Katalog

18 OCAK 2022 SALI EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 13.4400 15.2900 18.3870 23.20 2086 5314.074 788.43 53.08 lira 9.5 kuruş 16 kuruş 18.8 kuruş Sabit 12.83 puan 7.62 lira Aralıkta bütçe açığı rekora imza attı, yüzde 237.1 artarak 145.7 milyar TL’ye fırladı Bütçede ‘Nebati’ farkı Halimiz devenin Hazine ve Maliye Bakanlığı’na aralık ayında atanan Nu- kamburunun reddin Nebati’nin ilk bütçe gerçekleşmesinde açıkta yaşa- bin beteri.. nan devasa artış, yıllık bütçenin açığını da yukarı çekti. ok bildik beylik öyküden söze girelim. 2021 yılı bütçe açığı 192.2 milyar TL oldu. Hani gözlerimiz bağlıyken elinizden tu- Ç tulup kambur devenin bir yerlerine do- erkezi hükümet bütçesi 101.9 milyar TL’ye yükseldi. kundurulur ya.. Sonra neye, nereye dokundu- ğunuz sorgulanır, herkeslerin dokundukları aralıkta bir önceki yıl ile n Aralıktaki artış, yıllık açı- farklı yerlere göre farklı algılamaları gerçeğin- Mkarşılaştırıldığında “de- ğı da fırlattı. Geçen yılın tama- den yola çıkılır ya.. Siyasette, hele dünyanın vasa” açık verdi. Bu açık yıllık mında bütçe giderleri 1.6 tril- tekelleşmiş en güçlü medya kurumları, şirket- MUSTAFA toplam açığı da yukarıya iterek yon TL, bütçe gelirleri 1.4 tril- leri üzerinden, ülkemiz içinde ise kayırılan bir- ÇAKIR 192.2 milyar TL’ye çıkardı. Bir- yon TL oldu. Bütçe 2020’de kaç yandaş inşaat şirketleri en tepede, din- çok gider kaleminde bütçe baş- 175.2 milyar TL açık vermiş- ci örgütlenmeler baş tacı.. Toplumun çok ko- langıç ödeneği ise aşıldı. ken, 2021’de açık 192.2 milyar TL’ye lay güdülenebilmesinin gerçeği kirli çamaşır- lar ortalığa saçılıp durmuştur ya.. Aralık başında “görevden af tale- ulaştı. Faiz giderleri bir önceki yılın Saray, tek adam rejiminin 20 yıllık ülkemiz- bi” kabul edilen Lütfi Elvan’ın yerine aralık ayına göre 4.8 milyar TL’den deki en uzun süreli iktidarlarında, bu yöntem- Nureddin Nebati, Hazine ve Maliye 8.9 milyar TL’ye yükseldi. lerin çok geçerli, başarılı olması ile çok fazla- Bakanlığı’na atandı. Nebati dönemi- n Cumhurbaşkanlığı’nın kullanı- sıyla övünülür ya.. İşin gerçeklerinin gözler- nin ilk bütçe gerçekleşme sonuçları mında olan ve yeni adıyla gizli hiz- den ırak tutulması, çatışmacılığın, çaprazla- belli oldu. Aralık ayı ve 2021 yılı büt- met gideri olarak bütçede yer alan ör- ma, çelişkiler üzerinden en kirli yollarının uy- gulanabilir olmasının akıl almaz boyutlarının çe performansı şöyle: tülü ödenek harcamaları 2021’de 2 bu ülkenin insanlarına yaşatılmış olması ger- n Aralık 2020’ye kıyasla gider yüz- milyar 714 milyon liraya ulaştı. çeği yoka sayılır ya.. de 100.9 artışla 280.8 milyar lira, ge- Dünün sıcak gündeminde beni içtenlikle BOTAŞ’ta görev zararı lir yüzde 40 artışla 135 milyar lira ve etkileyen bir tören, doğduğum Kosova top- n Kamu teşebbüslerinin top- açık yüzde 237.1 artışla 145.7 milyar raklarının çok yakınında, Türkler-Kürtler ör- lira oldu. Oysa 2020’nin aynı ayında lam görev zararı 23.8 milyar TL ol- neği, dini bağlar yakınlaşmasında en faz- la kan karışımı gerçeğimizin olduğunu bildi- du. TMO’ya 2.9 milyar TL, Türki- açık 43.2 milyar