Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 9 AĞUSTOS 2021 PAZARTESİ 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ‘Padişahım bilir’ mi yoksa Yalanlar üzerine ‘devlet nerede’ mi? kurulu iktidarlar İşte 1924 yılında Erzincan-Erzu- DOÇ. DR. MEHMET EMIN ELMACI Devlet, her zaman halkı için vardır. Mustafa Kemal rum depremleri sırasında yaşanılan Atatürk de bu nedenle Cumhuriyete fazilet demişti. İşte çökmeye on günlerde, yangınlarda, or- bu ilginç olay da bu farkı çok açık yıllar öncesinde Gölcük ve Van depremlerinde ve son manlarımızla birlikte canları- göstermekteydi. Burada daha önem- Smız ve içimiz de yandı. Ancak mecburdur... süreçteki yangınlarda da bu ülkenin köylüsü, vatandaşı li konu ise depremdeki maddi kaybı- çok ilginç bir konu bizim özellik- na rağmen kendisine sorulan soruya devlet yetkililerine “Nerede devlet”, “Neden geç kaldınız”, umhuriyet, dün “Atatürk karşıt- le dikkatimizi çekti. Muğla Milas’ta “Padişahım bilir” diyebilen ya da de- lığının sonu felaket” manşetiy- “Helikopterler nerede” diye devletinin nerede olduğunu yangında canı yanan bir grup va- mek zorunda kalan yaşlı adamın bu Cle çıktı. Genç kadın muhabirimiz sorabiliyor ve onu sorgulayabiliyorsa bu, Cumhuriyetin tandaşın “Bu devletin helikopterle- tavrına neden olan saltanatın orta- Ece Piroğlu’nun haberini kısaca şöyle ri nerede?” cümlesiyle devletin ba- ya çıkardığı zihniyet idi. Bunun kar- kuruluş temellerinde yatmaktadır. özetleyebiliriz: kanını eleştirmesi ve bundan dolayı şısında “Devlet nerede” sorusu ise “Orman yangını Türk Hava Kurumu, da gözaltına alınma iddialarıydı bu. Cumhuriyet’in zihniyetiydi. Covid salgını da Hıfzıssıhha Enstitüsü ka- Hemen aklımıza Erzurum ve ci- patıldığı için ağır hasar verdi. Cumhuriyet kurumlarının ortadan kaldırılması, pande- varında, 1924 yılında 13 Mayıs ve Suç değil, hak mi ve orman yangınlarını felakete dönüş- ardından 6 Eylül’de iki önemli dep- Evet bu zihniyet cumhuriyetin türdü. Aslında bu kurumların kapanması rem ve Atatürk’ün o muhteşem zihniyeti idi. Bu zihniyet 1930 yı- bir bakıma devletin tasfiyesiydi...” zihniyeti geldi. lından itibaren halka güven verme- 19 yıldır ülkeyi yöneten AKP iktidarı ilk ye çalışan, çağdaş devlet kavramını döneminde ülkeyi bir cemaatle yönetme- “Onları siz yerleştirmeye çalışan kurucu unsur- yi tercih etti. Bu, sürece liboşlar da tam kaldırmadınız mı?” ların bir başarısıydı. Tıpkı 1930’da destek verdi. Bu yaklaşık 11-12 yıl sürdü. kendi elyazılarından hazırlanmış Özellikle ikincisi 6.9 şiddetinde Cumhurbaşkanı Erdoğan, kendi ağzın- Medeni Bilgiler kitabında çağdaş dan “Ne istediniz de vermedik” noktası- olan iki depremde 310 vatandaşımız na geldi. Gülen cemaati FETÖ’ye dönüş- devletin vurgulanması gibi. Tıpkı hayatını kaybetmişti. Cumhurbaşka- tü; devleti öylesine ele geçirmişti ki artık 1932’ye kadar bu coğrafyada yapı- nı Gazi Mustafa Kemal Atatürk, hal- AKP’ye ihtiyacı kalmadığını düşünüyor- lan tüm bayramlarda halkın, hükü- kın acısını gidermek ve devletin