Katalog

19 NİSAN 2022 SALI 12 KÜLTÜR HABİP AYDOĞDU’NUN SERGİSİ BUGÜN AÇILIYOR ‘Kırmızı yine kırmızı’ essam Habip Aydoğdu'nun Hasan Çakır, Habip hızla akıyor. Oysa R“Kırmızı, Yine Kırmızı” Aydoğdu’nun sergi- yapılacak o kadar Köy Enstitüleri adlı sergisi Türkiye İş Banka- sini şöyle değerlendi- çok iş var ki... Böy- sı İktisadi Bağımsızlık Müze- riyor: le bir duygu ve dü- Günü si içerisinde yer alan İş Sanat “Arsız bir bitki, kı- şünce ikliminde boy 7 Nisan, “Köy Enstitüleri Günü” ola- Ankara Sanat Galerisi’nde bu- zıl bir çiçek gibi bü- verdi bu sergideki rak anılıyor. O nedenle, bugün yazı- gün açılıyor. tün dünyayı sardı sar- resimler... Salgından 1mı 8 Aralık 1938 - 12 Ağustos 1946 Habip Aydoğdu’nun koro- maladı COVID-19 virü- dolayı yaşanan kısıt- tarihleri arasında Maarif Vekili olarak gö- Habip Aydoğdu navirüs günlüğü olarak da yo- sü. Korku ve kaygının lama ve kapanma- rev yapmış olan Hasan Âli Yücel’in 17 rumlanabilecek sergisinin kü- hâkim olduğu yalnız- lar sergiyi 2019’dan Nisan 1944 tarihinde, “Köy Enstitüle- ratörlüğünü kızı Elif Aydoğ- lık ortamlarında, kendimizle 2022’ye taşıdı. Değişen sadece ri Bayramı” münasebetiyle yayımlanan du Ağatekin yapıyor. Özgür baş başa kaldık. Her musibet tarih olmadı; serginin konsep- radyo konuşmasından bölümlere ayır- Aydoğdu’nun gözüyle Habip gibi, bu felaketin de faydala- ti de güncellendi.” mak istedim. Düşünüyorum; 1946 itiba- rıyla Hasan Âli Yücel’in ve aydınlığın yo- Aydoğdu’nun yaşamını, kişili- rı olmadı değil. Belleğimizde- Sergi 30 Temmuz 2022 ta- lunu açacak olan Köy Enstitülerinin yol- ğini, çalışma biçimini belgele- ki pek çok çekmeceyi karıştır- rihine kadar Ankara Ulus’ta- ları kesilmeseydi, Demokrat Parti ikti- yen ve yorumlayan siyah-be- maya, önemsemediğimiz kimi ki Türkiye İş Bankası İktisadi darında bu enstitüler tamamen orta- yaz fotoğraflara da yer verile- duygu ve düşünceleri yeniden Bağımsızlık Müzesi’nin 3. ka- dan kaldırılmasaydı (1954) acaba bugün cek olan sergide ayrıca, Ser- hatırlamaya başladık. Gördük tında yer alan İş Sanat Ankara hangi noktada duruyor olurduk? Her fır- hat Özdemir de videoları ile ki yolun sonu, öyle sandığımız Sanat Galerisi’nde gezilebile- satta erken Cumhuriyet yıllarına, tek katkıda bulunuyor. kadar da uzak değil. Zaman cek. l ANKARA/Cumhuriyet parti dönemine mesnetsiz saldırıların ya- pıldığı; Atatürk’ün, İnönü’nün fütursuz- ca hırpalandığı; bağnaz politikaların bel- li alanlara odaklandığı; eğitim sisteminin bilinçli olarak yıpratıldığı bir dönemden geçiyoruz... Evet, sözü fazla uzatmadan, Türk Aydınlanması’nın simge isimlerin- Seyirci Demet Akbağ’ı da gülmeyi de çok özlemiş. den Hasan Âli Yücel’in yıllar önce Köy Enstitülerine dair söylediklerini bir kez BKM prodüksiyonu Aydınlıkevler, başarılı ve ünlü okumak ve paylaşmak istedim: Hasan Âli Yücel’den kadrosuyla seyirciyi çekiyor, mutlu da ediyor “17 Nisan, bizim büyük bayram gün- lerimizden biridir. Köy Enstitüleri Kanu- nu, Büyük Millet Meclisi’nde dört yıl ön- ce bugün kabul edildi. İlköğretim işinin Salih yüzde yüz halli. Cumhuriyet inkılaplarının Bademci