Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 3 OCAK 2022 PAZARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 2022’YE GIRERKEN ‘Tek adam’ rejiminin SIYASAL BILANÇO - 2 fişini çeken zamlar! 2022’de yapılması çok güç- lman düşünür Max O yüzden, Cumhurbaş- Weber’in siyaset kanı ve AKP Genel Baş- lü bir olasılıktır. Asosyolojisi neredey- kanı Sayın Recep Tayyip Son anketler se 100 yıldır dünya üzerin- Erdoğan’a hatırlatmak- 2021 yılının son ayında deki yönetim biçimlerine ta fayda var: Artık kim- damgasını vuruyor. se Hülya Avşar’ın, “Gere- Metropoll şirketinin 1514 Weber’in kitaplarını ya kirse simit yeriz”, Ahmet kişiyle gerçekleştirdiği son da konuyla ilgili akade- Özhan’ın “Bir süre yarım ankete göre CHP, oylarını mik makaleleri okuyanlar ekmekle idare ederiz” fan- yüzde 5 artırarak ilk kez “Geleneksel otorite”, “Ya- tezilerine kanmıyor. Hatta ünkü yazımızda 2021 yılının siya- yüzde 27.4’e yükseldi. İYİ sal otorite” ve “Karizmatik Sarıyer’de önceden belir- sal olaylarını ve sonuçlarını irde- Parti yüzde 14.2 HDP yüz- otorite” kavramlarını çok lenip gidilen kahvehanenin Dledik. Cumhurbaşkanlığı hükümet de 11.9 oldu. MHP’nin oyu iyi anımsarlar. Özellikle ka- halkı bile “geleneksel oto- sisteminin etkinliğini yitirdiğini, Millet da yüzde 5.3’e geriledi. rizmatik otorite ve gele- rite” takviyeli “karizmatik İttifakı’nın yükselişe geçtiğini, laiklik il- 2018 seçimleri baz alın- neksel otorite konusunda- otorite” modeline güven- kesinden her geçen gün uzaklaşıldığını, dığında AKP kendi seçme- ki görüşleri kutuplaşmaya miyor Erdoğan’ın. kamu yönetiminde liyakat yerine parti- elverişli toplumlar bağla- Geçenlerde bir anket ya- ninin yüzde 25’ini kaybet- mında dikkat çekicidir. yımlandı; bilmem dikkatini- zanlığın egemen olduğunu belirttik. Ayrı- miş oluyor. Weber’in karizma tanı- zi çekti mi? Bir yıl önce bu ca, 2021’e damgasını vuran “128 milyar Bu ankete göre Cum- mında lider, kutsal mese- zamanlar cumhurbaşkan- dolar nerede” ve “her ay 10 bin dolar alan hur İttifakı’nın oy top- lelerle de ön plana çıkar. lığı rejimine destek veren siyasetçi kimdir” sorularını yineledik. lamı yüzde 37.6 ve Mil- Hatta geleneksel meşrulu- yüzde 44’lük kesimden 10 Bugünkü yazımızda özellikle ekonomi let İttifakı’nın oy topla- ğu kullanır, günümüz ifa- puan, parlamenter sisteme konusu ele alınacaktır. mı yüzde 41.6 oldu. Mil- desiyle de inanç siyaseti kaymış. Yine cumhurbaş- Halk pahalılık baskısı altında let İttifakı ilk kez, Cumhur İttifakı’nı geç- yapar! Toplumu etkiler, Pi- kanlığı rejiminin ekonomik Ekonomi sarsıntıda miş bulunuyor. Bu hesabın içine, cumhur- rus zaferlerine imza atar. sistemine güvenenlerin sa- Türk Lirası’nın değer kaybı ve ekonomik AKP iktidarının ekonomi politikası cid- İşler bir süre iyi gider gi- yısı aralık sonu itibarıy- dengelerin altüst oluşu halkın yükselen fi- başkanlığı hükümet sistemine karşı olan di sarsıntılar ve tutarsızlıklar sergiliyor. bi gözükse de uzun vade- la yüzde 30’un da altında. HDP’nin oyları da katılırsa oy oranı yüzde yatlar karşısında ezilmesine neden oluyor. Erdoğan, “Faiz sebep, enflasyon neticedir” de istikrarsız bir tablo ka- Sözün özü, ülkenin yüzde 53.5’e yükselmektedir. TÜİK’e göre enflasyon yüzde 21.3, ancak pa- sloganıyla ve “Ben