Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 16 EYLÜL 2021 PERŞEMBE 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Türkiye Barolar Birliği üzerine AV. HÜSEYIN ÖZBEK TBB’nin ve baroların siyasi otorite karşısındaki bağımsızlığı, yargı TBB BAŞKAN YARDIMCISI bağımsızlığının önkoşuludur. İktidarın TBB’ye etki ve keyfi müdahalesine izin vermeyen yasal düzenlemelerin temelde yurttaşlarımızın hak arama urumlar gelenekleri Tencere ile özgürlük ilişkisi özgürlüğünün teminatı olduğu unutulmamalıdır. üzerinde yükselirler. KVaroluş nedenine ya- üzyıllar boyunca kaba lan Peterloo katliamı da. kuvvete boyun eğerek, Yıldırım Beyazıt’ın da Ka- bancılaşmış, geleneklerinden Ykrallara, imparatorlara, dı Burhanettin’in de bu tarihte kopmuş kurumlar yalnızca şahlara, padişahlara, aşiret yeri vardır... saygınlıklarını kaybetmekle reislerine itaate alışmış olan Şeyh Bedrettin’in de Nâzım kalmazlar, tabanının ve top- kitleler: Hikmet’in de. lumun güven duygusunu da Ne özgürlük bilirler, ne de- Dinler ve mezhepler de bu yitirirler. mokrasi, ne laiklik, ne de öz- tarihten doğmuştur, impara- gürlüklerin nasıl kullanılacağını. torluklar da ulusal devletler TBB, avukatların meslek ör- Demokratik laik yönetimin de ekonomik ve siyasal re- gütleri olan baroların çatı ör- ne işe yaradığını da bilmezler, jimler de. gütü, üst birliği olmasının ya- böyle bir yönetim altında nasıl HHH nında, ülkedeki hukuk birli- davranacaklarını da. 12 Eylül 1980 darbesinden ğinin de kurumsal teminatı- İktidarın asıl görevinin, sonra, sendikaların yeniden dır. TBB’nin saygınlığı, kuru- üretimi gerçekleştirmek ve demokratik rejime sahip çık- bu üretim sonunda toplum- maları aşamasında birçok luşundan (1969) bu yana hu- da oluşan servet ve gelir da- sendikada ders verdim. kuk devleti, yargı bağımsızlı- ğılımını belirlemek olduğu Sonradan o derslerde anlat- ğı, kuvvetler ayrılığı konula- konusunda da hiçbir fikirle- tıklarımdan oluşan “Demok- rında kamuoyunca da yakın- ri yoktur. rasi İşçinin Ekmeğidir” ad- dan bilinen geleneksel duyar- HHH lı kitabımda da çok net olarak, lılığından kaynaklanır. Aslında Marx çok haklıdır: darbe dönemlerinde emekçile- İnsanlık tarihi, esas olarak rin milli gelirden aldıkları payın Vahim sonuçlar bir üretim ve bölüşüm kav- azaldığını, Demokrasiye dönül- gaları tarihidir. meye çalışıldığı dönemlerde Barolar ve TBB, doğası ge- Genellikle din ve Allah kav- ise bu payın arttığını sayılarla reği hukukun yanında olmak ramları ile kamufle edilen ama göstermiştim. netmelikler kapsamında sür- otorite karşısındaki bağımsız- den yana taraf olma zorunlu- zorundadır. Hukukun ve yar- altında üretim-bölüşüm ilişki- Kırk yıl sonra, yine Demok- dürülmesi tartışma dışıdır. lığı, yargı bağımsızlığının ön- luğudur. gının halkın savunma kalka- lerinin (sömürünün) yattığı bu ratik ve Laik Rejim açısından Burada dikkat çekmek istedi- koşuludur. İktidarın TBB’ye nı olmaktan çıkıp siyasi gü- kavgaların doruk noktaları da aynı yere dönmüş olmak çok Ters orantılı denklem ğimiz husus, TBB’nin, Adalet etki ve keyfi müdahalesine cün baskı aracına dönüştüğü bir toplumun