Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 11 EKİM 2022 SALI 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Başlangıcında biz de olduğumuz için bazı günahlarına biz de ortak olduk. Silahlara veda 100 yaşında Bazılarına direndik. Ortak olduğumuz günahlar için gece gündüz tövbe istiğfar etmemiz lazım. Mudanya Mütarekesi, aslın- Aklımıza geldikçe de tövbe etmeye da 1699 Karlofça’dan bu ya- devam ediyoruz o dönemle ilgili. İktidarda Tayyip Erdoğan değil de Bü- na sürekli toprak kaybına lent Ecevit olsaydı bütün camilerde ik- “Buraya kadar, verilecek bir Erdoğan’dan tidara ve Başbakan’a yönelik protestolar karış toprağımız yok!” de- devam ediyor olurdu. Başbakan örtülü ödenekten senede mekle kalmamış, aynı za- kendi kalesine gol! yarım katrilyon lira para harcıyor. manda ülkeyi tümüyle istila- Özelleştirmelerin her biri ayrı yol- ılıçdaroğlu’na “Bu pek pas ver- dan kurtarmış ve işgal altın- suzluk hikâyesidir. mekten de anlamaz ama farkın- Cumhuriyet tarihi boyunca devlet Kda olmadan bize bir pas verdi. Bi- daki İstanbul’un da barış ant- böylesine yağmalanmadı. zim de golü atmamız lazım. Bilmiyor be- laşmasıyla Türk yönetimine Tarih ‘Bu Müslümanlar ne kadar aç nim ömrümün santraforlukla geçtiğini” geri verilmesini sağlamıştır. gözlüydü’ diye yazacak. diyen Erdoğan, bırakın rakibine farkı- Mustafa Kemal Henry Franklin- Müslümanların duyarlılığını öldüren bir na varmadan pas vermeyi, kendi kale- Atatürk Bouillon PROF. DR. MUSTAFA ÖZYURT Başbakan var.” sine gol attı: 22. DÖNEM BURSA MİLLETVEKİLİ Şener 2 Ocak 2020 Perşembe günü 9 Ekim 2022 Pazar günü bir vakfın top- Cumhuriyet TV’ye özel açıklamalarda lantısında yaptığı konuşmada şöyle dedi: ilahlara Veda, Ernest bulunarak da şöyle demişti: “Yolsuzlukların olmadığı, rüşvetin “100 yılda yapılan yolsuzlukların 10 Hemingway’in 1929 yılında olmadığı, yoksulluğun Allah’ın izniy- katı, Erdoğan’lı yıllarda yapıldı.” le olmayacağı bir Türkiye’yi biz halle- Syazdığı, insanları silahları HHH deriz. bırakmaya çağıran savaş karşıtı Türkiye, Dünya Şeffaflık İndeksi’nde, Bunu biz yaparız. Şu an itibarıyla başyapıtıdır. Hemingway, Türkle- 2021 yılında 100 üzerinden 38 puan ile onun hazırlığı içindeyiz.” rin Büyük Devletler ile yaptıkları rin iyice gerildiği görüldü. Bütün Fransız ve İtalyan temsilcileri ta- 180 ülke arasında 96. sırada (https:// HHH dünya ve Türkler, nefeslerini tut- rafından 11 Ekim 1922 sabah saat Kurtuluş Savaşı’nın sonunda ger- Böylece hem 20 yıllık iktidarları so- www.transparency.org/en/cpi/2021/in- çek silahlara veda görüşmelerini, muş İngilizlerle bir çatışma ola- 06.00’da imzalanan ateşkes antlaş- dex/ury) nunda Türkiye’yi getirdikleri yolsuz- sılığını kaygılı gözlerle izlemeye ması askeri sözleşme (convention Mudanya’dan 23 Ekim 1922’de Şeffaflık indeksinin Twitter’daki he- luk, rüşvet ve yoksulluk zirvesini kabul “The Toronto Star Daily” gazete- başlamıştı. Kurtuluş Savaşı’nı ya- militarie) başlığını taşımaktadır. etti hem de bu sorunları kabul ederek sabında şu ifade yer aldı: panlar için gerilimli on uzun gün Mudanya’daki müttefik delegeleri- @TransparencyTR sine gönderdiği haberde, Mudan- yirmi yıllık iktidarları boyunca bunla- 2021 Yolsuzluk Algı Endeksi açıklandı! rı çöz(e)memiş olduklarını da itiraf et- ya Mütarekesi’ni ayrıntılarıyla yaşandı bu arada. nin bir ara “İsmet Paşa bize mağ- miş oldu. Türkiye, geçen yıla göre 2 puan kaybe- lup muamelesi yapıyor” diye arala- vermiştir: 2 derek 