Katalog

25 ARALIK 2022 PAZAR EKONOMİ 9 ‘8 bin 507 lira’yla ilgili tartışmalar çalışma bakanının açıklamalarıyla büyüdü Bilgin Türk-İş’e yüklendi Bu yara bandı tutmaz Bazı sendikaların “asgari ücrette 8 bin lirayı geçmeyin” de- mekçilerde açılan yara derinde, il- diğini anlatan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bil- tihap kurutulmadan bu yara ban- gin, açlık sınırı araştırmasını ise bilim dışı olarak niteledi. Edı iş görmez. Neden yazıma böy- le bir giriş yaptığımı açıklamaya çalı- alışma ve Sosyal Güvenlik Ba- Ankara’da 15 marketten alınan fi- şayım: Asgari ücret 1 Ocak 2023’ten kanı Vedat Bilgin, önceki ge- yatla, Türkiye’nin açlık sınırı algısı- itibaren geçerli olmak üzere, yüzde Ç ce yeni asgari ücretten açlık- nı yönetmek nasıl bir sorumsuzluk- 54.65 oranında artırılarak net 8 bin 506 lira olarak açıklandı ancak bu rakam, yoksulluk sınırı araştırmalarına, tur? Bunu şiddetle reddediyorum. Türk-İş tarafından kasım ayında dört EYT’den ücretlerin vergilendiril- n Vergi dilimleri: Hazine ve Ma- kişilik bir aile için açıklanan 7 bin 787 mesine kadar bir dizi konuda tatış- liye Bakanlığı’nın süren çalışma- liralık açlık sınırını sadece 720 lira aşa- ma yaratan açıklamalar yaptı. Ha- sı, çalışanları çok rahatlatacak. Ya- bildi. Aynı araştırmaya göre dört kişi- bertürk televizyonuna çıkan Bil- ni “ocak ayında aldığımız maaşı ni- lik bir ailenin yoksulluk sınırı 25 bin 364 gin, bu kapsamda özellikle “masa- ye ağustosta alamıyoruz” eleştirisi- lira, kasım ayındaki mutfak enflasyo- dan kalkan” Türk-İş’e yüklenirken, ni cevaplayacak bir düzenleme. nunun ise yüzde 137.38 olduğu açık- MİNİ DÜZELTME! bu örgütten doğrudan bir açıkla- n En düşük maaş: En düşük emek- landı. TÜİK’in marifetli enflasyon ra- Çalışma Bakanı Vedat Bilgin, dün yazılı duyuruyla gündeme düşen sözlerinin bir kamının (TÜFE) bile yıl sonunda yüzde ma yapılmasa da tepkiler yükseldi. li maaşı (3 bin 500 TL) alanların sayı- kısmına açıklık getirdi: “Araştırmalardan bize gelen bilgilere göre bazı küçük sendi- 70’in üzerinde olacağı anlaşılıyor. Ayrı- Bilgin’in açıklamaları özetle şöyle: sı 500 bin civarında. Bunların gelirle- kaların, 8 bin TL’nin üzerinde yapılacak bir asgari ücret tespitinden endişe duydukları ca açıklanan asgari ücretin 1 Ocak’tan n 8 bin lira: Asgari ücretle ilgili rini yeniden ele alarak düzelteceğiz. görülmüştür. Özel sektörde yaşanan bu sorunların farkındayız ve bunun aşılması için itibaren geçerli olacağını dikkate alır- işçi sendikaları başkanlarının talep- Önceki yöntemimiz seyyanen zamdı. sendikalarımızı güçlendirmek üzere bazı adımlar atmak gerektiğinin bilincindeyiz.” sak (şubatta ödenecek), bu asgari üc- lerini aldım. Gelen en önemli şey şu. Muhtemelen bu defa da benzeri olur. retin ocak ayı için tespit edilecek açlık Dediler ki, “Siz, 8 bin liranın ne ka- Yukarıdakilere de enflasyon farkını sınırının da altında kalacağını söyleye- dar üzerinde asgari ücret verirseniz dikkate alan bir düzenleme yapılır. bilirim. Aynı olumsuz durumun, ocakta Resmi olmayan eski danışman biz o kadar zor durumda kalırız.” n EYT ve yaş: Teknik çalışma- açıklanacak memur ve emekli maaşla- rında da oluşacağı anlaşılıyor. Tam rakamı söylemeyeyim ama “8 ları tamamlanmadı. Ancak 8 Ey- ra göre doğru. Türk-İş’te asgari ücret tek- MUSTAFA ÇAKIR Bu