Katalog

18 NİSAN 2022 PAZARTESİ HABER 13 İYEV Başkanı Sarı, savaşla değişen dünyada Türkiye’nin konumunu değerlendirdi ‘AKP parantezi kapanıyor’ İki büyük sorun İkinci Yüzyıl Enstitüsü İktidarın yarattığı tahribatları kapatan bir çer- Vakfı (İYEV) Başkanı ve çeveye ihtiyaç olduğunu söyleyen Sarı, küre- ‘TÜRKİYE’NİN lkemiz her biri di- dişatını etkileyecek bo- sel gelişmelerin, bunun uluslararası koşullarını ğerini etkileyen yuttadır. CHP Parti Meclisi üyesi oluşturduğuna dikkat çekti. ÇIKAR Üsorunlar yuma- Muhtemelen Rus- Müslim Sarı, Rusya-Uk- ğı gibi. Bunlara yeni biri ya artık Odessa’ya COĞRAFYASI’ rayna savaşıyla şekille- eklendi: Rusya-Ukray- planladığı çıkarma- arı, Türkiye’nin dış politikasının na savaşı. Rusya-ABD yı gerçekleştirecek ve nen uluslararası ortamın, Shedefine koyacağı çıkar coğ- savaşı demek de müm- Karadeniz’i Ukrayna’ya Türkiye’nin yükselen je- rafyası ve içeriğine ilişkin şunla- kün. Bu savaşın süresi- kapatmayı amaçlaya- opolitik önemi açısından rı söyledi: “Türkiye; Karadeniz, Ak- nin uzaması, hatta çapı- caktır. deniz, Hazar, Kızıldeniz, Basra, bu nın genişlemesi herkes- Bu durum, savaşın büyük bir fırsat ortaya çı- beş deniz ülkesinde stratejik çı- ten çok ülkemizi etki- süresini uzatacağı gi- kardığını belirterek, ‘AKP karları olan bir ülke. Şöyle bir ülke leme potansiyeli taşıyor. bi alanını da genişlet- parantezi kapanıyor’ dedi. düşünün; hem Müslüman hem la- Diğeri Türkiye’nin yü- me riski doğurur. Savaş ik. Hem Ortadoğu’da hem Batı it- rürlükteki Suriye politi- alan olarak genişleyebi- üslim Sarı, Rusya’nın Müslim Sarı tifakının içinde. Doğru dürüst ye- kasıdır. lir, taraflar ve yeni cep- Ukrayna’ya açtığı savaş raltı zenginliği olmaksızın 800 mil- İlkinden başlayalım... heleşmeler ortaya çıka- Sertaç Eş Msonrası uluslararası alan- yar dolar milli geliri olan bir eko- Stratejik Bakış köşe- bilir. Bundan en çok et- da yaşananların Türkiye’ye yan- nomi. Yaş ortalaması 33 ve de- sinde iki hafta önce Rus kilenecek ülkelerin ba- sımalarını Cumhuriyet’e değer- rinde durabilecek iktisadi güce sa- ği olamayacağı bir kez daha orta- mokratik fırsat penceresi 2040’a Ordusunun manevrasını şında Türkiye gelmek- kadar açık. Hâlâ yönetimi, çevre- lendirdi. AKP iktidarının söz ko- analiz etmiş; Rusya’nın tedir. Bugüne kadar bi- hip değil. Enerji kaynaklarıyla du- ya çıktı. İkincisi; enerjide seçenek sindeki ülkelerle karşılaştırdığı- giriştiği harekâtın da- raz da beğenmedikle- nusu fırsatı kullanamayacağını rabiliyor, güçlü bir nüfus eksik- oluşturulacaksa önümüzdeki dö- mızda seçimle değişiyor. Bu mo- yandırıldığı “Ukrayna ri Montrö sayesinde ta- belirten Sarı, 2023 sonrasındaki liği var. İzole edilmiş Rusya’nın, nemde Türkiye çok daha önem- del 100 yıl önce kurulmuş. Bize halkının ve ordusunun rafsız kalınabilmiştir. Türkiye’nin yeni siyasal iktidarı- ciddi bir ekonomik yıkımla kar- li. Hem