Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 29 OCAK 2022 CUMARTESİ EkonoMi 11 Nakliyat-İş: E-ticaretle birlikte yaygınlaşan esnaf kurye sisteminin hukuki boşlukları var ‘İş ortaklığı’ kılıf oldu Dünyada bir başka partili, kararname Nakliyat-İş Başkanı Ali Rıza Küçükosmanoğlu, şirketlerin iş or- ile ülke yöneten taklığı kılıfı ile çalışanları sisteme bağladığını belirterek “Tüm cumhurbaşkanı mı var? masraflardan sorumlu olan çalışanın hakları belirsiz” dedi. lkenin neresinde yaşanırsa yaşansın, lapa lapa yağan karla birlikte, lapa la- -ticaretle birlikte gelişen “esnaf çalışanlara bu sözleşmelerin bir Üpa halkın yaşam koşullarını katlanıl- kurye sistemi” zam dönemin- örneği bile verilmiyor” yorumunu maz boyutlara tırmandıran olumsuzlukların en ağırlarından en hafiflerine uzanan eğriler- Ede kriz yarattı. Trendyol çalı- yaptı. Daha önce benzer bir duru- de can yakan sorumlulukların ağırlığı iktidar şanlarının yüzde 11 olarak belirle- mun Yurtiçi Kargo’da “acente” mo- odaklı. Halkımızın işin içinden çıkamayaca- nen zamma karşı başlattığı ve zam deliyle yaşandığını anımsatan Küçü- ğı sorumluluklar yumağında sonuçlarının be- oranı yüzde 38’e çıkınca sona erdir- dellerini öderken ayrım yapamayacağının fır- kosmanoğlu, şöyle konuştu: diği eylemler, diğer e-ticaret ve kar- satçılığında yalan üzerine yalana sığınılıyor.. “Acente sistemiyle alakalı dava- Elden kaçırılmış, muhalefete geçmiş be- go şirketleri çalışanlarını da hareke- larda, bu çalışanların da işçi sayıl- lediyelere zaman kaybettirebilmek adına ar- te geçirdi. Nakliyat-İş Genel Başka- ması, kıdem ve ihbar tazminatla- dı arkası kesilmeyen engellemeler, dava- nı Ali Rıza Küçükosmanoğlu, “esnaf lar açılmasında sınır tanınmıyor. Çarpık al- rının olması gerektiği gibi hukuki kuryelik” modelindeki sorunun çalı- gı yaratabilecek görüntüleri yaratma yolun- olarak kazanılmış haklar var. Yar- da atanmış bakanların yetkilerinin yasadı- şanlarla işveren arasındaki hukuki gıtay tarafından verilen kararlar şı kullanılmasında başvurulmayan yol kalmı- olmayan sözleşmelerden kaynaklan- var. Bu sözleşmeler hukuksuz an- yor. Yasal gerçekliği olmasa da suç üzeri- dığını açıkladı. ne suç işlenmesinde, hesap sorulamayaca- cak firmalar tarafından kârı artır- ğı, kanıtlanamayacağı fırsatçılığına sığınılı- manın, çalışanları kendi belirledik- ‘Yüksek kâr hedefi’ yor. Bilimin sayısız uyarıları, alınmış yargı ka- leri koşullara mahkûm etmenin ve rarları yok sayılarak yapılmış geri dönüşü ol- Giderek yaygınlaşan “esnaf kur- mayan büyük yatırımların ardından, kalkma- sendikal örgütlenmeyi zorlaştırma- yelik” modelini ve son günler- yan uçaklar, çalışmayan trenler, açılamayan nın bir aracı olarak kullanılıyor.” de çeşitli firmalardaki kurye ve paralı yollar, ulaşılamayan dev yatırımlı, ma- Trendyol çalışanlarının yüzde dağıtıcıların başlattığı eylemle- liyetli hastaneler üzerinden, sorumlularından 70’inin üniversite mezunu olduğu- ri Cumhuriyet’e değerlendiren hesap sormak hak götüre.. nu, bir kısmının da yüksek lisans Ülkenin her yerinde lapa lapa halkın üzeri- Nakliyat-İş Genel Başkanı Ali Rı- Küçükosmanoğlu, şunları söyledi: ne çöken ağır bedeller üzerinden, en sonun- yaptığını ifade eden Küçükosma- za Küçükosmanoğlu, sistemin sa- “Trendyol’daki kazanım, bu alanda- cularından en