Katalog

8 OCAK 2022 CUMARTESİ 12 HABER/YORUM azakistan’da, akaryakıt Latin alfabesine geçti, Rus- zamlarını protesto eden çanın etkisini kırdı, Kazak- Kyurttaşların başlattığı ey- çanın kullanımını geliştir- lemler büyüdü, kitleselleşti, fark- di, Kazaklaştırma politika- lı bir boyut kazandı. Hükümet is- sı güttü. tifa etti. Göstericilerle güven- Altıncısı, Çin’in lik güçleri çatıştı. Olağanüstü hal Kazakistan’la ilişkileri ge- ilan edildi. Cumhurbaşkanı Ka- lişiyor. Petrol ve doğalgaz sım Cömert Tokayev, olayla- zengini olan, buğday üretim rın arkasında dış güçlerin olduğu- Kazakistan’da kapasitesiyle dikkat çeken Kaza- Kazakistan’dan nu, teröristlerin yurtdışında eğitildi- kistan, Çin’e doğalgaz satıyor. Çin; Büyük Tımarhane ğini açıkladı; Kolektif Güvenlik An- ABD, Türkiye ve Rusya’yla birlikte neler oluyor? Ukrayna çıkmaz laşması Örgütü’nden destek iste- ülkedeki büyük yatırımcılar arasın- ir zamanlar “Bir şiir okudum, mahkûm etti- di. Rusya’nın liderlik ettiği örgüt de oldu. Kazakistan; 2015’te Türkiye, da, yatırımda Rusya’yı geçti. Türk azakistan’daki ayaklanma, birbiriyle ler” diye ortalığı inletenin 20. yılında, gaze- Rus uçağını düşürdüğünde Anka- Kazakistan’a asker yolladı. Bu geliş- iş dünyasının ise enerji, inşaat, gıda, mücadele eden iki büyük küresel gü- Bteci Enver Aysever sosyal medya hesabın- melerin olası sonuçlarını tartışalım. ra ve Moskova arasında arabulucu- otelcilik gibi sektörlerde yatırımları Kcün operasyonu olarak yorumlanıyor: luk yapmış, Suriye sorununda Türki- dan bir karikatür paylaştığı için ceza alıyor... Birincisi, Kazakistan; jeopo- var. Kazakistan’da çok sayıda Türk Bir taraf, olayların ABD’nin Rusya’yı hedef litik önemi, zengin enerji kay- ye, Rusya ve İran’ı buluşturan Asta- yurttaşı yaşıyor. Ahmet Yesevi Üni- Yıllar önce, Cumhuriyet gazetesinde işe başla- alan kadife devrim girişimi olduğunu; di- na Platformu’nun kurulmasında ak- nakları, dengeli dış politikasıy- versitesi de Kazakistan’da. dığımızda Ankara büromuzda hem Meclis hem de ğer taraf ise hem Ukrayna görüşmelerinde la Orta Asya’da, Türk dünyasında, tif rol almıştı. Yedincisi, Türkiye’nin ve Türk sanat muhabirliği yapan meslek büyüğümüz En- ABD’ye karşı güç gösterisi yapmak hem Dördüncüsü, olaylar, tam da Avrasya’da önemli bir ülke. 2.7 mil- devletlerinin dengeli, dikkatli, özen- gin Karadeniz uyarmıştı: de Türk Devletleri Teşkilatı’nı zayıflatmak yon kilometrekarelik yüzölçümüy- ABD’nin Orta Asya’da üs aradığı bir li bir siyaset izlemeleri, hassas bir “Türkiye çok büyük bir tımarhanedir. İşini yapar- için Rusya’nın operasyonu olduğunu sa- le dünyanın 9. büyük ülkesi. Rusya, dönemde başladı. Afganistan’da diplomatik dil kullanmaları önemli. ken bu gerçeği hiç unutma!” Çin, Kırgızistan, Türkmenistan ve büyük hezimete uğrayan ABD, Or- Kargaşayı iç savaşa götürecek açık- vunuyor. Oysa bir büyük gücün, eğer içe- Hiç unutur muyum o sözü... Özbekistan’la komşu. Nüfusu 19.2 ta Asya’da kalıcı üs edinip hem