mevcut enerji havzala- düşen görev 100 yıl sonra bu mo- direnmeyeceği” varsa- Esasında Türkiye jeo- nın hareket alanının ortaya çıktı- şı karşıya kalabileceği görülüyor. rına yakın olması, hem de Doğu deli ihya etmek. Türkiye’nin dış yımının hatalı olması ne- politiğinin genlerine uy- ğını belirterek, şöyle konuştu: “Bu Rusya’nın uzlaşıya doğru gelece- Akdeniz’de bulunan enerji hav- politikası da bu beş deniz çevre- deniyle planın işlemedi- gun davranılmıştır. An- alanı muhalefetin görmesi ve bu- ğini düşünüyorum” dedi. zalarının Batı’ya taşınması konu- sinde bölgesel güç olabilecek po- ğine, artık hedefin Don- cak savaşın farklı boyu- nun üzerinden stratejiler kurma- sunda. Bunlar Türkiye’yi yeniden tansiyeli barındırıyor. Tüm çıkar- bas bölgesi olacağı- ta evrilmesi ülkemizi da- ‘Avrupa özerkleşebilir’ sı gerekir. Yeniden AB üyeliği, Av- çok önemli kılıyor” diye konuştu. lar Batı’da değil. Türkiye hem do- na, bu bölgeyi elde et- ha farklı bir politikanın Müslim Sarı, savaşın başlan- rupa değerleri, yeniden demokra- ğuda hem batıdadır ama ne doğu- mesinin de mümkün ol- mecburiyetleriyle karşı ‘DNA’sı uyuşmuyor’ siyle birlikte Cumhuriyetin ikin- gıcında “Avrupa yeniden NATO dadır ne batıdadır. Stratejik çıkar- duğuna yer vermiştik. karşıya bırakabilir. Mev- lar Kafkasya’da, Ortadoğu’da, Or- üzerinden ABD ile bir araya gel- Türkiye’nin önüne gelen tarih- Rusya’nın operasyonu- cut politika kararlılıkla ci yüzyılında, 100 yıl önceki ruh- ta Asya’da ve Avrupa’da. Her şe- nun Odessa’yı içerme- sürdürülemeyebilir, sür- la bir kere daha harekete geçiren, di” düşüncesinin öne çıktığını, an- sel fırsatı AKP iktidarının doğ- yi Avrupa eksenli gören anlayı- si durumunda ise sa- dürülmesi bile maliyet cak Avrupa’nın askeri gücünü in- ru değerlendirmesinin müm- AKP’nin yarattığı tahribatları ka- şın, Türkiye’nin potansiyelini kul- vaşın uzayacağını ifade doğurur. Şimdilik kuze- patan, yeniden kurucu rolü üstle- şa edip özerk hale geleceği yönün- kün olmadığını ifade eden Sa- lanma konusunda bir sınırlılık ya- etmiştik. yimizdeki bu sorundan deki senaryonun daha güçlü oldu- rı, “AKP’nin DNA’sı Batı’nın de- nen bir çerçeveye ihtiyaç var. Bu rattığını düşünüyorum. Evet Avru- 15 gündür yaşanan- daha çok etkilenmemiz savaş ve küresel gelişmeler, bu- ğunu savunarak, şöyle konuş- mokratik değerleriyle uyuşmu- pa değerli, asıl yönümüz Batı ama lar, özellikle Moskova söz konusudur. tu: “Avrupa’nın özerkle- yor. AKP ile Batı arasın- nun uluslararası koşullarını oluş- Türkiye bu 5 deniz çevresinde ba- kruvazörünün vurulması Gelelim ikinci konu- ‘KURUCU GÜÇ turdu. Yani bir zemin oluşturdu.” şeceği ve kendi gü- daki güven sorunu, or- tının değerleri üzerinden kendi ve batması savaşın gi- muza... venlik mimarisi- ta ve uzun vadede tarihsel çıkarlarını harekete ge- CHP OLACAK’ ‘Savaşla yanıt verdi’ ni, hem ener- Türkiye’nin önünü çirecek