Katalog

7 EYLÜL 2021 SALI KÜLTÜR 13 züm seyreyle, al kula- ğım kabakulak, al be- ‘BARIŞ ÖDÜLÜMÜ ELINDEN ALMIŞTIM’ yincik ben yoruldum sen yorumla! Med- dah, çok tehlikeli bir Mikis, Nobel ödüllü şairler Fransa’da yaşayan yazar Nedim Gürsel sınıf tip! Aristofanes’in ba- Seferis, Elitis ve Neruda’nın arkadaşı Ferhan Şensoy’dan sonra dostu Mikis şı her gün belada, Ne- şiirlerinden yaptığı bestele- fi canını verir dili uğ- Theodorakis’in kaybıyla sarsıldı, Nedim Gürsel ri seslendirdi. Beni en çok et- runa, çünkü meddah Theodorakis’le bir anısını paylaştı. kileyen şarkısı “Tren Akşam bir söylüyor, pir söylüyor, on- Tiyatro Saat Sekizdeydi”, adlı şarkı- dan sonra ne söylesen ‘söz’ ol- ikis Theodorakisle 1986 yı- vardı; bu nedenle Türkiye’den sıdır. Yunanistan’ın kuzeyin- muyor. Çağdaş toplum medda- dünyamızdan Mlında Abdi İpekçi Barış Ödü- kalabalık bir delegasyonla deki Katerini kentindeki is- hını hoşgörmeli, ona kulak ver- lü nedeniyle Atina’da tanıştım. Atina’ya gitmiştik. Benim o yıl tasyonda bekleyen sevgilinin meli, meddahına sahip çıkma- bir Ferhan Bu ödül “Atina’da Bir Ev” ad- Yunanistan’da “İlk Kadın” adlı yalnızlığını anlatır. Onu bu is- yı bilmeli, çünkü meddah toplu- mun sesi.” Ferhan da toplumun lı öyküm dolayısıyla verilmiş- romanım “İ proti Yineka” adıy- tasyondan son yolculuğuna Mikis Theodorakis 1986 Atina’da Nedim Şensoy geçti sesiydi saygıyla andığı o usta- ti ve ödülü onun elinden almak la yayımlanmıştı ve bu roma- uğurluyormuş gibi bir duygu Gürsel’e “Barış Ödülü’nü verirken. lar gibi. Biz de uzunca bir yazı- benim için büyük bir onur oldu. nımı ilk eşim Angeliki Pulitis’e içindeyim. Yalnızca Yunanis- asıl da şaşırttı Ferhan dan bu kısa alıntıyla selam edelim Ülkelerimiz Kardak Krizi’nden adamıştım. Theodorakis “Eşin mam onun beni 70. yaş günü tan değil, biz de çok büyük Şensoy’un gidişi. Ne ka- dedik, Direklerarası’nın eski usta- henüz çıkmışlardı ve bir sa- de adı gibi melek mi” diye sor- için Kıbrıs Lefkoşe’ye konseri- bir sanatçıyı, faşizme karşı di- Ndar zamansız çıkılan bir yol- larına ve de Münir Özkul’a, Fer- vaşın eşiğinden dönmüştük. muştu, böylece aramızda bir sır- ne davet etmesiyle gerçekleşti. renmiş bir militanı, en önemlisi culuk oldu bu. Kim bilir daha ne- han Şensoy’a, Rasim Öztekin’e, ler yapacak, ne kalıcı işler ürete- Bu bağlamda Abdi İpekçi Ba- daşlık söz konusu oldu. Mikis Verdiği konseri her zamanki gi- de ülkemizin büyük bir dostunu kavuğun şimdiki sahibi Şevket cekti. Öncelikle, Ortaoyuncular’ın rış Ödülü’nün özel bir anlamı Theodorakis’le ikinci karşılaş- bi heyecan ve coşkuyla izledim. kaybettik. l Kültür Servisi Çoruh’a... kuruluşunun 40. yılını kutlayacaktı Mart 2020’de “Şahları da Vururlar” ‘Bertolt Brecht’in ile ama pandemi önünü kesti. Ağbisi Kel Hasan 78. VENEDIK FILM FESTIVALI’NDEN NOTLAR: Gündeste’den Efendi’ Bu konuda biraz da 1995 yılında, Dündeste’ye... yine İstanbul Tiyatro Festivali’nde “Üç 1986’da yazdığı ve “divan-ı ke- Kurşunluk Opera”yı oynarken söy- rim” olarak tanımladığı Gündeste’de lediklerine göz atabiliriz Şensoy’un, yolunu aydınlatan ustaların başında “Bertolt Brecht’in Ağbisi Kel Ha- gelen Haldun Taner’den şöyle söz