var- lamalardan kaçınmak; Kazakistan’ın ride uygun dinamik yoksa, bir başka ülke- Baksanıza, ekmekten ben- milyon. Bunun kabaca yüzde 70’ini lık göstermek hem de Rusya ve bağımsızlığı, bütünlüğü, egemenli- de, sıfırdan, düğmeye basarak ayaklanma zine, patatesten elektriğe Kazaklar, yüzde 20’sini Ruslar oluş- Çin’in etkisini kırmak istiyor. AB ve ği, siyasal birliği ve istikrarını savun- çıkarabilmesi kolay değildir. zamlanmayan hiçbir şey kal- turuyor. Ruslar ülkenin kuzeyinde NATO, birkaç gün önce Ukrayna’yı mak şart. Bunu yaparken ülkedeki Diğer yandan, olayları Rusya’nın ese- madı, Saray’daki, “Vatanda- yoğun olarak yaşıyorlar. 1991’de, görüştü. Ukrayna ve NATO, 10 merkezi otoriteyle ilişkileri yürütmek ri gören yorumun dayanaksız olduğu da şımızı fiyat artışına yönelik bağımsızlık ilan edildiğinde Rusların Ocak’ta Brüksel’de Rusya’yı görü- önemli. Çünkü dış politika devlet- ortada. Zira Kazakistan’ı karıştırmak ezdirmemeyi sürdürüyoruz, oranı neredeyse yarıya yakındı. Ül- şecek. ABD ve Rusya heyetleri, 9 ten devlete yapılır, kurumlar arasın- Rusya’nın elini ABD’ye karşı güçlendir- kede Kazaklar ve diğer Türk köken- - 10 Ocak tarihlerinde Cenevre’de da yürütülür. Bu alanda popülizme, enflasyonun boynunu kıra- mez ama Kazakistan’ın karışması, Uk- li yurttaşlar arasında da yer yer ge- buluşacak. NATO - Rusya Konseyi, halk dalkavukluğuna, duygusal çı- cağız” diyor. “G20 içinde en rayna cephesini sağlamlaştırmak iste- rilim yaşandı. Kazak halkı arasın- 12 Ocak’ta toplanacak. Bu neden- kışlara, iç siyasete yönelik söylem- hızlı toparlanan ve büyüyen yen ABD’nin elini Rusya’ya karşı kesin- da feodal bağların güçlü olduğu da le olayların zamanlaması dikkat çe- lere yer yoktur. AKP’nin Arap Baha- ülkelerin başında geliyoruz. likle güçlendirir! unutulmamalı. kiyor. ABD ve AB; Ukrayna, Gürcis- rı başladığında kullandığı dilin, “So- Türkiye’nin sergilediği perfor- İkincisi, geçmişte 2008, 2011, tan ve Belarus’tan sonra, Kazakis- kağın sesine kulak veriyoruz”, “Yeni mans bizi, dünyanın en bü- 2016, 2018, 2021 yıllarında irili ufak- tan’daki gelişmeleri de bahane edip kurulmakta olan Ortadoğu’nun sa- Ayaklanmanın zemini yük 10 ekonomisi arasına girme hedefimize adım lı gösteriler olmuştu. Son eylem- Rusya’ya baskı uygulamaya çalışır- hibi, öncüsü ve sözcüsüyüz”, “Arap Aralık ayında enerji sektöründe 40 bin adım yaklaştırıyor” diye övünüyor. ler hayat pahalılığına, işsizliğe, yok- larsa hem gerilim artar hem de so- liderlere karşı, Arap halklarının ya- işçinin işten atılması, yeni yılın ilk günlerin- Dünyayı izleyen herkes, Türkiye’nin durduğu sulluğa, yolsuzluğa karşı sokağa çı- runun çözümü zorlaşır. nındayız”, “Bölgede Türkiye’den ha- de Hazar Havzası’ndaki şirketlerde grev yeri takdirle karşılıyormuş üstelik... kan, demokrasi, özgürlük, insan bersiz kuş uçmaz”, “Bölgeyi sokak dalgası başlattı. Tam da işten atmalar ve Çıldırmak işten değil! hakları taleplerini dillendiren kitlele- sokak, karış karış