Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 18 KASIM 2022 CUMA 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Birinci büyük savaş ABD ve müttefiklerinin Ortadoğu ve Ku- zey Afrika’daki Devrimin kıyısında Müslüman ülke- lere karşı açtığı AYDIN ÖNCEL meyni rejiminin ellerinden savaştır. Evet, halk; bazen bir avuç toprak parçası, bazen Kökeninde, ge- aldığı temel hak ve özgürlük- Teröre de hayır... bir su birikintisi, bazen bir hayvan, bazen üç beş rekçe olarak kul- oplumsal mücadele- lerini geri almak için mey- ağaç ve bazen de bir çocuğun, bir kadının saçının lanılan, 11 Eylül ler tarihine baktığımız- danlarda ve darağaçların- Savaşa da hayır! 2001’de Usame tek teli için dünyayı yerinden oynatır! Tda tüm insanlığın öz- da can vermeyi göze almak- Bin Ladin’in li- gürlük, adalet, refah ve mut- tan geri durmuyor, başları- erör de savaş da ikti- derliğindeki El Kaide örgü- me yolunda “iğne ve iplikten dar kavgasının insanı luluk özlemiyle başlattığı sa- nı açarak eylemlerine kor- tü tarafından ABD’deki ikiz başka silahlarımız da var” Tkatleden türleridir. yısız hareketle karşılaşıyo- kusuzca devam ediyor. İran- kulelere yapılan saldırı yat- diyen kadınlar, kendilerine Atatürk’ün dediği gibi: ruz. 1848 Avrupa devrimle- lı kadınlar... İsyanla ilgili ya- maktadır. “Mutlaka şu veya bu se- biçilen yaşam tarzını değiş- pılan, Türkiye’deki “Gezi Di- İdeolojisi Samuel P. ri, Amerikan İşçi Hareketi, 1. bepler için milleti savaşa tirmeye kararlıydılar. Başarı- Huntington’un Uygarlık- renişi” benzetmesi yanlış ve 2. Enternasyonal, 1871 Pa- sürüklemek taraftarı de- lı da oldular... Aradan yüzyıl- lar Çatışması adlı kitabında değildir. Burada yanlış olan, ğilim. ris Komünü, 1917 Ekim Dev- lar geçti, çağlar değişti ama yaptığı çözümlemeden kay- yine “dış güçlerin oyunu” Savaş zorunlu ve hayati rimi, Çin, Küba devrimleri, naklanır: kadınların özgürlük tutkusu olmalıdır. yaklaşımıdır! Kurtuluş Savaşı ve 1923 Dev- Bu çözümlemede Hun- ve mücadelesi hiç bitmedi! Hakiki düşüncem şudur: Evet, kadınlar; bir kez da- rimi bunlardan aklımıza ilk tington, çöken Sovyetler Dünyanın farklı coğrafyala- Milleti savaşa götürün- ha saçlarını tarayıp, makyaj- Birliği’nden sonra Batı’nın gelenler. Tarihteki bu kırıl- ce vicdan azabı duyma- rında devrimlerin içinde yer larını yapıp, en güzel elbise- İslam Uygarlığı’nın saldırısı maların başlangıç noktası hiç malıyım. aldılar, fitilleri ateşlediler! ile karşılaşacağını belirtir. leriyle, bu defa erkekleri de Öldüreceğiz diyenlere kuşkusuz, tüm dünyayı etki- Oysa Usame liderliğin- dan bağımsız olarak farklı ta- yanlarına alarak devrimin karşı, ‘Ölmeyeceğiz’ diye si altına alan, birbirini tetik- Başkaldırı deki El