san Efendi” başlıklı o güzelim ya- Annelik zor meslek... eder: “haldun taner’dir ustam / bir de zısında: “‘Bir tiyatro ki güldürmez, jerome savary/ ben ustamdan öğ- ben o tiyatroya güler geçerim’ diyen rendim/ cibre kalem tutmayı/ mü- Augsburg’lu temiz aile çocuğu Ber- rekkebi hokkayı”. Birkaç yıl sonra, kızı izlerken kendi kızlarıy- tolt Brecht, Kel Hasan Efendi’yi bil- 1997’de İKSV Tiyatro Festivali’nde la arasındaki acı/tatlı geçmi- miyordu. Bilmeden de öldü. Brecht “Haldun Taner Kabare”yi oynadı Or- şi sorgular... doğduğunda, Kel Hasan Efendi 22 taoyuncular. Program dergisindeki Çocukları, eşi ve sevgili yaşındaydı ve Brecht’in büyüyün- yazısına “Haldun Taner bana ‘Sen ce düşüneceği epik tiyatroyu bilfi- arasında kalmış milyonlarca kabarecisin’ dediğinde on yedi ya- il yapmaktaydı” sözleriyle adeta si- kadının ruhsal gelgitleri öy- şındayım” diyerek başlar. Deveku- tem eder Brecht’e. “Brecht perdesini şu Kabare Tiyatrosu’ndan nasıl etki- lesine içtenci, derinlemesi- buluş olarak dünya tiyatrosuna geti- lendiğini dile getirir: “Kabarenin de- ne hümanist bir yaklaşımla ltın Aslan adayı kadın ren Bertolt Brecht, bunun daha ön- vingenliği, güncelliği, siyasal yanı ve yönetmenler, bu yıl sa- işlenmiş ki bazı yetişkin ka- ce Komik-i şehir Abdülrezzak Efen- her gün değişkenliği içinde havamı dın izleyiciler, filmin sonun- Ayısal düzeyde dörtte di tarafından kullanıldığını bilmiyor- buldum. O tiyatroya skeçler yaza- du. Bilmemek ayıp değil. Ancak ya- bir oranını aşamıyor olsa da da uzun süre koltuklarından rak, ‘Haneler’ oyunumu yazarak, ti- şamı boyunca, bilmemekle yetinme- kalkamıyorlar... niteliksel düzeyde daha güç- yatro yazarı oldum” der. yip, bu konuyu öğrenmemekte dire- 2020 yılında tamamladığı lü bir varlık sergilemekte. “Kayıp Kız”ın başarısında, nen Brecht, bizim buralardan tran- Dündeste’de de Vedat Günyol’a olağanüstü bir yorum sergi- Çoğunluğun tartışmasız sit geçerek Çin tiyatrosuna gitti...” selam eder çünkü ilk şiirlerini “Ye- şampiyonu Jane Campion ya- leyen, asıl adı Sarah Caroline ni Ufuklar” dergisinde yayımlayan, Sinclair olan İngiliz oyuncu nında, hiç de silik kalmayan ‘Kısa, öz, gıllıgışsız ona bu alanda kapıları açan bir Maggie Gyllenhaal (1977) ile Olivia Colman’ın büyük pa- usta da Günyol’dur. sözler’ yı var... Fransız yönetmen Audrey Di- Gecedeste’de dil cambazları ola- Birbirinden pırıltılı zekice yazıldı- wan (1980), birbirinden du- rak tanımladığı Aristofanes, Moli- ğı oyunlar, bu oyunların yine Ferhan Belgesel yalınlığında ere, Çehov, Anca Visdei, Pierre yarlı, incelikli anlatımlarıy- tarafından yorumlanması ve hepsin- Audrey Diwan “L’événement” Hanri Cami, Aristide Bruant, Bo- Audrey Diwan’ın, 1950’le- la, duygu sömürüsü yapma- de de rol alması ne önemli bir özel- ris Vian ve de sözünü ustaca söy- liktir. Onca kitap ve bu kitaplar ara- rin sonu Fransası’nda, kür- dan seyircilerini derinden leyen pek çok kalem sahibi onun sında birbiri içinden geçen, ileri - geri tajın yasak ve tehlikeli oldu- etkilemeyi başardılar. Ben- dizeleri arasında yerlerini alır. Uzun saran, “itiraflar” olarak nitelendirdi- ğı bariz saçmalıkları, ilk aşa- veren son derece olgun, etki- ğu