üretimine el ko- üzücü. Baroları ve TBB’yi temsil Bakanlığı’na bağlı bir genel izin vermeyen yasal düzenle- yarak onu ceplerine aktaran HHH yerde baroların ve TBB’nin konumunda bulunanların bi- yöneticilerin kendi aralarında Tencere ile özgürlük ara- müdürlük ya da siyasi otori- melerin temelde yurttaşları- tercihi hiç kuşkusuz temel yaptıkları savaşlarla ve yöneti- sında doğrudan bir ilişki var- reysel ikbal ile kurumsal iti- tenin vesayetinde bir meslek mızın hak arama özgürlüğü- hakları ve hukuku ihlal edi- cilerin sömürülerine, zulümleri- dır: bar arasında yapacakları ter- örgütü haline dönüştürülme- nün teminatı olduğu unutul- lenden yanadır. ne başkaldıranların isyanlarıy- Ancak özgür olan insanlar, cih her zaman ve her koşulda sinin yol açacağı vahim so- mamalıdır. TBB ve baroların birer gü- la belirlenir: üretime katkıda bulundukları Avukatlık Kanunu’nda, ül- hukuktan ve meslek örgütün- nuçlardır. ven kurumu olarak varlıkla- Anibal’ın Roma’ya saldırısı oranda tencerelerinin de do- den yana olmalıdır. kedeki hukuk birliğini temel- da böyledir.. lu olmasını isteyebilirler. rını sürdürebilmelerinin ol- Taraf olma zorunluluğu Dönemsel gücün çekim ala- Spartaküs’ün isyanı da. Bu isteği dile getirmek ve den zedeleyen, çoklu huku- mazsa olmazı, askeri darbe- Dini inançların ve simge- sömürüye karşı mücadele et- TBB adına kamuoyuna açık- kun yolunu açan ve baroları nına girenler, yalnızca taraf- lere olduğu kadar sivil dar- lerin kullanıldığı I. Konstan- mek de ancak Laik Demokra- lama yapılırken kurumsal ge- denetim altına almaya yöne- sızlıklarını ve bireysel ba- belere ve despotik yönetimle- tin ile Licinius’un Hrisopolis tik rejimlerde olanaklıdır. leneklere özen gösterilmeli- ğımsızlıklarını kaybetmek- lik değişiklik sürecinde kim- re karşı da hukuku savunma- (bugünkü Üsküdar) Savaşı da Baskı rejimlerinde, Laik ve dir. TBB Yönetim Kurulu’nun lerin karşı çıktığı, kimlerin le kalmazlar. Hukukun ve larıdır. Siyasi iktidarı her ko- böyledir... Demokratik Rejim, yani öz- onayından geçmemiş, ku- hararetle destek olduğu gele- kurumsal geleneklerin ihla- şulda onaylayan bir tutum ve İslam dinindeki mezhepler gürlük isteyenlerin tencerele- rum kararına dönüşmemiş li pahasına kazanılan birey- ayrımının temelinde yatan Hz. ri boştur. cek kuşaklar tarafından hiç söylemin, geçmişte verilen Ali ile Muaviye arasındaki Sıf- Sadece iktidarın dininden, konularda bu özen daha üst kuşkusuz birer ibret belgesi sel itibar ile kaybedilen ku- hukuk mücadelesinin kazan- fin Savaşı da. mezhebinden, meşrebinden dereceden gösterilmelidir. olarak değerlendirilecektir. rumsal saygınlık, ters oran- dırdığı saygınlığı kısa zaman- Napolyon ile Wellington’u olanların tencereleri (ancak ik- TBB’nin kurumsal görüş ve tılı bir denklem olarak tarihe da sıfırlayacağı bilinmelidir. Avukatların da tüm yurt- ve Blücher’i karşı karşıya ge- tidarın götürdüklerinden ar- düşüncelerinin hukuk dili ve taşlarımız gibi bireysel siya- not düşülür. Hiç kuşkusuz TBB’nin Ada- tiren Fransa ile İngiltere ve ta kalan bir şeyler varsa) bi- let Bakanlığı başta olmak hukuk üslubuyla