biliyoruz”, “Arap Rusya’nın etkisi, grevler sırasında Kazakistan hükümetinin Aman, siz siz olun aklınızı koruyun ve gözetin. rin haklı, meşru talepleri olarak baş- liderlerle Erdoğan sandıkta yarışsa Çin’in ilgisi, ABD’nin yakıt fiyatlarına yüksek oranda zam yap- Ülke epeydir aklı aldı, bir köşeye koydu. Gök- lasa da ulaştığı boyut, geldiği nok- Erdoğan açık farkla seçilir” şeklin- ması, başta işsiz gençler olmak üzere hal- yüzü esinleri, dogmalar, benbenci buyruklar, düş- ta açısından, artık o denli masum deki sloganların sonuçları görüldü. hesabı kın tepkisine yol açtı ve şehirlerde ayak- değil. Eylemler; 2003, 2004, 2005 Özetlersek, Rusya; Kazakistan’da künezen kararlarla yönetiliyor. Beşincisi, Kazakistan; Rusya’nın lanma başladı. yıllarında Gürcistan, Ukrayna ve değil nüfuz kaybetmek, mevcut nü- Az kaldı, halk bu gidişin hesabını kesecek... etkili olduğu Avrasya Ekonomik Petrol ve doğalgaz ülkesi olan bir ülke- Kırgızistan’da yaşanan Soros des- fuzunu daha da pekiştirmek is- Birliği’nde, Kolektif Güvenlik Anlaş- tekli turuncu devrimleri çağrıştırıyor. ter. Bunun için elinde çok ve çeşitli de yakıt zamlarına tepki göstermek, elbet- ması Örgütü’nde üye. Şanghay İş- Üçüncüsü, ülkenin kurucu cum- araçlar mevcuttur. ABD’nin etkili ol- te halkın en doğal hakkıdır. Nitekim zamlar birliği Örgütü’nün kurucularından. Baskın Seçim hurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, masına tahammül etmez. Çin’in de geri çekildi ve hükümet istifa etti. Yani he- Bununla birlikte Nazarbayev, Rus- bölge dengelerini, Rusya, Çin, ABD etkisini artırmasına olumlu bakmaz. defi bakımından başarıya ulaşıldı. Neden? ya ve Çin arasında dengeleri gözet- arasındaki dengeleri gözeten başa- Çin de ABD’nin ülkede etkili olma- ti. Başkenti Almatı’dan Astana’ya Çünkü talep haklıydı, hedef doğruydu. Yerine Baskıcı Rejim rılı bir dış politika yürüttü. Türk dün- sını istemez. Ekonomik olarak ağır- taşıdı. 2019’da Nazarbayev’den gö- Ancak devamında eylemlerin yönte- yasında aksakal, bilge olarak öne lığını artırdığı Kazakistan’da, politik revi devralan Cumhurbaşkanı Toka- on birkaç aydır erken seçim, baskın seçim mi de hedefi de rayından çıkmaya başla- çıktı. Türk dünyasının güçlenme- anlamda da güçlü olmak ister. Rus- yev, başkentin adını Nur Sultan ola- Sbeklentisinden söz ediliyor. Hatta Haziran dı. Durumdan yararlanmak isteyen kuvvet- sine, Türk devletlerinin yakın işbir- ya da Çin de Kazakistan’daki istik- rak değiştirdi. Nazarbayev Rusya’ya 2022 tarihi verenlere de rastlanıyor. lerin devreye girmeye yeltendiği anlaşılı- liğine, Türk Devletleri Teşkilatı gi- rarsızlığın kendilerini çok rahatsız rağmen Kiril alfabesinden koptu, Muhalefet partilerine kulak verirseniz, bir an yor. Çünkü güvenlik kuvvetlerini doğrudan bi kurumlara öncülük edenlerden edeceğini bilirler. önce seçime gidilmeli. Ancak iktidar kanadın- hedef alan silahlı eylemler, kitle eylemi de da, özellikle AKP’de seçim kararı alma eğilimi pek halk hareketi