Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 14 EYLÜL 2021 SALI 2 olaylar ve görüşler Zor yıllar ve sarı sendikacılık Dr. Engin Ünsal Sendikacılığımızdaki çöküş, AKP’nin iktidara gelişinden sonra nitelik de- Girne AmerikAn Üniversitesi Hukuk ğiştirmiş ve hükümet önünde diz çöken yandaş sendikacılık dönemi başla- FAkÜltesi mıştır. Sınıf bilinci yok edilmiş, sendikacılarımız “kuzuların sessizliğine” Tehlike: Mürit kime gömülüp AKP rüzgârı önündeki sonbahar yapraklarına dönüşmüştür. Bu- endikalar demokrasi gün Birleşik Metal, Tek-Gıda İş Sendikası gibi dik duran omurgalı sendika- için, geçimini emeğiy- itaat eder? Sle sağlayan işçiler ve ların varlığına rağmen sendikacılığımız bir gerileme dönemi yaşamaktadır. memurlar için çok önemli- evgili okurlarım, bili- Kadızadelileri siyasete ka- yorsunuz, her hafta rıştıkları için bilhassa 17’nci dir. Sanayi devrimi sonucu Spazartesi günleri, oğ- asırda Köprülü Mehmed Pa- kentlere gelen ve fabrikalar- lumun yıllarca önce kurdu- şa şiddetle cezalandırdı. da sefalet koşullarında çalı- ğu ve erişimi son derece Siyasete bulaşması kaçı- şan işçilerin sendikalaşma kolay ve hızlı olan internet nılmaz olan bu gibi kitlele- çabaları sömürüye karşı bir sitem www.kongar.org’a rin gelişimine hoşgörüyle isyanıdır. O günlerden bu- özel olarak “GÜNCEL” baş- yaklaşılmamıştır. lığı altında, gazetedeki ya- Hatta 19-20’nci yüzyıl dö- günlere sendikalaşma çaba- zılarımdan farklı bir yazı ya- nemecinde ortaya çıkanla- ları zor yıllar yaşamıştır ve zıyorum. rın durumuna bakarsak İs- ağır bedeller ödenmiştir. Bu “GÜNCEL” yazılarım, lam dünyasının bugünkü 1830’da İngiltere’de Char- kimi zaman, bazı meslektaş- başlıca problemlerinden bi- tist Movement sürecinde, larımın makalelerinden yap- rinin cemaatler olduğunu 4 Mayıs 1886’da Şikago’da tığım önemli alıntılar, bazen, söylemek haksız sayılmaz. politikacıların kayda geçir- 1890’larda ortaya çı- Haymarket Meydanı (Sa- mek istediğim demeçleri, ey- kan Mirza Gulâm Ah- manpazarı) katliamında, lemleri, söylemleri, bazen med Kadiyânî bugün da- şan işçiler greve çıkar. İşve- ren ve partili Cumhurbaşka- mesi konusunda, 1961 yılı- İsveç’te Sosyal Demokrat Cumhuriyet’te değinme fır- hi 2-3 milyon taraftarı olan, ren grevi kırmak için ken- nını dolaylı olarak öven bir nın sonlarında Türk-İş Ge- Parti’nin kuruluş yıllarında, satı bulamadığım bambaşka Britanya’dan Pakistan ve di denetimindeki bir baş- konuşma yaparak sarı sen- nel Sekreteri Halil Tunç’un Fransa’da işçiler sendikacı- konular, bazen de gündeme Hindistan’a kadar mensup- ka sendikayı destekler. İşve- dikcılığın çok güzel bir ör- yönetiminde İstanbul’da ilişkin olarak gazetedeki yazı- larının her yerde yaşadığı bir lığın tarihini kanla yazmış- renin desteklediği sendika- neğini vermiş ve yakın za- Saraçhane’de işçi hareketi- larımda ele alacağım sorunlar cemaattir. Ticaretle ayak- lardır. hakkında giriş niteliğinde fi- ta durur. Bugün Hindistan’da nın kaldığı binanın cephesi