Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 29 AĞUSTOS 2021 PAZAR 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Yargı, kin nefret, Afganistan’ın intikam ve sansür için kullanılmamalı astalar, özellikle de ağır ve ölüm- şeffaf, adil ve evrensel adalet ve infaz il- ‘erkek’ kız çocukları cül hastalar... kelerine de uymak... H Hamileler ve lohusalar, belli bir Gerekli özeni göstermek (due diligen- EZGI DARYÜREK ce)... Kadının adının olmadığı, resmi belgelerde, hastane süre için... Yaşlılar, özellikle de 80 yaşın üzerin- Yani hiç kuşkusuz, “ADİL OLMAK” kayıtlarında, mezar taşlarında bile kadınların kendi fganistan’da kadınlar başla- dekiler... zorundadır. rında bir erkek olmadan so- isimleriyle değil, babalarının ismiyle yer alabildiği Engelliler, özellikle de ellerini, ayak- HHH Akağa çıkamıyor. Ancak Af- larını, gözlerini, kulaklarını, dillerini ye- Son zamanlarda... Afganistan’da, kız çocuğu olarak doğup büyümek bile gan kadınlar için bundan daha ağı- Emekli amirallerin Montrö konusun- terince kullanamayanlar... başlı başına bir meydan okuma sayılmalı. rı, yaşadıkları ülkede görünmez ol- Hapsedilmemeliler. daki bilimsel, tarihsel ve siyasal ger- Bu kişilere “ev hapsi” bile verilmemeli. çekleri anımsatan bildirileri konusunda maktan daha kötüsü de var. Kar- ha posh” olmayan kız kardeşleri ev- rak gizleyebildikleri kadar gizleme- HHH yapılanlar... nında taşıdığı bebekten medet um- de otururken elini kolunu sallaya sal- ye çalışan bu kızlar, yaşadıkları iki- Bu düşüncem yeni değil... Hem “Adil Yargılama”, hem de “Yaşlılık” mak, doğurduğu çocuğundan ken- laya dışarı çıkabilen bu kız çocukları, lem sebebiyle genellikle çok geç konularını yeniden gündeme getirmiştir. Kimseye, hiçbir siyasal düşünceye, disine özgürlük getirmesini bek- anne ve babalarının oğulları olmama- âdet görüyor ya da oldukça düzensiz hiçbir ideolojiye, hiçbir guruba, hiçbir HHH lemek... Ah, bir oğlan doğurabilir- sı sebebiyle duyduğu utancı da orta- bir âdet döngüsüne sahip oluyor. Er- mahalleye özgü de değil. Bugün... lerse... Özgürlüğün, refahın, gücün dan kaldırıyor. Oğlan kılığındaki bu genlikten sonra kadın olmayı seçen- HHH Yapılmayan, olmayan bir darbe ko- anahtarı oğlan çocukları... kız çocukları, evdeki diğer kız kar- ler genellikle evlendiriliyor ve on- Daha 2008 yılında... nusunda mahkûm edilmiş olan emek- Evdeki tüm kız çocuklarının oku- deşlerine okula giderken refakat edi- lar için yepyeni bir hayat başlıyor. li generallerin mahkûm edilerek hapse Erbakan, “kayıp trilyon” davasında, la gidebilmesi için, annenin evden yor, annelerinin ev dışındaki tüm iş- O güne dek, sokak kapısından çıkar- partisinin paralarını zimmetine geçirmek atılmış olması... dışarı çıkabilmesi için, onlara refa- lerini hallediyor, okuldan gelip çar- ken düşünmeden attıkları her adımı suçundan mahkûm olduğunda ve hapis Hem “Adil Yargılama” hem de “Yaşlılık” kat edecek bir oğlan gerek. Oğlan cezası “ev hapsine” çevrildiğinde: konularını yeniden tartışmaya açmıştır. şıya, pazara satış yapmaya gidip eve özleyecekleri bir hayat. olacak ki kadınların konuşmasının Yaşından dolayı bu cezasının affedil- HHH katkı sağlıyor. Kısacası Afganistan’da Bu arada... yasak olduğu esnaftan alışveriş ya- mesini, o sıralarda NTV kanalında yayım- Laikliğin yaşamsallığı bir erkeğin yapabildiği her şeyi yapa- lanan ve televizyonların en çok seyredilen Cumhuriyet Gazetesi mensupları davası pacak, çalışarak eve ekmek getire- rak ailenin “onurunu” kurtarıyor. Oğlan çocuğu olarak büyümüş tartışma programı olan “Yorum Farkı”nda Yargıtay’da beklemekte... cek, babanın yükünü hafifletecek. Okulda öğretmenler, mahallede ve erkekliğin kendisine sağladığı açık ve net olarak üstelik birden çok kez Bazı gazeteciler, gazetecilik yaptıkla- Oğlan çocuğu olmayan ailelerin komşular bu kız çocuklarının aslın- özgürlüğü tatmış kız çocuklarının savunmuştum. rı için yargılanmakta, bazıları hapiste tu- durumu ise içler acısı. Herkes onla- da oğlan olmadığını biliyor. Ancak çoğu aslında eskiye dönmek iste- tulmakta... Elbette ben söylediğim için değil, söyle- ra acıyarak bakıyor. Oğlu olmayan hiçkimse bu oyunu bozmuyor. Cin- miyor. Aileler, özellikle babalar diğim doğru olduğu için Cumhurbaşkanı KHK’lilerin hakları hâlâ gerekli hızla, ge- babaların toplumda hiçbir kıymeti