38 puanla 180 ülke arasında 96. sı- Sanki yirmi yıldır Türkiye’yi CHP veya Askeri sözleşme “Mudanya, Marmara kıyısında rında yakındıkları bile olmuştur. rada yer aldı Kılıçdaroğlu yönetiyormuş da yolsuzluk- Lozan Barış’ı öncesi silah bıra- (...) ikinci sınıf bir kıyı kasabası. ların, rüşvetin ayyuka çıkması, halkın git- 2013-2021 yıllarında en çok düşüş Buraya kadar! kışması olarak imzalanan ve top- İsmet Paşa ile görüşecek general- yaşayan 10 ülkeden biri Türkiye. gide yoksullaşması gibi sorunları onlar lam on dört maddeden oluşan Mu- Mudanya Mütarekesi, aslında leri taşıyan Iron Duke İngiliz san- Raporda bunun nedeni olarak da tek yaratmış gibi yaptığı bu konuşma, tam danya Mütarekesi görüşmeleri, 3 1699 Karlofça’dan bu yana sürekli cak gemisinin külrengi öldürücü anlamıyla “kendi kalesine gol atmaktır”. bir kişinin egemenliğine dayalı olan si- Ekim Salı günü saat 15.15’te başla- toprak kaybına “Buraya kadar, ve- kulelerine karşın, Batılılar buraya Çünkü herkes “yolsuzluk, yoksulluk, ya- yasal rejim gösteriliyor. dı. İsmet Paşa ev sahibi olarak he- rilecek bir karış toprağımız yok!” barış dilenmeye geliyorlardı; yok- saklar ortadan kaldırılacak” diye iktida- HHH men toplantının yöneticisi bir ta- demekle kalmamış, aynı zaman- ra gelen AKP’nin tam tersine bunları tır- Aslında Erdoğan’ın kendi kalesine sa barış istemeye ya da barış ko- 1 mandırdığını görüyor ve onu bu neden- attığı bu gol, ilk de değil. vır almış ve ilk konuşmayı kendi- da ülkeyi tümüyle istiladan kurtar- şullarını dikte ettirmeye değil!” le eleştiriyor. Benim hemen aklıma gelenlerin başın- si yapmıştır. Toplantının “salt as- mış ve işgal altındaki İstanbul’un HHH da İstanbul için söylediği şu sözler var: On uzun gün keri bir konferans” olduğunu vur- da barış antlaşmasıyla Türk yöne- AKP’nin dört kurucusundan biri ve Yıllarca İstanbul’u yönettikten son- gulayan İsmet Paşa, amaçlarının timine geri verilmesini sağlamıştır. Müttefikler, Mart 1922’de Erdoğan’ın iktisat ve maliye politikala- ra, “Biz bu şehrin kıymetini bilmedik, Trakya’nın Yunanlarca boşaltılma- TBMM hükümeti, emperyalist güç- Paris’te yaptıkları ortak toplantıda, rından sorumlu Başbakan Yardımcılı- biz bu şehre ihanet ettik, hâlâ da iha- sı olduğunu belirtmiş ve son ya- lere karşı 1911’den beri süregelen Türklere önerilecek barış koşulla- ğı görevinde bulunmuş olan Abdüllatif net ediyoruz. Ben de bundan sorumlu- zışmalarda bunun müttefiklerce savaşa son verdiğini ve Mustafa rını kararlaştırırken Anadolu’nun Şener, daha on yıl önce, 2012 yılı eylül yum” demişti. de kabul gördüğünü anımsatmış- Kemal Atatürk, Mudanya’da silah- boşaltılacağını baştan kabul et- ayında Yeni Harman Dergisi’ne verdiği Santraforluğu (biz santrfor derdik) söyleşide şöyle demişti: ile övünmesi ne denli haklı bilemiyo- tır. Türk tarafının kararlı tutumu lara veda etmekle ne kadar barış mişlerdi. Türk ordusunun 9 Eylül “AKP başladığı gibi gidiyor. rum. sayesinde 9 Ekim’de Harrington, yanlısı olduğunu da göstermiştir. 