Katalog

28 MART 2022 PAZARTESİ EKONOMİ 11 Gıda fiyatlarında düşüş hayal olurken market raflarındaki alevler sönmüyor KDV indirimi de tutmadı Bloklar, kutuplar, 14 Şubat 2022 (KDV indirimli fiyatlar) Erdoğan’ın “1-2 ay içinde raflar düzelecek” sözünün ‘Soğuk Savaş’ ve üzerinden bir buçuk ay geçti, fiyatlar durdurulamadı. Ekonomistler, enerji ve taşıma maliyetlerine dikkat çekiyor. başka şeyler man dikkat küreselleş- ktidarın enflasyonla mücadele cesi 46.25 liraya satılırken bugün me geri çevrilebilir” korku- kapsamında gıda ürünlerinde yüzde 14’lük artışla 53.16 liraya “Asundan, “Küreselleşme bit- İKDV’yi yüzde 1’e indirmesinin satılıyor. KDV indirimi öncesi 13 ti” saptamasına geldik. Peki, “Bun- 27 Mart 2022 (Güncel fiyatlar) ve aynı oranda bir indirimi mar- lira 25 kuruşa satılan 1 kg’lık küp dan sonra ne?” “Bloklaşma”, “Yeni ketlerden de dilemesinin üzerin- şeker, indirimle birlikte 11 lira 17 Soğuk” olasılıkları ilgi çekiyor. Bence acele etmeyelim. den bir buçuk ay geçti. Ricayla ya- kuruşa düşmüştü. pılan indirimler birkaç Bugünkü satış fiyatı ise 15 lira Ukrayna krizi ve sonrası... lira ile sınırlı kalırken, 90 kuruş. 2 litrelik ayçiçeği yağı Bu köşede küreselleşmenin artık ge- ekonomistler artan gir- da aynı KDV indirimi öncesi 68 li- ride kaldığını birçok kez vurguladım. di maliyetleri nedeni ra 50 kuruş iken KDV indirimi ile Finansal kriz, ticaret savaşları, “teda- ile fiyatların artmaya 64 liraya düştü. Şu anki satış fiya- rik zincirlerini” yakına getirme çabaları, ALİ CAN devam edeceğini belirt- tı ise yüzde 45 artışla 93.90 lira ol- pandeminin yarattığı arz sorunları der- POlat mişler, KDV indirimle- du. İndirimden önce 42.50 liraya ken şimdi Rusya’nın Ukrayna’yı işgal rinin uygulanmasının ardından 16 satılan bir kilogramlık çay pake- ‘Fiyatlama davranışları bozuldu’ girişimi nihayet finans piyasalarının (ne- Şubat günü Cumhurbaşkanı Recep ti ise indirim sonrası 39.74 iken oliberal küreselleşmenin) zirvesindeki- arketlerdeki KDV indiriminin dev- dada atabileceği asıl adımları atmı- leri de ikna etmiş görünüyor. Tayyip Erdoğan ise “1-2 ay içinde şimdi 45.90 lira oldu. İndirim ön- Mletin gelirlerini ve marketlerin na- yor. Hâlâ şehre gıda getiren kamyon- Varlık yönetim şirketi rafların nasıl düzeleceğini görece- cesi 77.90 liraya satılan inek pey- kit dengesini bozmaktan başka bir işe lar üçüncü köprüye mecbur bırakılı- BlackRock’un CEO’su (10 triyon do- ğiz” demişti. niri de aradan geçen bir buçuk yaramadığını söyleyen Prof. Sadi Uzu- yor. Adam oradan gelirken taşıma ma- lar yönetiyor) Larry Fink, hisse sa- Aradan geçen bir buçuk ayda fi- ayda yüzde 28 artışla 99.90 lira noğlu ise “Bu hamle geldiğinde de ay- liyeti taşıdığı mal kadar etmiyor” dedi. hiplerine gönderdiği bir mektupta yatlardaki artış durulmadı. Fiyat- oldu. Yine aynı şekilde 13.95 li- nı şeyi söylemiştik. KDV indirimini fır- Maliyetleri azaltmak için daha temel- “Rusya’nın Ukrayna’yı işgali küresel- lardaki değişiklikleri yorumlayan raya satılan pirinç ise şu anda sata çevirip o oranda zam yapanlar ol- den adımlar atılması