Katalog

15 EYLÜL 2021 ÇARŞAMBA KÜLTÜR 13 Şair, yazar, Naif ressam emiN BaŞara NBilek ve Birgi... Uygarlıkları N Fazıl Say ve J.S. Bach NKA Sanat, artık İstanbul’un sa- nat yaşamında klasikleşmiş bir Emerkez. Her şeyden önce, yıllar- dır klasik konser, müzikal, tiyatro, ço- kesiştiği yer Birgi cuk tiyatrosu, kendi tarzlarında mü- zik yapanlar ve Genco Erkal’ın etkin- liklerini aksatmadan sürdüren organi- zasyonu kutlamak isterim. Sonra da irgi’yi önemli kılan nedir? Bi- bu etkinliklerin uzun yıllardır bir parça- zans döneminde kaleli bir kent sı olan Fazıl Say’ı. Şarık Tara’nın na- Bolan Birgi’nin Bizans’tan kalan sıl bir klasik müzik meraklısı olduğunu eserlerin titizlikle restore edip ko- yakından bilirdim. Onun öncülüğün- runması... Aydınoğlu Mehmet Bey’in de kurulmuş bu organizasyonun ba- 1307 yılında kenti almasıyla ken- şında şimdi de Sinan Tara var. ENKA tin Aydınoğlu beyliği- Sanat’ın direktörü Gül Mimaroğlu ve nin başkent oluşu ve koordinatörü de Murat Ovalı. KONUK ENKA’nın “daimi sanatçısı” Fazıl Aydınoğulları’nın inşa YAZAR Say’ı her yıl bu programların akışı için- ettiği cami ve konak- EMİN de izliyoruz. Dünyanın bir başka ucun- ların korunuyor olma- ADNAN da konseri olsa da ne yapıp edip bu sı... Osmanlı döneminde sanat merkezindeki konserlerini ihmal zenginleşerek günümü- etmiyor. ze ulaşan kent dokusu ile Türk yer- Geçen hafta çok özel bir prog- leşim tarihinin Selçuklu’dan beyli- ramla dinleyicinin karşısındaydı: J.S. ğe, beylikten Osmanlı’ya, Cumhuri- Bach’ın “Goldberg Çeşitlemeleri”ni baştan sona, Türkiye’de ilk kez EN- yetle birlikte kurtuluşun ve kurulu- KA Açıkhava Tiyatrosu’nda seslendir- şun izlerini taşıması... İşte bu unsur- di. Konserin başında ise pandemi sü- lar, Birgi’yi emsalsiz kılıyor... lında sit alanı olarak ilan edildi. 2012 ayrıca mimarlık ve müzecilik der- recinde yazdığı ve “bugüne dek bes- 5 Bİn YıLLıK Birgi, Milli Mücadele’de de öne çık- yılında ise UNESCO, Birgi’yi Dünya telediğim en iyi eserim” dediği, “Ye- gilerinde makaleleri yayımlandı. tı. Çünkü İzmir’in 15 Mayıs 1919’da Mirası Geçici Listesi’ne ekledi. O ta- ni Hayat” OP.99 başlıklı sonatını çal- Başaranbilek, Birgi’de yaşıyor, orada YERLEşİm Yunan ordusu tarafından işgal edil- rihte ÇEKÜL Vakfı, Birgi’ye özel önem dı. Bu sonatta piyanonun tuşları ka- ÇEKÜL Vakfı’nın temsilciliğini yapı- ntik dönemde adı Dios Hie- dar içindeki telleri de kullanması ona mesi üzerine, 700 yıllık Aydınoğ- verdi. Eski bir yapı restore edilerek yor, Birgi’nin ve yörenin tanıtılması Aron (Kutsal Yer), daha sonra- ait bir imzaydı. Bütün özellikleriyle ar- lu Ulu Camii’nde bölgenin ilk Ku- Birgi’de ÇEKÜL Vakfı şubesi açıldı. için katkılarını sürdürüyor. Maka- ki adı Pyrgion, kaynaklara göre 5 tık olgunluk çağında bir besteci vardı vayı Milliye toplantısı yapıldı. Milli Öte yandan bir önceki beledi- bin yıllık geçmişe sahip bir yerle- leler yazıyor, kitaplar yayımlıyor. karşımızda. Mücadele sırasında kenti işgal eden ye başkanı Cumhur Şener’in bil- şim birimi. Bir doğa dostu olan Başaranbi- Yunan askeri birliğine Bozdağ-Birgi gisi, çalışkanlığı, yeteneği sonu- Tarihsel kaynaklara göre 680 İzleyiciye açıklamalar lek, “çimentoya dayalı mimarinin Cephesi Komutanı ünlü Poslu Mes- cu Türkiye’nin titizlikle korunan yılında, 6. Ekümenlik toplantısı za- Fazıl, son zamanlarda konserlerin- geçmiş zaman mirasını örseledi- tan Efe’nin