Katalog

[email protected] 19 EYLÜL 2021 PAZAR EKONOMİ 9 Covid-19 salgınında daha da zor duruma düşen emeklilerin sorunları liste haline getirildi Emeklinin kâbusu yakıt Orta vadeli Türkiye Emekliler Derneği, emekliliklerin çok büyük programın ürkiye Emekliler Derne- ri ücretin altında kalan emeklilere ği (TÜED) Başkanlar Kuru- kira desteği sağlanmalı. kısmının salgın koşullarında yetersiz beslenme ve ısınma büyüme hedefi... Tlu, önceki gün Ankara’da top- 4 Gıda yardımı: Aylık geli- sorunlarıyla karşı karşıya kaldığına dikkat çekti. landı ve bir sonuç bildirisi açıkla- ri TÜİK’in asgari geçim standardı ürkiye ekonomisi, pandemiden önce yarak istihdam artırıcı üretim mo- veya asgari ücretin altında kalan yerine getirilen ve yüzde 4-5 ara- de de devam etmesini sağlaya- başlayarak sorunlar biriktirmeye baş- dellerinin acilen uygulanmasını emekliler salgında yetersiz bes- sında değişen ek ödeme yüzdeleri, cak mevzuat değişikliklerine gi- Tlamıştı. Pandeminin getirdiği yüklerle istedi. İşte TÜED’in dile getirdiği lenme ve ısınma sorunlarıyla kar- KDV ve ÖTV oranları esas alına- dilmeli. birlikte ekonomik kriz derinleşerek devam sorunlar ve çözüm önerileri: şı karşıya kaldı. Yakacak ve gıda etti. Bu durum, en belirgin biçimde, geniş rak yüzde 8-10’a yükseltilmeli. 4 Promosyon: Günümüzde ye- kesimlerde fakirleşme, artan işsizlik, enf- 4 İntibak: 2000 sonrası emek- yardımı sağlanmalı. 4 Katkı payı muafiyeti: Kat- tersiz kalan promosyon ödemeleri- lasyon, gelir dağılımında bozulma ve artan li olanların aylıklarını düşüren 4 Enflasyon sepeti: Salgında kı payları emeklinin ödeme gücü- nin artışını öngören bir güncelle- borçluluk olarak kendini gösterdi. “emekli aylığı hesaplama karma haberleşme, elektrik, su, temizlik, nü aştı. Çalışırken yüzde 12 me yapılmalı ve hakkaniyetli Eylül başında (5 Eylül) orta vadeli prog- sistemi” eşitsizliği artırdı. En geç gıda ve hijyen malzemesi harca- sağlık primi ödeyen bir artış sistemine en- ram (OVP) açıklandı. OVP’de 2021 yı- 2022 yılında “tek bir aylık hesap- malarında büyük artış oldu. İnsan- emekli, sağlık hiz- dekslenmeli. lı makroekonomi gerçekleşme tahminle- lama sistemi” getirilmeli. ların tüketim kalıpları köklü de- meti aldığında 4 Konut des- ri, önümüzdeki üç yıla ilişkin hedefler ve 4 Refahtan pay: TÜFE’ye en- ğişti. Bu nedenle, enflasyon hesa- çeşitli adlar al- teği: Evi olma- politika uygulamaları açıklandı. Ülkemiz- deksli yüzdeli zam, aylığı düşük bında kullanılan “harcama sepeti” de bir süredir bu programlara karşı, hak- tında kesilen yan emeklile- lı olarak bir güvensizlik oluşsa da prog- emeklileri mağdur etti. 5510 sa- acilen güncellenmeli. Aksi takdir- katkı payların- rin uygun öde- ram analizinin, iş ve yatırım yapanlar için yılı kanunun 55. maddesi değişti- de, TÜFE’ye endeksli maaş zamla- dan muaf tu- me koşullarıy- önemli olduğunu düşünüyorum... rilmeli, seyyanen zam ve refahtan rı yetersiz kalacak. tulmalı. la ev sahibi ol- Program hedeflerinin bir arada gerçek- pay verilmeli. 4 Kredi borçları: Salgında çalış- 4 İkramiye ması için TOKİ ile leşmesi mümkün görünmüyor... 