ilişki alanını kurmalı. Her Dünyanın “yeni bir güvenlik ji hem güven- açabilecek, yeni- şeyi bir tarafa yönlendirip diğer Sarı, yeni bir uzlaşmanın zeminini yaratacak olan partinin taraftaki avantajları görmeyen bir mimarisine” doğru gittiğine yö- lik stratejisi den Batı ile iliş- CHP olduğunu dile getirerek “İşte dış politika anlayışı, Türkiye’nin nelik tartışmaları anımsatan Sa- açısından ye- kilerini güçlen- bu CHP’ye düşer. Çünkü 100 yıl önce bir güç olmasını engeller.” rı, “çok kutuplu yapı” tartışma- niden kura- direbilecek bir devlet kurmuş, ulus inşa etmiş bir parti larına da dikkat çekerek, “ABD, bileceğini siyasal çerçe- olarak kurucu üstünlükleri var. En büyük Biden ile beraber Çin’i Malakka düşünüyo- muhalefet partisi olarak siyaseten karşılığı venin önünde- var. Dolayısıyla yeni siyasal iktidarın Boğazı’na, Rusya’yı da Baltık’tan rum. Bunun ki en büyük kurucu, yönlendirici gücü CHP olacak. ‘Her başlayıp Kafkasya’ya kadar inen emareleri engel. Mevcut ‘TARTIŞMALARI şeyi CHP yapacak’ demek istemiyorum. hatta sıkıştırma stratejisi izliyor. var; mesela iktidarla AB Çünkü Cumhuriyet fikrinin kendisi NATO’nun 90’lardan beri, doğuya Almanya’nın arasında bir gü- CHP’den daha üstte. Dolayısıyla parti GÖRÜYORUZ’ doğru ilerlemesi de Rusya’yı kö- savunma sa- mutfağının içinde olmayacak ama ven sorunu var.” KP iktidarının önceliğinin, iç CHP’nin yönlendireceği, alan şeye sıkıştırmıştı. Rusya, Ukray- nayii bütçesini Mevcut tablo- Asiyasette yeniden güçlen- açacağı bir yönde olmalı. Bu iş na savaşıyla buna bir cevap ver- 100 milyar avro- da ekonomik işbir- mek, ülkeye yeniden finans akı- en çok CHP’nin görevidir” di. Sırtı duvara yaslanmış bir kedi ya çıkarması, acil liğinin yanı sıra de- şı sağlamak olduğunu belirten Suriye politikasının getirdikleri ifadelerini kullandı. gibi, ‘Buraya kadar gelebilirsiniz müdahale gücü oluş- mokrasi, hukuk devle- Sarı, şu değerlendirmeyi yap- AKP iktidarının Su- bir konuyu anlıyor: Sı- ama bundan ötesi benim alanım’ tı: “Bir Türkiye’nin bekası var, turulması tartışmala- ti, laiklik ve Avrupa değer- riye politikasının iler ğınmacılar... bir de iktidarın bekası var. İkisi- deyip tırnaklarını gösterdi” dedi. rı... Aslında Avrupa’nın bir leri temelinde Türkiye’yi yeni- tutar bir yanı yoktur. ni ayırmak gerekiyor. AKP, ken- Savaş sonrası Batı’nın Rusya’yla yandan güvenlik endişeleri var, den Avrupa’yla işbirliği yapan ül- Baştan yapılan yanlış Sığınmacılar di siyasal çizgisinin devamlılı- nasıl ilişki kuracağının tartışıl- bir yandan da ‘NATO’ya ne kadar ke haline getirmeyi amaçlayan bir daha sonra atılan kimi Halkımızın geniş ço- ğı ve 2023’ü kazanmak açısın- dığını, Batı’nın asıl büyük tehdit güvenebiliriz’ endişesini taşıyor. siyasal yapıya ihtiyaç olduğunu doğru adımlara rağ- ğunluğu bu sorunu anla- dan, bunu bir fırsat olarak gö- olarak Çin’i görüp, Rusya’yla uz- Bunları