baskınları, Yunan işgal bıtlarını Pyrgion piskoposu sıfa- ve sürdürülebilir korumaya sahip de izleyiciyle konuşuyor, onunla dert- ğini” belirtiyor. tıyla Rahip Zoetes imzalamış. güçlerine göz açtırmadı. Bu saldırı- olan bir kültür noktası... leşiyor, yapıtları açıklıyor, sıcak bir at- Bir başka denemesinde Başa- Ortaçağlarda Türkçeye uyar- lar Milli Mücadele tarihinde yer al- mosfer yaratıyor. Avrupa’dan yeni lanmış, adı Birgi olmuş... ranbilek, “Artık insan, bütün ta- Konum döndüğünü, orada günde iki konser dı ve Kuvayı Milliye anıtı ile de de- Birgi, uygarlıkların kesiştiği bir rihsel çağları aynı anda yaşaya- verdiğini öğrendik. Yorgunluğunu da ğer kazanmış oluyor. Birgi, İzmir’e 120 kilometre yerleşim noktası... Frig, Lidya, Pers, bilen karmaşık bir varlıktır” diye bizimle paylaştı. Çok içten bir üslup- uzaklıkta, Ödemiş’in 8 kilomet- Bergama Krallığı, Roma, Bizans İm- yazmıştı. la Goldberg’in içindeki tekrarları yap- Tarih ayakta re doğusunda, Ege’nin 2200 met- paratorluğu, Aydınoğlu Beyliği, Os- mayacağını, bir buçuk saatin ötesine Birgi’ye Bakmak adını taşıyan de- Sol dış duvarında aslan heykelini manlı Devleti... Birgi tüm bu uygar- reyi aşan ulu dağı Bozdağ’ın ete- geçmeyeceğini söyledi. Eserlerin ta- nemesinde Başaranbilek şöyle diyor: lıklardan izler taşıyor. taşıyan, Bizans kilise kalıntısı büyük ğinde. Sarıyar Deresi’nin yamaçla- rihçesini ve kendi üstündeki izlenimini Birgi’de Roma, Bizans, Aydı- “Birikimli kentler de yaşlı adam gi- mermer taşlarından yapılmış 700 yıl- rında, yaklaşık 2 bin 200 nüfuslu, anlattıktan sonra, çalmaya başladığın- noğlu Beyliği ve Osmanlı kalıntıla- bidir. İşgaller, kırımlar, savaşlar, lık Aydınoğlu Mehmet Bey Camii dim- kendi halinde, gözlerden uzak, ko- da yapıtın atmosferine girmiş ve yor- rı titizlikle korunuyor. yangınlar, (...) terk edilmeler, kıt- gunluğundan iz kalmamıştı. “Goldberg dik ayakta ve her gün fonksiyonunu naklarıyla, anıtsal yapılarıyla, gü- Taş ve ahşabın özenle harman lıklar, çürümeler, yıkımlar, talan- Çeşitlemeleri”ndeki Olgun Barok dö- ve yaşamını yürütüyor. Bizans’tan ka- nümüzde tarihsel ve kültürel kim- edilerek yaratılan özel mimari- nemin süslemelerinde, ince işlemeler- lar, unutulmalar ve sevdalar yaşa- lan eski yangın kulesi dimdik ayak- liğiyle yaşıyor, açıkçası tarihe mey- si, dar sokakları, yüzlerce yıllık ulu le oyunlar oynayan çocuksu bir kim- mıştır; üstelik tarihi kentler bunla- çınarları, selvileri, dut, ceviz ve ta, ziyaretçilerin ilgisini çekiyor; Kül- dan okuyor. likteydi. Piyanodan çembalo (klavsen) kestane ağaçlarıyla Birgi, “Ben ya- rın tümünü yaşamıştır. Ama mutla- tür Bakanlığı’nın restore ettiği 17. - En önemli nokta, Birgi’nin var olu- sesi üretti. Ne de olsa Bach’ın zama- şıyorum” diye binlerce yıla mey- ka içlerinde oturup konuşacağımız 18. yüzyıla ait Osmanlı’nın Çakıra- şunu 5 bin yıldır kesintisiz sürdür- nında henüz bugünkü piyano icat edil- dan okuyor. kanepeleri vardır... Konuşmayı pek ğa Konağı bir müze olarak, herkesin mesidir. memiş, bu yapıt da diğerleri gibi çem- sevmez ama bakınca sokaklarına, beğenisini kazanıyor. balo için bestelenmişti. Bestecinin en Slovakya Uluslararası Naif Ressam- evlerine, tapınaklarına, ağaçlarına, Başaranbilek uzun solo çembalo yapıtıydı. Bach, Taş evler restore edilip pansiyona, Goldberg’i 1741’de bestelemişti. 