Katalog

10 19 EYLÜL 2021 PAZAR PAZAR YAZILARI FEDERAL HÜKÜMETLE EYALET KARŞI KARŞIYA SUSUZ YAZ, eksas, ABD’nin ikinci en kalabalık hükümetin kendi kuralları hep değişti. Teyaleti, İncil Kuşağı (Bible Belt) deni- Ancak ne var ki Yüksek Mahkeme’nin len muhafakârlığın bazı yerlerde yobaz- bu kararı birtakım tartışmaları sonlandır- lık haline geldiği yer... Bölgede seçmen sa da iki ayrı görüştekilerin farklı eyalet- nüfusun çoğunluğu muhafazakâr cep- lerde yeniden pozisyon almalarının, örgüt- Bitcoin vınlaması... heden Cumhuriyetçi Parti’ye destek ve- lenmelerinin önüne geçemedi. Örneğin rir. Eyaletin valilik koltuğunda oturan New Meksiko’da kürtaj ilaçları satılabilir- az kurak geçti, beklenen ey- başka gerçeğe rastgelmek şaşırtıcıy- ler her anlamda bir numaralı çev- şu anki isim de Cumhuriyetçi partilidir. ken kimi eyaletlerde bunlara kısıtlama ge- lül yağmurları da halen nazla- dı: Frengi! Covid’e dair haberlerden re kirleticisidir. Bunun kanıtını, şim- Teksas Eyalet Meclisi ve Senatosu’nda tirildi. Bazılarında ise kürtaj yapılması için Ynıyor. Bulutlar gölgesini göste- artık gına gelmişken, bu kez fren- di, Pasifik Okyanusu kıyısında bu- yine Cumhuriyetçiler çoğun- kontroller, tıbbi izinler sıkılaştırıldı. rip gürlemeden geçip gidiyor. Yoksa gi salgınıyla karşılaştık. Binlerce yıl- lunan sessiz sedasız Ocean Falls ka- luktadır. Ülkenin diğer Eyaletler arasındaki farklı tu- doğrudan, kara mı çekecek hava; bel- dır insanlığın tanıdığı bir başka sal- sabasında görüyoruz. Kasaba, mo- pek çok eyaletinde ol- tumlarla birlikte karşıt görüş- li değil. Böylesi Kanada’da hiç olmaz gındır bu, yeni değil: Artık tarihe gö- dern dünyaya en az 450 km. uzakta- duğu gibi Teksas’ta da ler bırakın ortak bir noktada bu- değildi, evvelden de susuz yazlar ya- müldü zannettiğimiz, bir vakitler adı- dır. Kuzey fiyortları içinde bir cennet; Cumhuriyetçiler, daha luşmayı olan kanunların ve ku- şanmıştı ama bu sene fena... nın anılması bile ayıp addedi- o halde dertlenecek ne var! Bir va- libaral görüşlü Demok- ralların etrafını dolaşıp yasal Özellikle ülkenin orta eya- len frengi salgını Kanada’da kitler beş bin civarında nüfusu olan ratlar ile sürekli reka- boşluklardan nasıl kurtula- letlerinden Manitoba’da ça- hortlamış bulunuyor. Son Ocean Falls’a ancak deniz uçağı ya- bet halindedir. caklarına yöneldi. Teksas’taki yır çimen sarıya döndü; iki yılda, üstelik Covid hut tekneyle ulaşılabiliyor; sessiz- Taraflar arasında muhafazakârlar ve yobazların TEVFİK DALGIÇ toprak kızgın tuğla gi- sınırlamalarına rağmen, lik, gel keyfim gel derken bakın ne- son dönemdeki geri- bu gelişmelerden uzak kal- lim başlığı ise kürtaj ması elbette düşünülemez- bi. Manitoba’daki iki mil- maskeli ve sosyal mesa- ler oluyor: 1950’lerde kasabada inşa MAHMUT ŞENOL konusu. Aslında ilk değil, son da olma- di. Onlar da yıllardır örgütlü bir şekilde yon büyükbaş besi hay- feli olmak mecburiyeti- edilmiş bir kâğıt fabrikası için ener- yacağı ortada... ABD’de yıllardır tartışı- Teksas’taki kanun yapıcılarını etkilemeye vanı, dört milyon domuz ni hiçe sayacak biçimde ji sağlayan yakındaki bir baraj, bu te- lan ve eyaletlere göre farklı cephelerde devam ettiler. ve bir milyondan fazla küçükbaş hay- cinsel