Katalog

13 EYLÜL 2021 PAZARTESİ SÖYLEŞİ 9 NEDEN AYŞE BUĞRA? İş insanı Osman Kavala’nın tutuklanmasının üzerinden 1412 gün geçti. AİHM’nin Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi ile mahkemelerin beraat ve tahliye kararlarına rağmen tahliye edilmedi. Gezi davasında aklandı, yeni kanıtlar bulunamadı ama yargılama sürüyor. Casusluk, Çarşı ve Gezi davalarının birleştirilmesiyle, oluşturulan “torba dava”nın duruşması 8 Ekim’de görülecek. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Dunja Mijatovic, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) ve Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin kararlarını da ihlal ettiğini vurguladı. Peki, Kavala neden içeride tutuluyor, 8 Ekim’deki duruşmadan ne bekleniyor? Sorular çok olunca bize de Kavala’nın en yakını; eşi, Türkiye’nin önde gelen sosyal bilimcilerinden Prof. Dr. Ayşe Buğra’ya sormak kaldı. ‘Güçlü durmak zorundayız’ 4 Eşim Ekim 2017’den 4 Toplumun buna 4 Eşimin dava dosyasında 4 Delil olarak sunulan baz 4 İnanılmaz suçlamalarla beri cezaevinde. Bu alışmakta olduğu kendisiyle Henri istasyonu örtüşmeleri, süren tutukluluğun, anlaşılması zor süreç, bizim düşüncesi ise yaşadığımız Barkey arasında ne bir aynı istasyondan sinyal Gezi’nin kriminalize hayatımızın dört yılına mal şeyin ağırlığını daha da görüşme tutanağı ne de veren telefonlar. Eşimin edilmesi çabasına hizmet oldu. Bu alışılacak bir şey artırıyor. Dayanmak ve buluştuklarına dair bir fiziki ofisi şehir merkezinde, bu ettiği makul bir varsayım değil. güçlü durmak zorundayız. takip tutanağı bulunuyor. örtüşmenin anlamı yok. olabilir. n Muhalefet, “Osman Kavala içeri- GÜVEN DUYMAM de haksız yere yatıyor” diyor... 28 Şu- bat davasından tutuklanan emekli Or- MEMLEKETİM ZORLAŞIYOR general Çetin Doğan, Osman Kavala’yı örnek gösteriyor ve diyor ki “Bizim ya- ADINA ÖNCE TUTUKLAMA, şadığımız haksızlıklara toplum alıştı...” SONRA BERAAT Hâlâ güçlü durmaya takatınız var mı? l 1 Kasım 2017’de, TCK’nin “hükümeti orta- Eşim, Ekim 2017’de gözaltına alındı- ÜZÜLÜYORUM dan kaldırmaya veya görevini yapmayı engel- ğından beri cezaevinde. O zamandan be- Bu süreçte sadece lemeye teşebbüs” suçunu düzenleyen 312. ri son derece ağır suçlamalarla yargıla- Kavala “terörist” ilan maddesinden ve “anayasal düzeni ortadan nıyor. Yeni suçlamalarla, mahkeme he- edilmedi, Ayşe Buğra kaldırmaya teşebbüs” suçunu düzenleyen yetinin ve yargılandığı mahkemenin de- 309. maddesinden tutuklama kararı verildi. da bizzat Erdoğan ğişip durmasıyla, dosya birleştirmele- l Sonra, 312. madde kapsamındaki “hükü- tarafından “provokatör” meti devirmek veya görevini yapmasını en- riyle giderek karmaşıklaşan ve uzayan olmakla suçlandı... Buğra, gellemek” suçlaması soruşturma dosyasından bir yargı süreci boyunca tutukluluğu o gün söylediklerine bir ayrılarak Gezi davası açıldı... Sanıkların hepsi aralıksız sürdü. Avrupa İnsan Hakları şey eklemiyor; “Bunları İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 18 Şu- Mahkemesi’nin 10 Aralık 2019 tarihin- üzücü buluyorum ve bat 2020 tarihinde verdiği kararla TCK 312. de aldığı haksız tutukluluk kararına ve memleketim adına maddeyle düzenlenen suçtan beraat etti. AİHM kararlarının uygulanıp uygulan- üzülüyorum...” ‘ANAYASAL DÜZENİ madığını denetleyen Avrupa Konseyi Ba- ORTADAN KALDIRMA’ kanlar Komitesi’nin eşimin derhal tah- l Tek tutuklu sanık Kavala, beraat kara- liye edilmesinin gerektiğini vurgulayan rından sonra cezaevinden çıkmadan, 11 Ekim VEDAT 2019 tarihinde tahliye edilmiş olduğu “ana- bir dizi kararından sonra da eşim cezae- ARIK yasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs” vinde kalmaya devam etti. Bu anlaşılma- suçunu düzenleyen 309. maddesinden ye- sı zor süreç, bizim hayatımızın dört yılı- niden tutuklandı. na mal oldu. Onun cezaevinde geçirdiği ‘BURADAN ÇIKINCA...’ DİYE BAŞLAYAN CÜMLELER KURMUYORUZ l Bundan önce AİHM hem Gezi davasıy- dördüncü yazın sonuna gelmiş bulunu- la ilgili 312. maddeyle hem de 309. maddey- yoruz. Bu alışılacak bir şey değil. Toplu- n Cezaevine ne sıklıkla gidiyorsunuz? rüştüğümüzde birbirimize anlatarak ve mektup yazarak paylaşı- le ilgili haksız tutukluluk kararı vermiş olduğu Salgın öncesinde haftada bir gidiyordum. Ayda bir kere de yoruz. Osman gözaltına alındıktan sonra bir süre mektuplaşması mun buna alışmakta olduğu düşüncesi için ve Birinci Yargı Reform Paketi kapsamın- açık görüş oluyordu, karşılıklı oturup konuşabiliyorduk. Bir rutin mümkün olmadı. O çok zor bir dönemdi, mektuplaşmaya başla- da, soruşturma dosyasında en fazla iki yıl ola- ise yaşadığımız şeyin ağırlığını daha da oluşmuştu ve bu bana iyi geliyordu. Salgın başlayınca bir süre mak bana çok iyi gelmişti, şimdi de iyi geliyor. bileceği belirlenen tutukluluk süresi sona er- artırıyor. İnsan bazen takatının tüken- diğinden, Türk Ceza Kanunu’nun siyasi ve as- hiç gidemedim. Sonra ayda iki kere gitmeye başladım, açık gö- n Osman Kavala’nın annesi 93 yaşında ve ne kadar üzgün diğini hissetmiyor değil, ama ne kadar keri casusluk suçlarını düzenleyen 328. mad- rüşler de kalktı. Her zaman cam arkasından telefonla konuşuyo- olduğunu söylediğinizde kendimi kötü hissettiğimi hatırlıyo- zor olsa da dayanmak ve güçlü durmak desinden tutuklama kararı verildi. Bundan kı- ruz. Bu epeyce bunaltıcı tabii, ama tedbir alınması da bir bakıma rum. O ne düşünüyor? zorundayız. Başka çaremiz yok. sa bir süre sonra da Kavala’nın 309. maddey- iyi diye düşünüp kabullenmeye çalışıyorum. Şimdi 95 yaşında ve hâlâ oğlunu görmüyor. Üzgün ve bık- n Casusluk, Çarşı ve Gezi dosya- le ilgili tutuklama kararı ikinci defa kaldırıldı. n Sohbetinizde “Buradan çıkınca....” diye başlayan cümle- kın. Bana “AKP tarafında siyaset yapanlar arasında Osman sının birleştirilmesiyle oluşturulan l 29 Eylül 2020’de, tutuklu olduğu “siyasi leriniz var mı? Kavala’nın tutukluluğundan rahatsız olanlar var mı” diye sordu- ve askeri casusluk” suçuyla tutuksuz yargı- torba dava 8 Ekim’de görülecek ve Hayır, bunu yapmamaya çalışıyoruz. Şimdi bu durumdayız ve nuz. Bu uzayıp giden tutukluluğun hukuki yanıyla ilgili bir raha- landığı “anayasal düzeni ortadan kaldırmaya Kavala iki kez ağırlaştırılmış müeb- buna rağmen okuyarak ve düşünerek günü anlamlı bir şekilde sızlık duymayanlar bile onun annesinin durumuyla ilgili insani bir teşebbüs” suçlarından dava açıldı. Bundan bet hapis istemiyle yargılanacak. Na- yaşamaya çalışıyoruz. Okuduklarımızı ve düşündüklerimizi gö- rahatsızlık duyuyorlardır diye düşünmek istiyorum. sonra Kavala’nın bu iki suçlamayla İstanbul sıl bir sonuç bekliyorsunuz? 