Katalog

20 EYLÜL 2021 PAZARTESİ 8 HABER Doç. Dr. Sunata, Türkiye’de çift yönlü göç yaşandığına dikkat çekerek uyarıda bulundu Türkiye göç girdabında Grassi uriye’nin ardından Afganistan’da- Türkiye’de Arap domine bir nüfus oluştuğuna işaret eden Doç. Dr. Sunata, diğer yandan ki savaş ve kaos ortamıyla bir- Yavuz Gülten da ülkedeki eğitimli, seküler kesimden ciddi bir göç çıkışı yaşandığına dikkat çekiyor. Slikte bir kez daha dünyanın gün- Sunata, “Bence acil bir Göç ve Uyum Bakanlığı Türkiye’de şart” diyor. demi göç olgusu... Bölgedeki göç akı- GÖÇE TARİHSEL BAKIŞ şının bildik rotası olan Türkiye’nin, bu ağır insani krizle nasıl başa çıka- cağına ilişkin tartışmalar alevlenmiş İtalyan ve Türk durumda. Sosyo-ekonomik sorunlar- la beraber göç ve göçmen akademisyenler konusu, Türkiye’de hali- hazırdaki kutuplaşmış at- mosferin, siyasi kapışma- değerlendirdi ların da adeta acı bir mad- MINE desi... Bahçeşehir Üni- talya’nın Sapienza Üniversitesi Tarih Bö- ESEN versitesi Göç ve Kent Ça- İlümü Öğretim Üyesi Prof. Fabio L. Gras- si ile Ordu Üniversitesi Tarih Bölüm Baş- lışmaları Merkezi’nin (BAUMUS) ku- kanı Prof. Dr. Sadullah Gülten ve Ordu rucu direktörü Doç. Dr. Ulaş Suna- Üniversitesi Araştırma Görevlisi Kamil Ya- ta, Türkiye’nin göç yönetimi konu- vuz, Roma’da Sapienza Üniversitesi’nde sunda daha iyi bir yapılanmaya ihti- bir araya gelerek hem işbirliği olanakla- yacı olduğuna işaret ediyor. Gelenler- rını hem de Anadolu’ya geçmişten bugü- le birlikte bir kültür çatışmasının or- ne olan göç akınlarını ele aldı. Grassi ve taya çıktığını söyleyen Sunata, “Acil Gülten, Anadolu topraklarına tarihten beri bir Göç ve Uyum Bakanlığı Türkiye’de olan göç hareketliliğine yönelik değerlen- şarttır. Eğer bu iyi yönetilemezse önü- dirmelerde bulundu. müzdeki süreç ciddi çatışmalara ge- 19. yüzyıldaki Çerkes Sürgünü’nü in- celeyen bir kitabı bulunan İtalyan tarihçi be olacaktır. Çünkü yabancı düşman- Grassi, “Kafkas halklarının çektiği zulüm, lığı giderek artıyor” diyor ve ekliyor: katliam, sürgün çok az biliniyor. Özellik- “Özellikle Arap domine bir nüfüs var le Batı’da çok az biliniyor. Ben bu kitapla Türkiye’de. Ülkenin en büyük azınlığı bilimsel camiayı ve kamuoyunu bilinçlen- olma potansiyeline sahip bir azınlık.” dirmek, bilgilendirmek istedim. Muhteme- n Göç ve göçmen denince Türkiye len 1.5 milyon insan devlet-i Osmanlı’nın dahil pek çok toplumda kriz ve so- topraklarına sığındı, yüz binlercesi katle- run kelimeleri art arda gelmeye baş- dildi ya da yolda öldü” dedi. Son zaman- AKIN AKIN KAÇIYORLAR... ladı. Bir yandan insani trajedi yaşa- larda benzer bir durumun Suriye üzerin- nırken diğer yandan da var olan sos- den gelen göç dalgasıyla yaşandığını ifa- n Gelen gibi Türkiye’den ayrılanlar da var. Gençler umutsuz, yük bir kayıptır. Daha önceki gidişlerde bu refleks yoktu. Bu ka- yo-ekonomik sorunların artmasın- de eden Grassi, “Türkiye’de yanılmıyor- yarını öngörememe kaygısı artıyor. Çok sayıda eğitimli insan dar keskin değildi. Bu açıdan bu gidişi önemsemek gerekiyor. dan kültürel-yaşam biçimi uyumsuz- sam dört milyon Suriyeli var. Bu dört mil- belki de buradakinden daha ağır koşullarla karşı karşıya ka- O zaman bu bir kaçış değildi. Ama şimdi yaşanan, Türkiye’den luğuna pek çok nedenle toplumlar- yon arasında öğrendiğim kadarıyla 400 lacağı Batı ülkelerine gitmeyi hedefliyor... Onlar giderken ise bir kaçıştır. 