ilişkiyle bulaşan öldürücü has- sis sonradan kapanınca gölete dönüş- kutuplaşmayı da beraberinde getiren Bu ay başında ise Teksas’taki Cumhu- vanın bakımı besiciye yüzde 40 mali- talık yüzde 929 artış göstermiştir. müş, öylece duruyor, fakat 15 mega- bir konu. Bu ay başında eyalette kür- riyetçilerden yeni bir manevra geldi. Ye- yetli olunca, sürülere mezbaha kapısı Tuhaf bir şey: 2019’da, salgın- vatlık enerji kapasitesine de sahip ol- taj yasağının yürürlüğe girdiği duyurul- ni çıkarılan yasaya göre Teksas, eyalet erkenden göründü. dan bir yıl evvel toplam sadece se- duğundan paragözlerin dikkatini he- du. Demokrat cepheden ABD Başkanı olarak kürtaj konusuna karışmıyor ama Zira samanpazarında tok satıcının kiz frengi vakası görülürken bu sal- men çekiyor. Joe Biden, yasayı aşırı olarak tanımlar- Teksaslı vatandaşlara devlet adına mü- yanına yaklaşmak mümkün değil. gın sanki Covid önlemlerine inat, pa- Şimdi metruk durumdaki eski fab- ken bunun kadınların anayasal hakları- dahale etme, ispinyonlama ve ihbar yet- Eyaletin hayvan panayırlarında ku- ralel biçimde roket hızıyla artış gös- rikayı Bitcoin-Kripto para madencili- nı ihlal ettiği vurgusu yaptı. Yönetiminin kisi tanıdı. Böylece sıradan vatandaş rulan açık artırmaya her gün sürüy- termiş. Son günlerde, TV’lerde kamu- ği yapan bir şirket kiralamış; barajıy- kürtaj hakkını savunma yönündeki tutu- eyalet hükümetinin yetkisini devraldı! le hayvan gönderiliyor. Alberta’da ve sal kurumların desteklediği prezerva- la beraber. 1500 adet bilgisayar üni- munu sürdüreceğini de belirtti. Bu sinsi hamle, bir anlamda ABD Yük- diğer eyaletlerde durum nispeten da- tif reklamlarının gösterilmesi tevek- tesini getirip bu ıssızlığın ortasına ABD’de koyu dinciler ile daha liberal sek Mahkemesi’nin eyalet hükümetleri- yerleştirmişler; elektrik sudan ucuz, ha iyi, en azından besiler çayıra bı- kelli değil; sebebi varmış. Frengi, La- düşünceliler kürtaj konusunda bir türlü ni önleyici kararını bypass etmiş oldu. bedava. rakılıyor. Buzhaneler, arz fazlası pa- tince adıyla Sifilis, tedavi edilse dahi anlaşamazlar. Bir tarafta kürtaj karşıtla- Teksas’ta yürürlüğe giren yasa, hamile- Bitcoin madenciliğine başlanmış. ketlenmiş et ürünleriyle dolu... Böy- gizli saklı kalmayı beceren bir bakte- rının kurduğu oluşumlar diğer tarafta ise likte yaklaşık altıncı haftadan itibaren ka- Bilirsiniz, 7/24 çalışıyor bilgisayarlar le olunca, piyasada düşüş bekleniyor- rinin ölümcül marifeti; bedende fel- kürtaj hakkını savunanların destekledi- dınlara kürtaj yasağı getiriyor. Kadın hak- ve habire elektrik harcayıp para ka- du ama durgunluk nedeniyle fiyatlar ce, döküntülere, el ayak gibi organ- ği Planlı Ebeveyn (Planned Parenthood) ları örgütleri ise birçok kadının bu süre zanıyor. Fakat 1500 bilgisayarın fan- askıda kaldı, sonuçta yıllık yüzde 5’e ların harabiyetine kadar ulaşan ber- örgütü. Kürtaj klinikleri ve kürtaja karşı içinde hamileliği fark bile edemeyebile- ları birden çalışınca öyle bir vaveyla ulaşmış enflasyona rağmen etiketler- bat bir şey! ilaç geliştiren şirketler... Her daim müca- ceği görüşünü dile getiriyor. Yasa sadece kopuyor, öyle bir vınlama ki bu, top- de pek değişiklik de olmadı. Öte yan- Şimdi, en yoğun