Kaide, Afganis- leplerde bulunmaya başladı. kıyısında gezintiye çıktılar... savaşa girebiliriz. leyen, 1780’lerde İngiltere’de Başkaldıran Mahsa tan’daki Sovyet işgaline Lakin, milletin hayatı 1789 Devrimi sonrası kuru- Bu gezinti, ezilen cinsiyet ol- başlayan “Sanayi Devrimi” ve karşı ABD ve Suudi Ara- Amini’nin saçlarından tutu- tehlikeye girmedikçe, sa- cu meclise, kadınların eğitim maktan kurtuluşun ötesinde, bistan tarafından kurul- “1789 Fransız Devrimi”dir. larak gözaltına alınışının ve vaş bir cinayettir.” düzeylerinin yükseltilmesi- aynı zamanda bir sınıf mü- muş olan bir örgüttü. işkenceyle katledilişinin ar- (1923, Adana) ni ve çalışma hakları üzerin- Sovyetler Afganistan’dan cadelesidir, onlar için... Evet, Kadın hareketleri (Atatürk’ün Söylev ve De- dından, şimdi de İran sokak- çekildikten sonra, düşman- deki kısıtlamaların hafifle- halk; bazen bir avuç toprak meçleri, Atatürk Araştır- Sanayi Devrimi, burjuvazi- larında, kadınlar tarafından sız kalan bu örgüt Ortado- tilmesini talep eden dilekçe- ma Merkezi, C. II, Ankara, parçası, bazen bir su birikin- nin ekonomik modelini oluş- başlatılan protestolar tüm ğu’daki Filistin-İsrail çekiş- 1997, s. 128) ler verildi. Temsili hüküme- tisi, bazen bir hayvan, bazen tururken Fransız Devrimi, dünyaya dalga dalga yayıl- mesinden dolayı İsrail’in HHH tin oluşturulmasıyla kadın- üç beş ağaç ve bazen de bir eşitliğin ve özgür emeğin alt- müttefiki olan ABD’ye sal- maya başladı. Ancak kadın- Toplayıcılık Avcılık Dö- lar, meclise temsilci heyetler çocuğun, bir kadının saçının yapısını kurdu. Ekonomik, dırmıştı. lar yine karşıdevrimci mol- neminde savaşlar, sürü- gönderdi, siyasi kulüplerde Daha önce de dünyadaki tek teli için dünyayı yerin- siyasal ve toplumsal geliş- laların, dinci, faşist rejimi- nün, aşiretin varlığını ko- ABD üslerine karşı saldırılar çalışmalar başlattı. den oynatırlar! Bugün olma- meler nedeniyle 19. yüzyılda rumak, yiyecek, silah gi- ne karşı sürdürdükleri bu di- başlamıştı zaten. sa da yarınlarda, karanlığı bi zorunlu yaşam araç ve 1790 yılında, İnsan Hakla- birçok değişim yaşandı... Ka- renişte de ağır bedel ödemek İkinci büyük savaş gereçleri sağlamak için, dağıtır, güneşin herkes için rı Bildirgesi’ne karşılık, Oly- dın hareketleri de liberalizm zorunda kalıyorlar! Daha Rusya’nın Ukrayna’ya sal- aşiret adına yapılıyordu. eşit doğmasını sağlarlar! ve milliyetçilik gibi bu dö- mpe de Gouges tarafından, şimdiden onlarca kayıp ver- dırısıdır. Kullanılan kimlik ve ge- nemde can buldu. kraliçeye sunulmak üzere diler. Bazıları için idam ka- Rusya da bu saldırısını, rekçe, sürünün, aşiretin Kaynak: Sosyalizm ve Toplumsal Ukrayna’nın doğusunda- Kadınlar, egemen sınıfın kaleme alınan Kadın Hak- rarı alınmış durumda! Fakat varlığıydı. Mücadeleler Ansiklopedisi-İletişim ki Donetsk ve Luhansk böl- kendilerine tanıdığı haklar- ları Bildirgesi’yle, özgürleş- tüm baskılara rağmen Hu- Yayınları-1.Cilt Din Tarım Döneminde gelerindeki ayrılıkçı Rusla- savaşlar toprak için yapı- rın can güvenliği gerekçesi- lıyor ama Tanrı adına ya- ne dayamıştır. pıldığı söyleniyordu. Ukrayna’nın gittikçe faşi- Kullanılan kimlik ve ge- zan bir yönetim sergiledi- Erdoğan yönetiminde AKP’nin 20 yılı rekçe, din ve mezhepti. ğini ve buralardaki Rus kö- Endüstri döneminde sa- kenlilerin hayatlarının teh- vaşlar hammadde ve pa- büyük firmaya veriliyor. Bu ne- gari ücretle geçinmek zorunda lerini açıklamaları nedeniyle, PROF. DR. HAKKI KESKİN likeye girdiğini, NATO’nun zar için yapılıyor ama mil- denle bunlara “beşli çete” deni- olduğu biliniyor. Yoksulluğun dava açılmıştır. Erdoğan önce- SİYASET BİLİMCİ Ukrayna üzerinden Rusya’yı letin bekası için yapıldığı yor. Yollar, köprüler, şehir has- en önemli nedenleri hızla artan si hiçbir cumhurbaşkanı tara- ablukaya almak istediğini söyleniyordu. taneleri gerçek değerlerinin çok işsizlik, gelir dağılımında gide- fından bu davaların onda biri am 20 yıldır Türkiye tek ba- de belirten Rusya, uzun yıl- Kullanılan kimlik ve ge- üstündeki fiyatlarla bu firmala- rek artan dengesizlik, Türk pa- kadarı bile açılmamıştı. lardır barış içinde yaşayan Tşına AKP, başbakan ve cum- rekçe ırk ve milliyetti. Avrupa’da önemli bir savaş ra verilirken hazineden ödenen rasının dolar ve Avro karşısın- Bu yılın ekim ayında, genel Şimdi Bilişim Döne- hurbaşkanı kimliğiyle Erdoğan başlatmıştır. paraların bir kısmının da iha- da hızla artan değer kaybıdır. seçimlere 7-8 ay kala AKP ta- minde savaşlar ener- tarafından yönetilmektedir. Bu HHH ji kaynakları ve dünya rafından alelacele Meclis’ten leleri organize eden belli ki- Türkiye ekonomisi eskiden denli uzun süre Türkiye’yi yö- Türkiye, ne yazık ki, hâkimiyeti için yapılıyor şilere aktarıldığı belirtiliyor. sadece sanayide ithalata bağım- geçirilen “sansür yasasıyla”, netmek yalnızca Erdoğan’a na- ABD’nin Ortadoğu sava- ve sözde Demokrasi ve AKP öncesi 80 yılda, hiçbir lıydı. Son yıllarda bu durum ta- Türkiye`de dahada artan dü- sip olmuştur. Erdoğan, “Biz yol- şında taraf olmuş ve Su- İnsan Hakları için yapıldı- zeyde, hiçbir dönemde yaşan- dönemde görmediğimiz sayı- rım ürünlerinde de belirgin ha- suzluk, yoksulluk ve yasaklar- riye’deki sıcak savaşa ğı söyleniyor. sız yolsuzluk ve rüşvet olay- le geldi. Oysa Türkiye AKP ön- mamış olan bir yasaklar süre- la, yani 3Y ile mücadele etmek ABD’nin müttefiki olarak Elbette bütün insanlık ta- cine girilmiş bulunuluyor. larını