ekonomistim”, “Ben çınılmazdır bu tip rejim- 70’inden fazlası, gömlek Bu durumda, ilk seçimde cumhurbaşkan- zarda enflasyon yüzde 50’lere dayanıyor. Bu lerde. değiştirir gibi yapılan ma- ekonominin kitabına yazdım” diyerek eko- lığı hükümet sistemi tarihe karışacak ve arada, petrol, doğalgaz, elektrik gibi temel Lider gücünü kaybeder, liye bakanı değişiklikleriy- nomi alanında büyük sarsıntı ve karmaşa- AKP iktidarı da seçimi kaybederek muhale- ekonomik girdilere sürekli zam yapılıyor. sistem çöker! le yamalı bohçaya dönen lara neden oldu... fet partisi konumuna düşecektir. Ne kadar tanıdık geldi ekonomi yönetimini yanlış Günümüzde ekonomi, sloganlara indir- Dış borç değil mi? buluyor. Dış politikada gelişmeler genemeyecek derecede karmaşık, özellikle Türkiye’nin ekonomik alanda asıl temel so- Türkiye olarak 20 yıldır Görünen odur ki “Ama AKP siyasal iktidarı temelde “Yeni Os- ekonometri biliminin kurallarının ciddiyetle runlarından birisi de yükselen dış borçlardır. bu durumu yaşıyoruz as- köprü yaptık, ama yol yap- manlıcılık” adı verilen bir dış politika çiz- işlediği bir alandır. Erdoğan’ın bilgisi buna lında. tık..” türü açıklamaların gisi izlemiştir. yetmiyor. Zaten ülke ekonomisini yönetmek Geleneksel otorite ile yö- da çarşı pazardaki karşılı- Erdoğan, Suriye’de Emevi Camisi’nde na- bir kişinin değil, uzman bir ekibin işidir. netime gelip algı yöneti- ğı, “İyi o zaman biz de ak- maz kılacağını öne sürerek Ortadoğu’da miyle karizmatik otoriteye şama asfalt pişirir yeriz”e 19 yılda büyük düşüş “Müslüman Kardeşler”in ideolojisini des- doğru kayan, tek adamlık dönmüş durumda! tekledi. Özellikle Suriye ve Mısır da bu po- rejimiyle de ülkedeki güç- Yani Max Weber’in ge- Bütün hesaplamalar, Türk Lirası’nın son litikayı yürüttü. ler ayrılığını yok eden bir leneksel otorite takviye- 19 yılda büyük düşüş kaydettiğini gösteri- girdaptayız. li karizmatik otoritesinde- Suriye merkez hükümeti ve Mısır’da Sisi yor. 2003’ün kasım ayından, 2021’in aralık Yolun sonu gözüktü ar- ki “güçlü lider”, artık siya- hükümeti ile çatıştı. ayına kadar geçen sürede, iktidarın bir or- tık! Son 48 saatteki zam- si tükenmişliğe dönüşmüş 15 Temmuz 2016 FETÖ darbe girişimin- ganı olan ve hatta inandırıcılığını da yitiren lar bile karizma soslu gele- durumda. 2002 yılında 129.6 milyar dolar olan den sonra Körfez ülkeleriyle gerilim üst TÜİK’in rakamlarına göre, ekonomi ile ilgi- neksel otoritenin sonunun HHH Türkiye’nin brüt dış borcu bugün itibarıyla düzeye yükseldi. li hesaplar korkunç düzeylere çıkmış durum- geldiğini işaret ediyor... Evet, cuma gece yarısı 448 milyar doları aşmış bulunuyor. Buna ila- AKP’nin “Yeni Osmanlıcılık” politikası da. Bu dönemde tüketici enflasyonu yüzde Her ne kadar teksesliliğe yeni bir yıla, bugün de se- ve olarak özel sektöre ait ve hazine garantisi- Arap dünyasında olumsuz etkiler yarattı. 