30 lar Trienali’ne katıldı. Sanat yönün- kuşlarına, köprülerine, insanlarına, kimi evler de korunaklı bir dinlence Bu noktada, Birgi’de 1996 yılın- çeşitleme içindeki bu çalışma onun den önemli olan, Slovenya’da, na- size çok şey anlatır. Yaşlı olmak, bi- dan beri yaşayan, yörenin insanı, ve sohbet kafesine dönüştürülmüş. yazdığı onlarca klavsen eserinin ara- if ressam olarak Tabor Bronz Plake- rikimli olmak, yıpranmış bir kent Birgi’nin ortasından geçen derenin kendisini Birgi’ye adamış naif res- sında süresi en uzun olanı. Klavsen ti (1982 ve 1989), ayrıca Tabor Bü- de olsa onun ayrıcalığıdır.” sam, şair, yazar Emin Başaranbilek yatağında 5 bin yıllık tarih boyunca kullanımında daha ileriyi görmüş ve yük Altın Madalyası’nı (1998) aldı. Yalın bir anlatım biçemi var yapılaşma girişimi olmamış. Bu du- de unutulmamalıdır. piyanonun renklerini hazırlamış. Türkiye’de birçok kentte açı- Başaranbilek’in... Şiirlerinde ve Ödemiş doğumlu, Ankara Üniver- rum, doğa yasalarına karşı çıkmama Fazıl önündeki kuyruklu piyanosun- lan sergilere katıldı. Ayrıca Paris, naif resimlerinde olduğu gibi... sitesi Önasya Arkeolojisi bölümü da klavsen süslemelerini dantel gi- ve saygı duyma titizliğini simgeliyor... bi işlerken bizleri de alıp Olgun Barok mezunu, arkeoloji müzelerinde üst New York, Roma, Viyana gibi sa- Sözü fazla uzatmayalım: dönemine götürdü. Unesco ’nun listesinde düzey yönetici olarak yıllarını har- nat merkezlerinde karma sergile- Bir huzur köşesi, bir açık tarih mü- Kuşkusuz önemli bir nokta şudur: camış olan Başaranbilek, çok yönlü re katıldı. Cumhuriyet, Yeditepe, zesi Birgi; doğaya hasret, tarihe öz- Hangi Bach? Birgi, koruma amaçlı olarak 1996 yı- bir kişiliğe sahip. Harman gibi edebiyat dergilerinde lem duyan ziyaretçilerini bekliyor. Derler ki 1750’den günümüze dek bestelenmiş bütün müzik yapıtları yitip gitse, J.S. Bach’ın çalışmalarını ince- leyenler o günden bugüne ne tür mü- zik akımları geleceğini tahmin edebilir. Altın Koza Film Festivali ‘Caz Festivali’nde bu hafta Bach’ın müziğinde Barok, Klasik, Ro- mantik, Post-romantik ve Modern de- yişler dahi vardır. Fazıl’ın yorumunda, Goldberg Çeşitlemeleri’nin satır arala- Emek Ödülleri verildi rındaki bu akımlarını da okuyabildik. Johann Sebastian Bach, kendinden . Uluslararası Adana Altın Koza Film önceki ve kendinden sonraki 103 adet 28Festivali açılış gecesinde “Orhan “Bach” adıyla tümü de besteci/müzis- Kemal Emek Ödülleri” sahiplerine sunuldu. yen olan bir aileden gelmektedir. 20 Sevin Okyay ödülünü alırken bir süre önce çocuğu arasında 4 oğlu da ünlü bes- hayatını kaybeden festival direktörü Ka- tecilerdir: Carl Philipp Emmanuel, Altın Gün dir Beycioğlu’yla son konuşmasını aktar- Wilhem Friedemann, Johann Chris- dı. Okyay, duygularını “Kadir Beycioğlu’nu toph Friedrich ve Johann Christi- saygıyla anıyorum. Çok özleyeceğiz. Hiç- an Bach. bir zaman unutmayacağım. Kadir telefon Bu nedenle size birisi Bach’dan söz . İstanbul Caz Festivali’nin üçüncü haftasında bugün “İhtimaller” projesiyle etti mi, “Hangi Bach” diye sorabilirsi- etmişti ödül için ilk. Hep burada olacağı- Sevin Okyay 28Kenan Doğulu, Harbiye Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu’nda saat 21.00’de niz! Çünkü büyük Bach, baba Bach- na inanıyorum. Ruhu burada olacak. Kadir konser verecek. Festival programı şöyle: Altın Gün / Evdeki Saat. 16 Eylül Per- J.S. Bach olarak anılır. hep bizimle olsun” sözleriyle dile getirdi. şembe (19.45), Turkcell Vadi. Altın Gün / Geeva Flava. 