yaşayarak ve özgür ba- cesinde, tarım ürünleri bakı- katılmıştır. için iktidara geliyoruz” diyordu. rihini kapsayan bir biçim- İstanbul’da yaşanan son sından izleyerek görüyoruz. mından dünyada kendi kendi- Başbakan ve cumhurbaşka- de her devirden gelen kim- Gelecek yıl 100. kuruluş yılı- terör olayı bu savaştan da likler de gerekçe olarak kul- ne yeterli olan yedi ülkeden bi- nı olarak Erdoğan ve AKP, iz- nı kutlayacağımız Türkiye Cum- kaynaklanan bir nitelik taşı- lanılıyor. Yoksulluk ledikleri yanlış dış politikayla, riydi. Yıllardır dünyanın en bü- huriyeti, hiçbir hükümet döne- maktadır. Aşiret, ırk, millet, din, Ne yazık ki Türkiye İstatis- yük 20 ekonomisi (G20) arasın- Ortadoğu’da her alanda büyük minde, son yıllarda yaşadığımız Buna karşılık (en azından mezhep, Demokrasi, İn- tik Kurumu’nun verileri hükü- saygınlığı olan Türkiye’yi, hiç- da bulunan Türkiye, milli geli- kadar yolsuzluk, yoksulluk ve şimdilik) Rusya ile Ukrayna san Hakları hep, kullanılan met talimatıyla belirlendiğinden, bir gerekçesi olmaksızın Suri- yasakları yaşamadı ve görmedi. ri bakımdan 21. sıraya gerile- arasındaki savaşta bir sıcak kimlikler ve gerekçeler ara- bunlara güven kalmadı. Bağım- yerek G20’deki yerini böylece ye ile çatışma ortamına soktu. çatışmaya katılma ihtimali sında. Yolsuzluk sız bilim insanlarının güvenilir Suriye, Afganistan, Irak ve di- kaybetmiş bulunuyor. Yine Bilişim Devrinde, uzak görünmektedir. HHH Türkiye’de var olan yasalar açıklamalarına göre halkın yüz- ğer ülkelerden sayıları 8 mil- savaş ile terör arasındaki Günümüzde artık savaş Yasaklar ince çizgi de git gide kay- de 50’si açlık sınırının altında yonun üstünde olduğu belirti- ve kurallar bu dönemde göz ar- bolmakta: ve terör iç içe geçmiş ni- dı edilerek açık ve şeffaf olma- yaşamaktadır. Enflasyonun yıl- Erdoğan iktidarında, Erdoğan len kaçkınlar, böylece Türkiye Savaşlar teröre, terör telikler taşımaktadır. sı gereken ihaleler, ihale kural- lık ortalama yüzde 200’ün üstün- yönetimini eleştiren yüzbinler- için çok yönlü büyük bir eko- Bu nedenle Türkiye’deki savaşlara yol veriyor... ları ihlal edilerek yüzlerce mil- de olduğu ve buna karşın çalı- ce kişi hakkında, anayasanın nomik, siyasi ve toplumsal so- Savaş ve terör, tarihte- bütün aklı selim sahiple- yarlık yatırımlar öncelikle beş şanların yarıdan fazlasının as- tanıdığı hakkı kullanarak fikir- run oluşmasına neden oldular. ki yerlerini “insanlık suçu” rinin bu büyük savaşlarda olarak birlikte alıyor! taraf tutmak yerine: “Savaşa da teröre de  HHH Şu anda dünyada iki bü- hayır” demeleri gerek- yük savaş sürmekte: mektedir. Emekçinin beklediği ücret kararı rülen rakamların ne denli gerçekle- sinde dünyada