manda yaptığı toplu sözleş- nin en büyük mitingi yapıla- Ülkemizde sanayileşme kirler ve yorumlar oluyor. kalan Kadıyan’da doğan sarıya boyalıdır. İşçiler gre- meyle işçilerin beklentileri- rak bu hakların düzenlemesi süreci geç başladığından iş- Dünkü “GÜNCEL” yazımın Gulâm Ahmed cihadın kılıçla vi yürüten sendika ile işve- ni karşılamayarak, hüküme- istenmiş ve 1963 yılında Bü- çi sınıfının ortaya çıkma- başlığı şöyleydi: değil söz ve ilimle yapılacağı- renin emri ile grevi kırmaya tin istediği doğrultuda söz- lent Ecevit’in çalışma bakan- sı da gecikmiştir ve sendi- “Mukaddes Duygular ve nı ileri sürmüştür. çalışan sendikayı ayırmak leşme imzalayarak sarı sen- lığı döneminde 274 ve 275 Mukaddes Kimlikler, Ya- Bu zamanımızda benimse- kalaşma girişimleri ancak ni Dinler, Mezhepler, kısa- nen bir görüştü. İngiltere’yle için sarı renkli binada bulu- dikacılık görüntüsünü pe- sayılı yasalar çıkarılarak 1948 yılında çıkarılan 5018 cası ‘İnançlar’, Tarikatlar, arayı hoş tutmak amacın- nan sendikaya “sarı sendi- kiştirmiştir. sendika kurma, toplu söz- sayılı yasa ile eksik de olsa Cemaatler yoluyla Baskı daydı ve mensuplarına ken- ka” adını vermişlerdir. İşve- leşme ve grev yapma hakla- bir kimlik kazanmıştır. Bu ve Bölücülük İçin Siyaset- disinin İslamın kıyamete ya- 1961 Anayasası ren sendikası da bu terimi rı yasal bir kimlik kazanmış- yasa ile kurulan sendikala- te Kullanıldığında, Herkes kın bir zamanda beklediği İsa Sendika ve emekçi hakla- kabul etmiş ardından “Sa- tır. Türk sendikacılığı 1980 rın içi boştur çünkü ne top- Ama En Çok Da Bunu Ya- Peygamber’e en çok benze- rı, 1960 öncesinde bir hak rı” ismiyle haftalık bir gaze- yılına kadar altın çağını ya- panlar Zarar Görür.” yen kişi olarak Mesihliğini tel- lu sözleşme ne de grev hak- olarak ele alındı. Çeşitli plat- Bazı alıntılarla, son günler- kin etmiştir. te bile yayımlamışlardır. Te- şamış, sendikalı üye sayı- kına sahiptiler. Bu ve son- de iktidarın, özellikle Diyanet Kimse bizim sandığımız formlarda konu ileriye sü- rim sonra tüm dünyaya ya- sı 3 milyona ulaşmış ve Ka- raki yıllarda sendikalaşma İşleri Başkanı üzerinden, la- gibi saf değil; Britanya yö- rüldü. Ancak somut bir so- yılmıştır. vel grevi ile başlayan grevler çabalarına öncülük edenler iklik karşıtı eylem ve söylem- netimiyle iyi geçinen, men- nuç elde edilemedi. 27 Ma- Sarı sendikacılık sadece işçi haklarına sahip çıkarak komünist suçlamasının göl- leri yaygınlaştırdığına dikkat suplarının da yönetimle iyi yıs sonrasında oluşturulan işveren yanlısı sendika de- güçlü sendikacılığın temelle- çektikten sonra yazımı şöyle gesinde yaşamışlardır. Po- geçinmesini kolaylaştıran kurucu meclis tüm demok- mek değildir. Siyasi gücün ri atılmıştır. bağlamıştım: bir dini lider, hatta kurtarıcı lis, sendika önderlerine “Bi- ratik hakları kucaklayan “Bu gidişat iyi değildir… birçok insanın işine gelir. önünde diz çöken sendika- zi yormayın, 1 Mayıs günle- İnançların siyasette Kadiyânîler, bir