2010 itibarıyla olduğunu söyleyebilirim. Bu bize da kaygılar oluştu. Yaşananlar ise bin çocuk var ki bunlar, kamplarda doğ- ekonomiden eğitime, cinsiyet eşitliğine uzanan pek çok konuda tehlike çanı çalıyor. Mesela kriz var mı dediğinizde bence Afgan yabancı düşmanlığı söylemini de kö- muş. Yani Türkiye’de doğan büyük bir kı- daha zorlu, farklı bakışların hâkim olduğu coğrafyalardan ge- krizinden önce bu kriz var. Buna nasıl çözüm üretmemiz gere- rüklüyor... Siz içinde bulunulan tab- sım var. Bu çocuklar, muhtemelen Arap- lenler var. Bu geliş ve gidiş dengesini nasıl yorumluyorsunuz... kiyor?.. Daha önce buna çözüm üretmeye çalışan bir göç yöne- ça konuşuyor. Ancak, Arapça kadar Türk- loyu nasıl değerlendiriyorsunuz? Evet, yeni bir göç akını var. İnsanlar neden gitmek istiyor?.. timi vardı. Giden beyinleri yeniden çekme üzerine. Ama şu an çe de biliyor. Kendi asıl ülkelerini bilme- Göçlerin çıktığı bölgelerde ciddi bir Durum artık farklı. Özellikle okumuş kesime yönelik ciddi bir bu da yok. Bence şu anda bir girdap içindeyiz göç bağlamında. yip Türkiye’yi biliyor. Ufukları, perspektifle- kriz var, yaşam krizi... İnsana yakışır göç çıkışı var Türkiye’den. Daha eğitimli, daha seküler bir gru- Hem siyasetçilerin hem akademisyenlerin hem medyanın çok ri artık Türkiye’de. Müslüman oldukları için bir yaşam koşulu yok, savaş ortamı. bun, bunun içinde kadınların da daha fazla olduğunu görüyoruz, daha dikkatle bu konuya eğilmeleri ve çalışmaları gereken bir bence bir kez daha güzel bir kaynaşma ih- gitmek istiyorlar. Bu önemli. Bu grubun gitmesi, Türkiye için bü- dönemde olduklarını düşünüyorum. İnsanlar haliyle bu bölgeden ayrılmak timali var” ifadelerini kullandı. istiyorlar. Bir taraftan bu aslında gayet anlaşılır bir şey, diğer taraftan baktı- timi şu anda İçişleri Bakanlığı’na bağlı. de, afet durumlarında yardıma koşan ‘Avrupa sorumluluk almalı’ ğınızda ise komşu ülkelerin göç bağ- Bakanlık altında Göç İdaresi Genel Mü- bir kurum. Bir çeşit el yordamıyla, ge- Grassi, şimdilerde Afganistan’daki du- lamında bu tür durumlarda çok cid- dürlüğü var. Bu çerçeve içinde yürütü- çici olacaklar, geri dönecekler, misa- rum nedeniyle topluca bir akının olabilece- di bir etkilenme içine girdiklerini gö- fir olacaklar dedi, bir şekilde idare et- lüyor işler. Bu çabalar azımsanmaya- ğinin gündeme geldiğini belirterek “Henüz rüyoruz. Çünkü ciddi bir popülasyon belli değil. Türkiye Cumhuriyeti tutumunu cak kadar önemli elbette. Çünkü Tür- ti. Toplum, geri dönmeyeceklerine ha- girdisi handikapı yaşıyorlar. Sınırdan belirlemedi belki de. Bekliyoruz. Zaten bu, zır değildi. O vakitler akademisyenler kiye dünyada en çok mülteci barındı- Türkiye’nin sınırlarını aşan, Avrupa’yı ve bu kadar yoğun birilerinin girmesi bir olarak dönmeyecekleri yönünde çok ran ülke oldu. Bu kadar kısa bir süre- Batı’yı çok ilgilendiren bir mesele. Bir kez problemdir, çünkü o kişileri tanımaz- açıklama yaptık. 