TL’ydi. Vergi gelir- ğim Arnavutluk’ta bir deprem evleri tapu da- leri 78.6 milyar TL’den 111.4 milyar ye Taşkömürü Kurumu’na 29.3 mil- ğıtma töreni vardı.. Cumhurbaşkanı Erdoğan, yon TL, Türkiye Kömür İşletmeleri TL’ye yükselmesine karşın bu açık 20.7 milyar lira ‘ceza’ ödedik karşılıksız yapıldığının altı çizilen 522 deprem gerçekleşti. Kurumu’na 1.4 milyar TL, Et ve Süt evinin depremzedelere tapu dağıtımı törenine azine ve Maliye Bakanlığı Muhase- yüzde 20.5 artışla 11 milyar lirayı aşan Kurumu’na 422 milyon TL aktarıldı. n Aralık ayı giderlerinde en faz- katılmışlardı. Karşılıksız iyilik yapmanın erde- Hbat Genel Müdürlüğü’nün yayımla- ve içinde maske takmama, trafik kura- la artış “borç verme” ve “cari trans- n Görev zararı olan kurumlar içe- mi ağırlıklı bir konuşma yaptılar.. dığı bütçe geliri detaylarına göre, 2021 lı ihlali gibi cezaların olduğu “idari pa- Tito Yugoslavyası’nın üç dilde eğitim ya- risine 19 milyar TL ile BOTAŞ da ek- fer” kalemlerinde gerçekleşti. Borç yılında yurttaşın ödediği toplam pa- ra cezaları”ndan elde edildi. İkinci sı- pılan ilkokulunda okuryazar olduğum Arna- verme 5.2 milyar TL’den 60.2 mil- lendi. Ekonomistler borç verme ka- ra cezaları 2020’ye kıyasla yüzde 31.1 rada yüzde 53.7 artışla 8.7 milyar lira- vutçayı uzun yıllar gazeteci olarak da kullan- lemi altında Botaş’a 40 milyar TL, yar TL’ye, cari transferler de 52.6 artarak 20 milyar 699 milyon liraya ya ulaşan “vergi cezaları”, üçüncü sıra- mış olmama karşın, çok ileri yaşlarda önce milyar TL’den 101.4 milyar TL’ye EÜAŞ’a 10 milyar TL, TCDD’ye 5 mil- ulaştı. Bu rakamla ilgili ilk bütçe hede- da yüzde 17.4 artışla 633 milyon liraya yazı dilini sonrasında konuşmayı unutmuş ol- yar TL transfer edildiğini duyurdu. çıktı. Cari transferler 2021’in ge- fi 17.6 milyar liraydı. 2020 yılında ise ulaşan “yargı para cezaları” yer alıyor. mama karşın biraz da kıskançlık içinde izle- nelinde de 2020’ye göre 498.1 mil- Sosyal güvenlik kurumlarının toplam dim.. İktidarlarının yandaş yönetiminde, Fatih bütçedeki ceza geliri büyüklüğü 15.8 “Diğer para cezaları” ise yüzde 24.2 görev zararı 125.7 milyar TL oldu. Belediyesi sınırları içinde, hiç imar suçu işlen- yar TL’den 626.6 milyar TL’ye, milyar liraydı. 2021 yılıyla ilgili cezanın düşüşle 329.2 milyon lira oldu. memiş, 1980 yılında bitmiş DİSK’e bağlı Ole- “borç verme” ise 29.7 milyar TL’den l ANKARA ayrıntılarını bakıldığında, en çok gelir l Ekonomi Servisi yis Sendikası Kooperatifi sınırları içindeki bi- namızın bitişiği nerede ise kendiliğinden çök- tü. Yokuş aşağı daha öncesi galiba Fethullah İşsizlikten borçlanmaya ekonomideki rakamlar çöküşü ortaya koyuyor cephesine, şimdilerde iktidara yakın kimi ce- maat yapılarının temelleri kazılırken istinat du- varlarının sağlam yapılmaması ile bağlantı- lı temel kaymasının belirleyici olduğu gün gibi ortada.. Kaderimizle baş başayız.. ğ Pembe de il kara tablo HHH Hemen burnumuzun ucunda ise Bizans surlarının dibinde sayısız, aksine mahke- 20 yılın en yüksek seviyesine çıktı. MUSTAFA ÇAKIR me kararlarına karşın yine Cumhurbaşkanı n Ödemeler dengesi bilançosunda- Erdoğan’ın çok övündüğü