en önemlilerinden biri olacak. Türk köyü- ne ve köylüsüne, öğretmeni ile, sağlığı- Sinem na bakan insanı ile gitmenin yolundayız. Güleriz Ünsal (...) Öğretmen ve ilköğretim bakımından Demet şark milletlerinin önünde ve garp millet- Akbağ lerinin gerisinde olduğumuzu hiç unut- Burak mamalıyız. Dadak (...) Köy Enstitülerinde vazife alan arka- daşlarım, orada yetişen genç kardeşle- rim: Beş seneden beri (...) sevgili vatanı- mızın evsiz, barksız, hatta ağaçsız düm- ağlanacak düz toprakları üstüne sizleri getirdik. Ta- biatın yağmur gibi, kar gibi, soğuk gi- bi, zelzele gibi kuvvetleri ile döğüştünüz. Yenilmediniz, yendiniz. Ders okuduğu- nuz ve okuttuğunuz binalar sizin temiz ellerinizin eseridir. İçinde yattığınız du- varlar ve damlar, üstüne uzandığınız (...) yataklar, sizin elinizin emeğidir. Muhte- YAZGÜLÜ şem beton binalardan manevi ihtişamı halimize! ALDOĞAN hiç de eksik olmayan bu mütevazi du- rakların içerisinde, cumhuriyetçi ve inkı- lapçı Türkiye’nin hayat kaynakları ve kur- tuluş öncüleri yetişiyor. e mutlu o sanatçıya ki 15 yıl- fer Çika’ya ithaf edilmiş. Çünkü memesi) istiyor bence. Ama gerçek- göz yaşartıyor. Burak Dakak da ço- (...) Elimizdeki kanuna göre köylerde dır sahneye çıkmamış, ama Zafer Bey, Yılmaz Erdoğan’a “Ka- ten de orada bir duvar ve golf saha- cukluğundan beri oynadığı için bu ve Köy Enstitülerinde vazife almış eğit- Nhafızalarda öyle yer etmiş rım tiyatroyu özledi, bir oyun yaz sı varmış ve camları kırarlarmış! büyülü kadro içinde kaybolmuyor, men, öğretmen, gezici başöğretmen, il- köğretim müfettişi, enstitü öğretme- ki, tekrar sahneye çıktığında salon da sahneye çıksın” diye sipariş bile Mahallelinin naif bir arzusu var: aksine parlıyor. ni, usta öğreticiler arasında işlerinde üs- hıncahınç dolu ve neredeyse sah- vermiş. Yılmaz Erdoğan’ın da 20 yıl “Çocuklarımızı dövmeyin, camları- Yönetmen Serdar Biliş’i de De- tün başarı gösterenlerin adları 17 Nisan, nede her göründüğünde alkış baş- sonra yazdığı ilk tiyatro oyunu. O mızı kırmayın!” Oyunda başka poli- met Akbağ istemiş, ortak bir dilleri bu bayram gününde radyo ve gazeteler- lıyor. Bu hak edilişin altında oyun- da “Ben sürekli yazdığım için tiyat- tik yan yok gibi ve benim de zorla- var belli ki. Serdar Biliş de kullan- de yayınlanacaktır. Memleketin, bütün cunun performansı kadar içtenli- ro oyunu yazmadığımın farkında mam olabilir alegori? dığı çizimler, (Vardal Caniş), mülti- köy okullarında ve 18 Köy Enstitümüzde ği ve rahatlığı var. Demet Akbağ, değildim” diyor. Ama Aydınlıkev- medya (İllüsionist) ile, döner sahne çalışan 8500 eğitmen ve öğretmenden Kadro muhteşem Türkiye’nin en ünlü komedyen ka- ler, onun da bir süre hayatını ge- kullanımıyla hareket katmış oyu- 1119’u üstün başarılı olmak şerefine er- Oyun yazılıp da Demet Ak- dını, bir yandan da güzel, hoş, üs- çirdiği ve çok iyi bildiği bir mahal- na. Dekorsuz, kadrosuz, tek kişi- diler. Geri kalanların az çalıştığını zannet- meyin. (...) Okul dışında kalmış halkımızın bağ da starı olarak oynamaya ra- telik özel yaşamında şıkır şıkır gi- le ve bir anlamda kendisini