10 yıl geçti, hâlâ dö- de, 2011’den 2014’ün sonuna 3.6 mil- daha muhteşem ve sorunlu coğrafyasında sınız, kontrol edemezsiniz. Kontrolsüz necekler mi, geri gönderelim mi gi- yon kişiyi alıyor olmak inanılmaz bir Türkiye’nin çok da hassas bir rolü, bir göre- geçiş de bir sıkıntıdır. Buna kriz diye- bi tartışmalar yaşanıyor. Bu konuda şey, böyle bir tecrübe yok. O nedenle vi var” değerlendirmesinde bulundu. Gras- biliriz ama göçün kendisini kriz olarak son dönemde muhalefet partilerinden de birçok ülkeden akademisyen, siya- si, Avrupa’nın bu noktada daha fazla so- adlandırmak yanlış. Özellikle biz göç sığınma hakkı, mülteci hakkı ve tabi silerle konuştuğumuzda şaşkınlık için- rumluluk almasının gerektiğinin altını çizdi. araştırmacılarının hassas olduğu nok- uluslararası hukuka aykırı açıklama- de kalıyorlar. Burada bir parantez aç- İtalyan tarih profesörü, Anadolu’nun her ta o. Göç eşittir kriz gibi algılamamak lar geldiğini görüyoruz. Bu durum or- çeşit insanı kucaklayan bir havuz gibi ol- mak lazım, evet çok kısa zamanda bü- lazım. Göç aslında hep daha iyi olsun tamı daha sıkıntılı hale sokuyor. duğunu ifade ederken “Anadolu’nun kade- yük göç aldı ve aynı tip prototiplerle, diye yapılan bir harekettir, zorunlu ri bu. Bunun için de medeniyetlerin beşiği n Uyum politikalarından istihdama, belli ülkelerden göç alıyor. Ama diğer oldu.” dedi. l AA göçte de gönüllü göçte de emek göçün- eğitime bir dizi konuda Türkiye’nin yandan mesela Almanya, İngiltere de de de... Ancak sınırların kontrolsüz ve yol haritası yeterli mi? Mesala göç alan ülkeler. Hiç göç almıyor değil- geçirgen olması aslında güvenlik açı- Almanya’da Göç ve Uyum Bakanlığı ler. Bütün göçleri biz alıyoruz diye bir sından ciddi bir tehlike çanı çalması- var... Türkiye’de de bu yönde adımlar Bahçeşehir ARAŞTIRMADAN ÇIKAN algıdayız şu aralar. Zaten yabancı düş- atılmalı mı sizce? na sebep olur. Özellikli savaşın, terö- Üniversitesi Göç manlığını en çok tetikleyen şeylerden ÇARPICI SONUÇLAR rün kuvvetle yaşandığı coğrafyalarda Göç çok karmaşık, sosyal bir olgu. biri bu. Evet bu kadar kısa zamanda bu ve Kent Çalışmaları Öyle geldiler ama geri göndereceğiz bu bir tarafıyla anlaşılır bir şey. Bura- kadar çok yoğun göç almadıkları doğ- Merkezi’nin (BAUMUS) dan gelecek kişilerin daha iyi bir yaşa- deyip, yükselen duvarlarla işin çözül- ‘Temsilci ru. Ancak onlar göçü iyi yönettiler, yö- mediğini, çözülmeyeceğinin herkesin ma doğru hareket mi ettiği, yoksa bir kurucu direktörü netiyorlar. Çünkü uzun zamandır bu- tehdit mi olduğu sorusu bir güvenlik farkına varması lazım. Nasıl deprem nunla ilgili çalışmalar yapıyorlar. bulundurulmalı’ Doç. Dr. Ulaş Sunata, için önceden önlem almak gerekiyorsa sorunu. Bu