484 oranında yükselmiş bulunuyor. Hayat kilitlenen Türk basını, vic- nenin ilk haftasına merha- ne sahip milyarlarca dolarlık dış borç da eko- Batı dünyasına gelince, Türkiye ABD ve pahalılığının ise altı kat arttığı görülüyor. dansızca yapılan zamla- ba dedik. nomi için ciddi bir risk oluşturuyor. AB ile çeşitli sorunlar yaşıyor. Bunları den- rı “Yeniden değerleme, uy- Ve Cumhuriyet de bu Türk Lirası son 19 yılda büyük değer kay- Türkiye’nin kısa dönemde (bu yıl içinde) gelemek için Rusya ile yakın ilişki içinde gulama” gibi ilköğretim se- yeni yılın, tüm gelişmele- betti. İşte çarpıcı bir hesap: bulunuyor. Türkiye’nin kuzeydeki büyük ödeyeceği dış borç miktarı 176 milyar dolar viyesindeki sözcük oyun- rini yine cesurca kamuo- 100 TL ile 2003 yılında 87 kilo ekmek komşusu Rusya ile iyi diplomatik ilişkiler larıyla çevirse, hatta ko- yu ile paylaşmaya devam civarındadır. Kısa dönemde AKP iktidarının alınırken bugün sadece 10 kilo ekmek alı- ca koca devlet kurumları, ediyor. bu sıcak parayı bulması gerekmektedir. içinde olması Türkiye’nin ulusal çıkarları- nabiliyor... “Zamları biz yapmadık, Mi- Bu arada önümüzde- na uygundur. Arka kapı satışları ki yaptı” kılıfına sığınsa da ki haftadan itibaren siz de- Türkiye nin Ortadoğu’da özellikle Suri- Merkez Bankası ile oynamalar Türkiye Cumhuriyeti tarihi- ğerli okurlarımızı bekleyen Merkez Bankası’nın rezervlerinden Mart ye ve Mısır politikalarını acil bir biçimde Bütün dünya da merkez bankalarının ba- nin en sıkıntılı günlerini ya- önemli sürprizler yaşana- 2019 ile Mart 2021 arasında, dövizdeki düzeltmesi gereklidir. 2021’de gerek Mı- ğımsızlığı hassas bir biçimde korunur. An- şıyor. cak. yükselişi dengelemek için 128 milyar dolar sır gerek de Suriye ve son olarak Ermenis- cak Erdoğan’ın faiz takıntısı sonucu, son üç Elektriğe gelen yüzde Örneğin, yazar ailemi- düzeyinde döviz satışı yapıldı. Kimi ekono- tan ile ilişkilerin düzelmesi yönünde atılan yılda dört Merkez Bankası Başkanı ve 12 ay- 127 zam (hatta daha faz- ze bugün itibarıyla önem- adımlar olumludur. mistler bu olayı “arka kapı” satışları olarak la), hemen akabinde do- li bir isim katıldı. “Yaşam da üç Maliye Bakanı değişti. Türkiye yaşadığı ekonomik sıkıntılar nede- nitelendiriyor. Aynı biçimde Aralık 2021’de ğalgaza yansıyan yüzde Boyu Gelişim ve Eğitim Faizle ve Merkez Bankasıyla oynama, niyle Körfez ülkeleriyle ilişkilerini yeniden de 7 milyar doları bulan arka kapı satışı ya- 25’lik artış, akaryakıta birer Akademisi”nin kurucusu yanlış ekonomi politikaları sonucunda, düzeltmeye çalışmaktadır. Ancak burada en gün arayla yapılan “bin- Prof. Dr. Üstün Dökmen, pıldığı ve kimi yandaşların büyük gelirler son bir yılda dolarda yükseliş rekor dü- dirim” ülkenin fişini çek- artık her hafta sonu Pazar büyük sorun, sıcak para ve döviz gelecek di- elde ettiği belirtiliyor. İşte “128 milyar do- zeyine ulaştı. 1 Ocak 2021’de 7.42 TL miştir. Eki’ne yazacağı yazılarla ye ülkenin en önemli ekonomik kurumlarının lar nerede” ve ardından “7 milyar dolar ne- olan dolar kuru, 1 Ocak 2022’de 13.45’e Çünkü bu üç kalemde- gündem yaratacak. Üstün peşkeş çekilmesi olasılığıdır. Bu konuda en rede” soruları bunun için sorulmaktadır. dayanmış bulunuyor. Bunun anlamı, ki yükseliş ülkenin üretim Dökmen’i tanımayan Cum- önemli örnek olan Tank Palet Fabrikası’nın Merkez Bankası rezervleri eksi bakiye ver- TL’nin bir yılda yaklaşık yüzde yüz ora- sektörünü etkilemekle kal- huriyet okuru yoktur ancak sadece 50 milyon dolar için Katar’a peşkeş mektedir. Millet İttifakı’nın sürekli olarak 128 nında değer kaybına uğramasıdır. mayıp gündelik yaşamın kısaca anımsarsak; bilim- çekilmesi olayı unutulmamalıdır. milyar