gidermek için de ‘Kendi vurgulayan Sarı, “Türkiye’nin men sonuç üzerinde dı. Çünkü yaşamına do- rüp değerlendirmek isteyecektir. laşma ya da bugüne kadar yaptı- ordumuzu kuralım ve yolumuza yükselen jeopolitik önemi, tarih- etkili olamamıştır. So- kundu. Yaşanan fakirleş- Ama kısa vadeli siyasal talepler ğı gibi bir “hasım devlet” olarak gidelim’ düşüncesinin geliştiğini sel konumu açısından çok bü- run, ulusal çıkarlara menin ardında da bir öl- ya da çıkarlar için Türkiye’yi kay- görme şeklinde iki ayrı seçene- aykırı siyasi hedef be- görüyorum. AB’nin savunma açı- yük bir fırsat var. Bu fırsat, ta- çüde sığınmacılar olduğu- betmeyi göze almamak gerekir. lirlenmiş olmasından nu gördü. Esasında görül- ğinin bulunduğunu söyleyen Sa- sından NATO ve ABD’den, enerji lihsizlik ki AKP’nin son bir yılı- Türkiye’nin bekası, AKP’nin be- kaynaklıdır. mesi gereken Suriye po- rı, “Önünde sonunda Rusya ile Ba- açısından da Rusya’dan özerkleş- na denk geldi. Yıpranmış, öngö- kasının önündedir. Ben Batı’nın Siyasal İslamcı ba- litikasının yıkıcılığıdır. Ek- da böyle baktığını, Türkiye’deki tı arasında bir uzlaşı mesi gerekiyor. Önümüzdeki dö- rüsüz, jeostratejik planlar yapa- kış, ulusal çıkar kavra- sik de kavransa, bu, iyi bir siyasetin de böyle bakması ge- ihtimali yüksek. nem, Avrupa’nın, yeni enerji kay- mayan bir iktidar... Bu, muhale- mını altüst etmeye yet- adımdır. Önümüzdeki se- rektiğini düşünüyorum. Biliyor- Çünkü Rusya öy- nakları arayışı içinde olacağını gö- fetin aslında yeni hareket alanı” miştir. Yaşanan budur. çimlerde kişilerin tercihle- sunuz, nicedir AKP kendi beka- le ekonomik bir rüyoruz. Kendi ayakları üzerin- görüşünü dile getirdi. Mevcut politika, id- rini etkileyecek bir düze- sını devletin bekasına bağlamış- cendere içine de duran bir Avrupa tasarımı var. dia edildiğinin aksi- ye ulaşmıştır. tı. Şunu da söyleyelim, AKP ar- ‘Yeni iktidar ihtiyacı’ sokuldu ki eşi, Güvenlikle şekillenen, enerjiyle ne, PKK ile mücade- Yaşanan esasen bir tı MHP siyasal çizgisinin arka- benzeri az gö- süren ve değerlerle desteklenen Müslim Sarı, Türkiye’nin ulu- lede uygulanan genel dramdır. İnsanlık adına, sında, devletin bekası kavramı rülür bir am- sal çıkarları açısından yeni bir ik- stratejiyle de örtüşme- bir Avrupa tasarımının daha belir- ülkemiz adına, kimliği- ile konsolide olmuş bir yapı var- mektedir. bargo. Rusya, gin olacağını düşünüyorum.” tidara ihtiyaç olduğunu belirte- miz adına, varlığımız ve dı. Bu yapı, 15 Temmuz’dan son- PKK’nin artık ülke bekamız adına... öyle çok rek “Artık yeni zamanlardayız. ra çok belirgin hale gelmeye içinde kırsalda barın- Siyasi iktidar bilerek ‘Ülkemiz daha önemli’ kendi Yeni tasarımlar, iktidarlar gereki- başlamıştı. AKP’nin bize dayat- ma olanağı hemen he- ülkemizi yaşanan dü- tığı Cumhurbaşkanlığı Hükümet ayakla- Avrupa’nın ABD’den ayrışması- yor. 2002’de açılmış parantez 