Katalog

14 EYLÜL 2021 SALI EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Aziz Konukman’a göre dövizin ucuzlaması, enflasyonun tek haneye düşmesi hayal Gerçeklerle bağ kopmuş Bilim, emek ile İktisatçı Prof. Dr. Konukman, büyüme ve cari açıkta çeliş- kör inanç, kirli kili tahminlerin yer aldığını belirterek “Orta vadeli prog- ram iyimser bir gelecek senaryosu olarak kalır” dedi. çıkar savaşları.. nsanlık, dünyamızın tarih süreçleri içinde ktisatçı Prof. Dr. Aziz Konukman, me, daima cari işlem açığına yol aç- yaşananlar, insanlığın çoğunluğuna öde- orta vadeli programın (OVP) satır mıştır. Yani her seferinde yurtiçi ta- İtilen bedeller, çağların koşulları çok de- ğişmiş olsa da özü ile hiç değişmiyor gibi.. İaralarını inceledi. Programda do- sarruf açığı dış tasarrufla karşılan- Çapa, Cerrahpaşa tıp fakülteleri, şa- ların reel olarak ucuzlayacağının var- mıştır. AKP iktidarının yüzde 5’lik ka gibi hem gazetecilik hem de özel ya- sayıldığına işaret eden Ko- büyüme eşiğini geçtiği sekiz yılın or- şamım içinde, tüm emekçileri, saygın bi- nukman, “Dövizin ucuzla- talama cari açık/GSYH oranı da yüz- lim insanlarının özverileri ile özel ilgi, göz- masını sağlayacak yabancı de 5.05’tir. 2023 ve 2024’te yüzde lem alanlarım içinde oldular. Türk Tabip- sermaye girişlerinin döne- 5.5’lik büyüme oranına nasıl olup leri Birliği ile Cumhuriyet gazetesi Cağa- me damga vuracağı varsa- da yüzde 1.5 ve 1.0’lik bir cari açık/ loğlu’ndaki binaları ile de komşu komşuya MUSTAFA idiler. Türk Tabipleri Birliği’nin 1966’dan ÇAKIR yımı, FED’in tahvil alımla- GSYH oranı ile ulaşılıyor sorusuna sonrasında insan için, halk için sağlık sa- rını azaltma programının OVP’de bir yanıt verilmiyor. vaşımının canlı tanıklığı ile başlamış, sağ- eli kulağında olduğu bir ortamda, bir n BÜYÜME GERÇEKTEN UZAK: lık sorunlarının insandan, sosyal devletten fanteziden ibarettir” dedi. Benzer çelişki büyüme öngörüleri yana çözümü için verilmiş bireysel ve ör- Konukman, temel verilerinden yo- için de söz konusu. Önceki OVP’lerin gütsel önemli savaşımlarının canlı tanığı la çıkarak şu yorumları yaptı: saplantısı olan yüzde 5’lik büyü- olmuştum.. Ne güzellikler ve de ne çirkin- n DÖVİZİN DÜŞÜŞÜ FANTEZİ: Or- me oranına dönemin ilk yılında liklerle bugünlere kadar gelindi? Erdal Atabek, Coşkun Özdemir gi- talama dolar kurunun bu yıl 8.3 TL, ulaşılıyor. Sonraki iki yılda ise bu bi sadece örgütleri içinde değil, Cumhu- 2022’de 9.27 TL, 2023’te 9.77 TL, 2024’te oranın 0.5 puan üzerine çıkılıyor. riyet gazetesi yazar ailesi içinde yerlerini ise 10.27 TL olması bekleniliyor. Dolar Türkiye’nin bu yılki yüzde 9’a ula- almış olanları gibi, elbette onlardan çok kurundaki artış yüzdesi 2021’den iti- şacak büyüme oranının ardından daha yüksek sayılarla bilim insanları ola- baren enflasyonun altında seyrediyor 2022’de yüzde 5 daha büyüyeceği- rasında TL’nin değer kaybının artması tirilirken dönem sonunda tek hane- rak üniversitelerimize, bilime çılgınlık bo- ve yavaşlıyor. Dolar kurundaki değişi- nin öngörülmesi program hazırlayı- yılın son