bir dönemde hamile ka- zer sandığımız farklı kültür- Anadolu turnelerini de anlatır bu ki- ği Gündeste, Gecedeste, Derdes- mada unutturmuştu... Sapla leyici, hoş bir sürpriz!... Bir lan genç öğrencinin yaşa- lerin temsilcisi bu iki kadın tabında. Yoklukları, varlıkları, tutu- te... Oyunlarını tek tek saymıyorum samanı birbirinden ayırmak, roman uyarlaması olan “Ka- dığı korkunç süreci anla- culukları, merakları paylaşır. En dik- sanatçı, annelik konusuna ama hepsine, 1987 yılında yazdığı kat çeken değinmelerinden biri; 23 böylece hem kadın haklarını, yıp Kız” (The Lost Daughter) tan (ve yine bir roman uyar- iki ucundan el atarken her ve bugüne kadar 2 bin 600 defadan Kasım 1989 tarihinde, uzun bir di- hem de cinsel eşitlik ve öz- mütevazı yalın anlatımı ge- laması olan) belgesel ya- fazla oynayarak bir dünya rekoruna tür kolaylıktan özenle kaçı- dinme, uğraşma sürecinden sonra imza atan “Ferhangi Şeyler”le bir- gürlükleri daha etkin biçim- risinde, anne/kız ilişkilerine lınlığındaki gerçekçi filmi nan içtenlikli yaklaşımlarıyla açtığı Ses Tiyatrosu’dur. “soyunma likte selam yolluyorum. de, polemiklerden uzak, sağ- açık sözlü, sorgulayıcı bir ba- “L’événement”ın (Olay) ba- ödül listesinde söz sahibi ola- odamdayım ses-1885’te/ kırmızı ha- Evet, tiyatro insanla, yaşamla bi- lıklı bir düzeyde savunmak, kışla eğilmekte. Suçlamak- şarısında da genç oyuncusu caklarını usulca ama kararlı- lı kaplanmış oda bomboş/ inşaattan re bir hesaplaşan bir sanat. Dün- umarız bundan böyle daha tan ve yargılamaktan titizlik- Anamaria Vartolomei’nin çok lıkla ilan ediveriyorlar... kalma bir tezgâhı dayadım duvara/ den bugüne sorgulayarak gelmiş. kolaylaşacaktır... le kaçınan Maggie Gyllenha- önemli bir katkısı olduğunu karşısına bir kırık sandalye/ işte bir Ne mutlu ki, son yılların Bugünlerden yarınlara yine sorgu- masam var artık/ (...) soyut padişah al, has bir duyarlık sergili- hemen belirtmem gerekiyor. layarak gidecek. Ferhan Şensoy bu ayrımcı feminist eğilim, bir ellialtıncı oyun/ münir özkul profes- İlk Film Altın Aslanı sorgulamayı her eserinde ustalıkla yor. Ellili yaşlara yaklaşmış Ve tabii, yönetmenlerle ölçüde azalmış görünmekte. yonel olduğu günkü sahnede/ erol yapan bir sanatçı. Güçlü bir mizah Tanınmış Amerikalı oyun- profesör anne, yaz tatilini tek oyuncular arasında örülen “Metoo” hareketinin körük- günyadın çocuk gibi dolanıyor anılar yeteneğine sahip. İnanılmaz bir dil cu Maggie Gyllenhaal, ilk kez başına geçirmeye geldiği Ak- bağların; kurulan bakış, gö- lediği bu tavır, pozitif ayrım- içinde/ onyedi yıl sonra burası yeni- cambazı. Lafı dolandırmayan bir ya- yönetmen koltuğuna otur- deniz kıyılarında karşılaştı- rüş ve kavrayış birliğinin, bu cılığı sanat dünyasına uygu- den tiyatro işte.” pı ustası. Kendine özgü muhalif üs- muş. Sonuç, “İlk Film Altın ğı, işgalci ruhlu kalabalık ai- sonuçta büyük etkisi oldugu- lamanın içerdiği kimi olum- lubuyla, zekice yapılmış politik esp- Aslanı” ödülüne de aday olu- rileriyle seyirciye soruyor; örneğin lenin en küçük bireyi sevimli nu hiç unutmadan... ‘Meddah Dediğin’ suzluklar yanında doğuraca- “Fername”de (2007): “Cami kadar Bir an için yine