çarpıcısında, sanayi bölgele- Sendikalı emekçi noğlu, şunları kaydetti: dece Türkiye değil Avrupa’da da rinde yaşananlar enerji değil, yönetim krizi- ki diğer firmaların çalışanlarında da tartışma yarattığını anlattı. Çevri- nin ürünü iken bile yaşatılanlar yok sayılıyor. oranında azalma benzer bir mücadele eğilimini be- İşsizliğin göstergesi miçi satışın ardından gelişen “es- Dünün sıcak haberlerinde, evlerine ücretsiz raberinde getirdi. HepsiJET’teki ey- alışma ve Sosyal Güvenlik izinli olarak gönderilmiş işçiler, durmadan “Aslında bu durum Türkiye’de- naf kuryelik” modelini “Esnaf kur- Ç lemler sonrasında bazı çalışan- Bakanlığı’nın dün yayımladığı yayın programlarına gönderdikleri mesajla- ki işsizliğin de bir göstergesi. ye dediğimiz çalışanlar; aracın ba- rında, “Sizi evden izliyoruz” cümlesi ile söze 2022 yılı Ocak ayı istatistiklerine ların iş akitleri feshedildi. Trendyol’da yapılan yüzde 11’lik kımı, yakıtı ve muayenesine ka- girerken, bir bir adlarını da vermekte bir sa- göre, toplam işçi sayısı 15 milyon Bu eylemlerdeki çalışanları zam sonrasında, masrafları çıkardı- dar tüm masraflardan sorumlu ol- kınca görebilecek konumda değillerdi. 294 bin 362, sendikalı işçi sayı- takip ediyoruz, iletişim ha- ğımızda kurye arkadaşlara kalan pa- HHH dukları bir sözleşmeyle vergi mü- sı 2 milyon 189 bin 645 kişi olarak Kapanan dev proje kapsamındaki ikti- lindeyiz. İşverenler birey- ra, asgari ücretin altındaydı. Ücret kellefi oluyor” sözleriyle açıkladı. açıklandı. dar erkinin sorumlu olduğu işletmelerden bi- sel tepkileri bir şekilde en- konusunda şikâyetleri olan çalışan- Buna göre sendika üyesi işçi ora- Küçükosmanoğlu, “Esnaf kuryelik rinden olsun, sorumlu işletmeciler üzerin- nı yüzde 14.32 oldu. Bu oran 2021 gelleyebiliyor. Sendika modelinde alt-üst işveren ilişkisi lara, krediyle aldıkları dağıtım araç- den hesap sorulmasının haberini duyabildik yılı Temmuz döneminde yüzde larının borçları nedeniyle ayrılma olarak kendiliğinden bulunuyor. Tüm sorumlulukların mi? Ceza yine bize, halkımıza en yoksulla- 14.13, 2021 yılı Ocak döneminde oluşan bu tepkileri, rı da ayırımsız içinde olmak üzere, vergi artı- şansları olmadığı için, ‘Beğenmiyor- alt işverene devredilmesi hukuki yüzde 14.40’tı. Ocak 2021’de işçi şı olarak çoktan çıkarıldı bile. Yaşadıklarımı- örgütlü bir tepkiye olmayan bir sözleşmeye dayandı- san çalışma’ cevabı veriliyordu.” sayısı 14 milyon 371 bin 96, sendi- za ilişkin, bugünlerimizi, yaşamakta oldukla- dönüştürmek isti- Aras Kargo ve Sürat Kargo’da rılıyor. Yapılan sözleşme, çalışan- kalı işçi sayısı ise 2 milyon 69 bin rımızı da çok gerçekçi, çok çıplak tartışma- yoruz.” ları sisteme bağlamak için ‘iş or- acente sistemleriyle çalışanların da 476 kişiydi. l Ekonomi Servisi sız anlatan öngörülü açıklama olma niteliğini Ali Rıza Küçükosmanoğlu l ANKARA taşıdığı için, Mustafa Kemal Atatürk’ün 17 taklığı’ olarak açıklanıyor. Ancak aynı durumları yaşadığını kaydeden Aralık 1927 yılında Ankara’da yapmış oldu- ğu, birçok kanaldan birden ulaşmış metnini İzmir Kemeraltı’nda zamların geri alınması için eylem yapıldı sizlerle paylaşmayı seçiyorum: “Tekke ve zaviyeleri din düşmanı oldu- ğumuz için kapatmadık. Selçuklu’yu ve Osmanlı’yı bu yüzden batırdıkları için yasak- ladık. Eğer bu sözlerimiz dikkate alınmazsa Esnaftan ‘batıyoruz’ çığlığı çok değil yüz yıla kalmadan bazı cemaatler bir araya gelerek bizlerin din düşmanı oldu- nen Ceylan, şöyle konuştu: ERMAN ŞENTÜRK ğumuzu söyleyecekler. Sizlerin oyunu alarak “Esnafımız dayanışmayla ülke ekonomi- başa geçecek ama devleti bölüşmeye gelin- zmir’de 15 bine yakın işyerinin bulun- sine katkı sağlamaya, 90 bin kişilik aile- ce birbirlerine düşecekler. Diğerlerini de din- İduğu Kemeraltı Çarşısı’nda esnaf yük- sini bir arada tutmaya gayret ediyor. Pan- sizlikle suçlayacaklar..” sek faturalara tepki göstererek çareyi ey- demi süreci, yıllardır yaptığımız tasarruf- lem yapmakta buldu. “Zamlar geri alın- ların erimesine neden oldu. Evimizi, ara- Güçlü kadın Fatma Girik, sın” ve “Nefesimiz kesildi” pankartlarıyla bamızı satarak işyerlerimizi açık tutmaya devrimci, halkçı belediyeciliğin çarşı girişinde buluşan mağdur esnaf adı- çalıştık. Artık küçük esnaf nefes alamaz öncüsü, rol modeli na açıklama yapan Kemeraltı Hayat Plat- hale gelmiş, bir çok köklü işletme kepenk Başkan Muammer Keskin’in öncülüğünde, formu Sözcüsü Cem Ceylan, “Yaşadığımız kapatma noktasına gelmiştir. Son dönem- Şişli Belediyesi’nin sorumluluğunda düzenle- bunca sıkıntıdan sonra fahiş oranda artan de ise TL’nın değer kaybı esnafın nefesi- nen eski başkanları Fatma Girik’i anma, uğur- elektrik ve gaz faturalarıyla esnafa son nin kesilmesine sebep olmuştur. Yüksek lama etkinliğinin en anlamlısı olacağını düşün- bir darbe vurularak nefes alamaz hale ge- enflasyon, işletme girdilerinin karşılanma- düğüm için iyi ki katılmayı seçmişim. Yanında tirilmiştir. Esnafın nefesini kesen, bizi bo- yacak oranda artması, artan kira ve vergi- görev yapmış çok yakın dostlarım sayesinde ğan bu zamların geri alınmasını talep edi- ler, fahiş oranda artan elektrik ve gaz fa- çok yakından izlediğim sandığım halde, pek İzmir’in Konak ilçesinde yer alan etti. Kemeraltı Hayat Platformu tara- yoruz” dedi. turalarıyla esnafa bir darbe daha vurula- çok yaşamsal değerde önemli ilkleri atladığı- Mezarlıkbaşı semtinden Konak fından çarşının birçok yerine “Zamla- Yaşadıkları zorluklara her gün yenisinin rak nefes alamaz hale getirilmiştir. Esna- mı şaşkınlıkla öğrendim.. Meydanı’na kadar uzanan ve kökleri- rı geri al”, “Covid’i geçtik Gediz’de bo- eklendiğini ifade eden ve son faturaların Halkçı, hele de kadın haklarının savunula- fın nefesini kesen, bizi boğan zamların ge- nin 1600’lü yıllara kadar dayandığı Ke- ğuluyoruz”, “Yap bir indirim kaç yıllık bilmesinde en zorlu işlerin başında olduğu- ardından çarşıda iflasların arttığına deği- ri alınmasını talep ediyoruz.” l İZMİR meraltı Çarşısı’nın esnafı zamlara isyan müşteriniziz” yazılı pankartlar asıldı. nu sayısız deneyimle tanıklık etmiş olduğum, “Mor Çatı” hareketi olarak bilinen kadın sığın- ma evlerinin ilkinin Fatma Girik’in eseri oldu- EPDK’nin 2022 doğalgaz tahmini 60 milyar metreküp ğunu yeni öğrendim. Uzun soluklu işlev ya- Doğalgazda kesinti pabilmeleri, ayakta kalabilmelerinin sırrı hem çok pahalı hem de korunanın can güvenliği ile yüzde 20’ye düştü ilişkili olduğundan gizliliğin korunabilmesi ya- şamsaldır. Niceleri, en çok emek verilenlerinin anayi tesislerine elektrik kısıtla- Gaz tüketimi artacak kapanmalarının pek çok örneği sonraki yıllara Sması bugün sona eriyor. Enerji ve Öte yandan EPDK, bu yıldan