36. Ağır Ceza Mahkemesi’nde (ACM) yargı- Birleştirme kararı, zaten anlaşılması dava dosyasında kendisiyle Barkey ara- dı ve salon silahlı jandarmalarla dolu Bunları ilgiyle izliyorum tabii. Yargı- lanmasına başlandı. zor bir yargı sürecinin son aşamasıydı sında ne bir görüşme tutanağı ne de bu- olurdu. Gezi davası sırasında bir de vi- nın bağımsız olmadığını, hukuk devle- GEZİ VE ÇARŞI BİRLEŞTİ ve bununla birlikte içinde olduğumuz luştuklarına dair bir fiziki takip tutana- deo gösterimi yapılmıştı. Protestolar tinin yok olduğunu düşünüp kabullen- l Derken, Ocak 2021’de bir önceki (Ge- durumu mantıklı bir biçimde değerlen- zi) davasının istinaf kararı geldi. Gezi davası- ğı bulunuyor. Delil olarak sunulan baz sırasında şiddet olayları olduğunu gös- mek, yaşanan hukuksuzlukları kanık- nın istinaf sürecinde Kavala ve diğer sanık- dirmek ve tahminde bulunmak iyice istasyonu örtüşmeleri, aynı istasyon- termeye yönelikti zannediyorum. Bi- samak anlamına gelebilecek bir şey. lar hakkında TCK 312. verilmiş olan beraat zorlaştı. Bu karar, eşimin TCK’nin 309. dan sinyal veren telefonlar. Eşimin ofisi ber gazı bulutu içinde koşuşan insan- Bunu tehlikeli buluyorum. Bunun yeri- kararları bozuldu. İstinaf mahkemesi, boz- (anayasal düzeni ortadan kaldırma- şehir merkezinde pek çok otel ve işyeri- lar, bir de tahrip edilmiş iş aleti fotoğ- ne, yargı reformuyla ilgili gelişmeleri duğu kararla ilgili bu davanın, Kavala hakkın- ya teşebbüs) ve 328. (casusluk) mad- nin olduğu bir yerde oldu- rafı, bunların sanıklarla ve izlemek, bunların nasıl hayata geçme- da açılan darbe ve casusluk dava dosyaları- deleriyle ilgili davası bütün tanıklar ğu için, bu örtüşmenin pek n AKP onların eylemleriyle ne il- diğine işaret etmek, geçmelerini talep nın ve henüz Yargıtay 16. Ceza Dairesi’nde dinlenip son aşamaya geldiğinde alın- de anlamı yok. Zaten bil- siyasetçileri gisi olduğu söylenmeden, etmek daha doğru herhalde. incelemesi devam eden Çarşı davasının bir- dı. Bu dava dosyasının eşimin daha ön- likte görülmesini istedi. diğim kadarıyla baz istas- tekrar tekrar gösterildi. Du- n Avrupa Konseyi Bakanlar Ko- arasında l İstinaf mahkemesi kararından kısa bir süre ce yargılanmış olduğu Gezi davası dos- yonu örtüşmesi Türk Ceza ruşmayı izleyen yaban- mitesi, AİHM kararlarının uygu- Kavala’nın sonra da 16. Ceza Dairesi, 18 Mart 2021 tarihin- yasıyla (TCK’nin “hükümeti yıkma- Kanunu’na göre delil oluş- cı gazeteciler ve diplomat- lanmaması ve Kavala’nın tutuklu- tutukluluğundan de aldığı bir kararla, 13. ACM’nin Çarşı davasın- ya veya görevini yapmasını engelleme- turmuyor. Bildiğiniz gibi, lar buna pek şaşırmışlar- luk halinin devam etmesi halinde rahatsızlık duyan da vermiş olduğu beraat hükümlerini bozdu. ye teşebbüs”le ilgili 312. maddesi) ve son yargı reformu paketin- dı... Sonra duruşmalar Çağ- Türkiye’ye karşı “ihlal prosedürü” Yargıtay kararında bu dosya (Çarşı) ile var mı? bunların gene Gezi protestolarıyla ilgi- de tutukluğun sürmesi ka- layan Adliyesi’nde olmaya başlatılacağı uyarısında bulunmuş- 30. ACM’de görülen ve Kavala’nın da yargı- Bunu bilmiyorum, li Çarşı davası dosyasıyla birleştirilme- rarı için somut delil bulun- başladı. Salonlar küçük ol- tu. AB’nin Türkiye üzerinde etkili ol- landığı Gezi Parkı olaylarına ilişkin dosya ara- ama olduğunu sine karar verildi ve tahliye kararı alın- sında “hukuki ve fiili irtibat bulunduğu” görü- ması gerektiği vurgulan- duğu için biraz kargaşa çı- duğunu düşünüyor musunuz? umuyorum. şünü öne sürerek her iki dosyanın birleştiril- madı. Şimdi birbiriyle ilgisi olmayan dı. Avukatlar, bütün celse- kabiliyor, ama pek gergin- Avrupa’da Osman Kavala davası mesi gerektiği belirtildi. Böylelikle, Gezi da- Böyle birilerinin eylemleri ve birbirini tanımayan çok lerde