olarak görüldüğü dele farklı platformlarda sürer gider. hamile kadının sağlığının tehlikede olması lu sivrisinek vızıldamasına benzer halinde bu süre içinde kürtaja izin veriyor. dan, besiciliğin bu sıkıntılı dönemi orta eyaletlerden başlayarak, tüm ül- durumdadır. Çin işkencesi gibi gece- Emsal karar Teksas’taki bu adıma Biden liderliğin- yüzünden süt ve tabii süt ürünlerin- kede alarm zilleri çalıyor. Mesela, bu- si gündüzü olmayan bu “vııııın” sesi deki Federal yönetimden tepki yüksel- deki fiyat artışları hemen gözlendi. lunduğum Alberta’da, 2019’da salt üç Aslında aşırı muhafazakârlar ile da- yüzünden kasaba birden boşalmıştır. di. ABD Adalet Bakanlığı, kararın anaya- ha ileri görüşlüler arasındaki kürtaj tar- “Susuz Yaz” federal hükümeti de ha- vaka görülürken, şimdi 2 bin 509’a Kötü komşu insanı evinden eder. saya aykırı olduğunu belirterek konuyu tışmaları, 1973 yılında bir anlamda hı- rekete geçirdi, ülke genelinde çiftçi tırmanması akla sığacak şey değil. Tabelada rakım 0, deniz seviyesi yargıya taşıma kararı aldı. Biden da ge- zını kaybetmişti. ABD Yüksek Mahke- ve besicileri destekleyecek tedbirler rekirse kürtaj kliniklerinin federal polis- nedeniyle; nüfus 100, vınlama sebe- mesi -ki Anayasa Mahkemesi ve Tem- Çevre kirleticisi... alındı, fakat kasap et derdinde koyun biyle... “Eşeğin sevmediği ot burnu- lerce korunacağını bildirdi. Taşımacılık yiz ortak gücünü taşır- bir karar almış- can derdinde misali, hayvan satışları Aslında akla sığmaz şeyler pek çok, şirketleri Uber ve Lyft yönetimi, kürtaj nun dibinde bitermiş” derler ya, dert tı. Bu adımla (Roe v. Wade isimli), ABD hızını kesmiş değil. bazen havsalam almıyor, mesela Bit- için kliniklere müşteri götüren şoförle- gelir insanı dünyanın unutulmuş bir Anayasası’nın hamile kadının hüküme- coin madenciliği denilen şey neyin rine verilecek cezaları kendilerinin öde- köşesinde dahi bulur. tin gereksiz kısıtlamalarından etkilen- Frengi salgını kazısını yapıyor diye ders çalışır gibi yeceklerini duyurdu. Şimdi gözler, eya- meden istediği şekilde kürtaj yaptırabi- Mevlana, Mesnevi’sinde şöyle ya- Türk sinemasında Metin Erksan’ın öğrenmeye debeleniyorum, bir şeyler let ve federal hükümet arasındaki mü- leceğini garanti altına aldığını belirten zar: “Vallahi bu dünyada fare olup yönettiği ünlü Susuz Yaz filmindeki öğrenip sonra yine bu saçmalığın uy- cadelenin nasıl ilerleyeceğinde... bir karara imza atılmıştı. Karar, Federal saklanacak delik bulsan, yine de bir kuraklığı anımsatan bugünlerde, be- durulmuş bir fantezi olduğunu düşü- düzeyde olduğu için bu süreçle birlik- kedi pençesi sana uzanır...” sicilik rakamlarına resmi kayıtlarda nüyorum. tdalgic@gmail.com te bir çok eyalet kanunları, genelgeleri, bakarken, Manitoba’da inanılmaz bir Bütün öğrendiğim şu: Bitcoinci- senolasenola@gmail.com Z.ALEKSIA KAYAR & HAKAN KAYAR BULMACA SOLDAN SAĞA: öğeleri... Eski Roma'da özellik- son ek. 1/ “--- Aral” (Arap Kadri tiple- le soylulardan oluşan yöneti- 13/ İki zıt şey arasında kalmış mesi büyük ilgi gören karikatü- ciler meclisi. olan; ne birine ne de ötekine ait rist)... Mısırlı şair ve devlet ada- 8/ İsa Peygamber’in doğdu- olan durum... Birden çıkıverme- mı... “Başka bir gün aralarında ğu gün... Kitaplardaki iç kapak... yi, ortaya atılmayı anlatan kök... gene --- bir konuşma oldu.” (Ya- Bulgur, zeytinyağı, maydanoz ve 28. Uluslararası Adana Altın Ko- kup Kadri Karaosmanoğlu) ekşi ile pişirilip asma yaprağı ile za Film Festivali açılış gecesinde 2/ Kassız... 