itiba- ait olduğuna göre; ilkinin Fatma Girik’in eseri nerji Piyasası Düzenleme Ku- Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, olduğunu, adına bir kez daha saygıyla şapka TÜİK VERİ AÇIKLADI Erumu (EPDK), bu yıl ulusal do- ren uygulanmak üzere konu hak- sanayi tesislerinde uygulanan elektrik çıkarmayı gerektirmiyor mu? kında yeni karar alınıncaya kadar, ğalgaz tüketim tahminini, 60 mil- kesintilerinin bugün son bulacağını Halkçı belediyeciliğinin bir diğer yaşamsal Ekonomik güven yar 44 milyon 873 bin 569 stan- iletim şebekesi asgari stok miktarı- açıkladı. Sanayi tesislerine doğalgaz- örneğini TÜM BEL-SEN’in 27 Ocak Perşem- nı da 360 milyon 298 bin 645 stan- da uygulanan kısıntının 31 Ocak’tan dart metreküp olarak belirledi. be günü Cumhuriyet’te yayımlanan 5. say- ocakta kıpırdadı itibaren yüzde 40’tan yüzde 20’ye dü- famızdaki Girik’e teşekkür içerikli ilanından Türkiye’nin 2020 yılı doğalgaz tü- dart metreküp olarak açıkladı. şürüleceğini duyuran Dönmez, “Sana- okumuş olabilirsiniz. Ben sabah başkanının ÜİK’in dün açıkladığı “Ekonomik ketim miktarını yaklaşık 52 mil- anma toplantısındaki konuşmasından öğ- yicilerimize bu süreçte göstermiş ol- Mavi Akım çok çalıştı TGüven Endeksi, Ocak 2022” ra- yar metreküp seviyesinde hesapla- rendim. Fatma Girik işçilere ödenecek pa- dukları anlayış ve işbirliğinden ötürü poruna göre, ekonomik güven en- yan EPDK’nin konuya ilişkin kurul Bu arada Batı ülkeleri ile Ukray- rayı bulamadığı için, arsasını ipotek ettirerek teşekkür ederiz” dedi. deksi 2021 Aralık ayında 98.2 iken, na konusunda gerilim yaşayan ve kararları, Resmi Gazete’de yayım- bankadan aldığı borçla söz konusu ilk söz- Öte yandan, İran’dan Türkiye’ye 2022 Ocak ayında yüzde 2.7 arta- leşmeyi imzalamış. Siyasal iktidar erki ya- landı. Buna göre, bu yıl ulusal do- doğalgaz ihracatı yakından izlenen gaz arzı Gürbulak giriş noktasında- rak 100.8 değerine yükseldi. Böy- sadışı olduğu iddiası ile iptali davası açmış Rusya’nın gaz şirketi Gazprom Ex- ğal gaz tüketim tahmininin, doğal ki teknik arıza gerekçesiyle 20 Ocak lece endeks “iyimserlik” için ge- ama sonuç alamamış. Kamu çalışanı sendi- gazın 9155 kcal/metreküp üst port Mavi Akım doğalgaz boru hattı itibarıyla 10 gün süreliğine durdu- reken en az 100 puan barajını az kacılığı hakkının kurumlaşmasını Girik’in bi- üzerinden Türkiye’ye doğal- ısıl değeri esas alınarak, rulmuştu. Boru Hatları ile Petrol Ta- reysel yürekliliğine borçluymuşuz. da olsa aştı. Bu kapsamda gü- 60 milyar 44 milyon gaz ihracatının 2021’de şıma AŞ’den dün yapılan açıklama- Çok önemli bir ilki daha var. Depremde yı- ven endeksi; “tüketici”de 68.9’dan kılacak evlerin yıktırılıp yenilerinin yapılma- 16 milyar metreküp ile da, “İran’dan ülkemize gaz arzı test 873 bin 569 stan- 73.2, “reel kesim”de (imalat sa- sında yoksulu kollayarak ilk örnek oluştur- amaçlı sınırlı miktarda başlamış olup dart metreküp rekor seviyeye ulaş- nayi) 110.1’den 111.9, “hizmet”te ma da onun eseri. Belediye emekçileri, halk- BOTAŞ’ın sanayi tüketicilerine yap- tığını açıkladı. Tür- 118.8’den 120.2, “perakende (638 milyar 877 la birlikte her zaman her yerde gereken her mış olduğu yüzde 40 kısıntı oranı ticaret”te 121.5’ten 124.4’e çıkar- milyon 454 bin kiye, Moskova’nın işin içinde olması, işçinin, kadınların yaptık- 