17 Eylül Cuma (19.45), Turk- Orhan Kemal Emek Ödülü’nün bir diğer cell Vadi. Gece Gezmesi / 18 Eylül Cumartesi (19.00), Beykoz Kundura. mesi Çalıştayı. Yer: Mimar Sinan Amfi Ti- sahibi Ertunç Şenkay rahatsızlığı dolayısıy- yatro Yanı - Yazlık Sinema. l Saat:17.00 - la katılamadı. Şenkay adına ödülü, uzun yıl- Sergi: Dünden Bugüne Adana Sinemaları lar birlikte çalıştığı dostları festival yürüt- ve Adana’da Sinemaya Gitmek konulu fo- me kurulu başkanı Menderes Samancılar ve toğraf sergisi. Yer: 75. Yıl Sanat Galerisi. Kartallı genç yeteneklere çağrı! Ulusal Uzun Metraj Film Yarışması Jüri Üye- Saat: 18.00-20.00 - Hasan Saltık Söyleşi- si Güven Kıraç, Adana Büyükşehir Belediye- si: Anadolu’nun Müzik Kültürleri Hazinesi artal Belediyesi Sanat Akademisi yetenek sınavlarının başvuruları 15 si Başkanı Zeydan Karalar’dan aldı. “Hasan Saltık”. Moderatör: Menderes Sa- Kgenç yetenekleri bekliyor. Akade- Ekim’e kadar Kartal Belediyesi’nin mancılar. Konuklar: Suavi, Nilüfer Akbal, minin Prof. Cana Gürmen danışman- resmi internet sitesi www.kartal.bel. Festivalde bugün Vedat Yıldırım, Nebil Özgentürk, Mazlum lığında yapılacak olan “müzik” bölü- tr üzerinden yapılabilecek. Her bir l Saat: 11.00 - Kısa Film Atölyesi. Mo- Çimen, Cengiz Özkan. Yer: Merkez Park mü yetenek sınavları; piyano, gitar, öğrencinin yalnızca tek bir branş- deratör: Işıl Özgentürk. Yer: Seyhan Ote- Amfi Tiyatro. l Saat: 21.00 Festival Kon- çello, yan flüt, perküsyon, keman, vi- tan girebileceği yetenek sınavları ise li. l Saat: 14.00 - Adana Sinema Tarihi- seri - Ceylan Ertem ve Senfonik Festival yola ve koro branşlarında açılacak. 23-24/30-31 Ekim tarihlerinde Kar- nin ve Seyir Deneyiminin Somut Olmayan Orkestrası. Yer: Mimar Sinan Amfi Tiyatro. Kartal’da ikamet eden 7-15 yaş aralı- tal Belediyesi Sanat Akademisi (Sahil Kültürel Miras Bağlamında Değerlendiril- Detaylar: www.altinkozaff.org.tr. ğındaki öğrencilerin başvurabileceği hizmet binası) 5. katta olacak. Ajda Pekkan’dan sürprizli konser jda Pekkan, 18 Eylül Cumartesi akşamı kadıköy Çizgi festivali başlıyor AKüçükÇiftlik Park’ta ilk kez konser ve- recek. “We Are The Walkers X KüçükÇift- lik Club Presents” kapsamında düzenle- adıköy Yoğurtçu Parkı’nda 24 Günleri kapsamında düzenlediği fes- dünyasının dergi ve çizimleri merak- nen konserde özel olarak tasarlanan sah- KEylül’de Kadıköy Çizgi Festiva- tivale, salgın nedeniyle geçen yıl ara lılarına açık artırma yoluyla sunula- ne, localı oturma düzeni ve hazırlanan gör- li başlıyor. Festival, çizer söyleşi- verilmişti. cak. Festivalde çocuklar için atölye sel sürprizlerin olacağı açıklandı. Kapı açı- leri, canlı çizimler, sergiler, mezat- Festival alanında kurulan stant- çalışmaları da yer alacak. Öte yan- lış saati 20.00 olan konserin biletleri Pas- lar gibi birçok etkinlikle 26 Eylül’e larda çizgi roman, karikatür dergile- dan haziran ayında hayatını kaybe- so internet sitesinde. Bilet alındıktan sonra kadar devam edecek. Kadıköy ri ve ürünleri de meraklısı ile bulu- den çizer Kaan Ertem’in anısına, çi- 0532 268 49 30 telefon numarasından re- Belediyesi’nin ilkini 2019’da KAD- şacak. Programın mezat bölümünde zerin kendi eserlerinin yer aldığı bir zervasyon yapılması gerekiyor. FEST Uluslararası Çizgi ve Sahaf ise nadir bulunan, çizgi ve karikatür de sergi olacak.