eski Sulukule evle- umhuriyet Halk Partisi (CHP) TBMM ki “net hata ve noksan kalemi” geçen rinin yerine oturtulmuş, Osmanlı mimarisi tak- CGrubu’nun Haftalık Ekonomi Rapo- yıl Türkiye’ye istatistiklere yansımayan lidi ahşaptan TOKİ evleri, surlara birkaç metre Enflasyon bu yıl ru, işsizlikten, borçlanmaya kadar ger- 19.7 milyar dolarlık döviz girişi olduğu- uzaklıkta, kültüre kültürle meydan okunması çekleşen son rakamları biraraya geti- na işaret ediyor. Net hata ve noksan ka- görünümünde, aynı zamanda estetik boyutla- yüzde 40’ta dolaşır rerek yaşanan krizi bir kez daha göz- lemi “hata”yla açıklanamayacak bir bo- rı ile de gerçekten “ucube”. ler önüne serdi. Ekonomi raporunda yer yut kazandı. eçtiğimiz ay yaşanan kur kri- Yetmezmiş gibi büyükşehirin el değiştirmesi, alan değerlendirmeler şöyle: n Dış ticarette ucuza sat pahalı al dö- Gzi ciddi oranda fiyat artışları- yüzme havuzunun kaptırılmasına öfke, inat gibi, n İşsizlik bir önceki aya göre 39 bin sözde Sulukule Nikâh Dairesi ile altında spor te- nemi başladı. Kasım sonu itibarıyla son na sebep oldu. Enflasyon da aralık sisi yapılmak üzere, önce Spor Toto’nun kasa- artarak 3.7 milyona yükseldi. Türkiye bir yılda Türkiye’nin ihracat birim fiyat- ayında son 20 yılın zirvesi olan yüz- sından bir yıldan fazla para tüketildi. Yetmedi bu oranla Avrupa ülkeleri arasında yük- rağmen, iş bulduğu için ödeneği kesilen ları bir önceki yıla göre yüzde 9.7, bu- de 36.08’e yükseldi. Bu kapsam- bakanlığa devredildi. İki yılda kaçlarla ton be- sek işsizliğe sahip 8’inci ülke oldu. Ayrı- na karşılık ithalat birim fiyatları yüzde da Reuters’ın dün açıkladığı güncel ya da ödenekten yararlanma süresi do- ton ile doldurulmuş bir çukur üzerine yükselen ca Türkiye’deki gerçek işsiz sayısı 8 mil- lanlar nedeniyle 35 bin 971 kişi artarak 29.3 oranında arttı. Türkiye’nin ihracat ankete göre TÜFE’nin 2022’nin ilk bir inşaatın maliyetinin bizim kasamızdan be- yon 79 bin kişiyi buluyor. Gerçek işsiz- birim fiyatı 94.5’ten 103.7’ye yükselir- yarısında yüzde 40 civarında sey- 439 bin 239’a çıktı. delini bilebilecek yok.. Yaşayarak, tanıklıkla- lik oranı ise yüzde 22.1 olarak hesapla- n Kurdaki artış cari açığa çözüm ol- ken, ithalat birim fiyatları ise 98.3’ten retmesi, yılsonunda ise yüzde 27 rımla en az haftada iki kez 25 kamyonluk, geç- nıyor. 1 milyon 153 bin genç iş arıyor. 127.1’e çıktı. seviyesine gerilemesi bekleniyor. madı. İktidarın “Cari fazla vereceğiz” tiği yollarda çukurlar açan beton kamyonunun Gençler arasındaki gerçek işsizlik oranı söylemiyle TL’de çöküşe neden oldu- n Merkez Bankası’nın bir süredir eksi- Öte yandan mali piyasalar dün ye- boşaltıldığını ancak bilebiliyorum. Umarım ile- ise yüzde 32. de olan net rezervleri tarihindeki en dü- ni haftaya yine hareketli başladı.Gü- ğu geçen yılın kasım ayında Türkiye, üç riki tarihlerde hesaplaşması yapılabilir.. n Aralıkta işten çıkarılan 148 bin 642 ay aradan sonra 2.7 milyar dolar cari iş- şük seviyelere geldi. Net rezervde son ne 13.53 seviyesinde başlayan do- HHH kişi işsizlik ödeneği almak için İşsizlik üç haftada 15.8 milyar dolarlık azalma lar/TL, açılışı