20 men kalmamıştır. İHA zensiz göçün sahne- Sistemi’ni de destekledi. Ama rı üze- nın, Türkiye için bir şans olduğu- yıl sonra kapanıyor. Yeni parante- ve SİHA’ların devreye si haline getirmiştir. Ar- bugün gelmiş olduğumuz nokta- nu vurgulayan Sarı, “Avrupa’nın zin küresi ve ayakları da oluşmuş girmesi askeri strate- ka planında ülkeyi et- da, bu yapıda ‘Devleti bir tek ki- kendini yeniden Avrupa merkez- durumda. AKP bu parantezin kö- ji ve konseptlerde te- nik kimliklere göre yeni- şinin kaderine bırakmak hiç de li biçimde konumlandırmaya baş- şesinde kenarında olabilir ama bir melden değişikliğe yol den yapılandırma arayı- doğru olmadı. Devlet gelenekle- laması, iki bakımdan Türkiye’yi iktidar olarak yok. Yeni dönem ar- açmıştır. PKK de bu- şı vardır. Üstelik bu yak- riyle hiç uygun değil’ tartışmaları önemli kılıyor. Birincisi, Türki- tık yeni siyasal iktidarları ortaya nu gördüğü için açılım laşımında maalesef yal- olduğunu da görüyoruz.” sürecini benimsemiş ye olmadan bir Avrupa güvenli- çıkaracak” dedi. nız değildir. Bu gerçeği görünerek Suriye sa- açıkça görmez ve gös- hasına öncelik vermiş, termezsek vatansever- ABD’den aldığı des- liğin gereğini yapmamış ‘TÜRKİYE YOL AYRIMINDA’ ‘DÜNYANIN GEÇİŞ DÖNEMİ’ tekle hayal bile ede- oluruz. üresel gelişmeler eşliğinde ma zamanı. Bu partilerin parante- ovid-19 salgını sonrası dünyanın bir silah, enerji gücü var ama nüfus meyeceği yerel bir gü- “Kurtuluş’a evet, KTürkiye’nin yeni bir yol ayrımın- zi değil. Gerçekten Türkiye’nin bi- Cçok kutuplu düzene geçiş aşama- açısından yetersiz ve iktisadi gücü ce dönüşmüştür. Kuruluş’a hayır” diye- da olduğunu söyleyen Sarı, “Bü- rikimlerini kucaklayan bir paran- sını yaşadığını belirten Sarı, “AB’nin bunu sürdürebilecek durumda değil. Her ne kadar bilen bir siyasi iktidarı- tün bunların olduğu zamanın tam tez. Tüm sorunlara dönüp yeniden de bu kutuplardan biri olma iddiası Dolayısıyla AB’nin bir kutup oluştur- Suriye’nin kuzeyinde mız var. Hepimizin ortak da cumhuriyetin yüzüncü yılına bakmak mesela... Yeni bir uzlaş- var. Özellikle Fransa çok ihtiraslı sa- ma durumu var. NATO ortadan kalk- K. Irak’tan Akdeniz’e vatandaşlık kimliği olan denk düşmesi, bizim için çok güç- ma önermek gerekiyor. Tüm top- vunuyor. Yani bir tarafta ABD, diğeri mayacak ama Rusya tehdidiyle, kı- uzanacak bir koridor, siyasi Türk kimliği he- lü bir metafor. Yani 100 yıl sonra lum kesimleriyle, üretim modeliy- tarafta AB, Çin, Hindistan ve Rusya. sa vadede Atlantik’in iki yakasında yapılan başarılı aske- deftedir. Amaç Osman- bir kere daha cumhuriyeti ihya et- le Cumhuriyet’in yeni yüzyılı bu. Ama Rusya’yı bir kutup olarak anlam- Avrupa’nın biraz daha kendi yoluna ri harekâtla önlenmiş lı’daki millet kavramını me, partilerin siyasetinin de üze- Bu çok yaşamsal ve tarihsel bir landıramıyoruz henüz. Çünkü bunu ta- gitme eğiliminde olacağını düşünü- olsa