de değildir. gözükmüyor. İşte bu noktada Batı destekli kimi söz- MHP deseniz, perde gerisinde durmayı seçiyor. de Kazakistan muhalefet liderlerinin hem IŞİD şüphelileri serbest bırakıldı Uygulama noktasında yakalandı Nasılsa, yıpranma payı daha çok AKP’de... de karargâh kurdukları Ukrayna üzerinden İYİ Partili Aytun Çıray’a gidişi sorduk. Seçimin “rejim yıkma” hedefi ilan ederek ayaklan- anisa İl Emniyet Müdürlüğü ekipleri- arabük Yenice’de FETÖ üyesi olma su- tarihini, ekonomik durumun halka yansımasının maya yön vermek istemeleri, güneyden ül- Mnin, 4 Ocak tarihinde düzenlediği ope- Kçundan kesinleşmiş hapis cezası olan belirleyeceğini söyledi ve ekledi: keye sızan bazı siyasal İslamcı grupların rasyonda gözaltına alınan Irak uyruklu dört M.S.’yi (36) uygulama noktasında yakala- “Hayat pahalılığı insanları bezdirecek hale geldi. olaylara dahli, Batı fonlarıyla faaliyet yürü- sanığın emiyetteki işlemleri tamamlandı. dı. İlçe Jandarma Komutanlığı ekipleri, M.S. Ekonomi konusunda aldıkları kısa vadeli önlemler- ten kimi kurumların devreye girmesi, tipik Manisa Şehir Hastanesi’ndeki sağlık kont- isimli şüphelinin aracını durdurdu. Gözaltına le bir çözüm elde edilecek gibi gözükmüyor. Buna bir “turuncu darbe” girişimini işaret ediyor. rağmen, bir baskın seçim beklemiyorum. İktidar rollerinden sonra adliyeye sevk edilen dört alınan şüpheli, jandarmadaki işlemlerinin ar- ortakları, onun konjonktürünü görmüyorlar. Me- sanık, savcılıktaki ifadelerinin ardından dından çıkarıldığı mahkemece tutuklanarak İç darbe olasılığı mur ve emekliye enflasyonun çok altında verilen dün, serbest bırakıldı. l Haber Merkezi cezaevine gönderildi. l Haber Merkezi Peki, grevlerle başlayan haklı eylem- zamlar da iktidarın yakında bir seçim düşünmedi- lerden yararlanmak isteyen ve yönünü, ğini gösteriyor.” yöntemini, hedefini saptırarak bunu ken- Çıray, ekonomik bunalımın derinleşmesi ve BULMACA Z.ALeksI A kAy Ar & H AkAn kAy Ar di amacı için kullanmaya çalışan sadece Cumhur İttifakı’nın oylarının daha da düşmesinin ABD-İngiltere ikilisi mi? bir başka sonuca yol açabileceğinden duyduğu Bazı göstergeler, tablonun “iç darbe” 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Soldan Sağa: kaygıyı da dile getirdi: şeklinde yorumlanabilmesini de olanak- 1 İ K İ Z L E R V 1 “İktidar daha baskıcı hale gelebilir.” 1/ Bozulmuş, işlemeyen. 2/ Büyü- lı kılıyor. Şöyle ki Devlet Başkanı Toka- 2 K İ L İ T L E M E Yani baskın seçim yerine daha da baskıcı rejim... kanne, nine... Uygun bulma, tas- yev, hükümetin istifasını istedikten son- 2 3 E N E K İ V A Z vip. 3/ Sukabağından yapılmış ve- ra, ülkeyi yaklaşık 30 yıl yöneten ve 4 B T İ M P A N İ ya ağaçtan oyulmuş maşrapa... 3 2019’da istifa eden ama fiilen ipleri hâlâ 5 A Ş İ R E T D R Enerji Verimliliği Utanılacak durum, leke, şaibe. 4/ Devlet Konseyi Başkanlığı ile elinde tu- 6 4 N A M S İ L O Mızmız, sevimsiz, başkalarıyla iliş- tan Nursultan Nazarbayev’in bu “göre- 7 A H A L K A L İ ki kurmayan kimse. 