sonrası hızla 14 sevi- lemler açığı verdi. Ocak-kasım döne- Aklıma 1990’lı yıllardan bir tanıklığım gel- Sigortası Fonu’na başvuru yaptı. Başvu- minde ise açık 10.8 miyar dolar oldu. yaşandı. yesine tırmandı. Gün boyu 13.50- di. Sizlerle paylaşamazsam çatlarım.. Onur rusu kabul edilen 69 bin 854 kişiye iş- n Uzun vadeli borç bulamayan Türki- 13.86 arasında hareket eden dolar, n İktidar, cari açık azaldıkça enflas- Kumbaracıbaşı, Ecevit koalisyon hükümeti- sizlik ödeneği bağlandı. Ödenek alanla- yonun düşeceğini savundu. Buna karşın ye kısa vadeli borçlanıp borç ödedi. günü de 13.54 seviyesinde tamam- nin Bayındırlık Bakanı. Sevgili Cumhuriyet ai- rın sayısı ise 70 bine yakın yeni katılana l ANKARA ladı. l Ekonomi Servisi geçen yıl açık azalırken, enflasyon son lesinin yakından tanıdıkları arkadaşımız, Prof. Gencay Şaylan, Cumhuriyet Vakfı’nın kuru- luşu sonrası Cumhuriyet gazetesinde, İlhan Selçuk yönetiminde, yöneticilik de içinde gö- ILO İşgücü p İyASASINd A TOpARLANMA BEKLEMİyOR rev de yapmış, çok kalem sallamış bir dost olarak can havli ile beni arıyor. Danışmanı olarak Kumbaracıbaşı ile Ti- ran’daki geziye katılmış, kahvaltıda çok özel konuklara ancak haşlanmış yumurta ikram Yol yavaş ve belirsiz edilebildiğinin yoksulluk günlerini gözlemle- mişler. O tarihlerde, Arnavutluk içinde yaşa- luslararası Çalışma Örgütü (ILO), ye- me olsa da küresel toplam çalışma sa- Carlos Torres Vila nan çatışmaların, Adriyatik kıyılarından kaçak Uni varyantlar nedeniyle işgücü pi- atinin, salgın öncesine göre yaklaşık göçmen ölümlerinin travması yaşanıyordu. yasasının 2022’de toparlanmasının zor yüzde 2 geride kaldığı belirtilen rapor- ‘Türkiye BBVA için Ailelerinden onurla dinledikleri geçmişin öy- olduğunu belirterek tahminlerini aşa- da, “Krizin işçi ve ülke grupları üzerin- küleri ile açlığın, çaresizliğin, yokluğun yangı- ğıya çekti. Rapora göre 2019 yılında de etkisindeki farklılıklar eşitsizlikle- stratejik bir ülke’ nına, emperyal tuzaklarla eklemlenenlerle ya- 186 milyon olan işsiz sayısı 2022’de ri derinleştiriyor. Krizin kadın istihdamı SON TEKLİF 1 MART’TA şatılanlar kavranamıyordu.. spanyol Bankası BBVA’nın Yönetim 207 milyon olacak. ILO Genel Direktö- üzerindeki orantısız etkisi gelecek yıl- Gencay Hoca ile Onur Kumbaracıbaşı, İKurulu Başkanı Carlos Torres Vila, rü Guy Ryder, “Krizin ikinci yılında, gö- larda sürecek” denildi. Tiran’dan Ohri Gölü’ne indirilebilecek bir ka- Demre’de ihale bankanın kurumsal web sitesinde ya- rünüm hâlâ kırılgan ve toparlanmaya gi- ILO Genel Direktörü Guy Ryder, “Yok- rayolu inşaatı ile çok anlamlı bir yardımı ger- yımlanan röportajında, amaçlarının den yol yavaş ve belirsiz” dedi. ILO’nun sulluk ve eşitsizlikte kaygı verici artış- çekleştirmeyi kafaya koymuşlardı. Kasalar sı- süreci başladı kârlı büyüme olduğuna dikkat çeken 2022 ve 2023 için kapsamlı işgücü pi- larla birlikte işgücü piyasalarında olası fır olduğu için yasal bir yardım yolu formülü- Vila, “2021 ve 2022’de hissedarları- yasası tahminlerini içeren Dünyada İs- kalıcı hasarları şimdiden görebiliyoruz. nün peşine düşmüşlerdi. Arnavutluk’ta takas ıllardır gündemde olan An- mıza, bankanın mevcut piyasa değe- tihdam ve Sosyal Görünüm - Eğilimler Birçok işçinin yeni iş türlerine geçmesi yapılabilecek maden kaynağı arayışı için ben- Ytalya Demre Yat Limanı, yap- rinin yaklaşık yüzde 20’sine denk ge- 2022 raporu açıklandı. 