çeyreğinde kurların, dolayı- li bir enflasyona ulaşmak istenilse de yutunda katkılar yapmayı seçmiş bilim insanlarından ne kadar da çok tanıdığım, min de bu yıl yüzde 17.9, gelecek yıl cılarının gerçeklerle bağının iyice sıyla enflasyonun yeniden hız kazan- mümkün değildir. tanıklığım oldu? Son özel tanıklığımın ya- yüzde 11.7, 2023’te yüzde 5.4, 2024’te koptuğunu gösteriyor. masını beraberinde getirebilecektir. Konukman genel durum bu iken kın plan gözlemleri dünün günün yarısın- ise yüzde 5.1 olacağı belirtiliyor. Fed’in n ENFLASYON HAYALİ: 2021 yıl so- Merkez Bankası Başkanı da bu öngö- işsizlik oranı öngörülerini değerlen- da umarım noktalandı.. tahvil alımlarını azaltma programının nu TÜFE enflasyonunun yüzde 18’in rüyü düşük bulmuş olmalı ki manşet dirmenin bir anlamının kalmadığını Bir kez daha insan bedeni dayanıklılı- eli kulağında olduğu bir ortamda bu, üzerinde olacağı beklenirken gerçek- enflasyonu yerine çekirdek enflasyo- da dile getirerek “Çünkü kaçınılmaz ğı, bilimsel yetileri ile sınır tanımayan bi- fanteziden ibarettir. leşme tahmininin yüzde 16.2 verilme- na odaklanmak durumunda kalmış- olarak bu gösterge de OVP’ye hâkim lim insanlarımızın sanılandan ne kadar çok n CARİ AÇIKTA YANITSIZ: Ser- si gerçeklerden kopuşun bir diğer gös- tır. 2021 sonrasını ise değerlendirme- olan iyimser gelecek senaryosunun yaşam kurtarmayı, ne kadar da gösteriş- siz, hiç de gocunmadan sağladıklarını göz- maye hareketlerinin serbestleştiği tergesidir. FED’in 21-22 Eylül’de takvi- ye gerek yok. Yüzde 5.3 olan taleple bir parçası durumundadır” dedi. lemlemek, ne kadar sevinçli, göz yaşartı- 1989’dan bu yana ekonomik büyü- mi açıklaması bekleniyor. Takvim son- uyarılan hızlı bir büyüme gerçekleş- l ANKARA cı ise.. İnsan canı ve sağlığını kirli çıkarlar, para ile özdeşleştirmiş başta kirli siyaset, kör inançla insanların yaşamlarına acıma- YÜZDE -10.5 sızca katledilmesine göz yumanlar arasın- TURİZM GELİRİ ARTTI daki uçurumu aynı süreçte, elbette bizi en Kauçuk ve çok ülkemizde yaşadıklarımız ilgilendirse plastik ürünleri 7 aylık cari açık de dünya ölçeğinde çelişkileri, çarpıklıkları- imalatında aylık nın haberleri ile yüzleşmek varmış.. düşüş oranı. 13.7 milyar dolar HHH erkez Bankası’nın 2021 yı- Benzolden zehirlenen Kapalıçarşı yöre- sindeki on binlerce ayakkabı işçisinin der- Mlı temmuz ayı ödemeler den- dinde koşturan Muzaffer Aksoy Hocamız, gesi verilerine göre Temmuz dünyanın en büyükleri arasındaki bilimsel 2020’de 1 milyar 989 milyon do- kimliği ile Amerika’da petrol şirketlerinin çı- lar olan cari açık, bu yılın aynı karlarına karşı tanıklık yapacakken, Ame- YÜZDE -22.4 ayında 683 milyon dolara indi. İlk rikan mahkemelerinin altı aylık özel koru- yedi aylık açık da 23.2 milyar do- Yüksek teknoloji ması altına alınmıştı. Ölümüne kadar elinde lardan 13.7 milyar dolara gerile- içeren sanayi çantası, otobüslerle hastalarının peşinde di. Temmuz sonu itibarıyla son mallarında aylık koşturup durmuşken, feyzinden yüz payı bir yıllık cari açık 27.8 milyar do- düşüş oranı. almış paranın dayanılmaz