4 Norm birliği: Aylık ve sosyal ma imkânı bulamayan emekliler, sistemi: Bayram ik- özel projeler yapıl- Önceki programlarda, sanki büyüme ya ödemelerde norm ve standart birli- kredi-kredi kartı ödemelerini ya- ramiyeleri günün koşulla- malı. Emeklilere ayrılan da enflasyon için çalışılmamış da “Ne ol- ği için 506 sayılı kanun dönemin- pamadıkları için kara listeye girdi. rında yetersiz kalıyor. İkramiyeler yüzde 25 kontenjan yüzde 50’ye sun?” diye düşünülüp “yüzde 5 büyüme, de olduğu gibi gösterge sistemine Esnaf, çiftçi ve KOBİ’lere yapılan yüzde 5 enflasyon olsun denilmiş ve temen- enflasyona (TÜFE) endekslenmeli. yükseltilmeli. ni niteliğinde bir döviz kuru konulmuş...” geçilmeli ve alt sınır aylık bağla- destekleme, emekliler için de ha- 4 Aile yardımı: Çalışırken öde- 4 Kira katkısı: Aylık geliri, TÜ- Programın kalanı bunlara göre oluşturul- ma oranı yüzde 70 olmalı. yata geçirilmeli, kredi borçları öte- nen aile yardımı emeklilikte kesi- İK tarafından yayımlanan asgari muş gibi bir görüntü vardı. Bu programın 4 Ek ödeme: Vergi iadesinin lenmeli. l ANKARA liyor. Bunun emeklilik dönemin- geçim standardı veya yasal asga- temel sorunu ise hedeflerin birlikte tutturul- masındaki güçlük gibi görünüyor. Programda 2022 yılında güçlü büyüme DSÖ VE ILO’DAN ANALİZ eğiliminin korunması, enflasyonun düşüş eğilimine girmesi, cari işlemler açığında- ki daralmanın sürmesi bekleniyor. Bu he- İşe bağlı ölümler defler belki tek tek tutturulabilir. 2021 yılın- da yüzde 9 ve sonraki yıllarda yüzde 5 ve 2 milyona ulaştı 5.5 büyüme hedeflerine ulaşılabilir. Ya da tek başına enflasyon hedefi olarak 2022 ünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve sonrasında yüzde 10’un altına inmek Dve Uluslararası Çalışma mümkün olabilir. Tek başına cari açık ya Örgütü’nün (ILO) ilk ortak tah- da bütçe açığı hedefi de tutabilir. Ancak şu minlerine göre 2016 yılında işe açık ki büyüme hedefi ile faiz hedefi birlikte bağlı hastalıklar ve yaralanmalar tutarsa (faizler düşerse), bu sefer kur hede- 1.9 milyon insanın ölümüne ne- fi ve milli gelir hesapları şaşabilecektir. den oldu. Önceki gün yayımlanan “İş- OVP’nin büyüme hedefi le İlgili Hastalık ve Yaralanma gerçekçi mi? Yüküne İlişkin Ortak Tahminle- Yılın son çeyreğinde büyüme hızını (yüz- ri, 2000-2016: Küresel İzleme de 2 civarında) yavaşlattığınız bir ekono- Raporu”nda, uzun çalışma saatle- mi, baz desteğinin olmayacağı 2022 yılın- ri ve işyerinde hava kirliliği, astı- da yeniden hızlanıp Türkiye ortalama bü- ma neden olan, kanserojen mad- yümesi olan yüzde 5 rakamına nasıl ula- deler, ergonomik risk faktörleri şacak? 