Katalog

3 EYLÜL 2021 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 8.2800 9.7900 11.4560 18.39 1479.12 3249.44 482.57 2 kuruş 1.5 kuruş 1 kuruş 0.10 puan 4.99 puan 9.84 lira 0.54 kuruş Çimentocu-müteahhit tartışmasında sonuç 9 Eylül’de iş durdurma kararı oldu Müteahhit greve çıkıyor Bu eğitimle Kamunun devreye girmesi için çağrıda bulunan nereye kadar? müteahhitler, gelişme olmayınca Türkiye çapında 15 gün oru açık. Bu eğitimle hangi alanda kim- iş durduracaklarını ve boykot yapacaklarını açıkladılar. lerle rekabet edebileceğiz? S İflas etmiş bir eğitim sistemimiz oldu- imentocu ile müteahhit arasın- dir, bu içeride üretimi kısıtlayarak fi- ğunu üniversite giriş sınavlarının bilançosu net daki kavga anlaşmazlıkla so- yatı artırma politikasıdır. Bunu doğ- bir şekilde ortaya koyuyor. Yapılan YKS sınavı, Ç nuçlandı. Daha önce çimentocu- ru bulmuyoruz. Ayrıca şu anda 4-5 12 yıllık eğitimin karnesi bir anlamda. Kısa bir özet verelim: Sınavın ilk adımı Te- lara ve kamuya 2 Eylül tarihine ka- büyük yatırımcının ilgili bakanlıkla- mel Yeterlilik Testi. 2.6 milyon aday katıldı. 1 dar süre tanıyan İnşaat Müteahhitle- ra çimento fabrikası kurmak için mü- milyon aday 150 puan barajını bile geçemedi. ri Konfederasyonu (İM- racaatı olduğunu biliyoruz. Dolayısıy- Alan Yeterlilik Testi’nde ne oldu peki? KON) Başkanı Tahir Tel- la içeride çimento üretimini karşıla- 20 fen bilimleri sorusundan ortalama sade- lioğlu, dün yaptığı ba- mada kapasite sıkıntısı varsa bu yatı- ce 3.2 soru çözülmüş. 20 sosyal bilim sorusu çözme ortalaması 8.3. 40 adet matematik so- sın açıklaması ile 9 Eylül rımcılara izin verilerek çimento sek- rusundan ortama 5.1 soru çözülebilmiş. Ana- Perşembe gününden iti- törünün daha da büyütülmesine tara- ALİ CAN dil Türkçede bile 40 sorudan 18.4 soru ancak baren Türkiye çapında- fız. Gerekirse de çağrımız karşılık bul- POLAT çözülebilmiş. ki inşaatları durduracak- mazsa biz de çimento fabrikaları kur- Bu, işin bir yanı. Bir diğeri de yerleştirme- ler sonundaki durumda. Tek bir öğrencinin bi- larını açıkladı. İş bırakmanın gerçek- ma girişimine başlayabiliriz.” le tercih etmediği 169 bölüm var. 10’un altında leşmesini beklemeyen çimentocular- Tellioğlu, çimento fiyatlarındaki ar- öğrencinin tercih ettiği bölüm sayısı 1280. dan herhangi bir açıklama gelmez- tışın konut fiyatlarına da yansıyacağı- Çevre mühendisliği, jeoloji mühendisliği, to- 5 federasyon, 51 dernek ve 120 bin üyesi bulunan İMKON greve çıkarken sek- ken 5 federasyon, 51 dernek ve 120 nı, bundan vatandaşın da zararlı çıka- hum teknolojileri gibi alanlara hiçbir ilgi olma- törün diğer bileşenleri de çimentoculara müdahale bekliyor. bin üyesi bulunan İMKON, 15 gün cağını anlattı. Sözleşmeleri sebebiyle mış. Tabii iş bulamama korkusu ilk etken, bir diğeri de planlama. İşte burada “YÖK ne yap- boyunca inşaatları durduracak. iş bitimlerine az kalmış inşaatlar ha- maya çalışıyor” sorusu devreye giriyor. Üniver- riç diğer bütün inşaatları iş bırakma- sitelerde fakültelerin bölümleri trendlere göre EV FİYATLARINA DA YANSIR Çimento fabrikası kurarız ya çağıran Tellioğlu, basın açıklaması- belirlenir. Kimi dönem bazı branşlar daha ca- nı şöyle sonlandırdı: Çimento fiyatlarında yüzde 200’ü