Katalog

20 EYLÜL 2021 PAZARTESİ SÖYLEŞİ 9 NEDEN PROF. DR. MUSTAFA ÖZTÜRK? Diyanet İşleri Başkanı, adli yılı duayla açtı, eleştirilince “İnanç adalete, yargıya yansımasın istiyorlar, ortalığı ayağa kaldırıyorlar” yanıtı verdi, yetmedi Kuran kurslarının zorunlu eğitimden sayılması gerektiğini söyledi. Erbaş’ın her gün bir siyasetçi gibi sahnede olması ve iktidar dilini kullanmaya devam etmesi din adamlarına güveni gündeme getirip, laiklik tartışması başlatınca bize de akademik çalışmaları için Almanya’ya giderken “Yerli ve milli tımarhanede herkese ruh sağlığı dilerim” diye mesaj yayımlayan ilahiyat profesörü Öztürk’e sormak kaldı. Diyanet, dine de devlete de yük 4 Muhafazakâr muhitte 4 Giden gitti, dağılan 4 Toplumda sevgi, adalet, 4 Yolsuzlukların, 4 Diyanet İşleri Başkanı yetişen gençlerin pek dağıldı; artık elde avuçta, merhamet kültürünü hırsızlıkların, arsızlıkların Ali Erbaş’ın sorun ettiği çoğu ebeveynlerinin büyük ölçüde Milli Görüş geliştirmenin formüllerini vaka-ı adiyeden sayıldığı, hususlar milletin kahir destekledikleri siyasi zihniyetiyle de bağdaşık bulmadan, isterseniz cezasızlığın hükümferma ekseriyetinin sahici iktidarın yıpranmasına kitle kaldı. Bu sabit seçmen milletin başından aşağıya olduğu bir siyasal ve gündeminde yer almadığı koşut olarak dini değer kitlesinin de dağılmasını konfeti gibi ayet yağdırın, sosyolojik vasatta Kuran gibi, ideal devlet düzenine sorgulamasına başladı. önlemek için dini temsil ne millet daha dindar olur, bir kez daha nazil olsa yine ilişkin özlemleri arasında İşte kıyamet alametleri. kartı yeniden açıldı. ne de gençlik! kâr etmez. da yer almıyor. n Açılışta, protokolde, ilgili ilgisiz  tavır koyması söz konusu tuzağın bo- her yerde Erbaş... Hedefinde de hep  şa çıkması açısından son derece etkili laiklik... Diyanet İşleri Başkanı ne- sonuçlar verebilirdi; ancak bu isimler “Bir den bu kadar görünür oldu ve neden  nedense kendilerinden beklenen çıkı- dini temsil bir siyasetçi gibi davranıyor? iddiası taşıyorsanız, şı yapmaktan imtina ettiler. Zira diya- milleti “sen batılsın, Birkaç gün öncesine kadar bu so- net ve laiklik meselesi onlar açısından sen hakikatsin” diye runuzun cevabını salt siyasi iktidar bakıldığında, “yukarı tükürsen bıyık, sorgulamak yerine senden merkezli yorumluyordum. Fakat bir- aşağı tükürsen sakal” sözünde ifadesi- önce de bu topraklarda var kaç gün önce bir haber düştü sitelere, ni bulan sıkıntılı bir mesele. Hal böy- olan, en az senin kadar vergisiyle “Diyanet İşleri Başkanı yeniden atan- le olunca, siyasi tavır olarak müphem bu devlete katkıda bulunanları dı” diye. Bu haberin ardından, DİB ve muğlak denebilecek bir pozisyonda da temsil edeceksiniz.. Sünnilik böyledir diyeceksin, Alevilik Başkanı’nın siyasi iktidara bir tür di- kalmayı yeğlediler. Ancak böyle kritik böyledir... Sen öyle yapmıyor, ni lojistik desteğinde bulunma ve bü- meseleler karşısında takınılan müp- varlığını tahkim eden maddi yük bir gayretle kendini öne çıkar- hem ve muğlak duruş ve pozisyonlar, imkânları sağlarken o ma çabalarının makamı muhafaza, ya- seçmen nezdinde pek makbul karşı- beğenmediklerinin ni yeniden atanma odaklı olabileceği- lanmaz ve dolayısıyla seçim söz konu- vergilerini alıyor ama ni de düşünmeye başladım. Ama