2021 yılı ikinci çeyrek verileri içeri- ve gürültüye maruz kalma gibi 19 sinde büyümenin dinamiklerine baktığımız- mesleki risk faktörü ele alınıyor. Sanayinin kullandığı enerjiye yapılan zamlar tüketiciyi alışverişte vuruyor da, en fazla katkının sırasıyla mal ve hiz- Bu kapsamda en önemli risk fak- met ihracatından, hanehalkı tüketim harca- törü ise yaklaşık 750 bin ölüm- malarından, sabit sermaye yatırımlarına ya- le ilişkili olan uzun çalışma saat- pılan harcamalardan ve ithalat harcamala- lerine maruz kalma. Yine işyerin- rından geldiğini, kamu harcamalarının etki- de hava kirliliğine (partikül mad- sinin ise çok sınırlı kaldığını görüyoruz. Bu de, gaz, duman) maruz kalma ise Elektrik ‘raf’tan çarptı dinamiklerden ihracat ve hanehalkı harca- 450 bin ölüme neden oldu. maları enflasyonu tetikleyen kalemleri oluş- turmaktadır. Bu etkiler biliniyorken, ekono- İş sağlığı ve güvenliğine dikkat ALİ CAN POLAT disini gösterecek” derken elekt- daki artışı sübvanse için sanayiye çeken DSÖ Genel Direktörü Dr. minin büyüme hızını artırmak hem enflas- rik tedarikçisi karşılaştırma site- zam yapmak yerine elektrik poli- yonist etki yaratacak hem de cari açığı te- Tedros Adhanom Ghebreyesus, ygulanan yanlış politikalar ve tikleyebilecektir. Ekonomik büyüme ihracat “Bu kadar çok insanın işlerinden si encazip.com kurucusu Çağada tikalarının gözden geçirilmesi ge- Uartan üretim maliyetlerinin et- üzerinden olacaksa eğer, yine enflasyonist dolayı ölmelerini görmek şoke Kırım, işyeri grubuna gelen her rektiğini söyleyen Özdağ, kamu- etkinin ortaya çıkması kaçınılmaz olacaktır. edici” dedi. l Ekonomi Servisi kisiyle Türkiye’de elektrik fiyatla- zammın direkt olarak Y-ÜFE’ye laştırma vurgusu yaptı. Programda büyümenin finansmanının, rına zam sürekli gündemde. yansıdığını hatırlattı. Kırım, şöyle Elektrik Dağıtım Hizmetleri Der- yurtiçi tasarrufların artırılmasıyla, tüketim Son olarak sanayinin kullandığı devam etti: neği Başkanı Kıvanç Zaimler’in harcamalarının baskılanmasıyla sağlana- doğalgaz fiyatlarına da zam gelin- “Popülist politikalarla hane tü- hane tüketimindeki zamların süb- cağı öngörülmüş. Son üç yılın çeyrek dö- ce ekim ayında elektrik tarifleri- ketimine yapılmayıp sanayicilere vanse edildiği yönündeki açıkla- nemleri itibarıyla ortalama yüzde 1.8 büyü- ne yeni bir zam bekleniyordu. An- yüklenen her zam üretici enflasyo- malarını da değerlendiren Özdağ, müş olan bir ekonomide bu nasıl mümkün cak kulislerde iktidarın bu zammı elektrik dağıtım şirketlerine ya- olacak? Kamuda, seçime hazırlık nedeniy- nunu aynı oranda artırdı. Tüketici konutlara yansıtmayıp sanayici- le tasarruf olmayacağı beklenmelidir. Öy- pılan indirimlerin gündem edil- faturada ödemediği tutarın fazlası- leyse büyümenin finansmanı yine yaban- ye uygulayacağı söylentileri daha mesi gerektiğini söyledi. 2020 yı- nı market raflarında veya hizmet cı kaynaklarla (cari açığın büyütülmesiyle) ÖZELLEŞTİRME KARARLARI fazla duyuluyor. Uzmanlar ise bu lında Elektrik Üretim Anonim alımlarında ödemek zorunda bıra- mümkün olabilecektir. Bu durumda faiz in- hamlenin yurtiçi üretici enflasyo- Şirketi’nin (EÜAŞ) toptan elektrik kıldı. Evlere elektrik zammı yapı- dirimine gitmek kolay gözükmüyor. Sıcak Taşınmaz satışı nu (Y-ÜFE) doğrudan etkileyeceği- bedelinde yaptığı indirimlerden lırken bir kere, sanayiye yapılır- para yüksek faize bağlı olarak kısa vadede dağıtım şirketlerine aktarılan kay- ni ve bunun tüketiciye de yansıya- ken üç