞ ayrıca, “evsel enerji fiyat geleneksel kendi petrol kapasitesinin nin kilovatsaat başı fiyatı 112.41 Yüzde 35 endeksi”ne göre konutlarda, Avru- kullanılması üzerinden özveride bulunma kuruştan 112.43 kuruş, yüksek ka- 1 Nisan itibarıyla doğal- 230 kuruş baskısını yaşıyor. pa ülkeleri arasındaki en düşük fi- demede olanların 167.83 kuruştan gaz konut tarifesindeki Sanayicilerin bir kilovatsaat Çin’den yola çıkıp Hindistan, Japon- artış oranı elektrik için ödeyeceği fiyat 167.85 kuruşa çıktı. İlk kademede- ya, Pakistan, Güney Kore, Mısır’ın, da- ki ticarethane aboneleri için kilo- hası İsrail’in duruşlarında önemli deği- ‘İhracat pazarını vatsaat başı fiyat 167.43 kuruştan şimler gözlemleniyor. Kuzey Amerika ile 167.45 kuruşa, yüksek kademede- Güney Amerika siyasetleri, değişen iliş- Yurttaş bu yaz ‘yanacak’ kiler zinciri dikkat çekiyor. Afrika’nın ku- kaybetme riski’ kiler için 222.70 kuruştan 222.73 zeyi ile güneyi arasındaki ilişkilerde bi- kuruşa yükseldi. imento, Cam, Seramik ve artacağı için başta gıda olmak üzere le dikkat çekici değişimler yaşanıyor. MUSTAFA ÇAKIR Ç tüm tüketim ürünlerine zam gelecek. Hele de Ortadoğu sınırları içinde ka- Toprak Ürünleri İhracatçıla- ‘Müjde’ sonrası 9 kez artış ktidar zam üstüne zam yağdırıyor. Kı- lan ülkeler arasındaki bölge ilişkilerinde, rı Birliği Başkanı Erdem Çene- Bu da zaten yüksek olan enflasyonu Doğalgaza yapılan son zam- Afganistan’da Amerika’nın yakın tarih- İsa süre içinde şeker, un ve ayçiçe- daha da yukarıya çekecek. Yaz ayla- siz, son gaz zamlarıyla birlikte la konut tarifesinin üç ayda yüz- lere kadar değişmez sanılan güçlü ağ- ği yağına gelen zamların ardından dün ihracatçıların AB firmaları karşı- rında yurttaşı zor bir dönem bekliyor. de 68.75 arttığına dikkati çe- larından kopuşlar, bölge iç ittifaklarının, de elektrik ve doğalgaz fiyatları büyük Konuyla ilgili Cumhuriyet’in sorula- sındaki rekabet gücünü ve dün- çıkar bağlarının ağırlık kazanmaları ola- oranda artırıldı. ya genelinde ihracat pazarlarını ken CHP Genel Başkan Yardım- rını yanıtlayan TMMOB Elektrik Mü- rak açıklanabilecek boyutlara doğru bir Bu kapsamda da özellikle sanayi- hendisleri Odası (EMO) Yönetim Kuru- kaybetme riski ile karşı karşıya cısı Ahmet Akın şöyle devam et- değişim sürecini yansıtıyor.. de kullanılan doğalgaz ile elektriğe kaldığına dikkat çekti. lu üyesi Olgun Sakarya, KDV indirimi ti: “Karadeniz’de gaz bulundu- HHH yapılan zamlar dikkat çekti. Çünkü alamayan, kademelendirmeden yarar- Çenesiz, “Sanayicilerin işlet- ğu müjdesinin verildiği Ağus- Değişmeyen tek gerçeklik, sıcak sa- buradaki maliyet artışları nedeniy- me sermayesi ihtiyacının gide- lanamayan sanayicinin bir de üzerine tos 2020’den bu yana konut- vaş, çatışmaların doğrudan tarafları olan le önümüzdeki günlerde tüm tüke- zam yapılarak “günah keçisi” ilan edil- rek arttığı bu dönemde, uzun va- larda doğalgaz fiyatı 9 kez art- iki ülke Ukrayna ve Rusya’dan sonra, tim ürünlerinin fiyatlarının da artma- deli kontratlarla sabit fiyatlı do- diğini söyledi. Olgun Sakarya sözleri- savaşın tarafı olmamasına, dahası ba- tı. Konutlardaki gaz tarifesine 1 sı kaçınılmaz. ni şöyle sürdürdü: “Onlara yapılan zam ğalgaz satışı, doğalgaz rış girişimlerinde siyaseten en etkin rol- Ocak 2021’den itibaren Haziran ödemelerinde vade ve ise olduğu gibi yurttaşa yansıyacak. leri üstlenmiş konumda olmasına karşın, Günah keçisi oldular 2021’e kadar her ay yüzde 1’er Artan maliyetler fiyatları yükseltecek. KDV indirimi, ihracat ekonomiyi de en iyi bildiğinde iddialı Hatırlanacağı gibi sanayi abonele- kredi limitlerinin artı- ‘Meskene elektrik zammı gelmedi’ di- ve 1 Temmuz 2021 tarihinde ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, gerçeğin- ri ne KDV indiriminden ne de tarife- yoruz ama sonuçta sanayiye yapılan rılması gibi önlemler yüzde 12 zam yapıldı. 