ara 1980 sonrası 1961 Anayasası’nı bu ülke- lar da sarı sendikadır. Bu- rinde gelin bizim misafiri- kullanılması kimseye hayır bağımsız Pakistan ye kazandırmıştır. Önem- Demokrasiyi kurmak için nun en güzel örneğini bir- miz olun” demiş ve işçi ön- getirmez. yönetiminde bürokrasinin li olan bu anayasanın eko- 1961 Anayasası’nın getirdi- kaç yıl önce Arnavutluk’un derleri 1 Mayıs sabahları Hiç kuşkunuz olmasın, en önemli mevkilerini işgal nomik ve sosyal haklar baş- ği güvencelerin büyük bölü- başkenti Tiran’da yapılan en büyük zarara da ediyorlardı.” Sansaryan Han’da bulunan lığı altında 46, 47, 48 ve 49. mü 12 Eylül 1980 müdaha- tarikatları ve inançları, hhh ve Toleyis Sendikası Başka- emniyet müdürlüğüne gide- baskı yapmak ve zorla Şimdi Diyanet İşleri maddelerinde sendika kur- lesi sonucu tırpanlanmış ve nı Cemail Bakındı ile birlik- rek 1 Mayısları polis gözeti- oy alabilmek için siyaset Başkanı’nın “sokağa da ma, toplu sözleşme ve grev özellikle 2821 ve 2822 sayılı te katıldığımız Maden İşçile- minde geçirmişlerdir. Bu dö- sahnesine sürenler ve egemen olmasını istediği yapma haklarını kabul et- yasalar için sendikal hakla- ri Sendikası’nın genel kuru- nemde işçilerin sokaklara toplumu din üzerinden inancın” bir “mahalle baskısı” mesi ve lokavt hakkına yer rın üzerine bir şal örtülmüş lunda yaşadık. Türkiye’den dökülerek sendika taleple- ayrıştıranlar uğrayacaktır.” olduğunu söyleyen Prof. vermemesidir. Bu bir dev- ve sendikacılığımızın gerile- gelen konuklar arasında Bugünkü yazımda, sitem- Şerif Mardin de çeşitli yazı ri olmamıştır. Bu nedenle iş- rimdir ve milyonlarca çalı- me dönemi başlatılmış, yüz- deki yazıda iktidar mensup- ve söyleşilerinde İttihatçıların Memur-Sen başkanı da var- çilerin, Batı ülkelerinin ter- larına yaptığım bu uyarımın bile en çok “Sokak İslamı” şana yasal güvence vermiş- lerce sendikacı yargılanıp dı. Cemail Bakındı’nın ev- sine, üretimden doğan güç- temelinde yatan tarihsel ve dediği, siyasete sokaktan tir. Çalışma yaşamı ile il- hapse atılmış ve sendikalara rensel işçi sorunları üzeri- lerini kullanarak sendikal toplumbilimsel bazı gerçekle- egemen olmaya çalışan dinci gili bu çok önemli hakla- özgürlüklerini yok eden ya- ne Arnavutça yaptığı konuş- haklara kavuştukları söyle- re değineceğim. gruplardan korktuklarını saklar getirilerek sendikalar rın anayasada yer almasına manın ardından söz alan hhh nemez. belirtir. kâğıttan kaplana dönüştü- öncülük eden isimleri say- Memur-Sen başkanı, hiçbir Önce İlber Ortaylı’nın Çünkü sokağa taşmış rülmüştür. Sendikacılığımız- Hürriyet’te 20 Ağustos 2016 olan ve iktidar peşinde olan Sarı sendikacılık gı ile anmak gerek. Bu öncü- işçi sorununa değinmeden tarihinde, “Tarikatlar Siyase- tarikat ve cemaatlerin, si- daki bu çöküş AKP’nn ikti- 1899 yılında Fransa’da ve hiçbir nedeni yokken FE- ler arasında üniversite yılla- te Karıştığında…” başlığıyla yasal iktidarların en büyük dara gelişinden sonra nite- bulunan bir fabrikada çalı- TÖ kalkışmasını şiddetle ye- rında sosyal haklar için mü- yazdığı yazıdaki “Kadızadele- rakibi ve düşmanı olduk- lik değiştirmiş ve hükümet cadele eden, bu mücadelesi- rin Akıbeti” ara başlığıyla vur- larını en iyi onların içinden önünde diz çöken yandaş ni sonradan bir siyasi parti- guladığı bölüme bakacağız. gelenler bilir. Ortaylı, bu bölüme girer- hhh sendikacılık dönemi başla- nin kademelerinde sürdüren ken, İslam tarihinde tari- Beni asıl hayrete düşüren mıştır. Sınıf bilinci yok edil- ve 1961 kurucu meclisin- katların önemini ve yerini nokta, bırakınız tarihi, bırakı- miş, sendikacılarımız “kuzu- de divan başkanlığında gö- anlatıyor. Sonra da toplum- nız kendilerinden önceki si- ların sessizliğine” gömülüp rev yapan Alev Coşkun baş- bilimsel olarak aralarında yasal iktidarları, bizzat bu ik- AKP rüzgârı önündeki son- ta olmak üzere değerli isim- bir fark olmamakla birlikte, tidar mensuplarının, bizzat tarikatlar ile cemaatleri bir- besleyip büyüttükleri, özdeş- bahar yapraklarına dönüş- ler vardır. Bahir Ersoy, İs- birinden ayırıyor. leştikleri Gülen Cemaati ta- müştür. Bugün Birleşik Me- mail İnan, Ömer Karahasan, En sonunda da cemaat- rafından bir darbe girişimi ile tal, Tek-Gıda İş Sendikası gi- Feridun Şakir Öğünç, Abdül- lerin (aslında tarikatların) karşılaşmış olmalarına rağ- bi dik duran omurgalı sen- kadir Akyüz gibi sendikacı- hem siyasal iktidara rakip men, hâlâ tarikat ve cemaat- dikaların varlığına rağmen lar, Hıfzı Veldet Velidedeoğ- olduklarını hem de emper- lerden medet ummalarıdır. yalizmle işbirliği yaptıkları- Yazımı, sitemdeki “GÜN- lu, Ragıp Sarıca, Bahri Sav- sendikacılığımız bir gerile- nı, örneklerle anlatıyor: CEL” makalemde belirttiğim cı, Muammer Aksoy gibi de- me dönemi yaşamaktadır. “Cemaatler İslam dünya- iktidara yönelik tehdit ve teh- ğerli hukukçular ve Oktay Grev ertelemelerinde ses- sında temelde son asırlarda likenin ne kadar gerçekçi ve Ekşi, Altan Öymen gibi ga- siz kalan, hiçbir istekleri- ortaya çıkmıştır. yakın olduğunu vurgulayan zeteciler vardır. Sendikaları- ni hükümete kabul ettireme- Cemaat, İslam toplumun- ve herkesin yanıtını bildiği bir mız, çoğu bu dünyadan göç da hele Türk toplumun- soru ile bitiriyorum: yen yasalardaki işçi-sendika da kabul görecek bir ku- Bir tarikat müridi olan bir etmiş, sadece birkaçı yaşa- aleyhindeki hükümlerin de- rum değildir. Selçukiler dev- asker, bir polis, bir yargı yan bu kişilere gereken say- ğiştirilmesini isteyemeyen, rinde Karmatîler vardı. Bu mensubu, bir bürokrat, bir gıyı göstermeli, bu kazanım- işçilere sendikal ve siyasal sosyalizme ve hatta Zer- teknokrat, tarikat şeyhinin ları sağlayan bu isimleri hiç bilinç veremeyen sendikalar düştlüğe meyyal cemaati emrini mi dinler, yoksa unutmamalıdır. silkinip öz kimliklerine ka- Nizâmülmülk feci halde te- tarikat üyesi olmayan dib etti. Osmanlı tarihinde amirinin mi? Anayasada yer alan bu vuşamazlarsa tarih olmak- hakların yaşama geçiril- tan kurtulamayacaklardır.