kere düşünülmeli.” gelse bile, sabit sermaye yatırımlarının gel- tam gaz sürüyor cağını vurguluyor. nağın yaklaşık 10 milyar TL oldu- mesi büyük oranda, Türkiye ekonomisine Dağıtımcı korunuyor ğunu hatırlatan Özdağ, “1 Ocak CHP Genel Başkan Yardımcısı güvenin yeniden tesis edilmesiyle müm- zelleştirme İdaresi, 10 ildeki Elektrik Mühendisleri Odası Yö- 2016-1 Temmuz 2021 arası dö- kün olabilecektir. Güven konusu ise önem- Ahmet Akın, “İktidarın enerji üre- Ö20 taşınmazı satış yöntemiy- li ölçüde ülkede işleyen hukuk ve demok- nemde EÜAŞ toptan elektrik fiyat- netim Kurulu üyesi Mehmet Öz- tim tercihlerini değiştirmek yeri- le özelleştirilmesine karar ver- rasi standartlarının düzeyi ile ilgilidir... dağ ise iktidarın elektrik dağıtım ları yüzde 34 artarken bu zammın di. Resmi Gazete’deki ilana gö- ne zamlarda formül arayışına gir- Programda “üretim üzerinden büyüye- mesken abone grubundaki (alçak re, taşınmazlar Giresun, Kırşe- şirketlerini koruma politikasıyla di. Meskenleri doğrudan etkile- ceğiz” vurgusuna rağmen, son yirmi yıl- hir, Adana, Kütahya, Mersin, Zon- enerji stratejisini yönetemediğini gerilim- tek zamanlı) artışa etkisi meyecek olan bu zamlar, temel lık süreç bunu doğrulamıyor. Ülkemizdeki guldak, Hatay, Erzincan, Muş ve yüzde 124 oldu” dedi. söyledi. Konut elektrik fiyatların- ürünlerdeki fiyat artışlarıyla ken- gelir dağılımı bozulmaları, istihdam üzerin- Tokat’ta yer alıyor. Geçici temi- den değil sosyal yardımlar ile giderilmeye natlar ise 40-350 bin lira arasın- çalışılmış. Bu gelişme, yoksulluğu nede- da. Öte yandan Maliye Hazinesi niyle merkezi güce bağımlılığı yüksek, sınıf Ramazan Kaya markaların taklitleri konusunda uyardı adına kayıtlı Sakarya’daki 4 bin bilinci olmayan, örgütsüz bir kitle oluştur- 567 metrekarelik bir taşınmazın muş durumda. Bunun siyaseten bir tercih 5.5 milyon liralık bedelle en yük- olduğu bile söylenebilir. Aslında, istihdam sek teklifi veren Kemal-Hasan tarafında çok radikal iyileşmeler beklen- Salgında saatten şaşmadık Ekşi İnşaat’a satışına da onay ve- mediği, programda yer alan yüksek işsiz- rildi. l Ekonomi Servisi lik oranları üzerinden itiraf edilmiş oluyor. lit saat aldığını, ancak teknik ser- ŞEHRİBAN KIRAÇ Kişi başına milli gelir analizi, ülkemiz- KOBİ’lere özel vislere gidince sahte olduğunu an- deki fakirleşmeyi net gösteriyor. Türki- aat&Saat Başkanı Ramazan Ka- ye, 2013 yılında 12 bin 480 dolar kişi başı- ladığını hatırlatan Kaya, fiyatla- KISA... KISA... dijital platform na milli gelir seviyesini gördü. Daha sonra Sya, saatin bir aksesuvar olduğu- ra da değinerek döviz kuru artışını sürekli gerileyen rakam 2020 yılında 8 bin nu ve insanların saat almaya de- l TÜRSAB, İngiltere’nin Türki- tam yansıtamadıklarını, bunu yap- ürkiye Odalar ve Borsalar Bir- 599 dolar seviyesine geldi. Reel olarak ki- ye’ye yönelik seyahat yasağını vam ettiğini belirterek pandemide maları halinde saatlerin ulaşılmaz Tliği (TOBB) ve Visa, işinde di- şi başına gelir yüzde 31.1 oranında azal- kaldırmasının ardından yılın ka- de ilginin sürdüğünü