yazmış lik minimalist oyunların sık sahne okuma yazma bilmeyenlerini yetiştirmiş- zı olunca kadro oluşturulmuş: De- yinen bir kadın ama biz onu yü- diyen de var. Her yazar, yazdıkları- değiştirmek gibi hareket kabiliye- ler, akşam okulları açmışlar, köy gençle- met Akbağ’ın Salih Bademci’de gö- zü doğum lekeli de izledik, kasaba- nın içinde yaşadıklarını da koymaz ti var ama seyirciye de gına geliyor rini yüzücü, binici olmaya alıştırmışlardır. zü varmış, dizisi bitince kadroya lı da, köylü de... 15 yıl sonra çıktı- mı? Aydınlıkevler, Ankara’nın alt bir süre sonra. Köy Enstitülerinden yapılacak balıkçı- dahil olmasına başta kendisi, her- ğı oyun, Aydınlıkevler’de ise baba- orta gelir grubunun yaşadığı semt, lık, hayvan bakımı, köy sanatları, ekim, fi- Seyirci gülüyor kes mutlu olmuş. Kulüp dizisin- anne rolünde! Hem de basma enta- yıl 1975. (Benim de Ankara’da üni- danlık, bağcılık, ziraat sanatları gibi türlü den sonra seyirci de onu canlı gör- Oyun için komedi denilebilir mi? risi, soket çorapları, örgü hırkası, versitede olduğum, iyi bildiğim çal- işlerde öğrencilerle birlikte, geceli gün- mek istiyor sahnede. Tutkulu (ha- Demet Akbağ güldürüyor, ama be- ilaç seviciliği ile çok gerçek bir bü- kantılı yıllar) Her köşede bomba düzlü beraberce gayret göstermişlerdir. (...) Enstitü öğrencilerinin giyecek, yiye- yır deli demeyeceğim) âşık, res- nim içim acıyor gülerken. Anlat- yükanne. Aydınlıkevler, bir BKM patlatılıyor. Üniversiteliler birbiri- cek, taşıt ve revir işlerinde planlı ve duy- sam Süreyya rolü gerçi biraz ya- tıkları çok sahici. Günümüzde de prodüksiyonu. BKM, Maslak Uniq’e ne giriyor. Türkiye’yi karıştırdık- gulu hareket etmişler, müsbet neticeler ma gibi, ama yine de çok sevim- değişmedi pek. Ev soğuk, üşüyor- yerleşmiş, BKM mutfak da üst kat- ları yıllar, her zamanki gibi. Baba- almışlardır. Köy Enstitülerinde, köy okul- li. Ben Sinem Ünsal’a da bayıldım. lar. Yiyecek yok. Aç gibiler. Cam ta, oyuna gitmeden önce bir şeyler anne (Demet Akbağ), okusun diye larında Anayasamızın Cumhuriyetçi, İn- Onu Mucize Doktor dizisinde çok kırılıyor, yaptıracak paraları yok. atıştırabilirsiniz ama erken gitmek- Ankara’ya gelmiş torununa (Burak kılapçı, Laik, Milliyetçi, Halkçı ve Devlet- sevmiştim. Burada da hem güzelli- Şikâyet ediyorlar, dinleyen yok. te fayda var, herkes aynı anda gelip Dakak) göz kulak olmak için yanın- çi ruhuna (...) uymuşlar, onlara göre köy- ği, hem sevimliliği hem de iki ka- Adam âşık, kız aşka kapamış ken- aynı anda çıkınca servis tıkanıyor. da. Hem parasızlar, hem Ankara so- lerimizde yeni bir hayat yaratmak için öz- rakteri başarıyla canlandırmasıy- dini, kaderini değiştirecek adam ğuk, hem de Amerikalılar var. Yıl- den ve yürekten çalışmışlardı.”