Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
gorus@cumhuriyet.com.tr
29 EKİM 2022 CUMARTESİ
2 olaylar ve görüşler
Kuruluş mimarisi
Yanmış, yıkıl-
AV. HÜSEYİN ÖZBEK mış bir ülke yapı-
Cumhuriyet sonrası devam eden kalkışmaların stratejik he-
lan kültürel ve eko-
ESKİ TBB BAŞKAN YARDIMCISI
definin Cumhuriyetin kuruluş felsefesi ve Atatürk ilkeleri ol-
nomik devrimler-
ması asla tesadüf değil. “Yüzyıllık parantez”, “yüzyıllık rö-
914-1918 arası dört yıl süren Bi-
le çağdaş, bağımsız,
vanş” sözleriyle verilen mesajlar, asıl niyetin ne olduğunu en
rinci Paylaşım Savaşı’ndan yenik
dünya çapında say-
1çıkan Osmanlı’nın terekesi galip-
ufak bir kuşkuya yer bırakmayacak biçimde açıklamakta! Bizi var eden
gı gören bir ülke du-
lerin kılıç hakkı olacaktı. 30
rumuna gelir. Tam
içlerine de asla sindire-
Ekim 1918 silah bırakışma-
bir kültür Cumhuri-
mediler. Milli Mücade-
sının koşulları, arkadan gele-
Cumhuriyet
le karşıtlığının siyasal
yeti kurulur.
cek Sevr’in önsözü olarak ta-
örgütü Hürriyet ve İti-
sarlanmıştı. Anadolu sömür-
şaltma adımları... Atatürk’ün adını silme ça-
MUSTAFA GAZALCI
laf Partisi, Teali-i (yük-
ge coğrafyasına dönüşecek,
baları... Tarikat ve cemaatlerle işbirliği gelir.
16. VE 22. DÖNEM DENİZLİ MV. / EĞİTİMCİ
selme) İslam Cemiye-
Türkler, özgürlük ve bağım-
Tam bir karşıdevrim, laik Cumhuriyet yerine
ti, Kürdistan Teali Cemi-
sızlıklarını yitireceklerdi.
ılımlı İslam Cumhuriyetine yönelme olur. Bu
. yaşına girmeye hazırlanan Türki-
yeti üyelerinin bir kıs-
Emperyalistler, Türkle- kadar da olmaz denilen olaylar yaşanır. En
100ye Cumhuriyeti’ni ve ona can ve-
mı aynı zamanda İngi- son Ekim 2022’de AKP Grup Başkanvekili
rin Sevr’e direnip yeniden si-
ren devrimleri içine sindiremeyenlerin, yi-
liz Muhipleri (dostla- Mahir Ünal’ın Cumhuriyeti bütünüyle suç-
laha sarılabileceğini akılla-
ne Cumhuriyetin sağladığı olanaklarla yet-
lamaya yönelik tarihi gerçeklere aykırı açık-
rı) Cemiyeti’nin de üye-
rına bile getirmemekteydi.
kili yerlerde bulunması düşündürücüdür.
laması: “Cumhuriyet bizim lügatimizi, alfa-
leriydiler. İngiliz çıkar-
Ekonomik kaynakları tüken-
Bilindiği gibi bağımsızlık yitirilmiş, ül-
bemizi, dilimizi, hasılı bütün düşünme set-
larının etnik, dinsel ve
miş, gençlerini imparatorlu- kenin birçok yeri işgal edilmişken Mus-
lerimizi yok etmiştir. Bugün konuştuğumuz
siyasal uzantıları olan
ğun uzak coğrafyalarında yi- tafa Kemal ve arkadaşları, 1919’da Erzu-
Türkçeyle düşünce üretemeyiz.”
bu oluşumların günü-
rum, Sivas kongrelerinden sonra 23 Ni-
tirmiş yoksul bir halkın tes-
Baştan aşağı çarpık bu görüşün neresini
müzdeki mirasçılarının san 1920’de Ankara’da TBMM’yi açar.
limiyetten başka ne seçeneği
düzeltmeli? Söylenenin tam tersine Cum-
Meclis yönetiminde sürdürülen Kurtuluş
Cumhuriyet ve Atatürk
olabilirdi ki? Oysa 1919-1922
huriyet bu değerleri yani sözlüğümüzü,
Savaşı’nın utkuyla sonuçlanması üzerine
karşıtlığının geçmişteki
arasında Mustafa Kemal ön-
abecemizi, dilimizi var etmiştir. Abece ve
29 Ekim 1923’te Cumhuriyet kurulur.
kökleri mütareke döne-
derliğinde, emperyalizme ve Dil Devrimi dilimizi başta Arapça, Farsça
Cumhuriyete sahip çıkacak, geliştirecek
minde aranmalıdır. olmak üzere bütün yabancı sözcüklerden
tetikçisi Yunanistan’a karşı
yeni özgür kuşaklar yetiştirmek için art ar-
Bu nedenledir ki 23 kurtarıp gelişmesini sağlamıştır. Abece ve
verilen Kurtuluş Savaşı’yla
da devrimler yapılır. 3 Mart 1924’te üç
Dil Devrimi Türkçemizi geliştirmiş, bizi ger-
Nisan 1920’de Milli
ölüm reçetesi Sevr yırtılacak,
Gazetemizin 29 Ekim 1936 tarihli birinci sayfasından devrim yasasıyla hilafet, Din ve Vakıf Ba-
çek anlamda bağımsız duruma getirmiştir.