bağlamda da insanların en- Türkiye’den yurtdışına raştırma şirketi Areda Survey, sosyal dişe etmesi haklıdır. göç içinde çalışmalar yapılmalı, hari- YÖNETİM SORUNU VAR Amedya düzenlemesine ilişkin yaptığı n Suriye’deki savaşla birlikte talar çıkarılmalıdır. Türkiye’de şu an- giden eğitimli nüfusun “Vatandaş’ın Sosyal Medya Algısı’’ incele- Türkiye ise geçmişten bu yana göç Türkiye’nin göç yönetimini nasıl da böyle bir çalışma yok. Artı geldiler, bir “kaçış” içinde mesinin sonuçlarını paylaştı. değerlendiriyorsunuz? Birçok konusuna yakın olsa da yönetim bi- Türkiye’deki yabancı, göçmen derken Araştırma içerisinde yer alan “Sosyal olduğuna işaret ederek Suriyelinin artık Türkiye’de kalıcı rikimini iyi kullanmıyor. Göç İdare- şu anda beş milyonluk bir nüfustan medyada hukuka aykırı içeriğin kaldırıl- olduğu ortada. si Genel Müdürlüğü 2013’te kurul- Afgan krizinden daha bahsediyoruz. Göçmenlerle ilgili na- ması veya içeriğe erişimin engellenme- Göçü yönetmek konusunda biraz du. 2011 yılında Suriye krizi patladı- sıl bir politika uygulayacaksınız, stra- önemli olduğunu dile si için sosyal ağlara Türkiye’de temsil- daha iyi hamleler yapılması gereki- ğında daha bu genel müdürlük yok- teji izleyeceksiniz... Bunların tartışıldı- ci bulundurma zorunluluğu getirilmesini getiriyor. yor. Biliyorsunuz ülkemizde göç yöne- tu. İşe AFAD el attı. AFAD depremler- ğı bir zemin olması lazım. Belli anlam- doğru buluyor musunuz” sorusuna katı- larda oluyor ama maalesef bütünlüklü lımcıların yüzde 69.4’ü evet yanıtını ver- Bu da şu an toplumda domine olan değil. Bunun daha üst bakanlık düze- di. Araştırma şirketinin Temmuz 2020’de SURİYELİLER ÜLKENİN YENİ AZINLIĞI kültüre bir tehdit oluşturmaya başlı- yaptığı sosyal medya algı araştırmasın- yine çekilip çözülebileceğine inanan- yor. Buradaki daha önce domine olabi- da katılımcılara aynı soru yine yöneltil- lardanım. Bence acil bir Göç ve Uyum lecek kesim ise buradan kaçıyor, Ger- miş, bu kez katılımcılar ilgili soruya yüz- Bakanlığı Türkiye’de şarttır. çekten başka bir profil ortaya çıkıyor. de 59 ile evet yanıtı vermişti. Araştırma- da “sosyal medyada ifade özgürlüğü” ile Bunu görmemek imkânsız. BELKİ DE YAŞANAN ilgili sonuçlar da yer aldı. Bunu gerçekten İstanbul’da soka- BİLİNÇLİ BİR DEĞİŞİM “Sosyal medya düzenlemesinin inter- ğa çıktığınızda her gün yaşamaya baş- n Türkiye’de Ortadoğu coğrafya- net ortamındaki ifade özgürlüğüne yö- lıyorsunuz. Yani dönen başka bir şey sı merkezli göçmen profilinin yaygın- nelik bir tehdit olduğunu düşünüyor mu- var. Ben diyorum ki göç yönetimin- laşmasıyla kimi çevrelerde ülkenin sunuz” sorusuna, katılımcıların yüzde de ciddi bir boşluk var gibi gözükü- kültürel, nüfus/toplumsal yapısında- 53.4’ü hayır derken, yüzde 41.2’si ise yor ama belki de daha yukarıdan farklı ki dengelerin bozulacağı, güvenliği- evet dedi. İfade özgürlüğüne “kısmen” bir bir yerde, aslında göçün nasıl yönetile- ne yönelik tehdit oluşturduğu görüş- tehdit olduğunu düşünenlerin oranı ise ceği söylenmeden