söyledi. jital dönüşümü gerçekleştirmek olacağını, bu nedenle kârdan fera- mış durumda. Yani fakirleşmişiz. Bu du- lanında bu ülkeden 200 bin tu- Kaya, “İnsanlar halen gelenek- isteyen KOBİ’ler için “Akıllı KOBİ gat ettiklerini kaydetti. rum üst üste yedi yıl sürmüş. rist beklendiğini duyurdu. Platformu” kurdu. sel saat seviyorlar. Pandemide Şirketinin faaliyetleri hakkında Türkiye’nin büyümesi, istihdamı destek- l Erdem Çenesiz, Türkiye Sera- Platformun önceki akşam dü- farklılık olmadı. Ama akıllı saatler lemiyor ve dar gelirlilerin refahını artırmı- da bilgi veren Kaya, Lacoste, Bom- mik Federasyonu’nun 10’uncu zenlenen resmi tanıtım törenin- yor. Türkiye, orta gelir tuzağı içinde pati- de gelişiyor. Geleneksel berg gibi markaların Türkiye dist- genel kurulunda başkanlığa ye- de konuşan TOBB Başkanı Ri- naj yapıp duruyor. OVP’de öngörülen bü- markalar yeni modelle- ribütörlüğünü yürüten Günsal niden seçildi. Çenesiz, sektörün fat Hisarcıklıoğlu, KOBİ’lerin ar- yüme hedefi dahil, bütün hedefler tek tek rine bu özellikleri ek- Saat’i satın aldıklarını belirterek net döviz kazandıran pozisyonu- tık dijitalleşmesi gerektiğini be- tutturulabilir olsa bile, bunların aynı anda liyor. İnanılmaz ya- na atıf yaptı böylece bünyelerindeki saat mar- lirterek “Akıllı KOBİ Platformu’nu gerçekleşmesi mümkün görünmüyor. Bu tırım yapıyorlar” de- l Türkiye Gıda İşverenleri Sen- kasının 30’a çıktığını ifade etti. KOBİ’lerin dijital dönüşümde ka- hedeflerin birlikte nasıl gerçekleşeceği so- dikası Başkanı Necdet Buz- di. Ayrıca sektörde- Kaya, şöyle devam etti: “Yaşadığı- rar almalarını hızlandırmak ama- rusunun cevabı havada kalıyor... baş, Türkiye’nin kişi başına yıl- ki taklitçiliğe dikkat mız zorlu sürece karşın dostumuz cıyla faaliyete geçirdik” dedi. Vi- lık 93 kilo ile en çok gıda isra- çeken Kaya, kayıt dı- sa Türkiye Genel Müdürü Mer- ve aynı zamanda rakibimiz olan TOGG inşaatında iş cinayeti fının yapıldığı 10 ülke arasında şı olduğu için bu ala- ve Tezel de salgın sürecinin KO- bir şirketi özkaynaklarımızla satın üçüncü olduğunu söyledi. erli otomobil markası TOGG’un Bursa Bİ’lerin dijitalleşmesini ihtiyaç nın ölçülemediğini an- aldık. Böyle bir zamanda yatırım l IEA Başkanı Fatih Birol, YGemlik’te süren fabrika inşaatında yaşanan iş haline getirdiğini vurguladı. Plat- cak sektöre yüzde yapabilmenin mutluluğunu yaşı- Türkiye’nin enerji fiyatlarını be- cinayetinde, eklemeli platform ile çelik konstrük- forma kaydolan KOBİ’lere önce- 30 cirosal zarar yoruz.” Halen 165 noktada olduk- lirleyen bir ülke olmadığını, kış siyon arasına sıkışan Ahmet Çiçek öldü. Çiçek, ev- likle “Dijital Dönüşüm Olgunluk verdiğini kaydet- larını dile getiren Kaya, Kosova ve aylarında daha yüksek fiyatlara li ve bir çocuk babasıydı. İşçiler geçen hafta şanti- Değerlendirme” testi yapılacak. ti. Birçok insanın Makedonya’da mağaza açacakları- hazır olması gerektiğini söyledi. yede uzun yemek kuyrukları ve sıcak su olmaması l Ekonomi Servisi orijinal diye tak- Ramazan Kaya nı ifade etti. nedeniyle eylem yapmıştı. l Haber Merkezi