so- su olduğunda da “Araya gitmek” gibi dini söylemle nuçta, Erbaş’ın son zamanlardaki si- sövüyorsun.” kötü bir sonuca müncer olur. yasi atraksiyonlarını siyasi iktidar-bü- Erbaş’ın hayat çizgisi her rokrasi arasında karşılıklı bir menfa- at ilişkisine bağlamak sanki daha isa- dönemde güce intibak betli görünüyor. Bununla birlikte DİB prensibiyle çizilmiş Başkanı’nın adeta bir politik figür gi- n Yani aslında iktidar “dindar/din- bi davranmasının, özellikle siyasi ikti- Prof. Dr. Mustafa Öztürk siz” kutuplaşması yaratarak kaybet- dar açısından çok önemli bir destek gi- tiği oyların peşine düştü... bi algılandığı seziliyor. Zira malumu- Kanımca, öyle. Bununla birlikte, nuz siyasi iktidarın arkasında duran DİB Başkanı Erbaş’ın siyasi içerik- seçmen kitlesi çekirdek kitle seviye- li demeç verme hususunda kendisi- sinde adeta kemikleşti. Giden gitti, da- İSTERSEN KONFETİ GİBİ AYET YAĞDIR ne biçilen rolden daha iştiyaklı ve iş- ğılan dağıldı; artık elde avuçta büyük tahlı davranması muhtemelen bir yö- ölçüde milli görüş zihniyetiyle de bağ- nüyle de yeniden atanmasını kendin- BU MİLLET DAHA DİNDAR OLMAZ daşık kitle kaldı. Bu kitleyi konsolide ce garanti altına almaktı; bu yüzden etmek, yani bu sabit seçmen kitlesinin son günlerde siyasi demeç katsayısı- l Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, üniversite kampusları, öğ- let daha dindar olur, ne de gençlik… Yolsuzlukların, hırsızlıkların, arsızlık- de dağılmasını önlemek için dini tem- nı giderek artırdı. Ancak ortaya çıkan renci yurtları, hapishaneler ve hastanelerde Kuran kursları aça- ların vaka-ı adiyeden sayıldığı, kim melanet işlerse yanına kâr kaldığı bir sil kartı yeniden açıldı. Bu noktada Di- profil ve performans hem kendisinin caklarını duyurdu. 31 Aralık 2020 verilerine göre zaten 19 bin 503 siyasal ve sosyolojik vasatta Kuran bir kez daha nazil olsa yine kâr et- yanet İşleri Başkanı üzerinden laik se- Kuran kursu var. Yeterli değil mi? mez. Oysa topyekûn millet ve memlekete sevgi, merhamet ve ada- hem de Diyanet müessesesinin itibarı- küler-dindar muhafazakâr ayrışmasını Vaktiyle İslamcıların Kemalistleri ve Kemalist söylemleri eleştiri bi- let duygusu aşılamanın yolu o kadar kolay ve basit ki… Bunun için sa- nı ciddi ölçüde örseledi. Geçmişte, ya- kaşıyan ve bu ayrışmayı toplumsal ze- çimleri “Halka rağmen halk için” sözünde karşılık bulurdu ancak bun- mimiyet, saf ve temiz bir yürek ve bir Yunus diliyle konuşabilmek kâfi. ni 1990-2000’lerde Sakarya İlahiyat’ta minde yüksek gerilimli bir zıtlaşma ve lar da kendi dini-siyasi-ideolojik icraatlarını sanki “Halka rağmen Hak l Bunu bilmiyorlar mı? akademisyen olarak görev yaptığı yıl- için” yapıyorlar. Yine vakti zamanında İslamcılar Kemalistleri jakoben- Bilmezler mi, gayet iyi biliyorlar. Devlet, tüm kurumlarıyla adeta kutuplaşma düzeyine taşımaya nam- larda, o zaman cemaat diye anılan ve likle eleştiriyorlardı. Şimdi kendileri “Hak” uğruna jakobenlik yapıyor- darmadağın ve bu saatten sonra topyekûn toparlama imkânı da zet olan atraksiyonlar devreye sokul- devlet katında dahi akredite olmanın lar. Memleketin 100 küsur ilahiyat fakültesine ihtiyacı var mı? Çok kü- yok; ama işin kötüsü siyasi iktidarda böyle bir mecal de yok. Haliyle du. Geçmiş siyasi