2021’de iyileş- gerekiyor” yorumunu yaptı. den yardım istemişlerdi.. Ecevit koalisyon ik- işlet-devret (YİD) modeliyle ihale- len, toplam 7 milyar Avro’nun üzerin- tidarının yasadışı yardım fomülleri, yöntemle- ye çıkarıldı. İhalede son teklifler de dağıtım yapmayı umuyoruz” dedi. ri olabilemezdi. Yıllar sonra Makedonya’da, 1 Mart’ta alınacak. İhale için geçi- Garanti BBVA’dan hisse alımına iliş- Manastır’da Atatürk’ün okulunda uluslararası ci teminat tutarı 1.2 milyon TL ola- Zincir marketler mahkeme yolunda kin de şu yorumu yaptı: bir 10 Kasım sempozyumu düzenlendiğinde, rak belirlendi. Son teklif verme ta- Ohri Gölü kıyısına ulaştığımızda hâlâ bir çö- “Bu operasyonu cazip bir adım ola- ekabet Kurumu’nun fahiş fiyat so- yurdu. İki zincir market de 60 gün için- rihi 1 Mart. Projede görevli şirke- züm bulunamadığını söylemişlerdi. rak görüyoruz. Hisse geri alım teklifi- Rruşturması kapsamında verdiği ceza- tin kullanacağı krediler ve diğer de Ankara idare mahkemelerinde ka- nin yüzde 100 kabul görüp gerçekleş- yı erken ödeyeceklerini açıklayan Mig- harcamalar için Hazine garanti- rarın iptali için de dava açılacağını tiği varsayımında bile elimizde 2 mil- ros ve CarrefourSa, cezanın si verilmeyecek. Limanın 400 yat ifade etti. yar Avro’yu aşan önemli bir serma- KISA... KISA... iptali için ise dava açacak. bağlama kapasitesine sahip ola- Rekabet Kurumu sal- ye fazlası olacak. Garanti BBVA son Kamuoyu Aydınlatma cağı, 300 yat kapasiteli çekek ye- gın sürecinde fa- l Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, “Ak- beş yılda her yıl ortalama 1.2 milyar Platformu’na açıkla- ri, gümrük, güvenlik, yönetim için hiş fiyat uyguladık- fel Gaz Grubu Hisseleri Ticari ve İktisadi Euro’yu aşan performansıyla, karma- ma yapan Migros ce- idari binalar da inşa edileceği be- ları iddiası ile yap- Bütünlüğü”nün ihale süreciyle ilgili belirlediği şık koşullarda dahi yüksek gelir elde zasını yüzde 25 erken lirtiliyor. Demre’de daha önce de tığı soruşturmada son başvuru tarihini 18 Ocak’tan 22 Şubat, ihale edebilen lider bir banka. Türkiye de ödeme indiriminden geniş bir kıyı alanı Çevre, Şehir- Migros’a 517.7 mil- tarihi 19 Ocak’tan 23 Ocak’a erteledi. BBVA için, büyüklüğü, demografik ya- yararlanarak 388.25 cilik ve İklim Değişikliği Bakanlı- yon, BİM’e 958.1 mil- l Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu Ge- pısı ve ticari ilişkileriyle uzun vade- milyon TL olarak, Carre- ğı ile Muğla Valiliği’nin iştiraki olan yon TL, CarrefourSA’ya nel Başkanı Aydın Erkoç, artan noter harçları ne- li potansiyel gördüğümüz stratejik bir fourSa da 106.85 milyon TL MUÇEV’e kiralanmıştı. l ANKARA deniyle otomobil ticaretinin noterler aracılığıyla 142.5 milyon TL, Şok’a 384.4 ülke konumunda.” olarak 30 gün içinde ödeyeceğini du- milyon TL ceza vermişti. değil, e-Devlet üzerinden yapılmasını istedi.