bu somut delillerin lik yaşanmadı. Duruşma iz- sembol bir dava niteliği kazanmış du- vasıyla Çarşı davasının birleşmesi gündeme olmadığını sayıda insanı bir araya getiren, sonuç- ne olduğunu sorup bunla- lemeye alışık olmayan bi- rumda. Avrupa Konseyi üyesi, Avru- girmiş oldu. lanması çok uzun sürebilecek bir bir- düşünmek bana rın zapta geçirilmesini ta- ri olarak, bunların bana tu- pa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni imzala- n En kısa haliyle özetlemeye çalıştı- leştirilmiş davayla karşı karşıyayız. Bu lep ettiler. Bu talepler ye- çok üzücü ve hatta haf gelen yanı, heyetin çok mış ve AİHM kararlarının bağlayıcılı- ğım davanın seyri böyle. Soru şu: Bu durum, eşimin tutukluluğunun belir- rine getirilmedi. Somut de- endişe verici bir az soru sorması, savcının ğını kabul etmiş olan Türkiye’ye, bun- süreç bize hukuk adına, adalet adına ne söylüyor? siz bir süre boyunda uzamasını müm- liller yerine, delil niteli- neredeyse hiç konuşmama- lardan kaynaklanan yükümlülükle- şey gibi geliyor. Bu o kadar karmaşık bir süreç ki ben bile kün kılıyor. Böyle bir durumda insan ği taşımayan baz istasyo- sı oldu. Avukatlar ve sanık- ri hatırlatılıp duruluyor. İnsan Hakları bazen tarihleri ve davanın görüldüğü mah- ne beklenebileceğini bilemiyor ve pek nu örtüşmeleri ve varsayımsal nitelik- lar dinleniyordu, ama ben bir sorgu or- Komiserliği’nin son mesajı ve ihlal pro- kemeleri karıştırabiliyorum. Tahliyeler, yeni- de umutlu olamıyor doğrusu. te bazı suçlamalar temelinde, tutuklu- tamında olduğumu hissetmedim. Söy- sedürü başlatılacağından söz edilmesi den tutuklamalar, heyet değiştirmeler, bir n Henri Barkey ile ilgili 15 Tem- luğun devamı yönünde karar alınmaya lenenler temelinde tutukluluğun deva- son derece güçlü uyarılar. Yanı sıra kü- mahkemeden ötekine giden dava dosyala- muz darbe girişimini planlamak gi- devam edildi. mı kararlarının nasıl alınabildiğini an- resel düzeyde bir sürü giderek ağırla- rı ve son birleştirme kararı arasında yaşanan- bi ağır bir iddia var, ama yakalanma- n Duruşmaları anlatır mısınız? lamakta zorlandığımı söyleyebilirim. şan siyasi sorun, uluslararası ilişkileri ları hatırladığımda ve bir insanın böyle bir sü- reç boyunca, dört yıla yakın bir süre, özgür- sı için özel bir çaba gösterilmedi. Hiç Duruşmalar eşimin tutuklanmasın- n 1412 gündür hukuksuzluğu ar- etkiliyor. Bunların insan hakları ve de- lüğünden yoksun yaşadığını düşündüğümde, sorgulanmadı da değil mi? dan 16 ay sonra ilk iddianamenin çık- tık herkesçe kabul edilen bir dava- mokrasi konusundaki duyarlılığın ye- adalet mekanizmasının işleyişine güven duy- Bu sorular hukukçuların cevap ver- masından sonra başladı. Şimdiye ka- nın sanığı eşiniz. Ancak öyle bir ül- terince etkili olamamasına yol açması mam zorlaştırıyor. Hukuk ve adalet adına pek mesi gereken sorular. Ben hukukçu de- rar kaç celse izledim artık bilemiyo- kedeyiz ki her günün ana maddesi mümkün tabii. Umarım evrensel adalet iç açıcı şeyler söylemeyen bir tabloyla karşı ğilim ama Barkey hakkında bir kırmızı rum. Salgın dönemine kadar duruşma- sivil anayasa, yargı reformu! Tartış- normları ve bireysel özgürlük idealleri karşıya olduğumuzu düşünüyorum. bülten çıkarıldığını duymadım. Eşimin lar Silivri’de oluyordu. Katılım fazlay- maları nasıl izliyorsunuz? siyasi kaygıların gölgesinde kalmaz. TUTUKLULUĞUN ÜLKEYE MALIYETI VAR l 1412 günden geriye baktığınızda siz ne Kavala’dan ne istiyor? likle AİHM’nin