şef- du. İktidarını kanıtlamak için kanlı darbe met konaklarının önüne yani “devle- katini göstermek için 30 Eylül ta- girişiminde bulundu. rihinde deprem bölgesine gitmişti. tin ayağına giderek” bayram kutlar- Bu yıllardan ders almadığı anlaşılan Devletin yeni kurulduğu, saldırıla- ken 1933’ten itibaren yapılan yeni Erdoğan-AKP yönetimi, iktidarlarını sür- şeh bilir” dedi. Gazi gülümsedi, yumu- Gerçekten de Cumhuriyet ile salta- ra maruz kaldığı o en zor zamanla- meydanlarda, devletin “halkın aya- dürmek için hâlâ tarikatlara, cemaat- şak bir sesle şöyle dedi: “Baba, padi- nat arasındaki fark sıcakla soğuk gi- rında, devletin tüm kıt imkânlarını ğına gelerek” halkın bayramını kut- lere kol kanat geriyor. İş öyle bir nok- şah yok; onları siz kaldırmadınız mı? bidir. Atatürk 1925’te İzmir’de halka depremzedeler için seferber eden lamasında olduğu gibi... taya geldi ki, “Türkiye’nin inanç çizgi- Söyle bakalım, zararın ne?” Yaşlı ada- seslenirken “Saltanat annemi felç et- Devlet her zaman halkı için vardır. si Taliban’la aynı noktaya” çekildi!.. Hem Gazi Mustafa Kemal, halka moral mın yanıtı aynıdır: “Padişeh bilir...” ti” demiş ve II. Abdülhamit dönemin- de ülkenin en üst düzey yöneticisinin Mustafa Kemal Atatürk de bu ne- vermeyi de amaçlamıştı. de askeri öğrenciyken sürgüne gön- ağzından çıkan cümlelerle... Ülkenin ku- denle Cumhuriyete fazilet demişti. Durum oldukça kötüydü. Ama Er- Cumhuriyet’in zihniyeti rumlarını birer birer çökerten iktidar tem- derildiğini duyması nedeniyle annesi- İşte yıllar öncesinde Gölcük ve zurum halkı acısını unutmuş ve kur- silcileri, Türk toplumunda Atatürk’e du- İşte “padişahlık nedir” dendiğin- nin felç kalmasına gönderme yapmış- Van depremlerinde ve son süreçteki tarıcısını gerektiği gibi karşılamış yulan sevginin bitmediğini, bitmeyece- de öğrencilerime verdiğim yanıt tı. Annesinin, her Türk kadını gibi o yangınlarda da bu ülkenin köylüsü, hatta belediye bir tören yapmıştı. Ga- ğini gördükçe zaman zaman “geri adım hep Gazi Mustafa Kemal’in bu yaş- dönemin algısı gereği padişahı kutsal vatandaşı devlet yetkililerine zi Mustafa Kemal caddede deprem- atıyor” gibi gözüküyor. Ancak her olay- lıyla konuşması olur. Padişahlık görmesini de Zübeyde Hanım’ın ken- “Nerede devlet”, “Neden geç kaldı- den büyük zarar görmüş yaşlı bir da olduğu gibi bu konuda da inandırıcılı- hakkını arayamamaktır. Padişahlık disine “Oğlum sen yedi evliya gücün- adamla konuşmak istedi. Adamın ha- nız”, “Helikopterler nerede” diye ğını kaybetmiş durumdalar... canın, malın gittiğinde hesap sora- deki padişahımıza mı karşı geldin” li gerçekten perişandı. devletinin nerede olduğunu sorabi- İlkeleri yolumuzu aydınlatan, gazete- mamaktır. Padişahlık zarar görsen demesi üzerinden çok net anlatmıştı. “Depremden çok zarar gördünüz liyor ve onu sorgulayabiliyorsa bu mizin simge ismi İlhan Selçuk, 2 Ocak de “Padişahım çok yaşa” demektir. Falih Rıfkı da bu algıyı “İlkokulday- mü, baba?” diye sordu Gazi, ihtiyarın Cumhuriyetin