nerede sorusu bu nedenle anlamlıdır. da soluğunu kesecektir... sel kitapları, makaleleri, şi- Böylesi büyük bir kayıp, 98 yıllık Cumhu- Mucize Üstelik bu “vicdansız”, ir kitapları, tiyatro eserleri- riyet tarihinde ilk kez görülmektedir. Kuş- Erken seçim “akıldışı”, “izan yoksunu” nin yanı sıra sekiz yıllık bir 2022 yılı siyasal açıdan yeni umutlara kusuz bunun siyasal sonuçları da olacaktır. Ekonomik durum halkı özellikle ge- zamlar Cumhuriyet yazar- TRT geçmişine de sahip- gebedir. Erdoğan’ın Beştepe’deki Sarayın- larının dikkat çektiği gi- tir. Sadece Türkiye’de de- niş orta tabakayı zor duruma sokmuştur. Türk Lirası değer kaybında da iktidarını sürdürmesi için bir “mucize” bi enflasyonu tetikleyecek, ğil, Avustralya’dan Avru- Böylesi bir pahalılık ve ekonomik sıkıntı- gerekiyor... Ama mucize yaratmak her za- dünya birincisi güzel ülkemiz hiperenflas- pa ülkelerine kadar geniş lara hiçbir iktidar dayanamaz. Çok partili man kolay değildir. Yerli ve yabancı ekonomi yorumcularının yon sarmalına girecektir bir kitleye hitap etmiş, Tür- sisteme girdiğimizden bugüne devalüas- Ülkenin huzura ve esenliğe kavuşması ve yaptıkları hesaplara göre, 2021 yılında do- ama bugün ama yarın! kiye ile dış dünya arasında yon yapan, TL’nin değerinin kaybına ne- Millet İttifakı’nın ileriye sürdüğü “güçlendi- Sakın ola ki “Türkiye tari- köprü olmuştur. lar karşısında, en fazla değer kaybeden ge- den olan tüm siyasal iktidarlar erken se- rilmiş parlamenter sistem”e dönülmesi hiç hinin en yüksek asgari üc- Hoş geldiniz hocam... lişen ülke para birimi TL oldu ve ne yazık de uzak görülmüyor. çim yapmak ve iktidarı bırakmak zorun- ret artışını verdik” söylem- Bir hoş geldin de ki TL böylece olumsuz yönde tarihe geçti... da kalmışlardır. Ancak, Millet İttifakı’nı oluşturan partile- lerine inanmayın, çünkü o “En azından haftada paralar elimize geçmeden bir yazma” kararı alan Kur korumalı tasarruf hesabı rin ve siyasal liderlerin büyük hatalar yap- Tüm işaretler 2022’de bir erken seçim gitti bile son iki günde! Türkiye’nin en çok oku- maması, halkla ve tabanla ilişkilerin daha olacağını göstermektedir. Aralık 2021 de, doların yükselişi 18 TÜİK yalanları sonra- nan spor yazarı Bil- da artması gerekiyor... Duygusal hareketler- TL’ye kadar çıkınca, AKP “kur garantili Kaldı ki Erdoğan’ın yeniden cumhurbaş- sı, yarın öbür gün işçi-me- gin Gökberk’e. Aslında den, popülizme dayalı ve kısa vadeli parti çı- tasarruf” hesabı çaresine sığındı. Açıkça- kanı adayı olabilmesi için, anayasanın 116. mur emeklilerine gelen “en”ler, “ilk”ler çok risk- karlarını gözeten köpürtücü açıklamalar ve sı, sürekli faiz indiriminden söz eden Er- maddesine göre, Cumhurbaşkanlığı döne- (gelecek olan) maaş artı- lidir medyada ama por- politikalardan uzak, akla dayalı politikaların doğan ve AKP siyasal iktidarı, “korumalı minin dolmasından önce Meclis tarafın- şı için de aynı şeyleri söy- tal verileri “Bilgin Bey açık sürdürülmesi gerekiyor... TL mevduat hesabı” yoluyla faiz artırımını dan seçim kararı alınması gerekmektedir. leyebiliriz! ara...” diyor. yasalaştırmış oluyor... Bu durumda seçimlerin Haziran ya da Ekim - BİTTİ - Çelik Yağmur İndirme Sistemi Her türlü zorlu hava koşulu altında güvenilir, uzun ömürlü, estetik ve işlevsel çözüm.