gerektiğini de be- leşmeye son verdi” saptamasını yap- ekonomistler, enflasyonla mücade- 14.45 liraya satılıyor. du satış fiyatlarına. Çünkü piyasalar- lirten Uzunoğlu şöyle konuştu: tıktan sonra “Rusya’yı yalnızlaştırma lenin bu gibi geçici dönemsel ön- daki fiyatlama davranışları bozuldu. “Kur sabitlenmeli, tedarik zinci- çabaları birçok açıdan ülkeleri bir ara- ‘Enflasyonu tetikliyorlar’ ya toplanmaya doğru itiyor” diyerek Asıl sorun da bu. Bizim bunu onarma- ri oluşturulmalı, akaryakıttaki ÖTV ve lemlerle olmayacağını vurgular- bir bloklaşma eğilimine işaret edi- mız uzun yıllar alacak. Maliyetler de KDV azaltılmalı, çiftçinin maliyeti dü- Enflasyonla mücadelenin bu gi- ken iktidarın enflasyonla mücade- yordu. Peterson Institute Başka- bir yandan sürekli artıyor ve devlet gı- şürülmeli.” bi geçici önlemlerle olamayacağı- leden vazgeçtiğini belirtiyor. nı Adam Posen’e göre “dünya eko- nı söyleyen Prof. Dr. Duran Bül- nomisi, kendini korumaya alan, öteki- Yüzde 45’i buldu bül, iktidarın enflasyonu önleme- larının nasıl düşmesini bekliyor- Bülbül, maliyetlerdeki ve vergilen- nin etkisini azaltmaya çalışan bloklara Her ay takip ettiğimiz bazı ürün- nin aksine tetikleyici politikalar sunuz? KDV indirimi yapıldığında dirmedeki bu artışın üreticileri ve bölünecek gibi görünüyor”. lerin fiyatlarını KDV indiriminin izlediğini belirtti. Raflardaki ar- da ‘Bu indirim sadece aracıları ve satıcıları kayıt dışına yönlendire- Küreselleşmeden sonra, hegemon- öncesindeki ve şimdiki fiyatlarıyla tışların devam edeceğini de akta- toptancıları kurtarır, üreticiye de ceğini de belirterek “Maliyet artış- ya mücadeleleri ortamında, yeni ku- tupların oluşmasını, bunların blokla- karşılaştırdık. Ne yazık ki indirim- ran Bülbül, “Siz köprü geçişlerine, tüketiciye de bir faydası olmaz’ de- ları bir yerden sonra herkesi kayıt ra dönüşmesini beklemek akla yakın. den sonra çok kısa süre düşük ka- elektriğe, akaryakıta ve vergile- miştik. Nitekim etiketlerin çok de- dışına itecektir. Özellikle enerjide Nitekim, ABD Devlet Başkanı Biden lan fiyatlar yeniden uçuşa geçmiş. re bu şekilde zamlar yapmaya de- ğil bir ay sonra geldiği duruma ba- bu maliyetler karşılanamaz duru- da ABD liderliğinde bir blok arzuladı- 225 gram dana sucuk indirim ön- vam ederken raflardaki ürün fiyat- kınca sonucu görüyorsunuz” dedi. ma geldi” diye konuştu. ğını daha Ukrayna savaşından önce “Demokrasiler ve otokrasiler” ayrımıy- la ortaya koymuştu. Biden, ABD’nin uluslararası sistem içindeki konumu- Rifat Hisarcıklıoğlu ve Nurten Öztürk 81 ildeki 365 oda ve borsa başkanına mektup yazdı nu korumayı bu tanımlamayı kullana- rak gerçekleştirmeyi deneyecekti. Uk- rayna savaşı, Biden için yeni olanaklar yarattı: “Batı, demokrasiler hiç bu ka- dar birlik olmamıştı” filan… Yanılmak- tan bıkmayan Fukuyama’ya göre de Artık hareket zamanı geldi “1989 ruhu canlandı”. İngiltere ve ABD medyası da bu zeitgeist’e (sözde za- manın ruhununa) dört elle sarıldı: Bu Kadın hakları ve cinsiyet hafta The Economist bu bloklaşma eğilimini “Demokrasiler ile otokrasiler eşitliği