1719 yılında Os- yenilen bir pilav. “Orhan Kemal Emek Ödülü” alan manlı Devleti'nde III. Ahmet za- 9/ Alçakgönüllü... İki kenarı fotoğraftaki gazeteci, yazar, çe- manında tersane baş mimarı İb- eşit olan... Resmi davranış, res- virmen, eleştirmen. rahim Efendi tarafından timsah miyet. 14/ “İmkânsız” anlamında kulla- şeklinde yapılan denizaltı. 10/ Tırtılları patates yaprağı yi- nılan bir söz... “Pilli Bebek” müzik 3/ İçgüdü, seziş... Hastane- yen, alt kanatları sarı, üstü kah- grubunun 2007 çıkışlı albümü. lerde her hastanın gündelik ye- verengi bir tür kelebek... İçtepi, 15/ Yapma, etme... Fazla bön, mek ve ilacının yazıldığı kâğıt... itki. avanak. Üzerinde döndüğü ve kendisini 11/ Vücudun üzerinde görü- 16/ Hiçbir zaman, asla... Düşey. taşıyan milden bağımsız olarak len herhangi bir renk değişme- 17/ Her yıl bütçenin uygulan- çalışan mekanizma. si... Okyanusya'da ekmek ağa- ması için martın birinden başla- 4/ “--- Uyandıran” (Bizimkiler cı, incir ağacı, incir ağacı tür- yıp ertesi yıl şubat sonunda ka- dizisindeki Almancı ailenin oğlu leri ile dut ağacınn iç kabuğun- panan süre... Geçmeli bir füzede “Dummkopf Halis” rolüyle zirve- dan elde edilen ve elbise yap- çeşitli elemanları her biri. ye ulaşan oyuncu)... Hekim... Bit- maya yarayan kâğıda benzer el- 18/ Gemi hızını ve aldığı yolun ki ile ilgili, bitkisel. yaf... Eskiden beri mevcut olan miktarını gösteren cihaz... Maksi- 5/ “Deli olmalıydı bu herif, --- özelliklerini taşıyan. mum. olmalıydı.” (Ayşe Kulin)... Hay- 12/ Kokusu olan... Dini bay- 19/ Atomik... Yumrular halin- vanlar ya da bitkiler âleminin ramlardan kaynaklı tatil... Sonu- de yetişen yenilebilir mikorizli en büyük bölümlerinden her bi- na getirildiği Farsça kelimelere asklı mantar. ri... Motor ya da kayık içinde “benzerlik, gibilik” anlamı katan 20/ Verimli... İri taneli bezelye. bulunan bölme tahtaları... Baş- sağlığı ziyareti. Bu haftaki bulmaca ödülü YUKARIDAN AŞAĞIYA: 6/ Rehin veya esir alınmış kim- 1/ Tezgâhtan çıkan kumaşın se... Tüfeğe takılınca süngü adını tarazlarını ayıklamak... Ruble- alan düz, kısa kılıç... “Bir kız ba- nin yüzde biri değerinde para bi- Mehmetçik na ---, dedi, n'eyleyim.” (Karaca- rimi... Hipnotizmacının, karşı- Olabilmek oğlan). sındakini uyutmak için elleriyle N. Erhan Patır 7/ Saygıdeğer... Eski Yu- yaptığı hareket. İsim:......................................................................................................................................... Galeati Yayıncılık nan filozoflarına göre gerçe- 2/ Herhangi bir biçim ve görü- Adres:...................................................................................................................................... ğin son, artık bölünemez, bo- nüşlü olan... Kuzeydoğu Avrupa'da ................................................................................................................................................. zulamaz diye tasarlanan temel yaşayan ve aynı dil ailesini oluştu- Tel:.......................................................................................................................................... ran halklar topluluğu... Japon kö- kenli bir dövüş yöntemi. 