kuruluş temellerinde 1986 tarihinde Cumhuriyet okurlarına seslendiği Pencere köşesinde 12 Eylül şüphe ettiğini görünce tekrar sordu: Padişahlık yakınların hayatını kay- ken her sabah sınıfa ‘Padişahım çok yatmaktadır. öncesi ve sonrasını kaleme aldığı “Kurta- “Hükümet sana kaç lira verse, zararını betse de sesini çıkarmamaktır. Pa- yaşa’ nidaları ile gitmelerini” örnek Bu bir suç değildir. rıcı” başlıklı yazısını şöyle noktalıyor: karşılayabilirsin?” İhtiyar “Valla padi- dişahlık başkasına ram olmaktır. vererek anlatmıştı. İşte Cumhuriyet budur. “Biz bu filmi daha önce çok görme- dik mi? Görmez olur muyuz? Kovboy filmidir bu; hep aynı senaryo üzerine işlenir; oğlan kızı kurtarır... Son ağaç yanmadan Sonra da... İnsanlar ve toplumlar bir kez kurtarılma- sınlar; kurtarıcılardan kurtulmak, çok ama Doğa insansız yaşar, biz doğasız yaşayamayız. çok daha zordur...” “İnandırıcılık” sadece ülkeyi yöneten ik- Amerika’nın Suquamish yerlilerinin şefi Seattle’ın sözü tidarlar için değil, tüm kurumlar için ge- (1854) kulağımıza küpe olsun: “Son balık tutulduğunda, çerlidir. Başlıkta da söylediğim gibi, “ya- son dere kuruduğunda, son ağaç kesildiğinde ‘beyaz lanlar üzerine kurulu iktidarlar çökmeye mecburdur!..” Halkın önüne sandığın ko- adam’ paranın yenmediğini anlayacak.” nulduğu gün de AKP iktidarının çöküş günü olarak tarihe geçecektir!.. ğinden özelliğini yitirmiyor. Yıldı- RECEP NAS rım düşse bile çok geçmeden ilkin EMEKLI ÖĞRETIM GÖREVLISI CUMHURIYET’TEN AHBAP’A... otsu bitkiler, çalılar, sonra da çam gibi kimi ağaç çeşitleri yeni orma- 950’li yıllarda ilkokuldayken Kü- gündür ormanlarımız yanıyor... nın oluşmasına öncülük ediyor. Do- 1çük Oduncular adlı bir şarkı söy- 13Tüm ülkenin ciğerleri yanıyor... Da - ğa kendini yeniliyor, yeter ki genç- lerdik: “Baltalar elimizde / Uzun ip yanışma da büyüyor... Sanatçı Haluk suyuyla “ekosistem” denilen bir ev- nül borcuyla anmazsak olmaz. Ata- Levent’in önderliğinde AHBAP Derneği, leşme koşulları elverişli olan ya- belimizde / Biz gideriz ormana hep ren o. Bileşenler zincirleme birbiri- türk, gelip geçerken gördükçe yanın- yangın bölgelerindeki yurttaşlarımız için nan alanlar korunsun, yerleşim ye- ormana.” Bu şarkı ormanı odunluk bağış-yardım kampanyası düzenliyor. Ga- ne bağlı. dakilere gösterip “Bu benim ağacım” ri yapılmasın... Anayasada (m. 169) gibi algılatsa da bir de kitabımız- zetemiz grafikerlerinden Müge Kaygu- Yaşar Kemal -1950’li yıllarda- or- dediği, yolun kenarındaki iğdeyi bir “Yanan ormanların yerinde yeni or- da Mehmet Emin Yurdakul’un Sakın suz arkadaşımızın “Cumhuriyet Emekçi- manlara zarar veren üç etkenden gün görmeyince ve yolu genişletmek man yetiştirilir” dense de ne acı ki Kesme başlıklı “Yaş ağaca balta vu- leri” adına AHBAP’la dayanışması alkışla- söz ediyor: Yangınlar, tarla açma, için kesildiğini de öğrenince çok üzü- yangınlar başlamışken (28 Temmuz ran el onmaz” diye başlayan bir şii- nacak bir davranıştı. Müge’nin AHBAP’a bir de keçiler... 