tecrübelerden de ko- önşartı gibi algılanan FETÖ’nün söz çük yaşta Kuran kursu eğitim-öğretimi hususunda millet ne diyor? gi- ne şahlanma ne de uçma şansımız var; zira kol kanat yok artık. Gö- laylıkla anlaşılabileceği üzere bu bir bi hiçbir soru sorma ihtiyacı duymaksızın ve milletin genel fikrini/zikri- ründüğü kadarıyla elde avuçta tek bir mermi kaldı. O da din, iman, konusu fakültedeki önde gelen isim- tuzaktı ve ne yazık ki muhalefet cena- ni zinhar dikkate almaksızın “Ben yaptım oldu” tarzında icraatlar adeta Allah, kitap söylemi üzerinden kimlik siyaseti yapmak ve kronik yara- leriyle yakın ilişkisi, keza aynı yıllar- hındaki basın yayın organları bu tuza- sökün ediyor. Şunu unutmamak gerekir ki bu toplumda sevgi, merha- ları kaşıyarak dindar muhafazakâr seçmen kitlesinin saflarını sıklaştır- da Kimse Yok mu Derneği gibi yapı- met, adalet, hoşgörü kültürünü geliştirmenin formüllerini bulmadan, maya çalışmak… Fakat bana göre bu mermi, toplumun geneli nez- ğa yine düştü. larla ilintisi ve kültürler/dinler arası isterseniz milletin başından aşağıya konfeti gibi ayet yağdırın, ne mil- dinde bu defa hedefi bulmayacak. diyalog projelerine gönüllü katkı ver- Ayasofya’nın minberine mesi gibi veriler dikkate alındığında, kılıçla çıkmak salt bir tan gelen eleştirilerin kimi zaman ik- tergesi olarak salt lafügüzaf olarak ka- leket ve bu millet birbiri ardınca rö- Erbaş’ın kendi hayat çizgisini her dö- komiklik olarak kalabilirdi tidarla birlikte dini değerleri de hedef lacaktı. vanş dönemleri yaşamaktan bitap düş- nemde güç, iktidar ve nüfuz mercile- alabilen veya öyle yorumlanabilen öl- n Tabanları tarafından ‘tepki ver- n Nasıl bir tuzak? tü. İşte birilerinin aklıselim ve sağdu- rine kolayca intibak ve inkıyad pren- çüsüz dili dindar insanları inançlarıy- medikleri için’ eleştirilen muhalefe- yulu bir tavırla bu Sisifos hikâyesine DİB Başkanı’nın atraksiyonları der- sibine göre çizdiğini söylemek müm- la birlikte AK Parti iktidarını da sa- tin tavrını doğru buluyorsunuz... ken, Ayasofya’nın minberine kılıçla son vermesi, siyasi zeminden rövanş kündür. Bu mesele bir tarafa, gerek vunmaya yöneltiyor. Tabanının psiko- Siyasi muhalefetin başını çeken li- ideolojisini kazıması gerek. Bu nokta- çıkmak gibi komikliklerden dinin si- akademik müktesebatı ve ilmi çapı ge- lojisini iyi bilen iktidar partisinin pi- derler bu tuzağa düşmediler, tam da yasete de ticarete de adalete de mü- da CHP lideri Sayın Kılıçdaroğlu’nun rek başında bulunduğu kurumu temsil reyi deve yapabilme kabiliyeti de kuş- söylediğim gibi ignore etmeyi yeğledi- böyle bir misyon üstlendiğini veya en dahil olması gerektiği yönündeki de- tarzı itibarıyla Erbaş’ın sözgelimi bir kusuz bunu kolaylaştırıyor. Aslında ler. Bu sağduyulu siyasi tavrın temel meçlere kadar, birçok şeyi bu kapsam- azından bu konuda ciddi bir hassasi- Ali Bardakoğlu’yla kıyaslandığında, bu tuzağa düşmemek için yapılacak sebeplerinden biri, on yıllardan be- yet gösterdiğini söylemek mümkün- da değerlendirebiliriz. İşte tuzak dedi- kifayetsiz bir profile sahip olduğunu tek şey, ignore etmek, yani yok say- ri Türkiye’deki siyasetin farklı kültü- ğim şey, geçmişteki Diyanet İşleri baş- dür. Yine Sayın Akşener’in de kimlik söylemek kanımca pek