5/ Namaz. 6/ vini” de üstüne aldı! Haftası 5 8 Tokayev’in kendi gücünü sağlamlaştır- Motorlu hava taşıtı, tayyare... Lak A İ L E P İ S nerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 10-16 Ocak mak için eylemleri fırsata çevirmiş olabil- 9 ile cilalanmış. 7/ Demokratik hak İ P L İ K H A N E 6 Etarihleri arasında “Enerji Verimliliği Haftası” için mesi de olası yani. Zaten Kazakistan, fe- ve özgürlüklerin baskı altında tu- hazırlıklar yaptı. Bakanlık, haftanın sloganını şöy- 7 odal faylar üzerinde. Bunu kendileri “üç tulduğu, bütün yetkilerin bir el- Yukarıdan aşağıYa: le belirlemiş: (büyük - orta - küçük) cüz” diye tanımlıyor- de veya küçük bir yönetici grubu- 1/ Hafif, yavaş sesle söy- 8 “Aklınla verimli yaşa!” lar. Bu feodal tabakaların en üstünde de nun elinde toplandığı demokratik lenen... Vurucu. 2/ Garip, Hay sen çok yaşa Enerji Bakanlığı... Nazarbayev ailesi var. Ailenin büyük şir- 9 olmayan devlet düzeni. 8/ Kadın- acayip... Bir şeyin büyük bö- “Kullanmadığın cihazları prizden çek!”, “Buzdo- ketleri, enerji sektöründeki güçleri, Kaza- ların kocalarına seslenirken kul- lümü. 3/ Döşem, donanım. labından çıkardığın yemekleri buzdolabında bek- kistan’daki ve Batı’daki büyük mal varlık- landıkları sözcük... Sayıları gös- 4/ Kıta. 5/ Dernekevi... Ha- giydikleri, arkası yırtmaçlı, etekleri let, enerjiden tasarruf et!” gibi ancak ilkokul sı- ları zaten halkın bir bölümünün tepki gös- termek için kullanılan işaretlerden kikatsizlik, vefasızlık. 6/ Dokuz- uzun ve ön köşeleri yuvarlak kesil- nıflarının duvarlarına asılabilecek duyurularla bizi terdiği bir durumdu. her biri. 9/ Ölmüş kutsal bir kim- dan bir artık... İslamiyette dört miş ceket. 8/ Gırtlak... Büyük fa- avutma peşinde... senin, bir inanışa göre sürüp git- Sünni mezhepten biri. 7/ Resmi re. 9/ Donanımı çok güvenli, polis Hem de yüzde 100’ü aşan elektrik zamlarını yi- Karışıklık ABD’ye yarar ziyaret ve davetlerde erkeklerin mekte bulunan manevi gücü. veya asker taşıma aracı. yip yuttuğumuz günlerde! Sonuç olarak Kazakistan’ın haritada- ki yeri, ABD ile Çin - Rusya arasındaki bü- yük güç mücadelesi açısından bu ülke- KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK [email protected] yi çok önemli hale getiriyor. ABD, batısın- 8 o CAK 2022 SAYI: 35154 da cephe açtığı Rusya’yı zorlayabilmek için güneyinde karışıklık çıkmasından, İmtiyaz Sahibi: CUMHURİYET VAKFI adına çekilmek zorunda kaldığı Afganistan’ın ALEV Co ŞKUN ardından Orta Asya’da problem doğma- Genel Yayın Yönetmeni (Vekâleten) sından ve Çin’in Kuşak-Yol projesinin Arif Kızılyalın güzergâhında kaos bulunmasından en memnun olacak ülkedir elbette. Yazıişleri Müdürleri Ancak ABD’nin Ukrayna’dan farklı olarak, İklim Öngel Özgür Soyer Kazakistan’da bu hedeflerine ulaşabilecek (Sorumlu) ve karışıklığı sürdürebilecek gücü yok. Ya- ni ABD, Kazakistan’dan bir Ukrayna çıka- Reklam Genel Koordinatörü: Esra Bozok ramayacak. Bitirirken halk hareketleri bağlamında