Katalog

26 ARALIK 2022 PAZARTESİ EKONOMİ 11 Yılbaşını evde geçirmek 2 bin 500 TL, dışarda geçirmek kişi başı en az 1000 TL’den başlayacak Cep yakan kutlama Belirsiz zamanlar- huzursuz yaşamlar-3 arih, Financial Times editörlerinden Gıda enflasyonu ile bir yılda yüzde 102.5 artan Gillian Tett’in bir yazısında vurgula- fiyatlar yılbaşı eğlencesini de vurdu. 10 kişiden 8’i Tdığı gibi, tarih yine “istikrarın kural değil istisna olduğunu” söylüyor. yılbaşını evde geçireceğini söylüyor. Eğlence mekânı Şu sıralarda gündemde olan “stagflas- yon” sözcüğü ilk kez 1970’li yıllarda du- işletmecileri orta sınıfın da eve çekildiğini söylüyor. yuldu. Ancak o zaman, kapitalist uygar- lık yaklaşık 35 yıl sürecek “yönü ve temel ir yılda yüzde 102.5 artan gı- pet ise yüzde 111 zamla 325 liraya özellikleri belli” olduğuna inanılan bir dö- da enflasyonu, yurttaşın yıl- satılıyor. Fiyatı artan sepetin içeri- neme giriyordu. Bbaşı eğlencesini de vurdu. Eğ- ği de maliyeti düşürmek için ucuz Pahalılık merdiven Bu dönemde “piyasa serbestleşir- lence mekânlarında ye- markalardan oluşuyor. ken bireysel özgürlükler giderek ge- altına itti me içmenin faturası bir lişecekti”, sonra, “Küreselleşme dün- Evde eğlence de zor Yılbaşı öncesi yurttaşlara uyarılarda yılda yüzde 100’e varan ya ekonomisini bütünleştirecekti. Ar- bulunan TESK Başkanı Bendevi Palandöken, oranda zamlanırken, Evde sofra kurmanın toplam ma- tık demokrasi, insan hakları ve kül- “Enflasyonla artan fiyatlar merdiven altı türlerin kaynaşma dönemi başlamış- liyeti ise yüzde 150’nin üstün- maliyeti bin-15 bin lira ALI CAN fırsatçılarına yaradı. Vatandaşın uygun tı”. “Küreselleşme sayesinde finan- arasında değişiyor. Mar- de zamlandı. Geçtiğimiz yıl 88 li- POLAT fiyatlı ürünlere yönelmesi sahte, hileli ve kalitesiz sal riskler yayılarak zayıflıyordu”. “Ka- ra olan 1 kg olan antep fıstığı bu ketlerde satışa çıkan yıl- ürünleri artırdı. Vatandaşı esnaftan alışveriş pitalizmin bu aşamasında”, “enflasyon başı paketleri yüzde 117 artarken yıl, yüzde 178 zamla 241 liraya çık- “EĞLENCEYI yapmaya davet ediyorum” dedi. ve iş çevirimler geride kalmıştı” artık tı. Geçtiğimiz yıl 145 liraya satılan evde ortalama bir yılbaşı sofra- “büyük moderasyon dönemindeydik”: UNUTTUK, KOMBI Lükste sorun yok sı hazırlamanın maliyeti ise 2 bin 70’lik rakı bu yıl yüzde 175 zamla Yalnızca beş yıllık değil, 50 yıllık planlar 400 liradan satışa sunuluyor. Yine yapılabilirdi. Bu itikat 2008 yılına kadar 500 TL’yi buluyor. Eğlence mekânlarında fiyatların AÇAMIYORUZ” sürdü. Ondan sonra “başka bir şey” … Ekonomik krizin pençesinde ge- aynı şekilde 43 liraya satılan 1 kg yüzde 50 ile 80 arasında arttığını be- Davos 2008 zirvesinde, genel toplan- bütün hindi ise yüzde 130 zamla çen bir yılın ardından yurttaş ye- lirten Turizm Restoran Yatırımcıla- NEDA YUSUFI tıda sahneye fırlayan bir işadamı, öfkey- ni yıla da geçim derdiyle giriyor. 