haksızlık ol- maktan ibaretti. Zira eğer olup biten- rel kimliklerin kaşınması ve siyasi ik- siyaseti ekseninde kurulan tuzakla- kanlarında pek görmediğimiz bu tür maz. Dahası, bir Diyanet İşleri başka- ler karşısında dediğim tavır ortaya ko- tidarların değişmesine bağlı olarak rö- atraksiyonlar karşısında laik seküler ra düşmeme konusunda gayet duyarlı nının Türkiye gündemine mevzu teş- nabilseydi, tuzak boşa çıkmış olacak- vanş dönemlerinin yaşanması şek- bir tavır sergilediğini söylemek müm- çevrelerin “Laiklik elden gidiyor” kay- kil edecek beyanı veya görüşü “günay- tı. Dolayısıyla Ayasofya’nın minberine linde cereyan etmesi ve bu durumun gısıyla kimi zaman abartılı bir laiklik kündür. Erbaş ekseninde ortaya çıkan dın, tünaydın” meselesi olmamalıy- kılıçla çıkmak salt bir komiklik, “Gü- topyekûn siyasi kaderimizin mitolo- din, diyanet, siyaset, laiklik gibi me- savunuculuğu refleksi geliştirmesidir. dı; bu meselenin çapı, bir Diyanet İşle- naydın demek cahiliye âdetidir” şek- jideki Sisifos hikâyesinden pek farklı İbrahim Kiras’ın son yazılarından bi- seleler hakkında özellikle Sayın Davu- ri başkanının ilmi ve entelektüel çapı lindeki beyan da çapsızlığın bir gös- olmadığını düşündürmesidir. Bu mem- toğlu ve Sayın Babacan’ın açık, net bir rinde dikkat çektiği üzere “laik cenah- hakkında da az çok bir fikir oluşturur. İslam cumhuriyeti isteyenlerin oranı yüzde 5-6’yı geçmez n Türkiye’de ciddi sorunlar var. İnsan- niden canlandıracak ve bu sayede kendi- Yüce dinimiz İslam, helal ve meşru yollarla lar çocuklarına mama alamazken, ic- lerini belki kerhen, çarnaçar destekleme- kazanç temin etmemizi emreder” diye hut- ra dosyaları odalara sığmıyorken, din- ye mecbur bırakacak dini temsil üzerinden be okutsun; tamam ama yolsuzluk nedir, dar kesim için Diyanet İşleri Başkanı’nın kimlik siyaseti kozunu bir kez daha oyna- bunun hükmünden de konuşsun ya da söz- açıklamaları bir anlam ifade ediyor mu? mak siyasi olarak işe yarayacak bir taktik gelimi, milyonlarca insanın açlık sınırının Görünen o ki 2018’de tatbik alanına so- olarak görülüyor. Fakat benim kişisel göz- altında yaşadığı bir memlekette, 3-5 ayrı kulan yeni siyasi sistemle birlikte, devlet lemim ve kanaatime göre, din kozu kendi- yerden maaş almanın helal veya fahiş ka- ve devletin kurumsal işleyiş mekanizma- sinden beklenen neticeyi vermeyecek. Ay- zanç olup olmadığı hakkında da beyanı ol- sı tel tel dökülür hale geldi. Söylediğiniz gi- rıcaİslamın tüm şeri kuralları ve sembolik sun. Kısacası, mademki din ve diyanet ti- uygulamalarının kamusal alana taşınma- carete, siyasete, adalete müdahil olacak, o bi ekonomi tamamen çöktü, çökmek üze- re denebilecek bir raddeye geldi. Topar- sıyla daha mutlu bir Türkiye’de yaşanaca- zaman Diyanet “Hem pastam dursun, hem lanmaya çalışılıyor, ancak bir tarafı topar- ğına inanan kitlenin, toplam nüfusun yüzde karnım doysun” diyen ve aynen de böy- Mehmet Akarca Erdoğan Ali Erbaş lanırken diğer tarafı dağılıyor. Üstelik dev- 5-6’sını geçmeyeceğini bilmek için kamuo- le yiyip içen bir kısım ayrıcalıklı zümrenin let mekanizmasının darmadağınık hali si- yu araştırmacısı olmak da gerekmiyor. başkalarının tabağından, yani milletin ver- yasi iktidarı dahi topyekûn toparlamanın gisinden