2022 yı- de partili tek başkanlık rejimi başkanı ol- lerdeki kademelendirmeden yararla- alarak, ihracatın ola- zamlar yurttaşa yansıyacak.” Elektrik lı içinde ise 1 Ocak’ta yüzde 25 muş Erdoğan’ın, ülkeyi Meclis’i de atla- nabilmişti. Sanayiciye hiçbir avantaj üretiminde kullanılan doğalgaza yapı- sı risklerine yönelik ve son olarak 1 Nisan’da yüzde yarak kararnamelerle yönetme alışkanlı- sağlanmadığı gibi şimdi bir de üstüne tedbirler devre- lan zammın da yine yurttaşa ulaşaca- ğı içindeki icraatları ile getirdiği, halkımı- 35 artış yapıldı. Buna göre müj- yüksek oranlı zam yapılmış oldu. Sa- ğına dikkat çeken Olgun Sakarya, “Bir ye alınmalıdır” zın büyük çoğunluğunun yaşamını dibe denin verildiği Ağustos 2020’den nayiciye yönelik zamlar önümüzdeki dedi. sonraki tarife döneminde bu zammın çeken yaşam koşulları.. bu yana konut tarifesi toplamda günlerde her şeye zam anlamına ge- yansıması görülecektir. Maliyetler çok l Ekonomi Ramazanın ilk gecesi için sahura kal- liyor. Üretimde kullanılan maliyetler Servisi yüzde 100 zamlanırken faturalar arttı” vurgusu yaptı. l ANKARA kacaklarla başlayan, akaryakıta, elektri- Erdem Çenesiz ikiye katlandı.” l ANKARA ğe son gelen zamlarla, başlatılmış, her gün ardı arkası kesilmeyecek en çoğu en yaşamsal karın doyurabilmeye yara- KKM VE ENERJİ KORKUSU yan yiyeceklerin her biri ile başlayan, iğ- İSO Türkiye PMI’ye göre imalat sanayi 10 ay sonra daralma sinyali verdi neden ipliğe kadar her şeyimize yansı- yacak, ardı arkası kesilecek gibi görün- meyen zamlar zinciri. Aklımın erebileceği hiçbir sağlıklı so- nuca ulaşamadım. En küçük ölçü birim- lerimiz içinde gelen zamlar ne kadar kü- Sanayici artık ‘kötümser’ çücük gibi görünse de bir aylık sonuç- Hazine’de bütçe ları üzerinden sadece dudak uçuklata- konomik büyümenin öncü gös- düşük oranında kaydedildi.” Yine yükselişe dikkat çekti. bilecek oranlarda tersinden bir pahalan- Etergesi olarak kabul edilen İs- raporda bazı imalat sanayi sektör- Rapora göre takip edilen 10 sek- ma, maliyet artışının ölçülerine dönüşü- telaşı yaşanıyor tanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye lerinde zorlu faaliyet koşullarının törün sekizinde üretim ivme kay- veriyorlardı. ’nin değer kaybının önüne geç- İmalat PMI’nin (Satın Alma Yöne- devam ettiği belirtildi ve şu bilgi- bederken, en belirgin yavaşlama HHH TLmek için devreye alınan kur ko- Dışardan kuşkulu bir ön bakışla, AKP, ticileri Endeksi) mart ayı sonuçla- ler verildi: “Martta yavaşlama eği- metalik olmayan mineral ürünler- rumalı mevduatın (KKM) getireceği yük Cumhur İttifakı’nın geleneksel yandaş rı dün açıklandı. Şubatta 50.4 pu- limi üretimde dört, yeni siparişler- de oldu. S&P Global Ekonomi Di- ve bu yıl 300 milyar TL’ye ulaşacak yaklaşımı içinde, ramazanın ilk sahuru- an olan manşet PMI martta 49.4’e de ise altı aya ulaştı. Her iki alt en- rektörü Andrew Harker şu yorum- enerji sübvansiyonları nedeniyle oluşa- na kalkış gecesini seçmiş olması, gele- geriledi. Böylece endeks son 10 dekste de yavaşlamalar şubat ayı ları yaptı: cak bütçe sıkışıklığının önüne geçilme- neksel yandaş ramazan ayı dayanışma- ayda ilk kez eşik değer 50’nin al- ile kıyaslandığında daha belirgin si adına hükümet finans sektörüne ver- ları içinde özenle hazırlanmış, dağıtıla- Tedarik zinciri zorda tında kaydedildi. Yayımlanan ra- gerçekleşti. 