çekiciliği ile özel lar oldu. Yıllık rakam haziranda hastanelerde para karşılığı sınırsız hizmette 29.1 milyar dolardı. eksiklik etmemiş yetiştirdiklerine içi sızlar, Merkez Bankası’na göre bu ge- “Bilimin namusu, hasta ile doktoru arasın- lişmede, hizmetler dengesi kale- da parasal ilişkiyi kesmekle olmak zorunda- Temmuzda üretim, yıllık bazda yüzde 8.7 arttı, aylıkta yüzde 4.2 düştü minin bir önceki yılın temmuz ayı- dır” savaşımına da siyasal, toplumsal ön- na göre 2.9 milyar dolar fazla ver- cülük yapardı. mesi etkili oldu. Hizmetler den- Elbette hem bilimsel kimlikleri ile hem de gesi altında seyahat kaleminden başarıları ile öne çıkan, övündüğü pek çok kaynaklanan net gelirler de 2.1 öğrencisi de aynı değerler üzerinde yolla- Sanayi üretimi korkuttu milyar dolar oldu. rına devam ederek her iki üniversitenin bi- l Ekonomi Servisi limsel kimlik ve değerlerinin korunmasında kuşaktan kuşağa öncülük yapıp durdular. ÜİK’in dün yayımladığı “Sanayi lendirme üretimi ve dağıtımı sektö- Her iki üniversitemizi de en çok 2002 son- TÜretim Endeksi, Temmuz 2021” rü endeksi yüzde 4.5 arttı. Otomotiv sektörü AYD ARAŞTIRMASI rası yok etmek adına siyaseten öne çıkan- raporu, sanayicilerin üretimde fre- Hatırlanacağı gibi TÜİK’in geçen ları da tanıyorsunuz. İki üniversitemizin, tıp ne bastığını gösterdi. hafta açıkladığı verilere göre, tem- ağustosta hızlandı fakülteleri onurlu geçmişlerine karşın içten AVM ciro endeksi Buna göre takvim etkisinden arın- muz ayında sanayi sektöründe is- çökertilmek için neler neler yapıldı? Utanç tomotiv Sanayii Derneği’nin dırılmış sanayi üretim endeksi, tem- tihdam bir önceki aya göre 287 bin verici operasyonların odağında siyasetin yüzde 80 yükseldi O(OSD) dün açıkladığı rapora gö- öne çıkmasında bir koldan kirli kazanç ile muzda geçen yılın aynı ayına kıyasla kişi azalmıştı. Ayrıca Merkez Ban- lışveriş Merkezleri ve Yatırım- re sektörün toplam üretimi ağustos- siyaset gücü kazanma varsa, diğerinde si- (yıllık) yüzde 8.7 arttı. Genel endeks- kası tarafından açıklanan reel ke- Acıları Derneği ile Akademet- ta geçen yılın aynı ayına kıyasla yüz- yasal İslamcılığın kutsanması, bilime düş- teki bu artış madencilik ve taşocak- sim (imalat sanayisi) güven endek- re Research tarafından ortaklaşa de 41.7 artarak 106 bin 748 adet ol- man tarikatlar da içinde, Diyanet’in de bu- çılığı sektöründe yüzde 15.2, imalat si ağustos ayı raporunda da gele- oluşturulan AVM Perakende Ciro du. Ancak ilk sekiz ayda üretim yüzde laştırıldığı savaşları vardı. sanayisinde yüzde 7.9 ve elektrik, cek döneme ilişkin siparişler konu- Endeksi’nin temmuz ayı sonuçla- 14.4 artışla 814 bin 520 adette kaldı. Akıl işi gibi gelmese de Taliban üzerin- rı açıklandı. gaz, buhar ve iklimlendirme üreti- sunda kaygı dile getirilmişti. Bu kapsamda otomobil üretimi ağus- den Afganistan’a ilişkin son gelişmelerden Buna göre ciro endeksi, temmuz- tosta yüzde 31.7 artışla 59 bin 539, haberler bile ürkütücü boyutları ile yete- mi ve dağıtımında yüzde 11.7 oldu. Öte yandan, temmuz ayı verileri- da, geçen yılın