ziptir, sonra birden ilgi farklı alanlara kayar. Ve imento ve demirdeki artışlar sebe- Bu tartışmaların içinde yer almak is- bölüm bir anda açığa düşer. Etkin planlama bu “Kararımız Anadolu’nun bize bağ- bulan haksız zamlar olduğunu belir- Ç biyle konut fiyatlarında yüzde 20- temeyen diğer meslek örgütleri ise çi- yüzden son derece önemli. Mantar gibi bölüm lı yaklaşık 40 derneğinde uygun gören terek çimentocularla masaya oturmak 40 arasında değişen artışlar olduğu- mento ve demirdeki artışlardan rahat- açmanın bu yüzden hiçbir anlamı yok. Burada meslektaşlarımızın aynı anda tek tip isteyen İMKON Başkanı Tellioğlu, ma- da sorumluluk YÖK’te. nu söyleyen Emlakçılar Federasyonu sız olduklarını dile getirirken tartışma- afiş asılması suretiyle başlayacak. Bu sa talebine herhangi bir yanıt alama- Dünya bir yöne doğru evrilirken eğitim sis- Başkanı Hacı Ali Taylan ise “İnşaat dan memnun görünüyor. Bu grev saye- bir tavsiye niteliğindedir, kimse bu- temleri olduğu yerde kalan ülkelerden bir şey yınca grev kararı aldıklarını açıkladı. maliyetlerinde gerçekten büyük bir sinde kamuoyunun da durumun va- olmaz. Olmuyor. Yaşadık yaşıyoruz. na mecbur değildir. 15 gün süreyle bu Tellioğlu şunları söyledi: artış var. Bu 15 günlük iş durdurma hametini anlayabileceğini belirten Biz kendi nitelikli beyinlerimizi yurtdışına ka- afişler asılacaktır. İş güvenliği tehlike- “Çimentocular, ‘üretim kapasitesi eylemi ilk etapta fiyatlara yansıma- sektör temsilcileri şu anda konut sa- çırıyor ve bundan da asla rahatsız olmuyoruz. si olan yerler, sözleşmeyle kısa süre 115 milyon ton. 80 milyon tonluk üre- sa da başarılı olursa konut fiyatlarına tışlarının durma noktasına geldiğini Yapay zekâ, robotik teknolojileri en günceli içinde işini teslim etmek durumunda tim var. Bazıları yurtdışına sattığımız- ve en bilineni; haliyle tercihler de yazılım, bilgi- da yansır mutlaka. Düşüş olmasa bi- ve bu durumdan kamunun da rahat- sayar mühendisliği ve türevlerine oluyor. Ama olan yerler gibi yerler hariç tüm özel dan dolayı tedarik sorunu yaşıyoruz’ le en azından artışın önüne geçer di- sız olduğunu söylüyor. Sektör çimen- ötesi de var. Çok disiplinli alanlar, yenilene- sektörün tamamını kapsayan kesime, diye açıklama yapıyorlar. Bu, yurtdı- ye düşünüyoruz” diye konuştu. toculara müdahale bekliyor. bilir enerji, malzeme bilimi... Tarımdan gide- iş bırakma boykot çağrısı yapıyoruz.” şına sattığın için tedarik sorunu değil- rek uzaklaşıyoruz ama bilinçli ve planlı ülkeler en az topraktan en iyi verimi almanın yollarını, teknolojilerini geliştiriyorlar. Yeni malzeme ke- Nihai tüketimini 2020’de reel olarak kısan halkın, iletişim giderleri ise zirvede şifleri dünyanın odağında. Üniversiteler, araş- tırma merkezleri dolup taşıyor. Yakın geleceği planlamak Önceki gün Prof. Dr. Esen Ercan Alp Haberleşme harcaması uçtu ile birlikteydik. Prof. Alp, kuantum tekno- lojisi üzerine çalışmalar yapan bir bilim in- SANAYİ ABONELERİNE sanı. Uzun yıllardan beri ABD’de Argon- ne Ulusal Laboratuvarları’nda görev yapıyor. ÜİK’in önceki gün açıkladığı “Yıllık Gay- Diyarbakır’da doğmuş; ODTÜ Mühendislik Doğalgaza yüzde Trisafi Yurtiçi Hasıla, 2020” raporunun Fakültesi’ni bitirmiş. Yüksek lisans ve dokto- detayları, geçen yıl ekonomik kriz ve küre- ra çalışmaları sırasında ilgi alanını değiştirerek sel Covid-19 salgınıyla boğuşan yurttaşın tü- 15 zam yapıldı deneysel katı hal fiziğine yönelmiş. 