99 liraya satılıyor. Mezeler de dahil rı ve Gastronomi İşletmeleri Derneği le, “Hani piyasalar kendi kendine den- edildiğinde 4 kişi için alkollü bir urttaşlar evlerde toplanmanın bi- Avansas tarafından yapılan bir Başkanı Kaya Demirer, “Evde geçi- geye gelecekti” diye soruyor, “Krizin so- Yle imkânsız hale geldiğini belir- araştırmaya göre bu yıl 10 çalışan- masanın maliyeti, en ucuz ürünler- ren insanları anlıyoruz, fiyatlar ger- rumlusu kim” diyordu. Finansal piyasalar- tiyorlar. Murat Timur, “Her şeyin fi- le bile, 2 bin 500 lirayı geçiyor. dan 8’i yılbaşını evde geçirecek. çekten yüksek. Ama mekânların ma- da “Guru” filan gibi lakaplarla anılan Fed yatı geçen yıla göre yüzde 300-400 başkanı Greenspan, Kongre Soruşturma Çünkü enflasyon nedeniyle alım liyetleri de malum. Genelde işletme- artmış gibi hissediyoruz. Evde bir Mekânlar ulaşılmaz Komisyonu’na ifade verirken “dünya gö- gücü düşen yurttaşın kutlama ya- cilerimiz yılbaşında fiyat endişesi ol- tavuk yapıp kuruyemiş almak bi- rüşünü yeniden gözden geçirmek zo- Mekanlarda eğlencede ise fiyat- pacak ekonomik gücü kalmadı. masın diye fix menü yapıyor. Misa- le imkânsız. Mekânlarda zaten ki- runda kaldığını” söyleyecekti. Greens- lar yüzde 80’e varan oranlarda art- Biz de yılbaşı kutlamasının mali- firler için de uygun oluyor” diyor. şi başı 1000 TL’yi gözden çıkarma- pan, “İşte tam da bu nedenle ben de şo- tı. Kadıköy’de geçtiğimiz yıl yılba- yetini araştırdık. Her yıl geleneksel İTO Restoran ve Yiyecek İçecek nız lazım. Yılbaşı gecesi yatıp uyuya- ke oldum, 40 yıldır peşinden gittiğim şı akşamı için fix menüsü 650 li- olarak marketlerin evde eğlenmek Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı ideolojide bir hata buldum” diyordu. cağız” diyor. Geçen yıl pandemi se- ra olan bir şarap evi bu yıl aynı me- isteyen yurttaş için satışa sundu- Ebru Koralı ise şunları söylüyor: Gerçek dünya ideolojisine uymamış! bebiyle evden çıkamadığını söyle- nü için 1250 TL talep ediyor. Çiçek Şimdi gündem: “Jeopolik”, “Küreselleş- ğu eğlence sepetlerinin durumuy- “Fiyatlar maalesef çok arttı. Ka- yen Ezgi G. ise “Bu sene de fiyatlar- me çözülüyor”, “uzun durgunluk” ve ni- Pasajı’nda ise 420 lira olan benzer dan dolayı evdeyim. İnsanlarla bulu- la başladık. Sepetlerin hem fiya- sım ve aralıkta tüm restoranlarda iş- hayet yine stagflasyon. Ancak bu kez bir bir fix menü bu yıl 800 liradan sa- şamayınca da kutlamanın bir anlamı tı arttı ve hem de içeriği azaldı. Al- ler düştü, paket servis de azaldı. Yıl- “büyük moderasyon” beklentisi yok. Tüm kalmıyor” diye konuşuyor. tılıyor. Bu fiyatlar lüks kategoriye kollü ürünlerin kampanyalara da- başı için de talep azaldı. Lüks işlet- bunlar yetmezmiş gibi, “sığınmacılar krizi”, Dila A. ise şunları söylüyor: “İn- geçtiğinde ise 4 bin 750 liradan baş- hil olması yasaklandığı için bu pa- melerde sorun yok ama sabit gelir- “süreç olarak faşizm”; süper zenginlerle, sanların çıkıp eğlenmesi gereken bir layıp 10 bin liranın üzerine kadar çı- ketlerde alkol bulunmuyor. Ancak li ve beyaz yakalılar kutlama talebi- sefil yoksullarla, açlarla belirsizlik, huzur- günde eve tıkılmak zorunda olmala- kıyor. En ucuz mekânda 4 kişinin suzluk derinleşmeye devam ediyor, “De- geçtiğimiz yıl 99 liraya satılan or- ni kıstı. Eskiden yılbaşında sınırsız rı çok kötü. Bunu hak etmiyoruz. Ev- mokrasi yalnızca bir an mıydı” sorusu yılbaşı eğlencesi yol masrafları hariç ta boy paket bu yıl yüzde 117 zam- içki gibi seçenekler olurdu menüler- de kombi açmıyoruz fatura gelme- yine güncel. Pandemi bunların üstüne gel- 3 bin 200 lira tutuyor. Bu da asgari la 215 liraya çıkmış. Yine aynı şe- de maalesef