siyetini sakladığın ve kutsal olan er- yıllardır gururla yanlarında gez- Abdullah Gül, “Hocasını” affetmişti. rekli yargı süreçlerinden geçirilerek ye- harbiyesi yok. kekliğin şartlarını yerine getirdiğin dirdikleri oğlan çocuklarının ha- HHH terince irdelenmemekte ve hatta yargı- kadar özgürsün. Bu “görünür ola- yatlarına “erkek” olarak devam et- Çok sonraları 2016 yılında... nın verdiği beraat kararları uygulanma- ‘Bacha posh’ bilme” özgürlüğü onlara sokakta ar- mesini destekleyebiliyor. Kadın makta... Bana hayatımdaki en büyük haksızlıkları Kadının adının olmadığı, res- kadaşlarıyla top oynama, dışarı çı- olarak doğmanın zayıflığından, yapan, babama bile iftiralar atan, bir kita- Selahattin Demirtaş ve Osman Kava- mi belgelerde, hastane kayıtların- bımın adını alarak kendi kitabının adı ola- la, AİHM’nin bütün kararlarına karşın hâlâ kıp özgürce dolaşma, pantolon gi- kusurluluğundan kendi kendine da, mezar taşlarında bile kadınların rak kullanan Hilmi Yavuz gözaltına alın- hapiste tutulmakta... yebilme, saçlarını kısacık da olsalar arınmış ve erkekliği seçmiş olan- dığında: Medya üzerinde, RTÜK ve BİK gibi ida- kendi isimleriyle değil, babalarının rüzgârda savurabilme şansı tanıyor. lara öyle görünüyor ki toplum da ri kuruluşların cezalarına ek olarak mah- Yaşından dolayı derhal serbest bıra- ismiyle yer alabildiği Afganistan’da daha çok saygı duyuyor. Kadın ol- kılmasını Sosyal Medya’da ısrarla savun- kemeler aracılığıyla verilen yasak ve ce- kız çocuğu olarak doğup büyümek Seçme şansı yok ma da ne olursan ol. muştum. za kararları da tam bir baskı ortamı yarat- bile başlı başına bir meydan okuma Tüm bunlara sahip olmak için, ai- Gericiliğin dur durak bilmemesi- Elbette ben söylediğim için değil, söyle- makta... sayılmalı. İşte bu meydan okumayı lede bir bacha posh abla varsa diğer nin en yakın örneklerinden biri Af- diğim doğru olduğu için Hilmi Yavuz he- Birinci Silivri Trajedisi zamanında görü- daha ileri taşıyan ve görünür olabil- kız çocukları da genelde ona özene- ganistan. Taliban’ın topluma dayat- len ve “Kumpas” oldukları açıkça ortaya men salıverilmişti. mek için “erkek” olmayı seçen kız rek benzer bir yolu seçiyor. Bazı kız tığı yasakların, kadını toplumsal ha- HHH konulduktan sonra beraatla sonuçlanan çocuklarının hikâyesini yazmak is- çocukları ise hiç istemedikleri halde yattan silmeye varacak dayatmala- Yakın geçmişte... bazı davaların yeniden açılacağı haberleri tiyorum. “Bacha posh”, Dari dilin- aileleri tarafından bu şekilde büyü- rının geldiği noktada kadınlar çözü- Hasta, hamile, yaşlı, hem hamile hem ortalıkta dolaşmakta... de “oğlan çocuğu gibi giyininen” an- tülüyor. Okula gitmek yerine baba- mü erkekleşmekte bulmuş. hasta, hem yaşlı hem hasta olan tutuklu Bütün bu nedenlerle yargıya güven lamına geliyor. Afganistan’da bazı yok olmaktadır. sıyla çalışmak zorunda olan ve “kız Laikliğin en çok kadınlar için ha- ve hükümlülerin salıverilmeleri için Sosyal kız çocuklarının oğlan çocuğu kılı- Medya’da sürekli mesaj yayımlıyorum. HHH gibi” olmasına bu nedenle izin veril- va kadar, su kadar gerekli olduğu, ğında dolaşması ve toplumsal hayat- HHH Elbette bu sürecin altındaki TEMEL meyen bu geleneği zorla devam et- gericiliğe fırsat verildiğinde ise ka- Elbette, Yargı ve İnfaz Sistemi, yar- NEDEN: ta yalnızca erkeklerin sahip olduğu tirmek zorunda olanlar da yok değil. dının varlığına dahi tahammül ede- gılama yaparken, karar (ceza veya Parlamenter Demokrasiyi ortadan özgürlüklere sahip olarak büyümesi Bacha posh olarak büyümüş kız meyecek kadar cüretkârlaştığının kaldırarak bütün devleti yani yürütme- mahkûmiyet) verirken ve bunları infaz geleneğine “bacha posh” deniyor. çocuklarının birçoğu için bu altın kanlı canlı örneği yanı başımızda. ederken, sadece yukardaki ölçütlerle yi, yasamayı ve yargıyı tek kişiye ba- Küçük yaşlardan itibaren oğlan çağ ergenlik dönemine girmeleriy- Yaşamak için görünmez olmak zo- yetinemez: ğımlı kılan “ŞAHSIM DEVLETİ” düzeni çocuğu gibi giydirilen, saçları kısa- le son buluyor. Vücutlarındaki de- runda kalan tüm kadınlar özgürleşe- Başta usul hukuku olmak üzere, bütün ve ona alet olanlardır. cık kestirilen ve kendisi gibi “bac- ğişimi memelerini sıkıca bağlaya- ne kadar hiçbirimiz özgür değiliz. GERİCİLİĞİN ÇUKURUNDA KADIN OLMAK YA DA OLAMAMAK