05.09.2021 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan bul- 5 EYLÜL 2021 - 3/ Değerbilir... Fırıldak biçi- macanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar arasında 1848 KAZANANLAR: ması... Akıtaç... Düğünden yedi gün sonra veya yan tarafı lastikli ayakkabı... Özen. minde olan şeylerde kol... Değiş- yapılan çekilişte Metin Aydoğan’ın Geçmişten Günümüze Osman Nevres, KONYA, İsmail kaynananın yaptığı çağrı. 15/ “--- Ağacı” (Zakkum)... Eklem ba- tirilemez bellek. Parti ve Örgütlenme (Galeati Yayıncılık) kitabını kazananlar: İlhan, MANİSA, Türker Koç, 9/ Kanunlara göre eşlerden biri, ai- caklıların ve kabukluların örteneğini 4/ -den -e kadar... (Bir eylem Ayfer Kesikbaş, Tarcan Tüter, le ilişkisini kesmek... İlgi çekici, değişik oluşturan, bazı mantar ve likenlerde de için) birim olarak ele alınan eyle- Sabri Ünal Erol, Oktay Pekdemir, kimse... Aşılı (bitki). rastlanan, dayanıklı ve esnek organik Ahmet Çoker, Mehmet Altıntaş, me göre derecesini belirtir... Os- İZMİR, Abdurrahim Kılıç, HATAY, 10/ Rahim, dölyatağı... 70'li yılların so- madde. manlılarda kapıkulu askerlerine Oğuzhan Süer, Osman Zafer nunda TRT'de gösterilmiş olan “Küçük Ev” 16/ Barındırma... Akümülatör... Telefon üç ayda bir verilen ücret... Tespih- Aksu, Sükuti Çene, Mehmet dizisinde babanın çaldığı müzik aleti... Va- hitap sözü. lerin baş tarafına geçirilen uzun- Kuşçu, Murat Şentürk, Mina Ada Türk, İSTANBUL, Hasan kit kazanmak için aldatma. 17/ “--- Kitap” (Ermenilerin propa- ca parça. Osman Kayısı, Hüseyin Çelikcan, 11/ Bir bilim alanının içinde yer alan ganda amaçlı kurgu kitabı)... Ağırlık ve 5/ Nereden sözünün kısalmış ANKARA, Birsen Türkmen, ana bilim dalında alt alanı... Halka; toka... uzunluk ölçüleri için kabul edilmiş ya- biçimi... Kısmi... Özü sözü bir ol- Recep Güler, AYDIN, Burhan Kömür ve ağaç karışımı... Farsça isimle- sal ölçü modeli. Yaraş, KIRKLARELİ, Mehmet mayan. Gazanfer Çağlar, TEKİRDAĞ, re eklenerek yer adları yapan bir son ek. 18/ İşte... (Madde için) kendine öz- 6/ Hile, düzen, oyun, yem... Hin- Turgut Günter, BURSA, Sinem 12/ Camilla Grebe'nin polisiye bir roma- gü bir kristal yapısı olmayan... Tespihçi distan, Seylan ve Endonezya’da Uslu, ANTALYA, Öner Bölükbaşı, nı... Avrupa'ya ilk kez İspanyalı bir fatih tezgâhının ayaklarına verilen ad. yetişen, büyük yapraklı ve ıtırlı BALIKESİR olan Pedro Cieza de León’un getirdiği bir 19/ Kişisel duyguların ilham yolu ile bitki... Birbirinin elini tutarak. Not: Bulmaca yanıtlarını bundan böyle bulmaca@cumhuriyet.com. bitki... Bilgiçlik taslayan. coşkulu ve etkili anlatımı... Limon na- 7/ Nebat... Tayfa... Ak kan be- tr veya (0212) 343 72 69 numaralı 13/ Öz su... Apazlamak. nesi. zi yangısı. faksa gönderebilirsiniz. Posta ile 14/ Banu Avar'ın bir kitabı... Koncu ayak 20/ Karakter... Ödenti... Bir sülalenin 8/ Okullarda paydos... Denizin gönderilen yanıtları gazetemizin adresine yollayabilirsiniz. bileğini örtecek kadar uzun olan, bağcıklı mensubu. içinde iki zincirin birbirine dolaş-