Gündeste’ye dö- tiyatro/ Kuran kursu kadar konser- nüyorum: “münir ağbi bana bir tes- vatuvar/ İmam hatip lisesi kadar bale bih verdi/ simsiyah şakır şakır mah- okulu olsa ne olur?” Ve devam edi- Gırgır pushane yapısı/ aristophanes anı- yor sazı eşliğinde: “Düşünce suçu sı/ bir yanlış ele vermekten korkunç Ayvalık’ta film rüzgârı(!) olmasa / İmam yobaz olmasa/ Sa- korkusu/ duvarda asılı bir yangın- kadrosundan vaş olmasa/ Olmasa olmasa.../ Ör- dır dümbüllü’nün kavuğu” dizeleri ORHUN ATMIŞ neğin mesela bu hükümet olma- onun geleneksel tiyatronun ustası sa!” Evet, dünden bugüne değişen yeni sergi Münir Özkul’a hayranlığının yan- aşka Sinema Ayva- bir şey var mı? sımasıdır. Ne kadar gençtir Ferhan 1990’ların ortalarında yazdığı “Çok Blık Film Festivali, Şensoy, 1989 yılında Özkul ve Erol Tuhaf Soruşturma”da da adalet sis- doludizgin devam edi- Günaydın gibi ustalarla “İstanbul’u teminin çöküşünü irdeliyor Şensoy. yor. Üstelik dün baş- Satıyorum”u oynarken. Münir Öz- Sanki oyunun simge cümlesi “Par- layan şiddetli rüzgâra kul, Kel Hasan Efendi’den İsmail don, bir yanlışlık olmuş. Özgürsü- rağmen... Festivalin 4. Dümbüllü’ye, ondan da kendisine nüz.” Alaycı bir üslupla nasıl da ma- geçen kavuğu Ses Tiyatrosu’nda günü olan pazar gü- saya yatırır Ferhan Şensoy adalet Ferhan Şensoy’a verirken “Önce- nünde ödüllü filmler Bir Nefes Daha filmi önceki gün izleyiciyle buluştu. mekanizmasını. Bir kara komedidir likle geleneksel bir kokusu olması izleyiciyle buluştu. “Çok Tuhaf Soruşturma.” Peki, bu- lazım yapılan tiyatronun. Aynı za- gün de sorguda değil mi, bu ülke- Bunlar arasında ef- ta Barbara'da ise En iyi Film manda çağın koşullarına uyması la- de hukuk sistemi? sane oyuncu Anthony Hopkins'in ödüllerini kazanan “Bir Nefes zım. İşte Ferhan’ın yaptığı en önem- Söyleyecek söz çok ama Oscar’lık performans gösterdiği Daha” alkışları topladı. Nisan li şey çağdaşlaştırabiliyor gelenek- Derdeste’nin son satırları ile veda ve ödülü de aldığı “Baba” geçen Dağ'ın yönetmenliğini yaptı- seli” demiştir. ediyorum, teşekkür ediyorum ti- yılın da zaten en iyilerindendi. ğı film, akıcı senaryosu ve iyi Ferhan Şensoy Denememeler yatro dünyamızı, düşün dünyamı- “Alev Almış Bir Genç Kızın Port- oyunculukları dolayısıyla be- kitabındaki “Meddah Dediğin” ya- zı her anlamda zenginleştiren sev- resi” ile önceki sene büyük beğe- zısında kendine özgü kıvrak bir ğenildi. gili Ferhan Şensoy’a: “(...) bundan dille tanımlar meddahı... “Meddah ni toplayan Celine Sciamma'nın Festivalin 5. günü olan dün, sonra zaten / böyle şeyler yazmam dediğin, söz ebesi. Gelgörelim ben/ bunlar itiraflardı/ bu onun son yeni filmi “Küçük Anne”nin bek- Ayvalık ve çevresini etkisi al- söz dediğin sezaryenle doğmama- cildidir/ bundan sonra/ pek yaşa- lentileri o kadar da karşılamadı- tına alan şiddetli rüzgârlarla lı. (...) Feylesoftur meddah, al gö- mam/ ya yaşarsam/ derdeste.” ğı konusunda çoğunluk hemfikir- başladı. Bu nedenle açık hava- di. Belki de önceki filmle çıtayı da amfitiyatroda gösterileceği çok yükseğe çıkarmanın sonuç- açıklanan “Beni Sevenler Lis- Fransız aktör Jean-Paul larından biri... tesi” Vural Sineması'na taşın- Bu yıl