1984’te ketim harcamalarının değişimi konusunda girdiği Argonne Ulusal Laboratuvarı’nda dün- oğalgazda mesken tarifesi sabit yadaki en gelişmiş x-ışını kaynağı olan Ad- çarpıcı veriler ortaya koydu: Dkalırken, sanayi ve elektrik üretim vanced Photon Source’da yüksek çözünür- 4 2020’de yurttaşın (yerleşik ve yerleşik amaçlı tarifeye yüzde 15 zam yapıl- lüklü x-ışınları üzerine araştırmalar yapıyor. olmayan hanehalkı) nihai tüketim harcama- dı. Eylülde sanayi aboneleri için geçer- 1999’da Chicago Üniversitesi’nce verilen yı- ları 2019 yılına göre cari fiyatlarla yüzde 11 li olacak tarife 1000 metreküp doğal- lın bilim adamı ödülünü kazandı. Kanada, Al- manya, Japonya, Çin ve Ürdün’deki sink- artarak 2 trilyon 920 milyar lira oldu. gaz için yüzde 15 artışla 2 bin 50 lira, rotron merkezlerinde, ABD Enerji Bakanlığı, elektrik üretim santrallarının kullandı- 4 Bu harcamalardan en yüksek payı NSF, NIH gibi kurumlara hakem ve danışman ğı 1000 metreküp doğalgaz için ise yi- yüzde 24.2 ile “gıda ve alkolsüz içecekler” olarak katkıda bulundu. ne yüzde 15 artışla 2 bin 369 lira oldu. aldı. Bu pay 2019’da yüzde 21.9’du. Gıda- Türkiye’ye de ilgisi hayli yüksek. Ankara yı, payı yüzde 15.8’den yüzde 15.3’e dü- Gölbaşın’da kısaca TARLA diye adlandırılan Kılıçdaroğlu uyardı bir elektron hızlandırıcı ve ışınım tesisi için da- şen “ulaştırma” ve yüzde 14.6’dan yüzde Kartlı ödemede artış; market-AVM-gıda Zamma Twitter hesabından tep- nışmanlık da yapıyor. Eğer yaşama geçirilebi- 15.1’e çıkan “konut, su, elektrik, gaz ve sektörlerinde yüzde 41, elektrik-elektronik ki gösteren CHP lideri Kemal Kılıçda- lirse Türkiye’nin ilk hızlandırıcısı olacak ve kı- diğer yakıtlar” izledRugbyi. sektöründe yüzde 82, yapı-dekorasyon zıl ötesi bölgesinde 3-250 mikrometre dal- roğlu, “Bir sonraki adım, gerçekleşen sektöründe ise yüzde 118 oldu. 4 En dikkat çekici gerilemede ise payı ga boyu aralığında lazer üretilecek. Hızlandı- zammın halka yansıtılmasıdır. Saray, rıcı ve teknolojileri konusunda nitelikli eleman yüzde 9.1’den yüzde 6.5’e düşen “lokanta- gözüm üzerinde; hanelere ne elektrik yetiştirilecek. Bir anlamda Türkiye’nin CERN’i lar ve oteller” izledi. Bu tür harcamayı, pa- ne de doğalgaz zammını aklından bi- olacak. Ancak bitemiyor, zira son karar verici yı yüzde 7.3’ten yüzde 6.4’e düşen “giyim le geçirme! Size süre tanıdık, ‘Oturun Türkiye’de her şeyde olduğu gibi Cumhurbaş- KARTLI HARCAMALAR YÜZDE 41 ARTTI ve ayakkabı” ve yüzde 6.3’ten yüzde 6.1’e elektrik şirketleriyle konuşun ve 84 kanlığı Stratejik Geliştirme Başkanlığı ve sıra düşen “eğlence ve kültür” izledi. gelmiyor sanırım. Öncelikler farklı tabii!.. milyonu ilgilendirecek bir kış destek Dönelim Prof. Alp’in söylediklerine... ürkiye Odalar ve Borsalar Bir- lı ödemelerdeki büyümenin yapıtaş- paketi açıklayın’ dedik. Hazine’yi peş- Kuantum teorisi fikirsel ve teknolojik olarak Tliği (TOBB) ve Visa’nın Har- larını oluşturdu. Kartlı ödemelerin Lokantaya gitmedik keş çektiğiniz o şirketler biraz az kâr 21. yüzyıla tamamen damgasını vuruyor. Gü- camalar