şu- l l Dış Haberler: Mine Esen Gece : Aslan Yıldız l l nu söylemeliyim: Doğru hedefi ve programı Ekonomi: Jale Özgentürk Kültür Sanat: Yazgülü Aldoğan l olmayan, örgütlü bir önderliği bulunmayan Fotoğraf: Uğur Demir halk hareketlerinin amacına ulaşamaması, l Ankara Temsilcisi: Sertaç Eş Güvenevler Mah. Güneş Cad. No: 8/1 dış müdahaleyle yönünün sapması, sızma- Çankaya 06690 Ankara Tel: (0312) 442 30 50 larla iktidarın karşı propagandasına malze- l Ege Bölge Temsilcisi: Tuncay Mollaveisoğlu meye dönüşmesi ve en sonunda sönüm- Halit Ziya Bulvarı 1352 sok. 2/3 Pasaport - İzmir. Tel: (0232) 441 12 20 lenmesi yüksek olasılıktır. Örneğin Mısır’da böyle oldu. Süveyş Kanalı başta, Mısır’daki Yayın Kurulu: Alev Coşkun (Başkan), Ali Sirmen (Bşk. Yrd.), Emre Kongar, Şükran Soner, Kemal Işık Kansu, Mine Kırıkkanat, Miyase İlknur yaygın grevler üzerinden yükselen halk ha- reketi, Mübarek’i yıktı ama eylemlere son- l Mali ve İdari İşler Müdürü: o sman Selçuk Özer radan katıldığı halde en örgütlü kuvvet ol- Yayımlayan ve Yönetim Yeri: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. duğu için İhvan tarafından çalındı! No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 343 72 64 e-posta: [email protected] ÇİZGİLİK KAMİL MASARACI [email protected] Reklam Yönetimi: Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ. Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sk. No: 2 34381 Şişli/İstanbul Tel: (0212) 343 72 74 (20 hat) Faks: (0212) 251 98 68 e-posta: [email protected] T.C. Demiroğlu İstanbul Bilim Üniversitesi Yaygın süreli yayın Baskı: l İstanbul: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Yenibosna mh. 29 Ekim Cd. no: 11A/41 Bahçelievler/İstanbul Tel : 0212 454 35 10. l Ankara : İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Saracalar mh. 57. cd. no: 21/A Akyurt/Ankara Tel : 0312 353 29 61. l İzmir: İleri Basım mat. Amb. Anestezi Programı bölümünden almış Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Fatih mh. 1199 sok. no:1/7 Sarnıç-Gaziemir/İzmir Tel : 0232 483 96 60. l Adana: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Levent mh. 1791 sok. no: 33/A Yüreğir/Adana olduğum “776” diploma numaralı geçici Tel : 0322 346 36 25. l Trabzon: İleri Basım mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. A.Ş Organize sanayi mezuniyet belgesinin aslını kaybettim. Bölgesi no: 2 Arsin/Trabzon Tel : 0462 711 40 20. Dağıtım: Turkuvaz Dağıtım Pazarlama A.Ş. Hükümsüzdür. BARAN YALÇIN Cumhuriyet’te yer alan haber, yazı ve fotoğrafların yeniden yayım hakkı saklı tutulmuştur. İzin alınmadan ve kaynak göstermeksizin yayımlamak Basın Kanunu gereğince hukuki ve cezai yaptırıma tabidir. NAMAZ VAKİTLERİ T.C. Demiroğlu İstanbul Bilim İmsak Güneş Öğle İkindi Akşam Yatsı Üniversitesi’den almış olduğum öğrenci İstanbul 06:51 08:22 13:16 15:38 17:59 19:25 kimliğimi kaybettim. Hükümsüzdür. Ankara 06:34 08:03 13:00 15:26 17:47 19:11 BÜŞRA HOŞ İzmir 06:55 08:22 13:23 15:53 18:14 19:36