açıklanması si tercihleri, farklı düşünce- Gücün çekim alanına kapı- Prusya arasındaki Waterloo raz dolar. esastır. Siyasi iktidarla özdeş- leri elbette ki olacaktır. Bura- lıp varlık nedenine yabancı- Savaşı da böyledir… Dinci ve milliyetçi baskıcı üzere yargı bürokrasisi ve İngiltere’de, sömürüye karşı söylemler, sadece boş ten- yargı organları ile Avukatlık leşen ve her koşulda siyasi da anlatılmak istenen barola- laşan bir meslek örgütü mü? başkaldıran, Parlamenter De- cerelerin tangırtısını ve boş Kanunu ve mevzuattan kay- otoriteyi onaylayan, alkışla- rın ve TBB’nin demokrasi ve Hukukun, demokrasinin ve mokrasinin geliştirilmesini iste- midelerin gurultusunu bas- yan bir dil ve söylem TBB’nin hukuk sınırlarını daraltan, si- meslektaşlarının safında yer naklanan kurumsal ilişkileri yen emekçilere ve onlara des- tırmak için başvurulan çağ söz konusudur. Süreklilik arz dili olamaz. yasi otoriteyi mutlaklaştıran alan bir TBB mi? tek veren aydınlara karşı yapı- gerisi aldatmacalardır. eden bu ilişkilerin yasa ve yö- TBB’nin ve baroların siyasi bir süreçte hukuk devletin- İşte bütün mesele bu! Korona günlerinde besin güvenliği de besinin kökeni ya da kayna- gizlenmesidir. Yararı kanıtlan- PROF. DR. ÇAĞATAY GÜLER ğı (menşei), bileşimi ve nasıl el- mamış ya da onaylanmamış iyi- HALK SAĞLIĞI UZMANI de edildiği ya da hazırlandığı ile leştirme savı, kalite özellikle- ilgili açıklamanın doğru olma- rini iyileştirmek savıyla besin oplumumuz işlevsel uygu- ması anlamına gelir. Bu “yan- ürünlerine bilinmeyen ve bildi- Tlamalardan çok işlevsellik- lış açıklamalar” daha fazla ka- rilmemiş malzemelerin eklen- le ilişkisi olmayan kuramsal ay- zanç sağlamak amacıyla yapı- mesidir. Sahtecilik, daha fazla rıntılar üzerinde durmayı sevi- lırsa çıkar amaçlı sahtekârlık ya kazanç sağlamak amacıyla be- yor. Konuyla ilgili teknik eğiti- da dolandırıcılıktır. sin ürünlerinin marka adının, mimiz olmadığı halde akade- Gelişmiş ülkelerin mevzuat- ambalaj özelliklerinin, tertip ya mik ayrıntılarla ilgili fikir yü- larına göre özellikle besinin do- da tarifinin, işleme yönteminin rütmekte, yanlış hatta gelece- ğası, kimliği, özellikleri, bileşi- vb. tüm yönleriyle kopyalan- ğimizi karartabilecek çıkarım- mi, miktarı, dayanıklılığı, kay- masıdır. Katıştırma, maliyetleri lar yapmakta hiç duraksamıyo- nak ülke ya da yer, imalat ya düşürmek ya da yanlış bir ka- ruz. Korona salgınında da böy- da üretim yöntemi konusunda lite duygusu yaratmak için eti- le yaptık. Aylarca mikrobiyolo- tüketicilerin yanlış yönlendiril- kette olmayan bir besin ürünü- jik, biyokimyasal ve moleküler me olasılığı yaratan her durum ne sahte bir şey eklemektir. ayrıntılar üzerinde aklımıza ge- besin sahtekârlığıdır. Besinle- Benzetim, yasal ürüne ben- leni söyledikten sonra korona rin içine daha düşük ekonomik zeyecek ancak tam kopyası ol- aşısına yönelik olumsuz görüş- değerde hiçbir şey katılmama- mayacak biçimde tasarlan- ler ileri sürenler bile çıktı. lı, içinden ekonomik değerinin mış üründür. Aslını bozma, ya- Şimdi inanmayacaksınız ama daha yüksek olması nedeniyle sal ürünün ve