aynı ayı ile karşılaş- ilk sekiz ayda yüzde 5.5 artışla 511 rince ders verici olamaz mı? İlişkisi yok- Buna karşın mevsim ve takvim et- ne aylık bazda ve imalat sanayisi- muş gibi davranmak siyaseten çok ko- tırıldığında ve enflasyondan arındı- bin 766 adet oldu. kisinden arındırılmış verilere gö- nin alt dalları açısından bakıldığın- lay gibi gelse de gerçeğinde bizde de çok rılmadan incelendiğinde yüzde 80.5 Sektör ihracatı ise ağustosta top- re aylık hesaplanan sanayi üretim da en dikkat çekici düşüşün yüz- kolay olmuyor. Çapa ve Cerrahpaşa’yı artarak 547 puana yükseldi. Aynı lamda yüzde 92.7 artışla 82 bin 621, endeksi ise Haziran 2021’e kıyas- de 7.2 ile otomotivde olduğu görü- enkaz yapmak için çok yakın tarihlerde dönemde metrekare verimlilik en- otomobilde yüzde 60.4 artışla 42 bin la yüzde 4.2 azaldı. Bu kapsamda da lüyor. Ayrıca üretim elektrikli teç- neler neler denenmedi ki? Yaşamın ger- deksi de yüzde 19.7 artarak 547 346 adet oldu. İlk sekiz ayda ise top- madencilik ve taşocakçılığı sektö- hizatta yüzde 10, bilgisayar-elekt- çekleri bazen siyasal büyük oyunları, ya- puana çıktı. AVM’lerde kiralanabilir lamda yüzde 13.8 artışla 595 bin 425 lanları çok kolay tersyüz de edebiliyor. rü endeksi yüzde 1.8 ve imalat sa- ronikte yüzde 8.4, kauçuk-plastikte alan (metrekare) başına düşen ciro- adet, otomobilde yüzde 1.6 artışla Örnekleri çok çıplak. İstanbul gerçeklerin- nayisi sektörü endeksi yüzde 5 aza- yüzde 10.5 düştü. lar temmuzda İstanbul’da 2 bin 447 365 bin 704 adede yükseldi. de siyasi yatırımlar olarak pazarlanan şe- lırken elektrik, gaz, buhar ve iklim- l Ekonomi Servisi TL, Anadolu’da 1844 TL olarak ger- l Ekonomi Servisi hir hastaneleri efsanesi kendiliğinden çö- çekleşti. Türkiye geneli metrekare küverdi. Trafikte cankurtaranlarda ölecek- verimliliği ise 2 bin 85 TL oldu. leri saklayabilmek şansının olmaması sa- l Ekonomi Servisi dece bir ayrıntı. Asıl gerçeklik kuşaktan kuşağa bilim namusu, yetenek, çalışkan- KDV iadesi ‘maliye parası’yla olabilir lık ile özverinin de geçişkenliği. TEKİRDAĞ’DA AÇILDI 1970’li yıllarda en zorlu operasyonlar- da başarı üzerine başarıya koşturan po- nkara Sanayi Odası (ASO) Yöne- duğunu hatırlatan Özdebir, şöyle de- desteklemek müm- Turkcell yerli veri püler örnekleri cerrahi dallarda daha bir Atim Kurulu Başkanı Nurettin Öz- vam etti: “Bunu bir kerede devletimi- kün. Yine üreticileri, görünür, tüm bilim dallarından hocaları- debir, sanayicilerin yaşadığı KDV ia- zin ödeyebilmesi önemli değil. Ama indirilecek KDV, dev- merkezi kurdu mız, sonrakileri çağın gerekleri üzerinden desi, ara eleman eksikliği gibi başat dünyada başka ülkelerin kullandık- reden KDV veya ia- yetiştirmekle kalmadılar. Günümüzde sal- urkcell’in Tekirdağ’da Avrupa sorunları dile getirerek köklü çözüm ları maliye parası, yedek para, ikame de edilecek KDV’de bir gınla güncel yaşanan ölümlü travmala- TVeri Merkezi’nin açılışı yapıldı. önerileri sundu. para dedikleri çeşitli yöntemler var. şekilde hesaplaşıla- rın da katkıları ile, hem salgın hem de en Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil zorlu hastalıklarda, cerrahide yaşam kur- Bu kapsamda sanayicinin devlet- Bu yöntemlerle hem piyasaların can- rak rahatlatabili- Karaismailoğlu, verinin toplanma- tarmada rekorlar üniversite çatıları içinde ten 100 milyar liralık KDV alacağı ol- lılığını devam ettirmek hem üretimi riz.” l İHA sı, işlenmesi ve katma değerli hiz- Nurettin Özdebir gerçekleşince.. Ticari soygunculuk akıl al- metlere dönüştürülmesi kadar sak- maz boyutlarda halkın sağlığa ulaşama- lanmasının, yedeklenmesinin, her masını da getirince, çaresiz tıp fakülteleri- türlü afet ve siber saldırılardan ko- PETROL DEVLERININ GELIRI mizi yeniden yaşatma çabası, zorunluluğu runmasının büyük önem arz ettiği- 825 MILYAR DOLARA ÇIKTI gündeme girdi.. Bilim, kirli para ile kirli si- ni açıkladı. Bu durumun kişisel ve ‘Merkez baskı altında’ yasal İslamcılığı bir kez daha, hem de hiç ulusal güvenlik açısından da çok politika yapmadan yendi.. oronavirüs salgını nedeniyle ransız yatırım bankası Socie- lasyon, yüksek maliyet ve güçlü tü- önemli olduğuna işaret eden Ka- Kyaşanan talep düşüşüyle ge- Fte Generale, Merkez Bankası’nın ketim nedeniyle politika faiz oranı- raismail-oğlu, “‘Türkiye’nin veri- çen yıl zor dönemden geçen pet- Roche ve Novartis’e ceza si, Türkiye’de kalmalı’ görüşünden ekonomiyi canlandırma konusun- nı yıl sonuna kadar büyük ihtimalle rol şirketleri yeniden hareketlen- yola çıkarak kurumlarımızın yatı- daki siyasi baskıların altında kala- yüzde 19’da tutacağını belirtti. ekabet Kurulu, Roche Müstahzarları San. di. Dünya ekonomisindeki canlan- rımlarını bu yaklaşımla yapması rak faizi çok erken indirme hatası- Mali piyasalarda ise TCMB’nin çe- RAŞ ile Novartis Sağlık Gıda ve Tarım Ürün- ma bilançolara yansırken en bü- son derece önemlidir. Dokuz bü- leri San. ve Tic. AŞ’nin “başta yaşa bağlı sarı nı yapmada giderek daha fazla risk kirdek enflasyona odaklanmasıy- yük 10 petrol şirketinin geliri, yı- yüklüğünde depreme dayanıklı şe- nokta hastalığı tedavisi olmak üzere göz hasta- almakta olduğuna dikkat çekti ve la birlikte faiz indiriminin yaklaştı- lın ilk yarısında geçen yılın aynı kilde tasarlanan merkezimiz Anka- lıklarında kullanılan Altuzan ve Lucentis ilaçla- TL’nin yıl sonunda dolar karşısın- ğı endişeleriyle geçen hafta 8.50’nin dönemine göre yüzde 45.8 arta- ra, İzmir ve Gebze veri merkezle- rından daha pahalı olan Lucentis’in kullanımını da 8.85’e yükselebileceğine dair ya- üzerine yükselen dolar/TL, yeni rak 825 milyar doları aştı. Aram- rinin bilgi yedekliği açısından son yaygınlaştırmak amacıyla uyumlu davranışlar tırımcılarının hazırlıklı olmalarını haftaya bu seviyenin hemen altında co, Chevron, Equinor ve Lukoil derece önemlidir” dedi. sergilediğine” karar verdi. Bu nedenle Roche’a istedi. Banka analisti Phoenix Ka- başladı ve gün boyu 8.43-8.47 ara- geliri en çok artan şirketler oldu. 113 milyon lira, Novartis’e 165.5 milyon lira l Ekonomi Servisi len ise bankanın artan yurtiçi enf- sında hareket etti. l Reuters idari para cezası uyguladı. l Ekonomi Servisi