noktada enflasyon oranında- binin çok üzerine çıkmayın” dedi- lül 1999’dan önce işe girmemişsen lifi belirlenmeden önce yapılan Başkanlar ki düşüşle ilgili yaratılan kafa karışıklı- ler. Neden? “Çünkü bizim toplu söz- ne kadar borçlanırsan borçlan ol- alışma Bakanı Vedat Bilgin’in açıkla- Kurulu toplantısında genelde 8 bin 500-9 ğına da açıklık getirmekte yarar görü- leşmelerde aldığımız ücreti aşmanı- maz. EYT, bu tarih öncesi işe baş- Çmaları Türk-İş’te rahatsızlık yarattı. bin 500 lira arasında rakamlar dile getiril- yorum: Ekim ayında yüzde 85.51 olan Kulislerde öncelikle, Türk-İş’in “açlık- mişti. Ancak “8 bin lira olsun” diyen sen- zı istemiyoruz, o zaman sendikalar lamayı zorunlu kılıyor. Dünyanın yıllık enflasyon oranı (TÜFE), kasımda yoksulluk” araştırmasını 35 yıldır yaptı- dika başkanlarının da olduğu biliniyor. Ay- fonksiyonsuz hale gelirler.” neresinde olursanız olun bu böy- yüzde 84.39’a düştü, bu rakam aralık ğına dikkat çekilirken bakanın bir dönem rıca bu toplantıda 9 bin 500 liranın üzerin- n Açlık-yoksulluk: Rahmetli Ke- le. Yaş sınırı ise “evet” ya da “ha- ve ocak 2023’te de düşmeye devam resmi olmasa da Türk-İş’e genel başkan de rakam telaffuz edilmediğine de dikkat mal Tahir’in “yürür gezer yalan- yır” diye yanıt verilecek bir konu edecek. Ancak bu durum fiyatların başdanışmanı olarak gelip gittiğine işa- çekildi. Sendikaların temel kaygısının ba- düşeceği anlamına gelmiyor. Çünkü lar” diye bir tabiri var. Birisi bir değil. Bu aya kadar yaklaşık sayı, 1 ret edildi. Bu kapsamda da Bilgin’in o dö- kanın da açıkladığı gibi asgari ücretin top- 2021’inin aralık ayında yüzde 13.58, şey söylüyor, ondan sonra da o tek- milyon 900 bin kişi. Ocak ayında 2 nemlerde Türkiye’nin en eski araştırma- lusözleşme ile belirlenen rakamların üzeri- 2022’nin ocak ayında yüzde ise 11.10 rar edile edile doğruymuş gibi al- milyon civarında veya biraz geçer. ları arasında yer alan çalışmayı eleştir- ne çıkacağı, bu durumda sendikaların hiç- olan aylık enflasyon oranlarının bu gılanıyor. Açlık ve yoksulluk araş- Prim günü sayısı ve hizmet yılı sü- mediğine yönelik atıflar yapıldı. bir anlamının kalmayacağı şeklinde oldu- sefer yüzde 2 veya yüzde 3 civarın- tırmalarının içinde ciddi olanlar resi şartlarına uyanların sayısı bu. Öte yandan Bilgin’in “8 bin liranın üze- ğu belirtildi. Bu durumda aidat ödememek da artması bekleniyor. Buna göre son var ama kamuoyunu belirleyen dü- Eğer hiçbir yaş sınırı olmazsa bun- rine çıkmayın” diyen sendikalar oldu- için sendikalardan istifaların da olabilece- 12 ayı kapsayan yıllık enflasyon ora- ğu açıklaması ise kulislerde konuşulanla- ğine dikkat çekildi. l ANKARA zeyde ortaya çıkanlar bilim dışıdır. lar kapsama giriyor. l ANKARA nı matematiksel olarak düşmüş görü- necek ama mal ve hizmetlerin fiyatları yüzde 2 ya da yüzde 3 de olsa artma- ya devam edecektir. Türkiye’de yoksulluk En çok Urfalılar ‘ev işiyle meşgul’ derinleşmeye devam ediyor ÜİK’in yeni yayımladığı “Nü- mayan nüfusu oluşturuyor. Bu kap- dınlar arasında ev işiyle meşgul olan- Kaldı ki son aylardaki aylık fiyat dü- Tfus ve Konut Sayımı, 2021” rapo- samda 9 milyon 853 bin kadın ise ev ların en yüksek olduğu bölge yüzde şüşlerinin önemli bir kısmı geniş halk ru, Türkiye’nin “erkek egemen” ya- işiyle meşgul. Ayrıca Temmuz-Eylül 