yediklerini de ayetli, hadisli şekil- n Sadece yüzde 5-6... muhitte dünyaya gözlerini açıp bu muhit- rıyla meşhur Osmanlı Devleti’nde bir şey- imkânsız olduğu kanaatine sevk etmiş gö- de kamuoyuna güzelce bir duyursun. Evet, “İstiyorlar ki din ticarete girme- te yetişen gençlerin pek çoğu ebeveynlerin hülislamın 30 yıl bu makamda kalabilme- rünüyor. Kısacası, süt dökülmüş, bu yüz- sin, istiyorlar ki din siyasete girmesin” n Daha önce “Kurumsal din itibarını destekledikleri siyasi iktidarın yıpranması- si her babayiğidin harcı değildir. Ebussuûd den de dökülen süt kap doldurmuyor. Ama cümlesinden hareketle söylüyorum bu- yitirecek, sekülerizmin baharı olacak” na koşut olarak dini değer sorgulamasına ile birlikte şeyhülislamlık makamından bu raddede ne pahasına olursa olsun ikti- nu. Yani buranın teokratik bir devlet, bir demiştiniz. Aynı fikirde misiniz? başladı ve dolayısıyla siyasi iktidarla dini ai- sâdır olan fetvaların hatırı sayılır bir kıs- darda kalmak da zorunluluk arz ediyor. Ül- diyetin bütünleşmesi ölçüsünde kendilerini mı siyasi iradenin yapıp ettiklerini onayla- İslam Cumhuriyeti olmasını isteyenlerin Hâlâ aynı fikirdeyim. Muhafazakâr kitle- keyi uçurma vaatleri tutmadı, tutmuyor; oranı yüzde 5-6’yı geçmez. Diyanet İşle- nin kendi hanelerinde ve harimlerinde kı- de kendi ailelerinden, çevrelerinden uzak- yıcı mahiyette olmuştur. Bu dönemde şey- 2023 vaatleri ise 2010’lu yıllardaki ekono- ri Başkanı’nın sorun ettiği hususlar milletin yametin kopuş alametleri belirdi. Özellik- laştırma ve farklılaştırmaya yöneldi. İşte si- hülislam ve şeyhülislamlık, sultanın irade-i mik tablonun dahi gerisine düşmüş görü- ze kıyametin alametleri, gençlerle ilgili bu seniyyesini ve örfi sultanisini büyük ölçü- kahir ekseriyetinin sahici gündeminde yer le bu kitlenin kendi çocuklarıyla arasında nüyor; beka tehdidi ve söylemi de eskisi almadığı gibi, ideal devlet düzenine ilişkin ciddi çatışmalar baş gösterdi. Söylem ile kıyametin kopması ise kuvvetle muhtemel de dini argümanlarla meşrulaştırma maka- kadar rağbet görmüyor. İşte böyle bir va- özlemleri arasında da yer almıyor. Bu nok- eylem arasındaki tutarsızlıklarından ötü- olarak ilk seçimde gerçekleşecek. mına dönüşmüştür. Bu durum aslında di- satta, elde avuçta kalan mevcut seçmen tada ben kendi adıma söylersem, din tica- rü muhafazakâr ailelerde yetişen gençler ne yüktür; bugünkü Diyanet İşleri Başka- n Diyanet İşleri Başkanı’na da birçok kitlesini zapturapt altına alabilmek için, rete girsin, din adalete de girsin; sözgelimi hem kendi ebeveynlerinin yapıp etmeleri- nı, Ebüssuûd dönemindeki şeyhülislamlı- noktada “şeyhülislam” benzetmesi yapı- CEHAPE zihniyeti, laiklik, Kemalistlik gi- Diyanet, “Allah’a ve ahret gününe inanan ne hem de onların destekledikleri siyasi ha- ğa özenir izlenimi vermektedir. Bu haliyle, lıyor, ne dersiniz? bi söylemlerle dindar muhafazakâr kitlenin bir mümin, fahiş fiyatlarla insanları mağ- rekete bakarak dini değerleri dahi sorgular Diyanet’in hem dine hem devlete yük ol- Tarihte kırılma noktası Ebussuûd’un 30 28 Şubat sürecindeki kötü anılarını da ye- duğu kanaatindeyim. dur etmez, alışverişte fiyatları kızıştırmaz. hale geldi. Başka bir ifadeyle, muhafazakâr yıllık dönemidir. Malum saray entrikala-