Araştırması’na göre yüzde 17’sini oluşturan banka kartı etsin, düşsün bu halkın sırtından ar- 4 Verilere reel (zincirlenmiş hacim en- nümüzde kullanılan yarıiletken teknolojisine 2021’in ocak-nisan dönemi itiba- harcamalarının, kredi kartı yıllık bü- tık!” dedi. l Haber Merkezi deksi) değişim üzerinden bakıldığında ise dayalı entegre devreler, bilgisayarlar, fiber op- rıyla kartlı harcamalar e-ticaretin yümesinin 2.5 katı üzerinde artma- tik iletişim hatları, LED teknolojisine dayalı ci- yurttaşın nihai tüketim harcamaları 2020 ivmesiyle geçen yılın aynı döne- sı da ayrıca dikkati çekti. hazlar, modern tıbbi cihazlar, GPS ve akıllı te- TÜRK TELEKOM’DA yılında 2019’a göre yüzde 1.7 düştü. lefonların tamamı kuantum fiziğinin sağladığı mine göre yüzde 41 arttı. Açıklamada görüşlerine yer veri- 4 Harcama türleri açısından 2019’a göre teorik çerçeve içinde çalışıyor. Harcamalarda üç önemli sıçrama len TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklı- En az ücret reel anlamda en yüksek artış ise yüzde 13.6 Türkiye kuantum teknolojisinin halihazırda öne çıktı. Sokağa çıkma kısıtlama- oğlu, “İçinden geçtiğimiz pandemi ile “haberleşme”de yaşandı. Ayrıca bu artış, kullanıcısı. ları ve tüketici alışkanlıklarının de- döneminde Türk iş dünyası dinamik Üreticisi olabilecek mi? Ne yazık ki bu soru- 4200 TL oldu 2019’da 2018’e göre yüzde 18.7 olmuştu. ğişmesiyle Türkiye’de rekor sevi- yapısı sayesinde, hızlı bir dönüşüm nun yanıtı belirsiz. 4 Haberleşmeyi yüzde 8.9 artışla “mo- ürk Telekom ve Türkiye Haber-İş yelere ulaşan e-ticaretin yüzde 55, sürecinden geçerek e-ticaret, paket Prof. Alp, geçen mayıs ayında TMMOB Me- bilyalar, evde kullanılan ekipmanlar ile ru- TSendikası arasındaki 14. Dönem talürji ve Malzeme Mühendisleri Odası tarafın- banka kartı harcamalarının yüzde servis gibi uygulamaları hayata ge- tin ev bakım ve onarımı” ve yüzde 5.7 ile dan düzenlenen bir webinarda “Yeni Malzeme- Toplu İş Sözleşmesi imzalandı. Söz- 40 büyümesi ve temassız ödeme- çirerek, tüketici ihtiyaçlarına daha ler Nasıl Keşfediliyor?” başlıklı sunumunu Mü- “gıda ve alkolsüz içecekler” takip etti. leşme ile en düşük aylık çıplak ücreti lerin 6 katına çıkmış olması kart- kolay cevap verir hale geldi” dedi. fit Akyos, Herkese Bilim Teknoloji dergisinde l Ekonomi Servisi 4 bin 200 lira oldu. Sözleşmenin ikin- özetlemişti. Orada Alp’in önemli saptamaları ci yılından itibaren, tüm sendika üyesi da vardı. Kısaca alıntılayalım: çalışanlara dini bayramlar için 1000 l Malzeme keşfetmek ve geliştirmek genel 12 AYDA 207 MILYAR DOLARLIK IHRACAT YAPILDI lira bayram yardımı yapılacak. Türk bir bütündür… Pahalı bir iştir. Çok eğitimli in- İŞ İNSANI SELİM YAŞAR san kaynağı, uygun altyapı ve ekosistem ge- Telekom’dan verilen bilgilere göre, rektirir. KORONAVİRÜSE YENİLDİ sendikalı çalışanların ücretlerine ya- İhracat ağustosta rekor kırdı l Bilimsel temele dayanmayan gelişmeler pılacak iyileştirme sonrasında, bu yı- çok çabuk kaybolur. lı kapsayan ilk 6 aylık dönem için sey- l Önemli gelişmeler fizik-kimya-mühendis- aşar Holding Yönetim Kurulu ürkiye İhracatçılar Meclisi ta yüzde 31.66 azalarak 4 milyar yanen 850 lira, ikinci 6 aylık dönem lik-malzeme-teknolojist karışımı yerlerde