22 aydır süregelen ge- gi artışı gibi gelir artırıcı adımlarını hız- cak ramazan kolilerinden beklenen ya- porda gerilemenin nedenleri şöy- nişleme döneminin en düşük ora- “Rusya’nın Ukrayna’yı işga- landırıyor. Çünkü, örneğin KKM siste- rardan yararlanmak bile olabilir. Dünün minin geçen hafta itibarıyla 600 mil- li, Türk imalatçılarının halihazır- le sıralandı: nında kaydedildi.” Ankete katılan canlı yayın haberlerinde öne çıkan kam- yar liraya yaklaşan büyüklüğü üzerin- panyalarda ön saflarda, Cumhur cephe- “Ukrayna’daki savaş müşteri ta- bazı firmalar petrol fiyatlarındaki da karşı karşıya oldukları zorluk- den Hazine ve TCMB’ye toplam mali- sinin ramazan yardımı ağlarının kusur- lara yenilerini ekledi ve bu durum lebini baskılayan unsurlardan bi- yet mevcut kur ile 35 milyar TL. “Kur- suz, yaygın işletileceğinin açıklamala- ri olurken fiyat artışları da alıcıla- mart ayında sektörü çeşitli yön- daki yukarı yönlü bir hareket olması rı sabahın köründen tüm canlı yayınları lerden etkiledi. Zaten kırılgan sey- rı caydırarak üretimi olumsuz et- bütçeye olan yükü iyice artırıyor” diyen paylaşmışlardı.. kiledi. Savaş hammadde fiyatları- retmekte olan talep savaşın yol aç- bir ekonomi yetkilisine göre vade so- Önemli olanı gerçeğin kendisi bi- tığı belirsizlik nedeniyle daha da nın yükselmesine neden olurken, nu gelen mudilerden paralarını yeniden le değil, yaratılabilmiş algı yönetimi de- ihracat talebindeki artışın da ivme zayıflarken enflasyonist baskılar KKM’ye yatırması isteniyor. l Reuters ğil mi. Dün posta adresime düşen bir güçlendi ve tedarik zincirlerindeki haberden Boğaziçi Üniversitesi’nin kaybetmesine yol açtı. İstihdam tıp bölümünde okuduğunu paylaş- artışı da yavaşlayarak 22 aydır sü- aksamalar daha belirgin hale gel- mış Esma adlı bir kızımızın, Boğazi- di.” l Ekonomi Servisi regelen genişleme döneminin en çi Üniversitesi’nin tıp bölümünün olma- dığı gerçeğinin ortaya çıkması sonra- sı kaybolduğunu öğrendim. Birden çok Savaştan dolaylı etkilenen TL’de erime sürüyor fazla benzeri posta haberinin içinde ise farklı tarikatların isimleri, iller, ilçeler TaKSİTl İ Sözl EşMEl ER değişmiş olarak medreselerin asker ka- çağı yuvası haline getirilişinin örnekleri Ruble kayıplarını geri kazandı ‘Erken ödeme’ paylaşılıyordu. Dün örnekleri önüme çıkan taze ha- usya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işga- gaz gibi ihracatçı şirketlerin döviz gelirinin kolaylaştı berler içinden, bir kez daha gazeteci Rle başlamasının ardından uygulanan yüzde 80’ini rubleye çevirmelerinin şart kökenli, milletvekili seçilmiş arkadaşla- icaret Bakanlığı’nın “Tüketicinin Ko- yaptırımlarla değer kaybeden ruble, ka- koşulması oldu. Financial Times gazetesi- KISA... KISA... rımızın arasından, ne kadar çok boyutlu Trunması Hakkında Kanun” ile “Kat yıplarının çoğunu geri aldı ve işgal öncesi ne göre Rusya Merkez Bankası savaşın ilk sorunlar üzerinden, soluksuz çalışmala- Mülkiyeti Kanununda Değişiklik Yapıl- l Kalyon Holding’in, Limak İnşa- seviyesine geri döndü. Buna karşılık Uk- iki günü rubleyi korumak için piyasaya 1.2 rı ile öne çıkan arkadaşımızın olması ile masına Dair Kanun” düzenlemeleri dün rayna’daki savaştan dolaylı olarak etkile- milyar dolar enjekte etti. Financial Times at ve Mapa İnşaat’ın hisselerini bir kez daha övünmek istedim. Elbet- Resmi Gazete’de yayımlandı. devretmesinden sonra İGA İstan- nen Türk Lirası’nda ise kayıplar sürdü. İş- gazetesine göre katı