restoranlar bu cömertli- sin diye. Eğlenceye ayıracak bütçe- di, “izleme gözetleme kapitalizmini” devle- ücretin yüzde 58’ine tekabül ediyor. kilde 154 liraya satılan orta boy se- ği gösteremiyorlar artık.” miz de psikolojimiz de yok.” tin yasak koyucu gücünü yeniden bilinçle- re çıkardı. Bu resme iklim krizi karşısındaki iktidarsızlığı ekleyince karşımıza “Huzursuz yaşamlar”, korku ve keder geliyor. TÜRK-İŞ GENEL SEKRETERİ PEVRUL KAVLAK ASGARİ ÜCRETİN İÇLERİNE SİNMEDİĞİNİ AÇIKLADI Seçkinler de huzursuz halk da. Gillian Tett, şirket müdürleri arasında yapılan araştırmaların, belirsizliklerden, plan yapma, teknolojik gelişmeye ayak uydurma zorluğundan kaynaklanan hu- Vergi adaleti için meydanlara çıkarız zursuzlukların yaygın olduğunu gösterdi- ğini yazıyor. Daha önce de aktardığım gi- bi (31 Ekim), dünya halklarının, çoğunlu- ürkiye İşçi Sendikaları Konfe- ğa uyarak o masadan kalktık” dedi. ğu mutsuz, kendilerini kederli, sancılı ya- EMEKLI BAKANLIK KAPISINDA Tderasyonu (Türk-İş) Genel Sek- Emekçilerin derdine derman ol- şamlara hapsolmuş hissediyor. reteri ve Türk Metal Sendikası Ge- mayan, onları yoksullukla buluştu- Birleşmiş Milletler İnsani Gelişme “2022 yılı kâbus gibi geçti, pandemiyi ALI CAN POLAT nel Başkanı Pevrul Kavlak, zorlu bir ran böyle bir rakamın altına imza at- Raporu’nda iki çarpıcı grafik var. Birinci- bile mumla arattı” diyen Ergün, “Emek- mücadele vermelerine rağmen açık- madıklarını belirten Kavlak, şunla- sinde, gelişmiş ülke halkları arasında dün- sgari ücretin temmuz ayına göre liler gerçekten çok zor durumda. Biz yanın durumuna ilişkin olumsuz görüşleri lanan asgari ücretin içlerine sinme- rı söyledi: Ayüzde 54, geçtiğimiz yıla göre yüzde yüzdeli zamların zengin fakir arasında- betimleyen eğrilerin 1900-1980 arasından diğini açıkladı. Kavlak, “Vergi dü- l Türkiye’de ücretli çalışanlar üze- 100 artırılmasının ardından gözler diğer ki makası daha da açtığını biliyoruz. Bu düşük düzeyde dalgalandıktan sonra tır- zenlemesi yapılmazsa işçiyi mey- rinde ağır vergi yükü var. Eskiden ücretlere çevrildi. Memur ve emekli- nedenle insanlık onuruna yakışır seyya- manmaya başladığını, 2000’li yıllarda hız- ler maaşlarına gelecek zammı bekliyor. danlara çağırırız” dedi. ücretliler sabit gelirli olarak anılırdı. nen zam istiyoruz” dedi. landığını, “büyük resesyonla” birlikte ivme Yüzdeli zamların haksızlık olduğunu be- Taleplerini bakanlığa aktarmak için Bugün azalan gelirliyiz. kazandığını görüyoruz (s.31). İkinci gra- lirten emekliler seyyanen zam istiyor. Canımıza tak etti girişimlerde bulunduklarını da söyleyen l Masada hepimizin canını ya- fik küresel İnsani Gelişme İndeksini ser- İktidarın 20 yılında asgaru ücret ile Ergün, henüz bir dönüş alamadıklarını Türk Metal’ın Eskişehir Şubesi kan vergi oranları ile ilgili değişik- giliyor (S.29). Bu indeksin eğrisi 1900’dan emekli maaşları arasında uçurumun belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: “Ba- bu yana sürekli tırmanırken son iki yılda, Olağan Genel Kurulu’na katılan Pev- lik de talep etmiştik. Bu adaletsiz- oluştuğunu belirten Türkiye Emek- kanlığın kapısını aşındıracağız. Oradan tarihinde ilk kez kırılarak düşmeye başla- rul Kavlak, yeni asgari ücretin 8 bin liği giderin, yeter artık canımıza liler Derneği