üç temel yöntem uy- ŞÜKRÜ KARAMAN 2023’ün seçim yılı olmasından ötürü asgari ücrette şeceğini emekçi kadar kamuoyu da gulanıyor. GAZETECİ beklentiler hayli yüksek. Siyasi iradenin onayı ile Birincisi, asgari ücretin doğrudan merak ediyor. net ücretin 7-8 bin aralığında belirleneceği, hatta 10 Zira asgari ücret temel ücret ni- hükümet tarafından belirlenme- sgari ücrette geri sayım baş- bin lira bile olabileceği dillendiriliyor. İleri sürülen teliğinde olup birçok gelir ve sos- si, ikincisi asgari ücretin hükümet Aladı. Milyonlarca emekçi ilk ve sosyal taraflarla tespit edilmesi, yal destek kalemlerini etkilemek- toplantısını aralık ayının başın- rakamların ne denli gerçekleşeceğini emekçi kadar tedir. Asgari ücretteki artışa koşut üçüncüsü ise asgari ücretin ulusal da yapacak Asgari Ücret Tespit kamuoyu da merak ediyor. kıdem tazminatı, sigorta primle- veya sektörel toplu pazarlık yolu ile Komisyonu’ndan çıkacak karara saptanması. 25 oranında ara zam ile net 5.500 ra olan en düşük emekli aylığı ara- ri, isteğe bağlı sigorta primleri, iş- odaklandı. sizlik ödeneği, askerlik ve doğum Türkiye’de asgari ücret hükümet liraya yükseltilen yürürlükteki as- sında 3.925 lira, 5.500 lira tutarın- İşçi (Türk-İş), işveren (TİSK) ve daki asgari ücretle de 1.925 lira borçlanması, genel sağlık sigorta ve sosyal taraflar arasında gerçek- hükümet temsilcilerinden oluşan gari ücret, dayanılmaz boyuta ula- leştirilen görüşmeler yolu ile belir- şan yaşam pahalılığı karşısında sa- fark oluştu. Mevcut asgari ücret bı- primleri ile 65 yaş üstü aylığı ile 15 kişilik komisyonun yaklaşık engelli aylığı da yükseliyor. Bu ne- leniyor. Lakin genelde hükümet ve 10 milyon emekçinin 2023 yılın- tın alma gücünü yine yitirdi. rakın ailesini geçindirmeyi işçinin Yılbaşından itibaren geçerli olmak tek başına bile zorunlu giderleri- denle dar ve sabit gelirli kitleyi de TİSK’in oyçokluğu ile ücret tespit da alacağı yeni ücreti aralık sonuna ediliyor. Nitekim işçi tarafının 14 dek gerçekleştireceği dört toplantı- üzere vergi dışı bırakılması emekçi- ni karşılayamıyor. En düşük aylığa yakından ilgilendiriyor. talim eden 2 milyon emeklinin du- kez komisyon kararlarına itiraz et- nın ardından saptayıp kamuoyuna ye bir ölçüde katkı sağlasa bile ön- Teşvik ve yardımlar mesi bunu kanıtlıyor. lenemeyen yüksek enflasyon asgari rumu tam bir facia. açıklaması bekleniyor. 