sermaye kontrolleri te düşünce özgürlüğünden başlayarak, Devre tatile ilişkin düzenlemeler he- bul Havalimanı’ndaki payını yüz- galin başladığı 24 Şubat’ta 1 dolar 13.97 ve yabancıların ruble yatırımlarından çık- özgürlüklere giren alanların tümü üze- men, diğer düzenlemeler ise altı ay de 55’e çıkararak en büyük paya TL’den işlem görürken dün günü 14.57 malarının engellenmesi, ülkenin finansal rinden koşturmakla yetinmiyor, insanla- sonra yürürlüğe girecek. Bu kapsam- sahip olacağı açıklandı. Rekabet TL’den kapattı. sisteminin çökmesini engelledi. rın yaşam alanlarının kılcal damarlarına da taksitle satış sözleşmelerinde tü- izni bekleniyor. Mart ayı başında ruble dolara karşı yüz- Ancak bazı uzmanlara göre bu durum uzanarak çevre, tarım, hayvancılık, ya- keticinin kalan borcunun tümünün ifa- l Pegasus’ta üst yöneticilik (CEO) de 40 değer kaybetmişti ancak ayın so- kalıcı değil. Reuters haber ajansına konu- şamın her alanına uzanan haksızlık, hu- sının talep edilmesi için kanundaki di- görevine 1 Mayıs itibarıyla şirke- nunda ruble işgal öncesi seviyesine göre şan Alfa Bank Şef Ekonomisti Natalia Or- kuksuzluk, yağmalar üzerinden kamuo- ğer şartların yanı sıra kalan borç yerine tin ticaretten sorumlu genel mü- dolara karşı sadece yüzde 4 aşağıda. Rub- lova, rubledeki güçlenmenin ihracatçı şir- yunu uyarmayı atlamıyorlar. sözleşmede yer alan bedel dikkate alı- dür yardımcısı Güliz Öztürk atan- lenin savaşa rağmen bu kadar dirençli çık- ketlerin aylık ve çeyreklik olarak dövizle- Dünün en taze haberinde, 2020 yılın- nacak. Tüketici kredilerinde kredi bor- dı. Bu görevi sürdüren Mehmet masında rol oynayan faktörler var. Rub- rini satmalarından ötürü kaynaklandığını da devredilmiş Milli Piyango’nun, yasa- cunun tamamının erken ödenmesi ha- Nane ise yönetim kurulu başkan lenin değer kaybının önüne geçmek için aktarıyor. Rublenin güç kazanmasına rağ- lar gereği sorumluluğunda olan denetim linde bildirim aranmaksızın cayma hak- vekili oldu. Rusya’nın aldığı ilk önlemlerden biri Rus- men yaptırımların Rus ekonomisine zarar hakkını hiç işletmemiş olması nedeniyle, kı hükümleri uygulanacak. Ön ödeme- l Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ya Merkez Bankası’nın politika fai- vereceği tahmin ediliyor. Ulusla- 1.5 yıldır gerçekleştirilmiş sayısız piyan- li olarak satılan konutların sözleşme- Garanti Bankası’nın ana ortağı zini 28 Şubat’ta yüzde 9.5’ten rarası Finans Enstitüsü’nden go çekilişi sonucu şimdiki yağma düze- de belirlenen tarihte tüketicilere tes- BBVA’nın, bankanın hisselerinin yüzde 20’ye çıkarması ol- Ribakova’ya göre Rus eko- ninden paylarını alan ortaklarına dönük, lim edilmesi zorunlu olacak. Ayrıca ye- tamamını diğer ortaklardan hisse du. İkinci olarak da dö- nomisi bu yıl yüzde 15 emredici hükme karşın 2.5 yıldır hiç ya- nilenmiş ürünler, ilk defa kanunla dü- başına 12.2 liradan geri almak viz alımına yüzde 30 be- daralacak. Şimdiye ka- pılmayan denetimlerin sonucu ortaya zenleme altına alındı. Tüketiciye teslim için teklif vermesini onayladı. del getirildi. Bu oran dar ülkeden 400 yaban- çıkmış olan haksız, hukuksuz kazanç- tarihinden itibaren asgari bir yıl garanti Teklif bankanın yüzde 50.15’ini şu an için yüzde 12’ye cı şirketin çıktığı tah- ların sorgulaması gündeme getiriliyor, verilmesi zorunlu olacak. Tüketici Ha- temsil eden 2.1 milyar adet paya düşmüş durumda. Di- min ediliyor. sorgulanıyordu.. kem Heyetleri’ne başvuru sınırı 30 bin yönelik olacak. ğer önlem de petrol ve l Haber Merkezi liraya çıkarılacak. l Ekonomi Servisi