Başkanı Kazım Ergün, alacağımız aksiyona göre eyleme geç- mış. Rapor, bütün ülkelerin halkları ara- 500 lira olarak açıklandığını hatır- tak etti dedik. “2002’de net asgari ücret 184 liray- meyi de planlıyoruz. Önce resmi kurum- sında, yaşama ilişkin güvensizlik algısı- lattı. Masada olmamalarının ne- l Adil bir vergi düzeni ge- ken, en düşük emekli aylığı 252 liray- lara halimizi anlatmak istiyoruz. Res- nın, olumsuz duyguların, gelir skalasının denini “İçimize sinen bir rakam lene kadar her kapıyı çalaca- dı. Yani en düşük emekli aylığı bile as- mi enflasyon rakamlarının gerçeği yan- en üst yüzde 10’u hariç, sınıf ve gelir fark- olursa kararı imzalayacağız. Ol- ğız, ilgili herkese gideceğiz. gari ücretin üzerindeydi” dedi. Bugün larına karşın arttığını da gösteriyor. Rapo- sıtmamakla birlikte her ay artmaya de- mazsa, hiç kuşkunuz olmasın o ra göre stres, bu kesimlerde, eğitim fark- Ne gerekiyorsa yapacağız. asgari ücret 8 bin 506 TL olurken en vam ettiğini biliyoruz. Emekliler açlık sı- larından bağımsız olarak 2010’dan bu ya- masadan kalkacağız demiş- düşük emekli aylığının 3 bin 500 TL ol- Bunlar da yetmezse ne yapa- nırının altında çok kötü şartlarda ayak- na güçlü bir artış eğilimi sergiliyor (s.33). duğunu hatırlatan Kazım Ergün, en dü- ta kalmaya çalışıyor. Bu ülkeye yıllarca tim. Milyonların omu- cağız biliyor musunuz? Nasıl sergilemesin kimse, daha özgür, de- şük maaşın asgari ücret seviyesine çı- emek vermiş insanlar olarak en azından zumuza yükle- Pevrul Sizi meydanlara mokratik huzurlu bir kapitalizm vaat etme- Kavlak karılması gerektiğini bildirdi. asgari ücreti hak ediyoruz.” diği sorumlulu- çağıracağız.” ye, beklemeye cesaret edemiyor... Korku, umutsuzluk, müstehcen ser- vet kutuplaşması, faşizmin iklimine ilişkin- CHP’Lİ AHMET AKIN: Yurttaş fiyatı bir yılda yüzde 100 artan kış lastiğini kullanması zorunlu olsa da alamıyor dir, demokrasinin değil. Ancak, bu durum- dan çıkış kapısının anahtarı yeniden ıs- ‘Asgari ücret rarla haklarını aramaya başlayan işçilerin, sendikaların elinde olabilir! Anahtara uy- enerji gun deliği bulmak da sosyalistlerin göre- vi. Sağ-sol liberallerden, sosyal demokrat Kriz kış lastiğini de vurdu faturalarına taklidi yapanlardan hayır yok! tomobil alma hayalini kaybeden gidecek’ Oyurttaş, maliyet nedeniyle kul- lanmayı da bırakacak. Vergilerden KISA... KISA... KISA... SEFA UYAR bakıma ciddi masraflarla karşı kar- n Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından HP Genel Başkan Yardımcı- şıya olan yurttaşın derdi şimdi de 1 yapılan düzenlemelerle e-Devlet üzerinden Csı Ahmet Akın, 2023’te uygu- Aralık’tan itibaren kullanılması zo- ücretsiz yapılabilen gelecek yıla ilişkin Çift- lanacak asgari ücretin belirlen- runlu olan kış lastiği. Fiyatları bir çi Kayıt Sistemi (ÇKS) başvuruları 31 Aralık mesinin ardından aylık enerji yılda yüzde 100 artan 4 lastiği alabil- 2022’de son bulacak. giderleri üzerinden çalışma yap- mek için en az 10 bin TL gerekiyor. n Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) Genel tı. Akın, 2023’te hiç zam gelme- Müdürü Dr. Ekrem Arıkan, yılbaşından bu Hava ve yol koşullarından dolayı yana borsa ile tanışan 1 milyon 200 bin ya- se bile asgari elektrik tüketimi trafik kazalarının en yoğun yaşan- tırımcının ortalama portföy büyüklüğünün ve ısınma amacıyla kullanılan dığı mevsim olan kış aylarında araç- 100 bin lira civarında olduğunu söyledi. Arı- doğalgazın aylık faturasının 2 lara kış lastiği takmak zorunlu. 