Mücadele’nin meşrui-
bağımsızlık belgesi Lozan’a
kanlığı kaldırılır, laik ve bilimsel eğitimin
Yüzde 8 olan okuma yazma oranı bu dev-
yet organı TBMM’yi en-
ulaşılacaktır.
temeli Öğretim Birliği getirilir. 1926’da bi-
rimler sayesinde yükselmiştir.
29 Ekim 1923, milli ekonomi, mil-
gellemeye yönelik iç isyanlardan baş-
reyin hukukunu belirleyen Yurttaşlar Ya-
li bürokrasi, milli eğitim, milli or-
Çağı yakalamak layarak Cumhuriyet sonrası devam
sası çıkarılır. 1928’de yeni Türk Abece-
Bağımsızlığın tamamlayıcısı
du, çağdaş hukuk temelinde tasarla-
Kurtuluştan sonra, çağdışı monar- eden kalkışmaların stratejik hede-
si Devrimi yapılır. 1931’de Türk Tarih Ku-
Cumhuriyetin kurucusu Atatürk bu konuda
nan bir siyasal mimaridir. Ulus dev-
finin Cumhuriyetin kuruluş felsefe-
şinin ülkeyi yönetmesini, halkın uy- rumu, 1932’de Türk Dil Kurumu, Halkev-
şunu söyler: “Ülkesini, yüksek bağımsızlığını
let üniter yapıyı esas alan bir devlet
sal tebaa olarak bunu kabullenmesini si ve Atatürk ilkeleri olması asla te- leri açılır. 1935’te Ankara’da Dil ve Tarih-
korumasını bilen Türk ulusu dilini de yaban-
kurgusudur. Osmanlı’nın çöküş döne- Coğrafya Fakültesi açılır. Binanın alnına
bekleyenler tarihi yanlış okuduklarını sadüfi değildir. “Yüzyıllık parantez”,
cı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır.”
“Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” yazılır.
minin acı ve trajik deneyimlerinden
“yüzyıllık rövanş” sözleriyle verilen
kısa zamanda anlayacaklardır! Teok- Mustafa Kemal Atatürk’ün bu özlü sö-
1940’ta insanı ve toplumu içinden canlan-
ders alan son derece gerçekçi, özgün,
ratik ve despotik hanedan yönetimiy- mesajlar, asıl niyetin ne olduğunu en zü, Kavaklıdere’deki Türk Dil Kurumu’nun
dıran Köy Enstitüleri açılır.
bir çağdaş devlet denklemidir. önünde bir taşa yazılıdır.
ufak bir kuşkuya yer bırakmayacak
le devam etmek, çağı yakalayamamış,
Atatürk, tüm bu adımları “Türkiye
Mahir Ünal’ın sözleri çok çarpıcıdır. Ön-
uygarlık dışı bir toplumsal yapıyı sür- biçimde açıklamaktadır!
Cumhuriyeti’nin temeli kültürdür” di-
Karşıdevrimin kökleri celeri Abece, Dil Devrimi’ne karşı çıkanlar
Yakın geçmişte Ergenekon, Balyoz
dürmek bunca yaşananlardan hiç ders
ye özetler. Gerçekten de yanmış, yıkıl-
şimdi tüm olarak Türkiye Cumhuriyeti’ni
Günümüze kadar uzanan Cum-
alınmaması demekti. vs. bahanesiyle silaha dönüştürülen
mış bir ülke 15-20 yılda yapılan kültürel
suçluyorlar.
huriyet karşıtlığının ruhsal kökleri-
Mustafa Kemal’in kafasında bam- hukuk ve araçsallaştırılan FETÖ yar-
ve ekonomik devrimlerle bütün dünya-
Nasıl geçen yüzyılda emperyalizm ve on-
ne değinmek gerekirse Kurtuluş Sa-
başka düşünceler vardır. Türkiye, uy- gısı üzerinden Türk Silahlı Kuvvetleri
da saygı gören, çağdaş, bağımsız bir ülke
ların işbirlikçileri yenilmişse bundan son-
vaşı sürecinde düşünsel ve eylemsel
gar dünyanın saygın bir üyesi olacak- başta olmak üzere sivil ve askeri bürok-
durumuna gelir.
ra da ne yaparlarsa yapsınlar başarılı ola-
olarak Ankara’nın karşısında olan-
tır. Türkler, tebaa değil, ortaçağ ka- rasinin tasfiyesi, devlet kurumsallığı-
mayacaklardır. Cumhuriyetin erdemleri-
lar, İngiltere’nin ve Saray’ın yanında
ranlığından kurtulmuş özgür yurttaş- nın dağıtılması, yüksek yargının yeni- Ödünler ve sapmalar
ni yaşamış halkımız karanlığa geçit verme-
lar olarak yaşayacaklardır. Ülkenin saf tutanlar, Türk halkının inanç pay- den kurgulanması, Cumhuriyetin eko-
Sonra laik Cumhuriyetin temel ilkelerin- yecektir. Genel seçimlerden sonra demok-
yeniden Sevr koşullarına dönmeme- daları yerine, İngiliz çıkarlarına gö- nomik varlıklarının peşkeş çekilmesi, den sapmalar yaşanır. Arkasından 22 yıl sü- rasiyle taçlanmış laik Atatürk Cumhuriyeti
ren AKP iktidarı... Laik Cumhuriyetin içini bo- yeniden yükselecektir.
re kurgulanmış siyasal dinciler, 29
si için zihinsel, düşünsel, kurumsal yüz yıllık rövanşın saha uygulamaları
devrimler yapılacaktır. Ekim 1923’ü engelleyemediler ama olarak değerlendirilmelidir.