1922’de İzmir’e girmesiyle Anado- Karaağaç’ı da içerme koşuluyla lu, düşman askerinden bir oranda tüm Trakya’nın Türk tarafına tes- temizlenmiş oluyordu. Ancak Türk 1 E. Hemingway, İşgal İstanbul’u ve lim edilmesine hükümetinin de ra- birlikleri 24 Eylül’de Çanakkale İki Dünya Savaşı, Bilgi Yayınevi, 1988. zı olduğunu açıklamıştır. üzerine yürümeye, müttefiklerin 2 Şerafettin Turan, İsmet İnönü Ya- ‘Hükmün açıklanmasının Yunan delegesinin görüşmele- “tarafsız bölge” diye tanımladıkla- şamı, Dönemi ve Kişiliği, Bilgi Yayıne- re katılmadığı için Türk, İngiliz, rı yerlere girmeye başlayınca iple- vi, 2003. geri bırakılması’ kararı lu öngörülmüştür. Mudanya Ateşkes Antlaşması DR. ENVER KUMBASAR Mevcut düzenlemede denetim süresi beş YARGIÇ / YARGIÇLAR SENDİKASI GENEL SEKRETERİ yıldır. Bu süre çok uzundur. Tekerrür ve ha- lim edilmesini hükümetinin DOÇ. DR. HÜNER TUNCER pis cezasının ertelenmesinde öngörülen üç 3 onayladığını bildirdi. nayasa Mahkemesi, 23.09.2022 tarihli yıllık süreler ile çocuklar için mevcut üç yıl- AResmi Gazete’de yayımlanan 20.07.2022 ürk orduları, İzmir ile lık süreye paralel olarak buradaki beş yıllık TBursa’yı 9-10 Eylül 1922 tarih ve 2021/121 esas 2022/88 sayılı ka- Barışa giden yol sürenin üç yıla indirilmesi yerinde olacaktır. rarıyla, hükmün açıklanmasının geri bıra- tarihlerinde Yunanlardan ge- Yunan delegelerinin gö- Bu yapılmazsa bir yıldan üç yıla kadar bir sü- ri aldıktan sonra, Trakya’yı kılması (hagb) kurumunu düzenleyen 5271 rüşmelere katılmadıkları ge- re öngörülüp, denetim süresinin belirlenmesi sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. da Yunan ordusundan kurtar- rekçesiyle imzalamadıkla- mahkemenin takdirine bırakılabilir. mak için İstanbul ile Çanak- maddesinin 12. fıkrasında yer alan “Hükmün rı Mudanya Ateşkes Antlaş- Mevcut düzenlemeye göre kurumun uygu- açıklanmasının geri bırakılması kararına iti- kale yönlerinde yürüyüşleri- ması, 11 Ekim 1922’de im- lanması sanığın kabulüne bağlıdır. Sanıklar ni sürdürmekteydi. Mustafa raz edilebilir” düzenlemesini iptal etmiş, do- zalanmıştı. 13 Ekim’de Yu- kurumun karmaşık yapısı ve sonuçlarını an- ğacak hukuksal boşluk gözetilerek bu konu- Kemal Paşa, Fransa, İngiltere nanistan, antlaşmayı imza- lamakta zorlanmaktadır. O nedenle kurumun ile İtalya hükümetlerinin tem- da düzenleme yapmak üzere yasa koyucuya lamaya karar verdi ve 15 uygulanıp uygulanmaması sanık hakkında Charpy Harington İnönü Monbelli dokuz aylık süre tanımıştır. Anayasa Mahke- silcisi olarak Franklin Bouil- Ekim 1922’de antlaşma yü- her türlü bireyselleştirmeyi yapmakla görevli lon ile görüşerek, Rumeli’de mesi iptal kararını, kurumun uygulanması- rürlüğe girdi. Antlaşma uya- mahkemenin takdirine bırakılmalıdır. nın temel hak ve özgürlüklere müdahale ve ulusal sınırımıza değin Do- rınca, 15 gün içinde Yu- katıldıkları konferans toplandı. 5 Anayasa Mahkemesi bu kurum uygulama- ğu Trakya tamamen alınmadıkça aske- hak ihlallerine yol açtığı, tanınan itiraz yasa Ekim’deki oturumda Fransa Temsilci- nan ordusu Meriç Nehri’nin batısına sında itiraza ilişkin düzenlemeyi, etkin bir ya- yolunun etkili başvuru yolu ve adil yargılan- ri harekâttan vazgeçilmeyeceğini bildir- çekilmiş olacak ve bundan bir ay son- si, Trakya’nın TBMM Hükümeti’ne tes- sa yolu olarak görmediğinden iptal etmiştir. di. Öte yandan, İtilaf Devletleri dışişle- ma haklarını tam olarak sağlayamadığı ge- lim edilmesini kabul etti; ancak Ha- ra da Doğu Trakya, Edirne dahil, TBMM İtiraz incelemesi, Yargıtay’ın farklı kararları rekçesine dayandırmıştır. ri bakanlarının 23 Eylül 1922 tarihli no- Hükümeti’ne teslim edilecekti. Böylece rington, bu öneriye şiddetle karşı çık- olmakla birlikte, çoğunlukla kurumun uygu- tası alınmıştı. Bu nota, askeri harekâtın tı. İngilizlerin bu olumsuz davranışı kar- Doğu Trakya ile Gelibolu, yüzyıllardan lanma koşullarının varlığıyla sınırlı yapılmak- İtiraz