ve Avrupa Konseyi Bakanlar Benim bir sosyal bilimci olarak söyleyeceğim kadar değiştiniz? Osman Kavala ne kadar Bunu ben bilemem tabii, ama ortada dola- Komitesi’nin çok açık ve çok güçlü haksız tu- şey şu: Gezi protestoları ile ilgili pek çok araş- değişti? Fikirlerinizde, inançlarınızda haya- şan bazı varsayımlar var. Gezi protestoları- tukluluk tespitlerinden sonra, bu dava bü- tırma yapıldı ve ciddi akademik dergilerde bu tınızda neler oldu? nın 15 Temmuz darbe girişimiyle ilişkilendiri- tün demokratik ülkelerde ciddi bir hak ihla- konuda pek çok makale yayımlandı. Bunla- Herhalde ikimiz de evrensel hukuk ilkelerine lerek kriminalize edilmesi bunlardan biri. Eşi- li olarak değerlendiriliyor ve bu yüzden Tür- rın birleştiği nokta, protesto eylemlerinin, göre işleyen bağımsız bir yargı sisteminin ne min, darbe teşebbüsüne destek vermek ve kiye, eleştirilere hedef oluyor. Bu durum ül- pek çok farklı siyasi görüşten insanın ve ör- kadar önemli olduğunu çok daha iyi gördük. casusluk gibi inanılmaz suçlamalarla süren tu- kenin dış ilişkilerine zarar verir hale gelmiş du- gütün katıldığı, kendiliğinden, belirli bir mer- Bunun demokratik bir toplumda huzur içinde tukluluğunun, Gezi’nin kriminalize edilmesi ça- rumda. Ekonomik açıdan da Türkiye’de yargı- kezden örgütlenmemiş bir hareket oluştur- birlikte yaşamanın olmazsa olmaz şartı oldu- basına hizmet ettiği makul bir varsayım olabi- nın bağımsız olmadığı görüşünün yaygınlaş- duğuydu. Arkasında Türkiye karşıtı dış güç- ğunu gördük. Onsuz güvenli bir yaşam da öz- lir. Başka bir varsayım, onun tutukluluğunun si- ması ve güçlenmesi, Türkiye’ye yatırım yap- lerin ve onların yerli destekçilerinin bulun- gürlük de mümkün değil. vil toplum kuruluşlarını sindirmek amacına hiz- mayı düşünenleri, özellikle uzun vadeli üret- duğu, bir kişi tarafından organize ve finan- l Bir açıklamanızı okumuştum... “Haksızlı- met ettiği. Bu da doğru olabilir. Ama dediğim ken sermaye yatırımlarını olumsuz etkileyebi- se edilmiş bir hareketten bahseden ciddi ğa uğrayan ve mağdur olanlar bizden iba- gibi, bunlar varsayımlar ve bu tutukluluk anla- lecek bir şey. Eğer bu tutukluluğun uzaması- bir analize hiç rastlamadım. Resmi rakamla- ret değil, bunu biliyorum. Ama eşimin ba- şılmaz bir biçimde sürüp gittikçe ortaya baş- nın siyasi bir anlamı varsa, bunun yanında bir ra göre, eylemlere ülkenin her yerinde top- Ayşe Buğra şına gelenler, onun kendisine uygun bir ka varsayımlar atılabilir. de ülkeye maliyeti var. Bunun ne kadar ciddi- lam 3.5 milyondan fazla insan katılmış. Böyle suç aranırken üç yıl boyunca tutuklu olarak l Bu olan biten kime ne kazandırır? ye alındığını bilmiyorum. bir hareketin bir kişi tarafından organize ve cezaevinde kalması, Türkiye’de ve Türki- Eğer eşime yapılanların Gezi’yi kriminalize et- l Bir sosyal bilimci olarak söyler misiniz: Ge- finanse edilmiş olması, mantıkla bağdaşma- Osman Kavala ye dışında pek çok insanın dikkatini çeken mek gibi ya da sivil toplumu sindirmek gi- zi hareketinin kendiliğinden, örgütsüz olarak sı zor, fantastik nitelikli bir iddia gibi görünü- özel bir durum oluşturdu...” Buradan ha- bi bir gayesi varsa, bundan siyasi bir çıkar ortaya çıktığını kabullenmekte neden zorla- yor. Ayrıca, bu eylemlere katılmış olan mil- reketle sormak istiyorum: İktidar, Osman umanlar olabilir. Ama şu da görülüyor ki özel- nıyor iktidar? İlla neden bir finansör arıyor? yonlarca insanı aşağılayan bir iddia.