konusunda iş dünya- arasında bir ‘Yeni Soğuk Savaş’” ola- MeKtup ile sında farkındalık yaratmak rak betimlemeye çalışıyor ve hemen için harekete geçen Hisarcık- kimi diktatörlerle yapılması zorunlu it- ateşi ya Ktı K tifakları tartışmaya geçiyordu. lıoğlu ve Öztürk, en fazla ka- ABD ve Avrupa ülkelerinin peş n Nasıl bir değişim öngörüyorsunuz? dın istihdamı sağlayan üyele- peşe açıkladıkları yaptırımlar, Kadının gu¨cu¨, sadece kadınla - Ukrayna’ya silah yardımı, Ukrayna- ri ödüllendirecek. rın gelecegˆi ic¸in degˆil, du¨nyanın lı göçmenlere kucak açmaları, Avru- gelecegˆi ic¸in de kritik o¨neme sahip. Jale Özgentürk pa Birliği’nin Rusya ile enerji tedari- Ekonomide daha fazla kadının yer al- ki bağlarını keserek ABD’den sıvılaş- ması, daha kaliteli egˆ itim ve sagˆ lık ürkiye’de son nüfus sayımına gö- tırılmış doğalgaz alma kararı bu “Bir- sistemi, daha fazla kişi başı gelir, da- Tre nüfusun yüzde 49.9’u kadın. lik”, “Blok”, “Soğuk Savaş” görüntü- ha hızlı ve kapsayıcı ekonomik bu¨ yu¨ - sünü destekliyor. İstihdam edilenlerin içinde kadınla- me anlamına geliyor. Mektup ile ilk ateşi yaktık, tu¨ m u¨ yelere yazdıgˆ ımız rın oranı ise sadece yüzde 26.3. Bloklaşma zor, mektup ile desteklerini istedik. İnanı- Rakamlar gösteriyor, Türkiye’de yorum ki kasım ayında hepimizi şaşır- cinsiyet eşitliği ve kadının işgücüne ‘Yeni Soğuk Savaş’ da tacak sonuc¸ lar ile karşılaşacagˆ ız. katılımı konularında ciddi bir sorun Ancak bu zeitgeist’i satın almayanlar Nurten Öztürk Rifat Hisarcıklıoğlu da var. Siyasi analist, romancı Pankaj var. Türkiye Odalar ve Borsalar Birli- gereği olduğunu paylaştık. Bu kap- Pandeminin kadınları daha fazla gıları ortadan kaldıracağımızı düşü- Mishra, finans sitesi Bloomberg’de ği (TOBB) yaklaşık 1 milyon üyesiy- yayımlanan “Neden birçok ülke bu Ye- samda bir de ödül sistemi oluştur- etkilediği, kadınların işgücüne dön- nüyorum. Artık bir an önce aksiyona le en büyük iş örgütü. Üyelerinin bü- ni Soğuk Savaş’a katılmaya niyetli de- duk. “Türkiye’nin Girişimci Kadın mesinde azalma olacağı maalesef bir geçmeliyiz. Mış gibi yapmanın zama- yük bölümünü de küçük ve orta öl- ğil” başlıklı yorumunda, “Batı ülkele- Gücü” ödül töreninde “En çok ka- gerçek ama buna fırsat vermemeliyiz. nı geçti, artık hareket zamanı. çekli işletmeler oluşturuyor. rinin, dünyayı ve kendilerinin dünyayı dın istihdamını artıran şirket ödü- Rol modelleri daha çok öne çıkarma- TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklı- şekillendirme kapasitelerini yanlış oku- Mesleğin cinsiyeti yok lü” vereceğiz. Tüm oda ve borsalara lıyız, cesaret vermeliyiz. Maalesef ka- oğlu ile birliğin Kadın Girişimciler duklarını”, otokrasilerle ilişkilerine de- bağlı şirketlerde ciddi bir farkında- dına biçilen roller kadın istihdamının n TOBB ve Kadın Girişimciler ğinerek “Demokrasiler ittifakı” savının Kurulu’nun başkanı Nurten Öztürk, Kurulu çok büyük bir yaygınlığa lık oluşturacağız. artmamasında büyük etken. Algısal tutarsızlıklarını vurguluyor, Brezilya, kadınların iş gücünde etkin şekilde n Siz başarılı olmuş bir