yasa yolu durdurulması ve bir barış konferansının sonra ilk kez savaşmadan, masa başın- şısında 6 Ekim 1922’de Mustafa Ke- tadır. Bu durumda adil yargılanma hakkının toplanmasıyla ilgiliydi. Hagb, suç kayıtlarının (sabıka) suç işleyen- mal, İsmet Paşa’ya şu telgrafı gönderdi: da anayurda katıldı. unsurlarına aykırılıkların giderilmesi o aşa- Mustafa Kemal, 29 Eylül 1922 tari- lerin gelecek yaşamları üzerindeki olumsuz Mudanya Ateşkes Antlaşması barı- “Trakya’nın Türkiye Büyük Millet Mecli- mada olanaklı olmamaktadır. hinde bu notaya verdiği yanıtta, Mu- etkilerini ortadan kaldırmak amacıyla önce- si Hükümeti’ne iadesi kabul edilmediği şın yolunu açtı. 27 Ekim 1922 tarihin- Yapılacak yasa değişikliği ile hagb kararı- danya Konferansı’nı kabul edeceği- likle çocuk suçlular, daha sonra hafif suç- de Müttefikler, TBMM Hükümeti’ni, takdirde, 6/7 Ekim’de hemen İstanbul na karşı itiraz yasa yolu korunmakla birlikte, 1 ni belirtti; ancak Meriç Nehri’ne değin lar ve yaşamında ilk defa suç işleyenler ba- üzerine harekete geçiniz!” İsviçre’nin Lozan kentinde toplanacak kurumun uygulanma koşulları yanında adil Trakya’nın derhal Türklere geri verilme- kımından getirilmiş bir düzenlemedir. Yapı- barış konferansına çağırdılar. Türkiye, İsmet Paşa 6 Ekim tarihinde, birlik- yargılanma hakkının unsurlarına aykırılıklar sini istedi. Mustafa Kemal, Mudanya lan yargılama sonunda sanığın suçlu bulun- lerden bir kısmının Çanakkale ve Koca- bu çağrıyı kabul etti ve Lozan’da bağım- bakımından da itiraz merciince inceleme ya- Konferansı’nın 3 Ekim’de toplanmasının ması ve yasada öngörülen koşulların (geç- sızlığını ve egemenlik haklarını elde etti. eli bölgesine doğru harekete geçmele- pılabilme olanağı sağlanmalıdır. Böylece ör- uygun olacağını ve bu konferansa baş- miş suç kaydı bulunmaması, maddi zararın ri buyruğunu verdi. 7 Ekim’de İngilte- neğin, sanığın savunması alınmadan, müdafi komutanlık adına İsmet Paşa’yı delege giderilmesi, iyi hal, sanığın kabulü) varlığı ha- 1 Utkan Kocatürk, Atatürk ve Türki- re Dışişleri Bakanı Lord Curzon, Fran- görevlendirmeden, savunmanın delilleri top- olarak atadığını bildirdi. linde hükmün açıklanması ertelenmekte, sa- sa Başbakanı Poincaré ile İtalya Mas- ye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi 1918- lanmadan, silahların eşitliği sağlanmadan, nığa beş yıllık bir denetim süresi verilmek- 1938, Türk Tarih Kurumu, Ankara, lahatgüzarı Galli’nin katılımıyla Paris’te susma hakkı hatırlatılmadan, yeterli gerek- ‘İstanbul’a yürüyün’ te, denetim süresi suç işlenmeden geçirilirse yapılan toplantıda, Doğu Trakya’nın Yu- 1983, s. 354. çe gösterilmeden verilen hagb kararlarında- mahkûmiyet hükmünün ortadan kaldırılarak Mudanya’da İsmet Paşa’nın başkanlı- 2 Age, s. 354. nanistan tarafından hızla boşaltılması- ki hukuka aykırılıkların itiraz yasa yoluyla gi- 2 ğı altında İngiltere delegesi General Ha- kamu davasının düşmesine, aksi durumda na karar verilmişti. 9 Ekim’de Haring- 3 Şerafettin Turan, Türk Devrim Tari- derilmesi olanağı sağlanacak, böylece itiraz mahkûmiyet hükmünün açıklanmasına ka- rington, Fransa delegesi General Charpy hi, 2. Kitap, 4. Basım, Bilgi Yayınevi, An- ton, Karaağaç’ı da içerme koşuluyla, yasa yolu hagb kurumu bakımından etkili bir ve İtalya delegesi General Monbelli’nin rar verilmektedir. Karara karşı itiraz yasa yo- Trakya’nın tümünün Türk tarafına tes- kara, Ekim 2012, s. 38-39. başvuru yolu haline gelebilecektir.