Katalog

25 ARALIK 2022 PAZAR DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 Molla rejiminin zorbalığına direnen İran halkı, tüm baskılara rağmen mücadelesini sürdürüyor Otokrasi tramvayı ürkiye’de gerçeklik duygusunu sıklıkla yitirmemek elde değil. İranlı sanatçı Yasmin Gols- Kanada’da yüzlerce İranlı, Toronto T Evvela İmamoğlu’na verilen hapis hani, “Siyasal İslam İran’da kentindeki Mel Lastman Meydanı’nda mum cezası ile bir gerçeklik algısı kaybına uğra- yakarak Molla rejimini protesto etti. dım. Hasbelkader tabii “Kâbus mu, gerçek başlayıp Ortadoğu’ya yayıl- mi?” duygusu yaşadım. dı ancak yakında İran’da ve İktidarın yumruğu ile sersemlemişken tam ardından 6’lı masanın akıl almaz çekişmele- ardından tüm Ortadoğu’da rine maruz kaldık. sona erecek” dedi. Yeni “Sakıncalı başkan adayı” olarak üstü çi- zilen İstanbul belediye başkanının yar- yaşındaki Mah- idam kararı gı marifetiyle devre dışı bırakıldığı gün, Kı- sa Amini, ba- lıçdaroğlu akıl sır ermez biçimde yok oldu. İran Yüksek Mahkemesi, dün 22şörtüsünü yan - “Hangi ivedi saik”le gerçekleştiğini bilmedi- Muhammed Kobadlu ile Saman ğimiz bir geziyle meğerse Berlin’e gitmiş. lış taktığı gerekçesiyle Saidi’nin idam cezasına yaptıkları Aşırı doz iyi niyet ve sıfır öngörüyle. Zira 16 Eylül’de İran’da ah- ZEYNEP itirazın kabul edildiği, ikisinin de ye- mahkemeden bu tür bir yargı kararı çıkma- ÇAM niden yargılanacağı bildirilmişti. Ardından lak polisi tarafından öl- sına ihtimal vermemiş. yeni bir açıklama yapılarak “Tahran’da isyan- dürüldü. Amini’nin ölü- Neyse ki siyasi refleksleri güçlü bir Meral cıların devam eden yargılama sürecinde, bir Akşener var... mü ülke çapında İranlı kadınların polis memuruna arabasıyla çarparak ölü- Saraçhane’ye koşup İBB başkanına sa- “eşit haklar” için önderlik ettiği ta- müne neden olan Muhammed Ko- hip çıkma basireti gösterdi. rihi protestoları ateşledi. Protestola- badlu’nun idam kararına yapılan Berlin dönüşü gelin görün ki Kılıçdaroğlu’nun rın gerek güvenliği gerekse rejimi itiraz kabul edilmedi” denildi. Akşener’e İBB başkanını böylesi bir günde Rap sanatçısı Saidi’ye veri- yalnız bırakmadığı için teşekkür etmek yeri- nasıl etkileyeceği ise sonuca vara- len idam hükmünün ise ne “atar” yapmasına tanık olduk. mamış bir gündem konusu. Cumhu- bozulduğu yinelendi. “Demokratik dayanışma” doğrultusunda alkış riyet, İran’da yaşanan olayların yan- alacağına Akşener sahne çalmakla suçlandı. sımalarını ve akıbetini İran Araş- Göz önünde cereyan eden bu birbirin- tırmaları Merkezi’nden kıdemli uz- den garip olaylar silsilesini fazla uzatmaya- cağım. Her biri akla ziyan ve beyin yakan di- man Bilgehan Alagöz, İranlı sanatçı namikler bunlar. Yasmin Golshani ve Azerbaycan’da Kadın, Yaşam, Özgürlük İmamoğlu’na yasağın stratejik sonuçlarına uzun yıllar görev yapmış ve bölge- seri biçimde hemen teksif