1952’de 1282 yangın lüyor, gözleri doluyor. Ağacın bir tek 2021) çıkarılan bir yasayla ormanlık geçtiği dayanışma notunda, “Biz Cumhu- ri vardı. Ormanın yararlarını ezbere riyet gazetesi emekçileri, elimizden geldi- olmuş.(*) Şimdiki yangınlar büyük, dalı bile kesilmesin diye Yalova’da- alanlarda yapılaşma yetkisi Kültür söylerdik. 1970’li yıllardaysa çocuk- ğince yaralara merhem olmak istedik ve nedeni de küresel ısınma... Küre- ki köşkü raylar üzerinde yürüten bir ve Turizm Bakanlığı’na verildi, “ka- lar Ağaç Bayramı şarkısıyla özlemle- aramızda topladığımız parayı güvendiği- mu yararı” varmış da ondan. Bir or- sel ısınmanın nedeni de fosil yakıt- ağaçsever o. Türk Hava Kurumu’nu rini dile getiriyorlardı: “Dağlar taşlar miz siz AHBAP’lılara gönderiyoruz. Biliyo- lar. Dünya ormansızlaşıyor, orman- da Atatürk kurdu, ondan mı acaba bu ağaç olacak / Yaz gelecek / Kış gele- man köylüsü söyledi: “Eskiden dev- ruz ki en ihtiyacı olana kullanılacaktır. Ye- sızlaşma da küresel ısınmayı artırıp kurum dışlandı, güçsüzleştirildi? cek / Ülkemiz cennet kalacak.” Tersi let ormanı bizden korurdu, şimdi biz niden yeşerme umuduyla” yazılıydı... iklim değişikliğini hızlandırıyor, bi- Doğa insansız yaşar, biz doğasız ya- oldu, ağaçlık yerler dağ, taş oldu, ül- ormanı devletten koruyoruz.” yolojik çeşitliliği azaltıyor. ABD’nin şayamayız. Amerika’nın Suquamish kemiz de cehenneme döndü. Toprak Dede (Hayrettin Karaca) INADINA SORUYORUZ... nüfusu dünya nüfusunun yüzde 4’ü yerlilerinin şefi Seattle’ın sözü (1854) “1945’ten bu yana hiçbir hükümet Çelik Gürsoy, Türkiye Turing ve kurumuza söz verdik... Hiçbir şaibenin doğaya, ormana, toprağa hizmet et- ama dünyayı kirletmedeki payı yüz- kulağımıza küpe olsun: “Son balık tu- Otomobil Kurumu başkanıyken “Biri- Oüstünün örtülmesine izin vermeyece- medi, aksine tüketti” demişti. Yaşar de 25. Böyleyken ABD kılını kıpır- tulduğunda, son dere kuruduğunda, leri ağaca bakınca odun görüyor” de- ğiz... Aylarca cüppeli amiral soruşturması- Kemal şu sözü ormancılardan çok datmıyor. Denir ya kapitalizm gölge- son ağaç kesildiğinde ‘beyaz adam’ mişti. Şimdi ağaca da bakmadan altı- nın sonucunu sorduk; kamuoyuna YAŞ’ta duymuş: “Ormanları, orman yasala- sini satamadığı ağacı keser. Kapita- paranın yenmediğini anlayacak.” na bakıyorlar, altın var mı diye. Altın- “emeklilikle ödüllendirildiğini” duyurduk. lizm kazancında sınır tanımıyor, in- Astrofizikçi Hubert Reeves bizi da altın, para getirecek ne varsa ağa- rı bitirmiştir.”(*) İşte bu yüzden bugün de birinci sayfamı- sanmış, doğaymış, umurunda değil. uyarıyor: “Doğayla savaşıyoruz, kaza- zın manşetinden sormayı sürdürüyoruz... cın ne önemi var, kes gitsin. “Kestiğimizden fazlasını dikeceğiz” Unutmayacağız, unutturmayacağız... Hiç- 2B diye bilinen bir yasa çıkarıldı demekle olmuyor. Bir kere, orman sa- Kendisinden sonra tufan... Aziz Ne- nırsak yitireceğiz.” bir konuda hesap vermeyen AKP iktidarını, (2012). Neymiş, orman özelliğini yi- dece ağaçlardan oluşmuyor. Yüz bin- sin çok söylerdi: “Bu burjuvalar to- (*) Yaşar Kemal, Yanan Orman- Cumhur İttifakı’nın ortağı MHP’yi bu soru- tirmiş olan alanlar satılacakmış. Uz- lerce yılda oluşan, toprağıyla, börtü runlarını da sevmiyorlar.” larda Elli Gün, İstanbul, Cem Ya- ları bir kez daha yanıtlamaya çağırıyoruz. manlara sorarsanız orman kendili- böceğiyle, hayvanlarıyla, bitkileriyle, Ağaçtan söz edip de Atatürk4ü gö- yınevi, 1971. nu olup size armağan etmek istiyorum’ de- dim. Bu madalya Sayın Cumhurbaşkanımı- Türk kadını unutmamalı za hediye olsun.” PROF. DR. COŞKUN ÖZDEMIR Gu’yla karşılaştı. Rakibini yenen Sürme- Ah Buse Naz kızım! neli, altın madalyanın sahibi oldu. İstiklal lke olarak zor günler geçirdiğimiz dö- Ah Buse Naz Kızım! Öncelikle nasıl se- Marşı’mızı tüm dünyaya dinleterek duygu- Ünemde, Tokyo’da yapılan olimpiyatlar- vindirdiniz bizleri, alnınızdan öperim. An- lu anlar yaşattı. daki sporcularımızın başarıları ile gurur- cak o madalyanı, kadınları ikinci sınıf gö- İlk olarak gümüş madalya kazanan Buse landık, bir süre de olsa gülümseyebildik. ren hatta senin gibileri “günahkâr” sa- Naz Çakıroğlu, duygularını kendi sosyal Olimpiyatlarda özellikle de kızlarımızın yan gafillerin “büyük reis” kabul ettiği ve medya hesabından “Direnişte bir kadın Ne- başarıları öne çıktı, tüm dünyaya da örnek yer yer aynı o kitle gibi talihsiz açıklama- ne Hatun gibi, ilk kadın doktor Safiye Ali gi- Türk kadınını gösterdiler. larda bulunan bir kişiye armağan ediyor- bi, ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen gi- Önce voleybol takımımızın mücadelesi, bi, ilk kadın Bakan Türkan Akyol gibi taşıdı- sun! Nobel kazanan Aziz Sancar’ı, o ödülü ardından da iki Buse Naz kızımızın gümüş ğım bu asil kanla bugün Tokyo’da bir tarih Anıtkabir’e gelip Atatürk’e armağan ettiği- ve altın madalyası... yazıyor, ülkemizi dünyanın her bir yanın- ni anımsa. Atatürk’ü anımsa, tanı güzel kı- dan alkışlatmanın gururunu yaşıyorum...” zım... Bugün Türk kadını her şeye rağmen Tarihteki ilk gümüş madalya diyerek açıkladı. olimpiyatlara katılıp da tüm dünyaya gücü- İlk önce ringe çıkan Buse Naz Çakı- Sonrasında altın madalya kazanan Buse nü gösterebiliyorsa onun sayesinde... roğlu, 51 kilo final maçında Bulgar Stoy- Naz Sürmeneli’nin açıklaması yayımlandı. Türkan Saylan gibi, kızlarımızın fik- ka Zhelyazkova Krasteva’ya yenildi ve gü- Açıklamada bir kısım beni düşündürdü, üz- ri hür, irfanı hür yaşayabilmesi ve kendi müş madalyanın sahibi oldu. Bu madalya, dü. Şöyleydi o kısım: “2013 senesinde dün- ayakları üzerinde durmasına ömrünü ada- Türkiye’nin kadınlar bokstaki ilk gümüş ya şampiyonu olduğumda küçücük çocuk- yan değerlerimizin ölümünün ardından “Zı- madalyası olarak tarihe geçti. Ardından tum. O zaman mitingde Cumhurbaşkanımı- barıp gitti” diyenleri unutma!.. Buse Naz Sürmeneli, 69 kilo final maçın- zın yanına gittim. Bana ‘Aferin’ dedi, ben de Alnından öpüyorum iki Buse Naz kızımı- da Kokugikan Arena’da Çinli sporcu Hong ‘Bu bize yetmez, inşallah olimpiyat şampiyo- zın da...