Berlin'de En İyi Film se- dı ve saatinin 22.00’ye alındı- ilivri Belediyesi, Oğuz likte hazırladığı, “OĞUZ çilen “Kaçık Porno” ise pazar ve ğı açıklandı. O nedenle İstan- Belmondo hayatını kaybetti SAral’ın adını verdiği Si- ARAL ve GIRGIR EFSANE- pazartesi günlerinin en çok bek- bul Film Festivali'nde En İyi livri Yoğurthane’nin resto- SI” adlı sergi bugün açılıyor. lenen filmiydi desek yanlış olmaz. ransız ve dünya si- mondo erken yaşlar- Film ve En iyi Erkek Oyuncu rasyonunu tamamladı. Gır- 7 Eylül’de saat 13.30’da es- Fnemasının aktörle- da tiyatroya ilgi duy- ödüllerini kazanan filmin yan- gır kadrosu; Ergün Gündüz, ki Gırgır yazar-çizerleri- Ödüllü yerliler rinden Jean-Paul Bel- du. Konservatuvar kıları da gazetemizde yarın Oğuzhan Kayan, Tarık To- nin söyleşisiyle başlayacak mondo 87 yaşında ha- eğitimi alan sanatçı- Yerli filmler arasında ise yer bulacak... lunay ve Zafer Temoçin, Si- sergi, 17 Eylül tarihine kadar yatını kaybetti. ya 1959’da ünlü yö- Talinn'de En İyi Direktör, San- l AYVALIK 1933 doğumlu aktör netmen Jean-Luc Go- livri Sanat Platformu ile bir- açık kalacak. 2001’de felç geçirmiş dard “Bout de souff- ve kariyerini sonlandır- le” ile ilk rolünü oy- Jean-Paul Belmondo mıştı. Toplam 85 film- nama fırsatı tanıdı. de rol alan Belmondo, 2017’de Ünlü aktör 60’lı yıllarda araların- zmir Büyükşehir Belediye- İzmir Akdeniz Si- Fransa’nın Oscar’ı Cesar Sinema da La Ciociara, “Un singe en hiver”, Akdeniz filmleri İzmir’de İsi, 8-12 Eylül tarihleri arasında nemaları Buluşma- Ödülleri’nde onur ödülüne değer “L’Homme de Rio”nun da bulunduğu “Uluslararası Akdeniz Sinema Bu- sı, bu yıldan başla- görülmüştü. filmlere imza attı. Belmondo bugü- luşması” düzenliyor. yarak her yıl, sine- sinde Filistinli yönetmen Ame- cesca Failla, Sam Lahoud, Malak “Borsalino”, “Guignolo” ve “As ne kadar çoğunluğu macera kome- Vecdi Sayar’ın yönetmenliğin- ma sanatına kat- en Nayfeh’in sunumuyla, “200 Dahmouni, Ameen Nayfeh, Ne- de l’As” gibi filmlerle tüm dünya- di filmleri olmak üzere 81 filmde rol de düzenlenen etkinliğin ilk gü- kılarından ötü- Metre” adlı film gösterilecek. rina T. Kocjancic, Kareem Abe- da ünlenen sanatçı, 1988’de Clau- aldı. 1964’te çekilen “L’Homme de nünde, Yunan yönetmen Christos rü Akdeniz’den bir Akdeniz ülkeleri sinemacıla- ed, Ferid Boughedir, Anne-Ma- de Lelouche’un yönetmenliğini üst- Rio” aynı zamanda Belmondo’nun Nikou’nun “Elmalar”, Cezayir asıl- sinemacıya Henri Langlois Ödü- rı toplantısı 9 Eylül’de yapılacak. rie Boughedir, Leyla Yılmaz, Re- lendiği “Itinéraire d’un enfant gate” aksiyon filmlerinde dublör kullan- lı Fransız yönetmen Maiwenn’in lü verecek. Langlois ödülü’nün bu Toplantıya katılacak olan sinema- is Çelik, Bülent Öztürk, Tahsin İş- ile En İyi Oyuncu Cesarı’nı almıştı. madığı ilk film oldu. Oyuncu kariye- “DNA” filmlerinin ardında sa- yılki sahibi, Cezayir sinemasının cılar arasında, Eduart Makri, Ire- bilen, Anna Maria Aslanoğlu, As- Fransız heykeltıraş Paul rinin geri kalanında bir daha dublör at 21.00’de Kadifekale gemi- ustalarından Merzak Allouache. na Jelic, Tsveta Dobreva, Fran- lı Favaro yer alacak. Belmondo’nun oğlu Jean-Paul Bel- kullanmadı.