olunacağına, sür- ye hâkim emekli Tümgeneral Ömer real bir Kılıçdaroğlu-Akşener çatlağı yaşandı. Golshani, zamanla tamamlanacak olan “Ka- Ve “Kılıçdaroğlucular”, “İmamoğlucular” tar- Bayraklı ile ilahiyatçı ve felsefeci dın, Yaşam, Özgürlük” adlı çalışma serisin- tışmaları çıktı. İktidarın şamarı ikinci planda de, dünyanın dört bir yanından yaklaşık yüz Prof. Dr. Şahin Filiz’e sordu. kaldı. Ağaçlardan orman seçilmez oldu. efsanevi kadının milliyetlerini belirtmeden isimlerini ve anılarını yeniden canlandırmak Kadın mücadelesine gölge Jeton düşmedi mi? istiyor. “Küresel empati ve dayanışma” adı Protestoların çıkış noktasının Gerçeklik kaybı bilahare medya ve köşe altında çalışmasına başlayan Golshani, ya- çok haklı bir gerekçeye dayandığı- yazılarına da yansıdı. şamları ve çalışma biçimleriyle birçok kadına na dikkat çeken Alagöz, “Eylemle- Kerli ferli yazarlar hâlâ misal “Demokra- rol model olmuş isimleri seçtiğini belirterek si tramvayı son durağına mı geldi?” analizle- rin gidişatında ülke içinde ciddi bir “Şimdi aramızda olsalardı, şüphesiz bu dev- ri(?) ile meşgul. rimi desteklerlerdi” dedi. Eski bir İran gele- iktidar mücadelesinin yansımala- “Demokrasi tramvayı nihai noktaya, ini- neği olan ve bin yılı aşkın bir süre önce Pers rını görüyoruz. Ülke içindeki ayrı- lecek durağa mı geldi? İşte cevabı verilme- krallarının destan kitabı Şehname’de bahse- lıkçı grupların bundan istifade ede- si gereken soru bu! Tramvayın son durağı dilen kadınların saçının kesilmesi, bugün İran ‘2023 seçimleri mi olacak? İktidar ‘2023 se- rek kendine alan açtığı gerçeği var. kadınlarıyla dayanışmanın bir simgesi hali- çimlerini kazanırsa, rejimi mi değiştirecek?” Bu İran açısından bir güvenlik en- ne geldi. Golshani çalışmasını, el yapımı ko- soruları çengelinde mülahazalar yapıyorlar. dişesi yaratıyor ve kadınların hak- laj tarzında saçlarını kesen elleri, ev tipi bir Türkiye’de sanki iki farklı düzlemde iki farklı yazıcıyla bastırıp portrelerle birleştiriyor. lı mücadelesinde gölge düşüren bir gerçeklik var: Biri yaşanılan, diğeri varsayılan. konu haline geliyor” dedi. Gençliğimizde “jeton geç düştü” şeklinde bir tabir vardı. Atı alan Üsküdar’ı geçtikten 67’de Hamburg’da doğan çalıştım. Bugüne kadar geçen 26 ğuna dikkat çeken Golshani, “Şim- sonra vaziyeti kavrayanlar için kullanılırdı. Sembolik yaptırımlar 19Yasmin Golshani, İran’da bü- yılda eserlerim, ülkemin yakın ta- di, İran’da protestoların başlama- İmamoğlu yasağı ertesinde hâlâ bugün Batı ülkelerinin İran’a uyguladıkla- yümüş, Tahran’daki Al- rihine tanıklık etmiştir” sıyla, sanatçılar mücadelenin ön “Demokrasi tramvayının son durağına mı Zahra Üniversitesi’nde dedi. Golshani, “Genç İran- saflarında yer alıyor ve olağanüstü rı yaptırımlara ilişkin konuşan Alagöz, geldik?” sorularını soranlar, tam böyle tipik “Seyahat kısıtlaması ve mal varlığı ve