2023’ün seçim yılı olmasından Asgari ücret Türkiye’de 3008 sa- Can yakan yaşam pahalılığı kar- ücreti güneş gören kar gibi eritti. Kar gibi eridi ötürü asgari ücrette beklentiler yılı ve 1936 tarihli iş yasası ile şısında net asgari ücretin 10 bin li- Kamuoyu merak ediyor mevzuata girdi. Günümüzde yaş raya yükseltilmesi hiç de uçuk ta- Bu yılın ocak ayında yüzde 50.5 hayli yüksek. Siyasi iradenin ona- artışla net 4.253 liraya çıkarılması- Türk-İş’in araştırmasına göre yı ile net ücretin 7-8 bin aralığında ayrımı olmaksızın ulusal düzeyde lep olmamalı. Tabii işçi çıkarmala- nın ardından işçi ve işverenin tale- ekim ayında açlık sınırı 7.425 lira- belirleneceği, hatta 10 bin lira bile ve tüm sektörler için tek tip sapta- rını önlemek için işverene sağlana- bi doğrultusunda temmuzda yüzde ya ulaştı. Açlık sınırı ile 3.500 li- olabileceği dillendiriliyor. İleri sü- nıyor. Asgari ücretin belirlenme- cak teşvik ve yardımlarla birlikte. /R]DQ.RQIHUDQVÕGHYDPHGL\RUGX/ RR ]DQ.R QQI HUDQVÕGHYDPHG L \R UGX dDPDNNÕ]Õ=H\QHS¶LQNDOHPL\OHFHP ''U U   dD PD N NÕ]Õ=H \Q HS ¶LQN DD OHPL \ OHFHP  D÷FÕ QÕQGQEXJQHEXJQ < gQHUggQ D < HU ÷ FÕ QÕQGQEX J Q +LoELUúH\EHOOLGH÷LOGL«+L oo ELUú H\ \ EHOOLGH÷LOGL « <U\ú¶QH $GDOHW W|UHQOHULQGHQW|U U HQOHULQG HH < $GDOHW Q  U \ ú ú ¶QH \DUÕQDED÷ODPDGúQFHVLÕúÕ÷ÕQGD\DUÕQDED÷ODPDG  ú  QFHVL Õ +DOLIHOLN+DOLIHOLNQHRODFDNWÕ" Q H R OD FD NWÕ" 0DUWYH(\OOGDUEHOHULQGHQ0 DUWYH ( \O  OGDUEHOHULQG HQ KD]ÕUODGÕ÷ÕEXNLWDSWD³«<]NWHNLWDúKD]ÕUODGÕ ÷ ÕEXNLWDSWD³«<  &&XPKXUL\HWNXUXODFDNPÕ\GÕ" XPKXU L\ HH WNXUXODFDNP Õ\ GÕ "" HPPX]GDUEHJLULúLPLQHoRNUHQNOLELU 77 HPPX] GD D U E H JL U L ú L P L QHoR N UHQ NOL  E LU  EL]L]WDúWDNLQDNÕúEL]L]´GL\HUHNLQVDQEL ] L ] W Dú WD NL QD N Õú  EL ] L ] ´  GL \H 'H'HYOHWLQGLQLQHRODFDNWÕ" YO H WLQ GG LQLQ H  R O DFD NWÕ " \\ROFXOXN\DSWÕUÕ\RUEL]H R O FX O X N \D SS WÕUÕ\RU EL ]H VHYJLVLQLQYHDNOÕQÕQ\ÕOPD]VDYXQXFXVXVH YJ L V L Q L QYHD NO ÕQÕQ \Õ O PD] V .UWVRU.UWVRUXQXQDVÕOo|]OHFHNWL" XQ Q XQDVÕO o |]OHFHN WW L " +HPGR÷XSE\G÷FR÷UDI\DKHP+ HPGR ÷ X SS E \ G ÷ FR ÷ U DD I \ D KHP RROGX÷XQXJ|]OHU|QQHVHUHQ+D\\DP Õ OGX ÷X QX J | ]OHU | Q  QHVHUH Q $WDWUN\ÕO|QFHEXJQGHJHoHUOLEX$WDW  U N    \ ÕO | QFHEX J Q GG H J Ho HUOLE X KHPGHPHVOH÷L PPDGGLNRúXOODU D GGL  N R úX X OO DU  K HP G HPHV O H ÷L  \DúDPÕQGDQIHOVHIHVLQHWP\|QOHUL\OH\D úD PÕQGDQ I HOVH I HVLQHWP Kitap okuduğunuzu biliyoruz.  VRUXODUD\DQÕWYHUPLúWLUVRUX O DUD \\ DQÕWYHUP L úW L U  7UNL\H¶QLQ\DUÕP QQHGHQL\OHNDUúÕODúWÕ÷Õ HGHQL \O H NN D Uú ÕO Dú WÕ ÷Õ  7UN L\ \ H¶QLQ \D UÕP WDQÕ\DFDNYHRQXQoD÷ODUÕDúÕSJHOHQWDQÕ \D FD N YHRQXQ oD ÷O DUÕ Dú ø]PLW¶WHøVWDQEXOJD]HWHOHULQLQø] PPL WW¶ WHø VW W DQEXO JD ]HWHOHULQL QQ  \\]\ÕOOÕNJHUoHNOHULQLVÕNVÕN\]P]H ]]\ ÕOOÕN JH UUo HNOHULQLVÕNVÕN \\ ]P]H ||OPV]G|UWONOHUL\OHEXOXúDFDNVÕQÕ] OPV]G|UWONOHU L\ OHEXO Xú D EDú\D]DUODUÕ\OD\DSÕODQWRSODQWÕEXoXNED ú\ú\ D]D DU OD D UÕ \ OD \ DSÕODQWRSO DD QWÕE Xo XN  oDUSÕ\RUo D USUS Õ \ RU  VDVDDWVUG DW V U G   [VD\IDùQFHOHPH[   VD\ID ù QFHOHPH DûDP|\NV < [ [VD\ID  DûDP| < VD\ID \\ NV  [VD\ID [VD\IDùQFHOHPH ù QFHOH PH