da PKK’nin Suri- geri getirmektir. Yoksa rine çıkarak yeni bir parantez aç- yerde” diye konuştu. şıyacak bir iktisadi gücü yok. Önemli yorum” dedi. l ANKARA ye kolu Fırat Nehri’nin hiçbir iktidar ülke sınırla- doğusunda özerk bir rının kevgire çevrilmesi- alanda kontrol sağla- ne izin vermez. mıştır. Bu oluşumu sa- Laiklik zaten şek- Etkisiz duruma dece ABD’nin desteği- len vardır ve ruhu öldü- MİT’ten Suriye’de ‘nokta atışı’ terör operasyonu ne bağlamak yetersiz- rülmüştür. Cumhuriyet getirildi dir. Onun etkisi kadar amorf bir hal almıştır. Aydın’ın Suriye’nin Hase- getirilen Aydın’ın, 2013’te Hatay’ın vermeye devam ediyoruz” ifadele- illi İstihbarat CB Erdoğan’ın Suri- Bilimin rehberliği bir ke- ke kentine bağlı Derbesi- Dörtyol ilçesi Akelma Yaylası’nda rine yer verildi. MTeşkilatı’nın (MİT), te- ye politikası da sonuç nara itilmiştir. ye ilçesinde olduğu belirle- köylülerin alıkonularak ölümle teh- İçişleri Bakanlığı ise rör örgütü PKK/YPG’nin üzerinde etkendir. İkisi Tehlike büyüktür. Bu nirken, “Silahlı terör örgü- dit edildikleri eylemde yer aldığı Diyarbakır’da terör örgütü PKK ile aynı hedefte birleşmiş- “Amude-Derbesiye eyalet tehlikeyi görenlerin ırk- tüne üye olma” suçundan öğrenildi. mücadele kapsamında “Abluka-1 tir: Esad rejimini yık- sorumlusu” olan Mehmet çılıkla suçlanması ise arandığı aktarıldı. Aydın’ın (Diyarbakır-Birlik/Şenlik) Jandarma mak... PYD bu saye- maksatlıdır. Hiç itibar Aydın’ı Suriye’nin Derbesi- 2005’te İran Kelareş kırsa- Barış Pınarı açıklaması Astsubay Kıdemli Çavuş Kadir Ay- de kendisine alan aça- edilmemelidir. Ülkenin ye ilçesinde nokta atışıy- lından örgüte katıldığı, bir Milli Savunma Bakanlığı da Ba- dın” Operasyonu’nun başlatıldığı- Mehmet Aydın bilmiştir. bekasına yönelik bu teh- la etkisiz duruma getirdi- dönem Tunceli kırsalında, nı bildirdi. Operasyonda, jandarma rış Pınarı Harekat bölgesinde ta- O halde neden didi dillendirmek vatan- ği bildirildi. 2010-2013 yıllarında Hatay Ama- ciz ateşi açan ve sızma girişiminde özel harekat (JÖH), polis özel hare- şikâyet ediliyor? Anla- severlik gereğidir. Güvenlik kaynaklarının ver- nos kırsalında, 2013’te Kobani’de kat (PÖH) ve jandarma komando bulunan 13 PKK/YPG’li teröristin yan anlıyor da işin bu İki sorunun ortak etki- diği bilgiye göre eylem ve faali- “alay sorumlusu” olduğu, 2015’te etkisiz duruma getirildiğini açıkla- timlerinden 650 personelden olu- boyutunu anlamayan si daha kötü gelişmelere yetleri nedeniyle MİT’in takibin- de Afrin’de “cephe sorumlusu” ola- dı. Bakanlıktan yapılan yazılı açık- şan 42 operasyonel timin görev al- geniş bir kesim, başka kapı aralayabilir... de olan “Kahraman Aydın/Roj- rak faaliyet gösterdiği belirtildi. lamada, “Teröristlerin taciz ve sal- dığı kaydedildi. van Van” kod adlı terörist Mehmet 2018’de “eyalet sorumluluğu”na dırı girişimlerine misliyle karşılık l ANKARA/Cumhuriyet