olabilir. YBaşkanı Selim Yaşar, tatil için T(TİM), Ticaret Bakanı Meh- 306 milyon dolar oldu. için seyyanen 450 TL zam yapılacak. l Malzeme geliştirmekten bir kazanç sağ- gittiği Dubai’de yakalandığı Covid met Muş’un katılımıyla ağus- lanacaksa, bu ancak ekosistemin hazır olması Hedef 300 milyar dolar 19 hastalığından kurtarılamayarak tos ayına ait dış ticaret veri- ile mümkündür. OYAK İLK SIRADA l Yenilenebilir enerji teknolojilerine hizmet vefat etti. 65 yaşında yaşama veda lerini açıkladı. Genel Ticaret Yıl sonuna kadar 210 milyar edecek olan dallarda önemli gelişmeler bek- eden Selim Yaşar, evli ve 3 çocuk Sistemi’ne (GTS) göre; ağustos dolara ulaşılacağını belirten Tica- Bursa’nın en lemeliyiz. babasıydı. ayında ihracat, bir önceki yılın ret Bakanı Mehmet Muş, “2021 l Yapay zekâ, makine öğrenmesinin teorik Selim Yaşar 1956 yılında İzmir’de aynı ayına kıyasla yüzde 51.8’lik yılı ocak-ağustos döneminde ihra- yeterlilik ile birleşmesi yeni malzeme arayışları- büyük 250’si doğdu. İş hayatına 1981’de Yaşar na yön gösterecektir. artışla 18 milyar 912 milyon do- catımız geçtiğimiz yılın aynı dö- l Tüm bilimsel alanlarda kapsamlı ve enteg- ursa Ticaret ve Sanayi Odası’nın Dış Ticaret A.Ş’de başlayan Selim lara ulaşarak tüm zamanların nemiyle karşılaştırıldığında yüz- re bir araştırma altyapısı olmadan ekonomik B“Bursa İlk 250 Büyük Firma Araş- Yaşar, Ege Bölgesi Sana- ağustos rekorunu kırdı. de 37 artarak 140,2 milyar do- sıçrama yapmak güç veya imkânsızdır. tırması -2020” sonuçlandı. İlk sıra- yi Odası’nda başkan- Bu rakam aynı zamanda Cum- lar olarak gerçekleşmiştir. İhra- l İleri bilimsel altyapı, ancak mükemmel bir da 31. milyar TL ile Oyak Renault yer lık, Ege Sanayici ve İş huriyet tarihinin en yüksek ağus- catımızda yakaladığımız bu güçlü ilk ve ortaeğitim sisteminin üzerine inşa edi- alırken, Tofaş 24. milyar TL ile ikinci, lebilir. İnsanları Derneği’nde tos ayı ihracatı da oldu. Yılın ilk ivme ile pandemi öncesi perfor- Bosch ise 8. milyar TL ile üçüncü ol- l Dünya çapında araştırma kurumları ve Başkan Vekilliği gö- 8 ayında, yüzde 37 artışla 140 mansını da geride bırakmış du- üniversiteler olmadan araştırma altyapıları en- du. İç ve dış satışlar 2020 yılında bir revini yaptı. 2015’ten milyar 237 milyon dolar- rumdayız” dedi. tegre edilemezler. önceki yıla göre yüzde 14.7 artarken bu yana Yaşar Holding lık ihracat gerçekleş- TİM Başkanı İsma- l Temel bilimler … Yatırım getirisi en yük- üretimden net satışlarında da yüzde Yönetim Kurulu Baş- sek ancak geri dönüşü en geç olan yatırımlardır. tirilirken son 12 ay- il Gülle, en fazla 5 yıl 17,7 artış kaydedildi. Dönem kârları, l Bugünkü dünya ekonomisinin yarısından kanlığı görevini sür- da 207 milyar 469 içerisinde 300 mil- 2020’de yüzde 42.5 gibi yüksek bir fazlasını kuantum mekanik ve kuantum kimya- dürüyordu. milyon dolarlık ih- yar dolara erişme- oranda gerçekleşti. BTSO Başkanı İb- sına dayalı teknolojiler oluştur. l Ekonomi racatla yeni rekor yi hedeflediklerini İçimizden dünyaca ünlü uzmanlar söylüyor, rahim Burkay, firmalara pandemi des- Servisi kırıldı. Dış ticaret söyledi. l Ekonomi biz yazıyoruz. Kime? Anlayana... teğinin sürmesi gerektiğini söyledi. Selim Yaşar açığı ise ağustos- Servisi