68.1 ile içinde Şanlıurfa, Diyarbakır’ı kesimlerinin giderek daha fazla yok- pısı ve iktidarını ortaya koyan ve- 2022 dönemi verilerine göre bu sayı barındıran “TRC2”. Bu şehirde işgü- sullaşmasından yani talep daralma- rilerle dolu. Bunların en ilginçle- 10 milyon 172 bin kişi. cüne dahil olmayan 1 milyon 49 bin sından kaynaklanıyor. DİSK’in yaptır- rinden biri işgücü kapsamında yer kadının 715 bini ev işiyle meşgul. Ev dığı araştırmaya göre; Türkiye’de ça- İstanbul’da yüzde 43.9 alan “ev işiyle meşgul” kişilerle ilgi- işiyle en az meşgul kadınlar ise yüz- lışanların yarısı asgari ücret civarın- Bölgesel veriler içerdiği için yeni- li. TÜİK’e göre işgücüne dahil olma- de 27.1 ile Antalya, Isparta, Burdur’u da bir ücret alıyor. Çalışan kadınların den 2021’e dönersek ev işiyle meş- yanlar kapsamındaki bu kişiler sa- barındıran “TR61” de. Bu bölgedeki yüzde 60’ı asgari ücret ve altında üc- İstihdam yüzde 17 ret alırken, kayıt dışı çalışanların yüzde gul kişilerin işgücüne dahil olmayan dece “kadınlar”dan oluşuyor. işgücü dışı 783 bin kadının 213 bini Şanlıurfa, Diyarbakır bölgesinde genel is- 84.7’si asgari ücret ve altında bir üc- genele oranı yüzde 31.2, kadınlara 2021 verilerine göre Türkiye’de 15 ev işiyle meşgul. Bu oran İstanbul’da tihdam oranı yüzde 35.9, erkek istihdam ret alıyor. Şu anda dünyada en ada- oranı yüzde 45.2. Bu kesimin bölge- ve daha yukarı yaştaki nüfus 65 mil- yüzde 43.9 (1 milyon 736 bin kişi), oranı yüzde 55.2 olurken, kadın istih- letsiz gelir dağılımına sahip dört ülke- sel dağılımı ise Türkiye’nin toplum- yon 704 bin kişi. Bunların ise genel- İzmir’de yüzde 41.3 (485 bin kişi), dam oranı yüzde 17.3’te kaldı. Bu oranla- den biriyiz, diğerleri Kosta Rika, Şili ve sal dağılımını görmek açısından çok de 31 milyon 625 bin, kadınlarda 21 Ankara’da yüzde 51.2 (764 bin kişi) rın Türkiye ortalaması ise sırasıyla yüzde Meksika. Emekçiler aleyhine sürdürü- çarpıcı. İşgücüne dahil olmayan ka- milyon 781 bini işgücüne dahil ol- oldu. l SERHAT ALİGİL 46.2, yüzde 63.3 ve yüzde 29.2 oldu. len bu ekonomik modelin işleyişini, iş- gücünün milli gelirin yarattığı katma değerden aldığı payın, 2021’in üçün- cü çeyreğinde yüzde 29.5’ten, 2022 üçüncü çeyreğinde yüzde 26.3’e düş- Hava kirliliğinin etkileri mesinden de görüyoruz. Üretim tarafında ise maliyet kaynaklı yüksek fiyat artışları henüz tam olarak tüketici fiyatlarına yansıtılmadığı gö- küresel üretimi yutacak rülüyor. Kasım ayı Y-ÜFE oranı yüzde Yüzde 70 136.02, kasım ayı tarım ürünleri üretici ürkiye Sınai Kalkınma Bankası nın her yıl hava kirliliği kaynaklı Gıda ve kira ile ilgili fiyatı endeksi yüzde 169.45 düzeyinde anlaşmazlıkların şika- T(TSKB) Ekonomik Araştırmalar’ın yaşandığı vurguladı. oluşmuştur. Seçimden önce mart ve- yetlerdeki payı hazırladığı dokuzuncu “İklime Dair” Hava kirliliği ile mücadele yönün- ya nisan gibi asgari ücrette bir artışa daha gidilebileceği söyleniyor. Ancak çalışması, hava kirliliği ve ekonomi deki etkili çözümler arasında te- seçim kaynaklı bu ücret artışları, bü- arasındaki ilişkiyi ortaya koydu. miz üretime yönelik teşvikler, araç yük işletmeler tarafından hem üretim Araştırmaya göre kirli hava kay- emisyon standartları ve hava kalite- Tüketici şikâyetleri patladı maliyetlerine dahil edilecek hem de naklı hastalıklar nedeniyle