(1) Ankara, 1975 ------------------------------- la övgüyü hak ediyor. Sinem Ünsal, arıyor. Gel de gül. Yine de gözleri- maz Erdoğan, Amerikalıların ma- (1) Milli Eğitimle İlgili Söylev ve De- Demet Akbağ, BKM deyince za- Süreyya’nın hayalindeki aşkı Sü- nin içi gülen bir ekibi, başarılı bir halledeki çayırlığı golf sahasına çe- meçler. Hasan-Âli Yücel. “Köy Enstitüle- ten anladınız, aynı zamanda Yılmaz lün ve kaderini evlenerek değiştir- prodüksiyonla seyretmenin mut- virip golf toplarıyla evlerin camları- ri Bayramı Münasebetiyle”, Canan Yü- Erdoğan da demek. Oyun, Yılmaz mek isteyen mahalleli kız rolünde luluğu içinde ayrılıyorum tiyatro- nın kırılması esprisiyle bir alegori cel Eronat. T.C. Kültür Bakanlığı Yayın- Erdoğan imzalı ve Demet Akbağ’ın çok iyi. Süreyya’nın “Buluşalım, su- dan. Ülkemiz bu! Sanatçı da bunu yapmak (ABD’nin her zamanki gibi ları. Mersin-İçel 1993.ss. 221-223 trafik kazasında kaybettiği eşi Za- panglesini yesin, gitsin” hayali de oynuyor? ortalığı karıştırması ve engellene- Pekiçten’in son Maya takvimine dair ilk Çocuklar için projesi Beykoz Kundura’da kalıntılar ortaya çıktı çalacaklar anan Yücel Pekiçten’in son projesi “How oğuş Çocuk Senfoni bir araya getiren orkestranın şefli- CTo Enjoy Ceylon Tea (Seylan Çayı’nın Ta- uatemala’daki San ni alanı yaratmak iste- DOrkestrası, Galataport İstanbul ğini Prof. Rengim Gökmen yapacak. dı Nasıl Çıkarılır)”, Türkiye’de ilk kez Kundura GBarolo arkeolojik si- yen eski Mayalılar ta- ev sahipliğinde 23 Nisan Konserlerde orkestraya ün- Sahne’de seyirciyle buluşuyor. tesinde gerçekleştirilen rafından bilerek yıkıl- Ulusal Egemenlik ve lü keman virtüözü Cihat Aş- Dünya prömiyerini Amsterdam’da Po- Çocuk Bayramı’nda 13.30 kın eşlik edecek. kazıda milattan öncesi- dı ve bir piramit hali- dium Mozaïek’te yapan performans, 23 ve 17.00 Doğuş Çocuk Senfoni ne ait Maya takvimine ne geldi” dedi. Stuart, Nisan'da saat 18.00’de, 24 Nisan'da da sa- saatlerinde ücretsiz Orkestrası’nın (DÇSO) Ga- rastlandı. bulunan iki duvar par- at 17.00’de izlenebilecek. olarak iki ayrı lataport İstanbul konse- “7 Geyik” gününü çasının birbirine uydu- Son dönem çalışmaların- konserde müzikseverlerle rinde; Antonio Vivaldi’nin Dört temsil eden ve MÖ 3. ğunu ve siyah kaligrafi da kadın bedeninin çağ- buluşacak. Mevsim’inden Türk valslerine ka- daş sanattaki temsiliyet bi- yüzyıldan kaldığı dü- ile çizildiğini belirtti. Türkiye'deki çeşitli konservatu- dar geniş bir repertuvar ile klasik- çimleri üzeri- şünülen duvar parçası, Güneş, Ay ve geze- varların 11-18 yaş grubu öğrencilerini leşmiş eserler seslendirilecek. ne yoğunla- Maya takviminin bili- genlerin hareketlerinin şan Canan Yü- nen ilk kullanımını göz- gözlemlenerek kayde- cel Pekiçten’in kon- ler önüne seriyor. dildiği Maya takvimi, sept, koreografi ve perfor- Las Pinturas pirami- 260 günlük bir döngü- mansını üstlendiği “How dinde ortaya çıkan du- yü işaret ediyor. Metal To Enjoy Ceylon Tea”, Geor- var resimleri, antik Maya kültü- aletler ve tekerlek kullanmadan pi- ges Bizet’in oryantalist ope- ründe 7 rakamını ve bir geyiğin ramitler, saraylar ve gözlemevleri rası “İnci Avcıları”nın peşinde kafasını gösteriyor. inşa eden Maya halkının en büyük Sri Lanka'nın sömürge ürünü Teksas Üniversitesi Profesö- başarılarından biri bu takvim ola- çayı Seylan’a ulaşan bir yolculu- ğa çıkaracak. rü David Stuart, “Duvar, seremo- rak görülüyor. DOĞUŞ ÇOCUK SENFONI ORKESTRASI