kadın gi- bakış ve kültürel olgular ne yazık ki sahip. Mektupta çok ilginç mesaj- Arjantin, Güney Afrika, Meksika, En- yer almadığı ülkelerin kalkınama- lar var. Nasıl tepkiler almaya baş- donezya, Hindistan, Türkiye gibi ülke- rişimcisiniz. Bu proje nasıl günde- kadınların önünde büyük engel. yacağı görüşüyle harekete geçti. Ge- lerin “tarafsız” kalmaya çalıştığına dik- me geldi? n TOBB Kadın Girişimciler Kuru- ladınız? çen hafta oda ve borsalara üyeleriy- kat çekiyordu. Irak, Suriye, Libya de- Hedefimiz mesleğin cinsiyeti ol- Ben duyarlı olduğum tüm konula- lu olarak bu değişim sürecinde ne- le paylaşmak üzere bu konuda des- neyleri varken, “Asya ve Latin Ameri- rı, eksiklik hissettiğim alanları iş ha- ler yapıyorsunuz? madığı algısının toplumsal düzey- tek isteyen bir mektup gönderildi. ka ülkeleri açısından ‘uluslararası hu- de benimsenmesini sağlamak, ka- yatında dile getirmeyi tercih ediyo- TOBB Kadın Girişimciler Kuru- Öztürk’le mektubu konuştuk: kukun ihlali’ savı da pek bir anlam taşı- rum. Şu an en çok önem verdiğim lu olarak Türkiye Sınai Kalkınma dınların çalışma hayatının her ala- mıyordu”. Onlara göre “ABD, derin bi- n TOBB iş dünyasında önemli bir nında fırsat eşitliği ilkesi çerçeve- konu kadın istihdamı ve toplumsal Bankası (TSKB) öncülüğünde, TE- çimde zayıflamış ve dengesiz bir sü- yere sahip. Anadolu’nun neredey- cinsiyet eşitliği. Çalışma yaşındaki PAV işbirliğinde hazırlanan “81 İlde sinde başarıyla var olabileceğini per güçtü”. se her ilçesinde örgütlü. Tüm üye- göstermek. Kadın işi, erkek işi diye Rusya’ya karşı kullanılan “eko- toplam nüfusun yarısını oluşturan Türkiye’nin Toplumsal Cinsiyet Eşit- lere ulaşacak bir mektup yazdınız. nomik silahların” dünya ekonomisi, kadınların etkin olarak katılamadı- liği Karnesi” bize yol haritası oldu. bir şey yoktur. Cinsiyeti öne çıka- Neyi hedefliyorsunuz? özellikle gelişmekte olan ülkelerin si- ran eski anlayış değişiyor, yetenek- ğı bir ekonomiden sağlıklı ve verimli Rapora göre Türkiye’nin en çok geli- Başkanımız Rifat Hisarcıklıoğlu yasi istikrarı üzerindeki olumsuz etki- bir büyüme beklenemez. şim göstermesi gereken alanın “üre- ler önem kazanıyor. Gayet olumlu ile iş dünyasına bir mektup yazdık. leri de ciddi bir hoşnutsuzluk kaynağı tepkiler alıyoruz. Yeni başladığımız n Yıllardır Türkiye’nin günde- tim faaliyetlerine katılım” olduğunu Kadın istihdamının önemini anlat- oluşturuyor. Dahası bu zorluklar bu minde kadın istihdamının artma- gördük. Karnedeki notları nasıl dü- “Sanayide Kadın Eli” projesi de bu- ülkeleri, ucuz ve kolay kredi kaynağı tık. Kadınların ekonomik yaşama nun en önemli kanıtı. Kütahya’da sı var ama gelişme yetersiz. Hat- zeltebiliriz diye çalışmalara başladık. olarak Çin’e doğru itiyor. daha fazla katılmaları, kalkınma ve ta pandemi de kadınları vurdu. Ne- Geliştirilen projeler ile kadınlara yö- başladı. Şu ana kadar 1683 kadını Financial Times’dan Edward Lu- büyümeden daha fazla pay almala- sanayide istihdam ettiler. ce de uyarıyor: “Batı, Ukrayna konu- den kaynaklanıyor bu? nelik algısal bakış ve kültürel