azalan si ölçümü gibi uygulamalar öne çı- talep tarafındaki artıştan istifade edile- işgücü verimliliği, artan sağlık kıyor. Özellikle emisyon konu- üketiciler Birliği Antalya Şube Baş- go hizmetindeki mağduriyeti kapsadı- rek, yansıtılamayan maliyet artışları da masrafları, toprak ve sudaki su Türkiye açısından da bü- Tkanı Neşet Gündüz, tüketicilerin sa- ğını söyledi. Gıda ürünlerine yönelik tüketicilere yansıtacaklardır. Dolayısıy- olumsuz değişim nedeniyle yük önem taşıyor. Çünkü tın aldıkları ürün ve hizmete yönelik ya- şikâyetlerin yanıltıcı ambalaj ve gramaj la baz etkisi kalktıktan sonra aylık tü- yaşanan tarımsal verimli- Climate Transparency ad- şadıkları sorunları gidermek amacıyla bilgisi, raftaki etiket ile kasada ödenen ketici fiyatlarındaki artış hızının tekrar 2022 yılında yaptıkları başvuru sayısı- paranın farklılığı gibi konulardan oluş- yükseleceğini düşünüyorum. lik kaybı gibi etkenler dik- lı sivil toplum kuruluşu- nın, önceki yıla göre yaklaşık yüzde 70 tuğunu kaydeden Gündüz sözlerini şöy- Öte yandan sigorta primleri dahil üc- kat çekiyor. Bu kapsamda nun değerlendirmesine göre arttığını dile getirdi. le sürdürdü: “Şikâyet sıralamasında ev ret artışlarını, elektrik, doğalgaz, ki- örneğin Ekonomik İşbirliği Türkiye’nin ulaşım kaynak- Ülke genelinde Tüketici Birliği’ne sahibi ile kiracı arasındaki çekişmeler ra maliyetlerini fiyatlarına yansıtama- ve Kalkınma Teşkilatı (OECD), lı emisyonları, 2020-2021 döne- yan ve krediye erişim olanakları orta- 2020 yılında 594 bin 270, 2021 yılında ikinci, kargo hizmetleri üçüncü oldu. Şi- hava kirliliğinin bu tür ekonomik minde yüzde 22’lik artışla G20 ülke- dan kalkan küçük işletmelerin çoğunu 723 bin 330 şikâyet yapıldığını anımsa- kayetler arasında internet ve GSM ope- etkilerinin 2060 yılına kadar kü- leri arasında Çin ve Hindistan’dan ise iflas riski bekliyor maalesef... tan Gündüz, bu sayının 2022’de bugü- ratörlüğü aboneliği, banka ve sigorta resel üretimin yüzde 1’i seviyesi- sonra en yüksek orana sahip. Bu tür ne kadar 1 milyon 229 bin 310’a yük- hizmetleri, kentsel dönüşüm gerçekleş- ne çıkabileceğini öngörüyor. Yine nedenlerle TSKB’ye göre iklim fi- Enflasyon mücadele seldiğini vurguladı. Gündüz, bu yıl tü- tiren firmalara yönelik anlaşmazlıklar TSKB’nin çalışmasında 2020-2021 nansmanında ana gündem, yeşil ya- keticilerin yaptığı şikâyetlerin yüzde yer aldı. Geçen yıllarda GSM aboneliği, edilmeden emekçilerin yıllarında küresel Covid-19 salgını tırım projelerinin hızla hayata geç- 70’inin gıda güvenliği, ev sahibi ile ki- kargo ve bankacılık hizmetleri en fazla reel gelirleri artırılamaz racı arasındaki anlaşmazlıklar ve kar- şikâyet edilen konular olurdu.” l DHA kaynaklı ölümlerden daha fazlası- mesi olmalı. l Ekonomi Servisi Yüksek enflasyonist bir ortamda, ger- çek anlamda enflasyonla mücadele edilmeden yapılan ücret artışları veya CÜD BAŞKANI ERGÜDER İşletme gelirleri 5 yılda 30 trilyon dolara çıkabilir dağıtılan sosyal destekler, birkaç aylık rahatlama sağlasa bile daha yüksek fi- ‘İthal değil yerli yat artışları karşısında hep yetersiz kala- l Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, ‘Yeni’ler çok para getirecek caklardır. 