Paris’te Sorbonne lıların çoğunluğunun laik yaratıcılıkla uluslararası dayanış- bir “geç düşen jeton sendromuyla” malul. Demokrasi tramvayından ineli oysa yıl- Üniversitesi’nde resim ve olduğu ve dinin siyasetten mayı bilgilendirmeye ve yaratma- dondurulması üzerine tesis edilmiş bir lar geçti. Baş döndürücü hızla “otokrasi görsel sanatlar okumuş bir ayrılması konusunda hem- ya çalışıyorlar. İran’da internetin paket var. Bunun uygulamada çok da tramvayı”na bindik. Rejim çoktan değişti. sanatçı. 1996’da İran’dan fikir olduğunu görüyoruz. sürekli kesilmesine rağmen dünya- bir anlamı yok. Bu kişiler zaten İran’ın Uluslararası araştırmaların hepsi Fransa’ya eğitim için giden Siyasal İslam İran’da baş- nın her yerindeki yayın çalışmala- husumetli olduğu, bu ülkelere gidip Türkiye’de son 10 yılda gerçekleşen çok Golshani Golshani, 2008 yılına ka- layıp Ortadoğu’ya yayıldı rının büyük yardımı oldu” ifadeleri- sert demokrasi kaybına ve rejim farklılaşma- gelen ya da buralarda mal varlığı olan sına işaret ediyor. dar her yıl İran’a dönmüş ancak yakında İran’da ve ni kullandı. Golshani, Ülke içindeki kişiler değil. Dolayısıyla sembolik yap- Economist dergisi tarafından her yıl ya- ancak ülkedeki riskler nedeniyle ardından tüm Ortadoğu’da sona sanatçılar birçok riskle karşı kar- tırım kararları olmanın üzerine çıkmış yımlanan Dünya Demokrasi Endeksi’nde Çek Cumhuriyeti’nde kalmaya ka- erecek” diye konuştu. şıya. Rejimin amacı, halk arasın- bir süreç değil” diye konuştu. Kararla- Türkiye 2008’de 167 ülke arasında 87. sı- rar vermiş. Golshani, çalışmaları- da korku yaratmak ve seslerini sus- radayken, bugün “otoriter ülkeler” sınırında rın İran’ı etkilemeyeceğini vurgulayan ‘Sanatçılar duyarsızdı’ 103’üncülüğe gerilemiş durumda. mın ana temasının kadınların bi- turmaktır. Ama bir yandan da rejim Alagöz, “Kâr-zarar hesabı yaptıkların- ABD’den Freedom House beri yandan reysel kimliklerini kaybetmeleriy- 20 yılı aşkın süredir İranlı sanat- halkın öfkesinden korktuğu için da İran’ın kontrol edilemeyen bir nük- Türkiye’yi 2000’ler başında “minimal demok- çıların duyarsızlığından hep muz- le ilgili olduğunu anlatarak “Kar- bunu yapamıyorlar. Gelecek, daha leer programının olmasının dünya ba- rasi” adandırılabilecek “kısmen özgür” ka- tonpiyer tekniğiyle otosansür, sa- darip olduğunu ve kendini adamış iyi bir yaşamı hak eden İran gençli- rışı için çok daha büyük bir tehdit ola- tegorisinde değerlendirirken bundan böyle sanatçıların sayısının çok az oldu- vaş ve boğulma temaları üzerine ğine ve İran halkına aittir” dedi. “özgür olmayan ülkeler” grubuna indirgiyor. rak düşünüyorlar” diye konuştu. Freedom House 2022 raporuna göre “son on yılda özgürlüklerde dünya çapında en gerileyen, en çok özgürlük kaybeden ilk 3 ülkeden biri” Türkiye. Diğer iki ülke, Ma- li ve Orta Afrika Cumhuriyeti. Mollanın ‘aciz durumu’ Tarikatların fonu bitecek Şampiyonluk ligindeyiz rotestoların başını çekenlerin ka- ile benzerliğine dikkat çeken Bayrak- iyasal İslamcılığın Türkiye üzerin- ayağa kalkamaz. İran’dan gelmesi de İsveç merkezli uluslararası düşünce kurulu- Pdınlar olduğunu ve sonraları gös- lı, “Anayasal bir hak olan bir protesto Sdeki etkisini anlatan Prof. Dr. Şa- mümkün değildir” diye konuştu. şu V-Dem (Varieties of Democracy/Demok- terilerin bütün İran’a yayıldığına dik- gösterisini ülke bekası adı altında kos- hin Filiz, “Siyasal İslamcılar, demokra- Türk halkının siyasal İslamın iç yüzünü rasi çeşitleri) Enstitüsü’nün keza 2022’de- kat çeken emekli Tümgeneral Ömer koca paranteze alarak orantısız güç siyi, barışı ve insan haklarını araçsal- kesin olarak anladığını vurgulayan Filiz, ki Demokrasi Raporu’nun ilk sayfalarında Bayraklı, “Kolluk kuvvetlerinin sergilenmesi devletin de aciz laştırarak ortaya çıktı. Ortado- “Atatürk Türkiye’sinin getirmiş “İstanbul Sözleşmesi’ni yaşatın” maskesi ta- orantısız güç kullanması her durumunu ortaya koymakta- ğu’daki halklar da bunun farkı- olduğu laiklik kültürü ile Türk şıyan genç bir kadının fotoğrafı göze çarpıyor geçen gün olaylarda yaşamı- dır. Acemice davranışlar dış na vardılar. Ancak ne yazık ki halkının çok büyük bedeller öde- ve Türkiye’nin dünyanın en hızlı otokratlaşan nı yitirenlerin sayısının arttı- güç diye adlandırılan ülkelerin çok büyük bedeller ödediler ve meden bunun farkına vardığını ülkelerinin başında geldiği vurgusu yapılıyor... ğını gösteriyor. Yönetim kaos ekmeğine yağ sürmektedir. hâlâ ödemeye devam ediyor- görüyoruz. Fakat emperyalist ül- Otokratlaşma hızlandıkça kutuplaşmanın ortamına asla müsaade edil- Bu da kabul edilemez bir ace- lar” dedi. Siyasal İslamcılığın keler Ortadoğu ve Türkiye’de si- toksikleştiği, kamuoyunun dezenformasyonla biçimlendiği, biçimsel demokrasi unsurlarının meyeceğini belirtmesi ortalığı miliktir” diye konuştu. bütün kutsalları zorbalık için yasal İslamcılığın bitmesinden dahi erozyona uğradığı, yargı bağımsızlığının, daha da geriyor. İran içerisin- Bayraklı ayıca protestoların kullandığının altını çizen Filiz, endişe ediyorlar. Bunun için de Bayraklı Filiz ifade özgürlüklerinin yok hükmünde sayıldı- deki etnik yapı incelendiğin- uzun sürede bir iç isyana dö- “Özellikle İran’da zorba bir yö- tarikat ve cemaatlari doğrudan ğı, sivil toplumun baskılandığı, siyasi rakiple- de gerek siyasi gerekse eko- nüşmesinin uzak bir ihtimal netim şekli ve yaşam tarzı da- ya da dolaylı olarak fonluyorlar. rin şeytanlaştırıldığı anlatılan raporda, son 10 nomik açıdan yaklaşık her 10 yılda bir olduğunu ancak gerçekleşmesi halin- yatarak nasıl bir diktatörlük kurdukla- Şu anda Türkiye’deki dinci yapılanmanın yıldır Türkiye’nin “seçimli otokrasi” kategori- bu tür protesto hadiseleriyle karşıla- de Türkiye için en büyük tehlikenin