31.01.2022 tarih ve saat 08.00 itiba- ken, “inşaat”ta 90’dan 85.5 puana en büyük doğal- 771 kilovatsa- ları tüm işleri paylaşması cabası.. rıyla yüzde 20’ye düşürülmüştür” de- düştü. l Ekonomi Servisi at) olarak be- gaz alıcılarından nildi. l Haber Merkezi biri. l Ekonomi lirlenmesine Öztrak: 3-5 günlük gaz kalmış KISA... KISA... karar verildi. Servisi Yediemin otopark ve HP Ekonomi Masası, dün Ankara’daki Ana- l Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet çekme ücretlerine zam Cdolu Organize Sanayi Bölgesi’ni (OSB) ziyaret Nuri Ersoy, sosyal medya hesa- ederek elektrik ve doğalgaz kesintileri nedeniyle bından Türkiye’ye 2021 yılında stanbul Büyükşehir Belediyesi ‘Kamunun döviz riski büyüyor’ yaşanan sorunları dinledi. Burada konuşan CHP gelen toplam ziyaretçi sayısının İ(İBB) Ulaşım Koordinasyon Mer- erkez Bankası (TCMB) bu ay itiba- başlayan TCMB rezervleri kaynaklı mü- Sözcüsü Faik Öztrak, doğalgaz ve elektrik krizine 30 milyonu geçtiğini duyurdu. kezi (UKOME) toplantısında yedie- Mrıyla döviz rezervlerinde hem dü- dahaleler, bu ay azalsa da devam etti. ilişkin, “Şimdi öğreniyoruz ki Tuz Gölü’ndeki de- l Toprak Mahsulleri Ofisi 6 bin ton- min otopark ve araç çekme ücret- şüş hem artış yönlü etki eden daha ak- Bu kapsamda rezervlerin geçen hafta ol- polarda 3-5 günlük gaz kalmış ve kış çok sert ge- luk ayçiçek yağı için açtığı ihale- lerine zam kararı alındı. Tarifede tif bir politika izlemeye başlarken, Türki- ması gerekenden 600 milyon dolar ile 1 çecek. 20 yıldır Türkiye’yi yönetenler kendilerine de teklifleri aldı. Reuters’in habe- park yasağı ihlalinde araç çekme ye ekonomideki problemleri bir kez da- milyar dolar daha az arttığı ortaya çıktı. saraylar yapabildiler ama Türkiye’nin depolama rine göre fiyatın ton başına 1429 ücreti 130 liradan 175 liraya çıka- ha kamu kontrolünün daha çok oldu- Yine bankacılara göre bu tutar kurdaki kapasitesine yeterli yatırımı yapamadılar” dedi. dolar olduğu tahmin edildi. rıldı. Park yasağı dışında 5 kilomet- ğu bir kur politikası ile çözmeyi deniyor. istikrarlı seyir için kullanıldı. Mali piya- Öztrak, sanayicinin pazar kaybetme riski ve ye- l Avrupa İmar ve Kalkınma reye kadar özel taşıma ücreti 140 Ekonomide enflasyon sorunu büyürken, salarda ise dolar/TL 13.5 etrafında çok tiştiremediği siparişler nedeniyle tazminat ödeme Bankası’nın geçen yıl Türkiye’ye liradan 190 liraya yükseltildi. Gün- politikaların sürdürülebilirliği ve kamu- dar bir bantta adeta sabitlenirken siyasi- tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını belirterek “Sa- yaptığı yatırım 2 milyar Avro’ya lük yediemin otopark ücreti, oto- nun artan döviz riski ise soru işaretleri- ler 18’in üzerindeki tarihi zirvelerden dü- nayicimiz, sorumlusu olmadığı bir krizin tüm ma- ulaştı. Bunun yüzde 55’i sürdürü- mobil 23 lira, motosiklet 10 lira, nin başında geliyor. şüşü “Kurdaki köpük alındı” olarak yo- liyetlerini taşımak zorunda kalıyor. Krizin tek so- lebilirliği destekleyen yeşil proje- kamyonet-minibüs-arazi taşıtı ise Bankacıların öncü verilerden yaptığı rumluyor ve sırada enflasyon düşüşü ol- rumlusu ülkemizin enerji arz güvenliği ile kumar lere sağlandı. 25 lira oldu. l Haber Merkezi hesaplamalara göre, geçen aralık ayında duğunu söylüyorlar. l Reuters oynayan yönetim” dedi. l ANKARA/Cumhuriyet