2022’nin başında 2 triyon lira “Üç Altın Tekstil Ticari ve İktisadi Bü- ceviz satın alın’ olan Merkez Bankası’nın M1 para arzı, tünlüğü” ile “Akasya Alçı Fabrikası Ti- önetim danışmanlığı firması de yer aldığı “EEMA” bölgesinde ye- 2022’nin sonunda 3 triyon liraya yaklaş- eviz Üreticileri Derneği (CÜD) Eş cari ve İktisadi Bütünlüğü”nü ihaleyle YMcKinsey&Company’nin güncel ni iş kurmanın, iş liderleri için da- mıştır. Banknot matbaasını çalıştırarak CBaşkanı Ömer Ergüder, tüketici- satacağını duyurdu. Muhammen be- “Yeni İş Kurmanın Durumu Küre- ha da öncelikli hale geldiği görülü- yoksulluğu gidermek mümkün olsaydı lere yerli ceviz satın almaları konu- deller Üç Altın Tekstil için 28.7 mil- ekonomiyi yönetmek çok kolay olurdu. sel Araştırması, 2022” raporu, hız- yor. Küresel ölçekte yeni iş kurmak sunda çağrıda bulundu. yon TL, Akasya Alçı için 88.5 milyon Türkiye ekonomisi içeride enflas- la dijitalleşen dünyada yeni işlerin ilk üç önceliği arasında yer alan iş Raflarda yer alan ve 2022 yılına ait lira. İhale tarihleri ise sırasıyla 18 yon ve yoksulluk kıskacındayken dı- önemli bir gelir potansiyeli barın- liderlerinin oranı, geçen yıla göre 10 olduğu belirtilen ithal ürünlerin, bü- Ocak ve 25 Ocak. şarıya karşı dış borç, faiz ve döviz ih- dırdığını gösterdi. puan düşerek yüzde 46 olurken ay- yük bir oranının geçmiş yılların hasa- l Milli Eğitim Bakanlığı’nın dün- tiyacı kısacına girmiş bulunuyor. Bir dı olduğu, 1-2 yıldır depolarda bek- Küresel çapta iş lideriyle görüşü- nı oran, EEMA bölgesinde 12 puan- kü Resmi Gazete’de yayımlanan dü- yıllık süre içinde ödenmesi veya ye- letildiği bilgisini veren Ergüder, “Tü- lerek hazırlanan rapora göre lık bir artışla yüzde 51’e ulaşı- zenlemesine göre okullardaki kantin nilenmesi gereken 186.3 milyar do- keticiler, ceviz satın alırken menşei- ve benzeri yerlerin kira bedellerinde yeni işletmelerin küresel öl- yor. Önümüzdeki beş yılda, larlık kısa vadeli dış borcumuz, finan- ni bilmedikleri ürünleri tercih etmek 11 Eylül 2023’e kadar yapılacak kira çekte bugün 5 trilyon dola- yeni iş kurma sürecinde en se edilmesi gereken 50 milyar dolara yerine yerli ceviz almaya özen gös- artışı, bir önceki yılın kira bedelinin yakın cari açığımız var, buna karşılık rı bulan geliri, 2027’de 30 fazla değeri sunacak tekno- termeli. Çünkü yerli ceviz, ithale kı- yüzde 25’i oranında uygulanacak. swap hariç Merkez Bankası’nın net trilyon dolara kadar çıkabi- lojiler listesinde birinci sıra- yasla hem daha sağlıklı hem daha l Sermaye Piyasası Kurulu, inter- rezervi eksi 49.44 milyar dolar. Dışarı- lir. Liderler, önümüzdeki beş yı yapay zekâ alıyor. Yapay kaliteli hem daha lezzetli” dedi. Ergü- net, sosyal medya ve dijital platform- dan para bulup günü kurtaran müflis yılda kuracakları yeni işlerin, zekâyı birinci sıraya koyan iş der ayrıca, ithal cevizle ilgili Tarım ve lar aracılığıyla bazı sektör yatırımları- tüccar gibi ülke olarak her tülü tavizi toplam gelirleri içindeki oranının liderlerinin oranı globalde yüzde 54 Orman Bakanlığı tarafından üretim- nın finansmanına ilişkin usulsüz pa- veren ve her varlığımızı satan bir nok- yüzde 27 olacağını öngörüyor. iken EEMA bölgesinde bu oran yüz- den rafa iyi bir takip sistemi kurul- ra toplama çalışmalarına karşı uyarı- taya doğru sürükleniyoruz... Araştırmada, Türkiye’nin de için- de 66’ya çıkıyor. l Ekonomi Servisi masını önerdi. l Ekonomi Servisi da bulundu.