rını gösterdiler. Türkiye’de İslamcılığın arkasında halklar yok sadece emperya- sinde değerlendirildiği ifade ediliyor. şıldığı biliyoruz” dedi. yasal olmayan göç ve sığınmacıların İran’dan yayılmasına yönelik bir kor- list kuruluşların sağladığı bir yapay güç Seçimli otokrasi neyin nesidir derseniz... Yaşananların orantısız güç kullanımı Türkiye istikametine doğru gelişleri ku vardı. Ancak İslamcılık, Türk halkı var. Bu fonlamaların bitmesiyle de orta- Farklı tanımları var. açısından Türkiye’deki “Gezi Olayları” olacağını söyledi. düzeyinde bitmiştir. Bundan sonra da dan yok olacaklar” ifadelerini kullandı. En can alıcı olanı, demokrasinin can suyu sayılan serbest seçimlerin bu sistemde artık adil ve özgür cereyan etmemesi. “Muhalefetin seçim arenasına girmesi- UKRAYNA DUYURDU ni engelleyen ayrımcı kuralların uygulandığı, kitle iletişim araçlarından kamuoyuna aktarı- lan mesajların kısıtlandığı bu hükümet siste- Noel öncesi minde yöntem değişebilir ama amaç aynıdır: Otoriter sistemi ayakta tutan seçim manipü- lasyonlarının istikrarlı biçimde kurumsallaş- ‘kanlı saldırı’ ması” örneğin kullanılan tanımlardan biri. krayna Devlet Başkanlığı Ofisi Bir diğeri kestirmeden “seçimlerin olduğu UBaşkan Yardımcısı Kirilo Timoş- ama demokratik norm ve standartların olma- dığı rejim” saptamasını yapıyor. çenko, Rus güçlerinin Herson kentin- Tanımlardan tanım beğenin ama şu “de- de sivilleri hedef aldığı saldırısında PARIS’TE KÜRTLER HEDEF ALINDI mokrasi tramvayı” geyiğini artık lütfen bırakın. çok sayıda ölü ve yaralının olduğunu duyurdu. Timoşçenko, Telegram he- Irkçı saldırı protesto edildi sabından yaptığı paylaşımında saldı- rıda 7 sivilin yaşamını yitirdiğini, 18’i nceki gün Fransa’nın desinde “ırkçı” olduğunu ANMA ağır olmak üzere 58 sivilin de yara- Öbaşkenti Paris’te Ah- kabul etti. Fransa Devlet Değerli varlığımız, landığını belirtti. Ukrayna Devlet Baş- met Kaya Kürt Kültür Mer- Başkanı Emmanuel Macron kanı Zelenski ise saldırıya ilişkin kan Sevgili, Maviş ve Muniş’imiz kezi ve yakınlarında düzen- ise dün Twitter’dan “Fran- donduran görüntüleri paylaştı. lenen silahlı saldırıda üç ki- sa Kürtleri Paris’in göbe- ENGİN şi yaşamını yitirdi, üç ki- ğinde hain bir saldırının he- şi ise yaralandı. Hedef alı- defi oldu. Kalbimiz kurban- MÜLAYİMSİ’yi nan berber dükkânındaki lar ile aileleri ve yaşam mü- Aramızdan ayrılışının 19. yılında özlemle anıyoruz. kişilerce durdurularak po- cadelesi verenlerle” mesa- Gönlümüzde yaşıyorsun. Nur içinde yat. lise teslim edilen ve geçen jını paylaştı. Saldırının ar- Eşi: Olcay MÜLAYİMSİ yıl da göçmenlere yönelik dından Paris Cumhuriyet Çocukları: Didem - Dr. Yılmaz Argüden, Manolya- Tankut Mülayimsi şiddet uyguladığı açıklanan Meydanı’nda başlayan pro- Torunları: Tuna Hemşinoğlu - Alp ve Ant Mülayimsi tetikçi Williams M. (69) ifa- testolar dün de devam etti.