ambalajının hile- zamanında rahim içi araç uygu- hiçbir şey çıkarılmamalıdır. li biçimde kullanılmasıdır. Sap- lanmaya başladığında da bun- Yine AB mevzuatı, besin tırma, yasal ürünlerin amaç- ların “anten olduğu, herkesin sahtekârlığını tanımlayan dört lanan pazarların dışında satı- özel yaşamının kayda alınaca- özelliği şöyle sıralar: yasal ku- şı veya dağıtımıdır. Yanlış tanı- ğı” iddiası yayılmıştı. ralların ihlali, kasıtlı yapılma- tım, bir ürünün niteliği, güven- Biz gereksiz ayrıntıları günde- sı, daha fazla kazanç sağlama liği, kaynağı, tazeliği hakkın- mimizin başköşesine oturturken amacı, tüketiciyi aldatmaya yö- da yanlış bilgi verilerek pazar- birçok yaşamsal tehlikenin farkı- nelik olması. lanmasıdır. Aldatıcı etiketleme, na bile varmadık. Çoğu kişi bir- bir ürünün niteliği, güvenliği, kaç gün sürüp geçen ishalleri Denetim artmalı kaynağı, tazeliği hakkında yan- umursamadı bile. Bu ishaller ve lış bilgi verecek biçimde etiket- Başlıca besin sahtekârlıkları bağlantılı sindirim sistemi so- lenmesidir. Sahte belgeleme, katıştırma (tağşiş), yerine ya- runları hastalıktan sayılmadığı hileli ürünlerin satışı ve pazar- lancısını koyma (ikame), sey- için gruplar halinde ortaya çıkan lanması amacıyla sahte belge reltme (dilüsyon), aslını bozma zehirlenmeler dışında nedenleri ve işaretlerle sunulmasıdır. Ka- (tahrifat), benzetim (simülas- araştırılmadı. çak üretim, onaylanmamış yer yon), sahtecilik, yanlış tanıtma ve uygun olmayan yöntemlerle (yanlış beyan), gizleme, aldatı- AB mevzuatı ne üretimdir (et için kaçak kesim). cı etiketleme, yararı kanıtlan- diyor Kötüyü yeniden kullanma, mamış ya da onaylanmamış iyi- atılması ya da giderimi gere- Ekonomik kriz, yoksulluk ve leştirme savı, saptırma, aldatıcı kötü yönettiğimiz salgın ve di- ken yiyecek, içecek ya da ye- belge, kaçak üretim, merdive- min yasadışı olarak üretim ya ğer afetler; halk sağlığı açısın- naltı üretim ya da kaçak kesim dan besin sahtekârlıklarının da tedarik zincirine geri döndü- (et için), kötüyü yeniden kul- rülmesidir. artması, toplumun her kesimi- lanma olarak sıralanabilir. nin “yenilmemesi gerekeni” ye- Siz salgın, yangın, sel ve Seyreltme, pahalı bir sıvı bi- su baskınlarının gündemin- mesi ve besin zehirlenmesi ris- leşenin daha ucuz bir sıvı bile- ki altında olması demektir. Be- de yukarıda sayılan besin şenle karıştırılarak çoğaltılma- sahtekârlıklarının etkin biçim- sin üreten işletmelerin ya da bi- sıdır. Yerine yalancısını koyma, reylerin haksız kazanç ve bu- de denetlendiğine inanıyor mu- yüksek değerli bir bileşenin ya sunuz? Yetmişini aşmış bir halk na yönelik avantaj elde etmek da ürünün bir bölümünün baş- amacıyla besinlerin olmaları ge- sağlığı hocası olarak sizi temin ka bir bileşen ya da ürünün da- ederim ki hiçbir aşı kısırlık yap- reken niteliklere uygunluğu ko- ha düşük değerli bir bölümü ile nusunda başkalarını aldatma- maz. Ancak yukarıda sıraladı- değiştirilmesidir. ğım sahtekârlıkların hepsi kı- ya yönelik her türlü kasıtlı eyle- Gizleme, düşük nitelikli be- mi besin sahtekârlığıdır. Temel- sırlık yapabilir. sin bileşenlerinin ya da ürünün