önyar- rının sağlanmasının kalkınmışlığın sunda, dünyanın kendi yanında oldu- ğunu düşünmekte acele ediyor”. Bir- leşmiş Milletler’de yapılan oylamada Tekstilde rota Antalya’da kiralar Batı istediği kararı çıkardı, ama Luce, “çekimser kalan 35 ülkenin nüfusu- Amerika’ya kaydı inşaatçı ‘savaş farkı’ istiyor uçuşa geçti nun neredeyse dünya nüfusunun ya- rısını” oluşturduğuna işaret ediyordu. aha önce artan maliyetler nedeniyle Maliyetlerde salgının başından 2021 avaştan kaçan Rus ve Ukray- kdeniz Hazır Giyim ve Konfek- Suudi rejimi Çin’in Yuan ile ödeme Dkamu projelerinde fiyat farkı isteyen sonuna kadar yüzde 278’i bulan artışlar Snalıların etkisiyle Antalya’da ki- Asiyon İhracatçıları Birliği (AH- yapmasına olumlu bakarken Birleşik müteahhitleri şimdi de Ukrayna-Rusya sa- yaşandığını vurgulayan Eren, “Projelere ralarda fahiş artışlar oldu. Gazete KİB) Yönetim Kurulu Başkanı Gür- Arap Emirliği Beşşar Esad’ı misafir vaşı vurdu. Savaş nedeniyle hammadde geçen yılın sadece son 6 ayı için ve yüz- Duvar’ın haberine göre, Antalya’da kan Tekin, Rusya-Ukrayna savaşı ediyor; İsrail, Rusya karşısında kesin ithalatında zorlandıklarını ve fiyatların de 3 ila 5 arasında değişen ilave fiyat ev fiyatlarında fahiş dalgalanma- bir tutum almaktan kaçınıyor. Batı’nın nedeniyle Amerika pazarına ağır- arttığını belirten Türkiye Müteahhitler farkı tanınması yaralara merhem lar olduğunu söyleyen Antalya Em- göçmenler konusundaki çifte stan- lık vermeye başladıklarını söyledi. Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, ka- olamadı. Üstelik fiyat artışları kur- lak Komisyoncuları Odası Başka- dardı da dikkatlerden kaçmıyor. Savaş nedeniyle Rusya’da 32 mar- mu projelerinin durma noktasına gel- daki gelişmeler ve savaşla son de- nı İsmail Çağlar, “Talep edilen kira Yeni “Soğuk Savaş” için inandırıcı ka, 655 mağaza ve 2 bin 556 sa- diğini açıkladı. Mevcut şartlarda ka- rece kritik bir hal aldı” dedi. bedelleri bir anda öyle hızlı arttı ki bir ideolojik kamplaşma yaratmak da tış noktasının, Ukrayna’da ise 29 olanaksız. Dün kapitalizm- sosyalizm mu projelerinin yürütülmesinin imkan- Eren kamu müteahhitlerine emlakçılar ne yapacağını şaşırdı. marka, 267 mağaza ve 180 satış karşıtlığı işlevseldi. Bugün herkes ka- sız hale geldiğini belirten Eren, pro- hiç başlamamış veya yüz- Acil müdahale şart” dedi. Emlakçı- noktasının kapandığını söyleyen pitalist, dahası Çin ve Rusya kapita- jeler için sözleşmelerin sonuna ka- de 50’den az ilerlemiş işler lar 20 bin liraya ev bulamayan Uk- Tekin, “Gümrük vergileri anlamın- list dünya ekonomisinin işleyişi açı- dar uygulanacağı dinamik fiyat far- için şartsız tasfiye hakkı raynalıların olduğunu belirterek da bir mutabakat sağlanabilirse sından (mineraller, enerji finans, pa- kı düzenlemesi yapılmasının ve tanınması gerektiğini de “Eşyalı daireler karaborsada” di- Amerika’ya ihracatta ciddi bir artış zar) yalıtılması olanaksız toplumlar. tasfiye hakkı tanınmasının gerekli söyledi. l ANKARA/Cum- yor. l Ekonomi Servisi olacak” dedi. l Ekonomi Servisi Erdal Eren olduğunu kaydetti. huriyet