1 kan, “Bugünlerde ise 3 milyon 580 bin hisse bin 133 lira olacağına işaret ede- Aralık’ta başlayan zorunluluk 1 Ni- senedi piyasasına doğrudan yatırım yapan rek, “Başka bir deyişle 2023 yı- san 2023’te sona erecek. Kurala uy- di yetersizlikten dolayı alamadığı- talebin az olduğunu söyleyerek “Kış yatırımcı var. 1 milyon 207 bin yatırımcının lı asgari ücretinin 4’te 1’i iki te- mayan araçların sürücülerine 1152 nı berlitiyor. Gül, “Hava eksinin altı- lastiği bir zorunluluk ama vatan- 179 bini aralıkta gelmiş ki bu da çok önem- mel faturaya gidecek” dedi. Av- lira ceza kesilecek. Yılbaşından iti- na indiği zaman kış lastikleri hayati daş alamıyor. Bu durum da kazala- li bir sayı” dedi. rupa İstatistik Ofisi (Eurostat) baren kış lastiği takmamanın cezası öneme sahip bu yüzden vatandaşlar ra davetiye çıkarıyor” diyor. Gök, kış n Eskişehir‘de son 1 haftada metreka- Avrupa bölgesinde enerji fatura- yeniden değerlendirme oranıyla ge- kış lastiğini takmak zorunda. Ancak lastiği alırken lastiğin doğru ebatta reye toplam 1.6 kilogram yağış düşerken, larının yüzde 25’ini bulması du- lecek zamla birlikte yüzde 123 arta- mevsim normallerinin çok altındaki yağış pahalılıktan lastik de alınamıyor. olup olmadığına, lastiğin markasına nedeniyle çiftçilerde kuraklık endişesi baş- rumunda enerji yoksulluğu tanı- rak 2 bin 568 TL olacak. Oto bakım servislerine başvurularda dikkat edilmesi gerektiğine de dik- ladı. Tepebaşı Ziraat Odası Başkanı Süley- mı yapıldığını vurgulayan Akın, Kış lastiklerinin fiyatı ise geçen yı- bu yıl düşüş var. Daha az müşteri ge- kat çekiyor. Araçların kışlık bakımı- man Buluşan, “Aralık’ta 4 mevsimi yaşadık. “2023 yılı için belirlenen asgari la göre yaklaşık iki kat zamlandı. Ge- liyor. Lastik takılmadığı zaman kaza- nın da mutlaka yapılması gerektiğini Yağışların olmaması nedeniyle ektiğimiz ar- ücret de vatandaşın enerji yok- çen yıl 1320 TL den satılan ortalama lar meydana geliyor. Vatandaşlar kış söyleyen Gök, “Kışlık bakımlarında pa ve buğday çimlenemiyor ve daha acısı sulluğuna mahkûm edildiğini bir lastik bu yıl 2 bin 600 TL. Aracı- lastiklerini mutlaka takmalı” diyor. radyatör sistemindeki suyun donma- nadasa bırakılan, sürülmesi gereken yerler gösteriyor. İktidar, 2023 yılı için nın dört tekeri için kış lastiği alan ması için antifriz kullanılmalı. Kışlık aşırı kuraklıktan dolayı sürülemiyor” dedi. Araç bakımı da önemli belirlediği tutarla asgari ücret- bir sürücü bunun için 10 bin liraya bakım kapsamında lastik havalarına, n Yerli transformatör ve anahtarlama lilere ısınmak için ‘Kombiyi ka- yakın ücret ödemek zorunda kalıyor. Oto tamir bakım servisi ustası Mu- radyatördeki antifriz miktarına, ya- ürünleri üreticisi Astor Enerji’nin halka arz pat, battaniyeye sarıl’ diyor” di- Tamir bakım servisi ustası Ömer hammet Ali Gök de maddi yetersiz- ğına, suyuna bakılması lazım” uyarı- başvurusu Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ye konuştu. l ANKARA Gül, vatandaş kış lastiklerini mad- liklerden dolayı kış lastiğine bu yıl tarafından onaylandı. larını da yapıyor. l İSTANBUL