altında daha büyük leri yaygınlaşıyor. Sizce gerçekten bir yüzde 5.3. İlgili soruya, 25-34 yaş gru- bir nüfus politikası olan bir göç yöne- tehdit var mı? bu katılımcılar yüzde 80,5 ile en çok ha- timi işliyor olabilir. O anlamda baktı- yır cevabı verirken, 55 yaş ve üzeri katı- Göç, kültürel koruma refleksi- ğımda bunun da tehlikeli bir şey oldu- lımcılar ise yüzde 55.9 ile en çok evet di- ni de ortaya çıkarır. Mesela aynı tar- ğunu düşünüyorum. Bunu bu durum- yen kesim oldu. tışma Almanya’da oldu. Özellikle da böyle çokkültürlülük, herkes gelsin Eğitim durumunu lisans olarak açıkla- Türkiye’den işçi göçünden sonra, on- ne kadar güzel şeklinde diye tek elde yanların yüzde 67.4’ü düzenleme özgür- u süreç eğer iyi yönetilemez- yeliler Türkiye’nin yeni azınlığıdır. Bu lar geldi bizim kültür elden gidiyor, bi- değerlendirmemek gerek. Çünkü bura- lüğe tehdit oluşturmaz derken, eğitim du- Bse, halkla açık bir şekilde payla- grubu iyi bir şekilde entegre ede- zim çocuklarımızın geleceği burada na- da farklı bir handikap var. Dünyada en rumunu ilkokul olarak belirleyenlerin yüz- şılmazsa önümüzdeki dönem cid- mezsek, toplumla iyi bağ kurulamaz- sıl olacak, birlikte nasıl yaşanacak diye çok yerinden edilip hareket eden nü- de 49.7’si en çok evet yanıtı veren kesi- di çatışmalara gebe olacaktır. Çün- sa önümüzdeki süreçte ciddi etnik orada da tartışıldı. İngiltere’ye bakın, fus genelde Ortadoğu, İslam ülkelerin- mi oluşturdu. kü yabancı düşmanlığı giderek artı- çatışmalar görülecektir ülkemizde. bazı mahallelere girdiğinizde oranın den. Savaş da etnik çatışma da buralar- yor. Özellikle Arap domine bir nüfus Bu, onu gösteriyor. En son Altındağ Araştırmaya göre, katılımcıların yüzde İngiltere olduğuna inanamıyorsunuz. var Türkiye’de. Önümüzdeki süreç- olayı buna örnekti. Bunun dışında da dan. Buralardan çıkan nüfus da gittik- 57.6’sı sosyal ağlarda Türkiye’ye yönelik Ancak Türkiye’deki durum da bir yan- te, Türkiye’nin en büyük azınlığı olma örnekler oldu. Bir şekilde ufaktan leri yerler için kimilerince tehdit oluş- siyasi, askeri ve istihbarı alanda operas- potansiyeline sahip bir azınlıktır bu. çözümler geliştirildi. Bu gerginlik dan kritik. Artık Türkiye’ye gelen göç- turuyor, daha çok doğuruyorlar, kül- yon çekildiğine inanıyor. Özellikle sahte Afganistan konusu biraz karışık, na- toplumda mevcut şu anda. O anlam- men, hatta turist bile aslında belli bir türleriyle etkin hale geliyorlar. hesaplarla yürütülen algı faaliyetlerinden sıl yönetileceğini şu an tam tahmin da siyasetçiler kilit roldeler. Çünkü profilden geliyor. Eskiden baktığınızda rahatsız olan katılımcıların yüzde 87’si Diğer grup ne yapıyor, daha az çocuk edemediğimiz için. Türkiye’de Suri- yaptıkları bir hamle, toplumların has- çok daha çeşitlilik hâkimken şu an ise ise sahte hesap açılmasının engellenme- yapıyor ya da yapmamayı tercih edi- ye nüfusu büyük bir nüfustur. Suri- sas dengesini bozuyor. sini istiyor. l AA profil tek tip, domine bir halde. yor. Kültür çatışması ortaya çıkıyor.