Katalog

4 TEMMUZ 2021 PAZAR EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Tez-Koop-İş’in araştırmasına göre ‘hastayım’ diyen işçiyi bile zorla çalıştırmışlar AVM’lerde ‘köle’ düzeni Üç konu, tek AVM’lerde çalışanların yüzde 88’i, 35 yaşın altında 447 ADET Türkiye genelindeki bulunurken yüzde 48.3’ü üniversite mezunu. Part-time konuk AVM sayısı. çalışma kural haline dönüştü. Ücretler ise düşük. konomik güven endeksi geçen ay- larda hormonlu bir yapıya dönüştü- ez-Koop-İş Sendikası’nın salgın- 62.6. Ateş ölçümü bile yapılmadığını Erülüp yukarılara taşındı ve o gün bu- da AVM işçilerinin çalışma ko- belirtenlerin oranı, yüzde 13.5. gündür hep sabit bir seyirde gidiyor. Aşı- Tşullarına ilişkin alan araştır- 4 Katılımcıların yüzde 33’ü salgın lama ve serbest bir toplumsal hayatın ması, emekçilerin “köle gibi çalıştı- koşullarını içeren herhangi bir işçi cümlelerle ifadeleri sonrası haziranda bir rıldıklarını” gözler önüne serdi. Tez- sağlığı ve güvenliği eğitimi verilme- önceki aya göre yüzde 5.8 oranında arttı. Koop-İş uzmanı Emirali Karadoğan’ın diğini, yüzde 74’ü alınan ve alınma- Ama artan sadece beklenti tabii... yönettiği araştırmada, 31 kentteki sı gereken önlemlere dair fikirlerinin Tüketici, reel kesim, hizmet, peraken- AVM’lerde 38 farklı mar- sorulmadığını dile getirdi. de satış ve inşaat kesimlerinin kapsan- dığı endekste, haziranda en yüksek artış kada çalışan 410 işçiye İşçilerin yüzde 38.8’i düzenli ateş hizmet sektöründe olurken inşaat sektö- online anket uygulandı. ölçümü yapılmadığını kaydetti. Yete- ründeki artış hızı çok aşağılarda gerçek- İşte detaylar: rince temizlik ve havalandırma yapıl- leşmişti. 4 Çalışanların yüz- madığını belirten katılımcıların ora- MUSTAFA Ekonomiye güven ile onun işleyiş ku- de 88’i, 35 yaşın altında. nı, yüzde 44. ÇAKIR ralları arasında çok sıkı ilişki olduğunu Yüzde 48.3’ü lisans me- Araştırmadaki açık uçlu sorulara sürekli vurgulamaya gerek yok. Diğer bir zunu. Yüzde 22’si part-time çalışıyor. göre işçilerin sürece ilişkin değerlen- ifadeyle verilerin yönü ile onun sokağa Yüzde 94’ü 10 yıldan az süredir mev- dirmeleri şöyle ortaya çıktı: yansıması arasında doğrusal bağlantının cut işyerinde çalışıyor. 4 Mağaza müdürü “Satışlarımız varlığı yadsınamaz. Gelin görün ki umut- çok düşük, daha yoğun çalışmak zo- lanmanın gerçeğe dönüşmesi tam da Denetim yetersiz rundasınız. Hastalık bahanesi ile ge- beklenen tarzda olmuyor, hatta çoğu za- 4 Tam zamanlı çalışanların ücret leni fazla tutmam, ücretsiz izne gön- man da tam tersi gerçekleşiyor. ortalaması 3 bin 308 lira. Bu rakam deririm” dedi. Bugün üç örnekle bu durumu açıklayalım... part-time’da 1912 lira. Ankete katılan- 1.5 litre su hakkı Faizsiz konut edinimi ların yüzde 71’inin geliri 3 bin liranın Güven endeksinde önemsiz ama milli altında. Ayrıca yüzde 78.8’i yoğun ça- 4 İşyeri hekimi, arkadaşımızı “Bir gelirin özellikle son 15 yıllık yolculuğunda lışmaya karşın ek ücret alamadı. şeyin yok. Her hastayım diyeni dik- önemli bir paya sahip olan inşaat sektö- 4 Yüzde 55.3’ü işyerinde sendika ol- kate alsaydık mağazada çalıştıracak ründe gariplikler yaşanıyor şu günlerde. madığını, yüzde 70.8’i toplusözleşme adam kalmazdı” diyerek geri gönderdi Birkaç yıldan bu yana “şuevim”, “bu- yapılmadığını bildirdi. İşçilerin yüzde ama kendi yaptırdığı testi pozitif çıktı. evim” tarzı sözde faizsiz konut edindir- 84’ü kısa çalışma ödeneği alırken yüz- 4 Maske dağıttılar ama gelen maske- me yöntemiyle hayatımıza girdirilen pa- de 6’sı ücretsiz izne gönderildi. ler çok kötü. Ölçüleri çok küçük, ağzını- ravan finansal modellerin iflaslarından bi- 4 Tüm gelirini kaybedenlerin ora- zı kapatsanız burnunuz açıkta kalıyor. rini tecrübe ediyoruz. Sisteme giriş (ne nı, yüzde 4.8. Gelir kaybı yaşadığını 4 İşyerimizde çalışanlara günlük demekse!) koşullarının cazip bir şekilde VIRÜSTEN KORUNMADIK Kasiyerlerin yüzde 31.3’ü korumasız ve ko- belirtenlerin oranı ise yüzde 70. 1.5 litre su hakkı verildi. C vitamini tanımlanıp orta ve alt gelirli halkın konut ronavirüs bulaşma tehlikesine açık şekilde çalıştığını söyledi. Yine katılımcıların 4 AVM’lerde salgın önlemleri kap- desteği sağlamak için kivi gibi mey- edinmesi mantığı altında cazip taksitle yüzde 37’si işyerinin giriş kapısında gereken önlemlerin alınmadığını bildirdi. Çalı- samındaki denetimlerin yetersiz ol- veler verildi. Zaman zaman takviye şanların yüzde 82.4’ü müşterilerin sosyal mesafe kuralına uymadığını ifade etti. Ay- ev sahibi olması vaadine dayalı bu finans duğunu ifade edenlerin oranı, yüzde edici gıda da verdiler. rıca yüzde 47.1’i müşterilerin çalışanlara kötü davrandıklarını dile getirdi. modelinin nasıl bir sömürüye dayandığı- nı ve sistemin yine çöküşünü gözlemle- mekteyiz. Yine diyorum çünkü ekonominin çık- maz sokağa girdiği, reel üretimin durdu- ‘Varlık barışı’nda süre yine uzarken AB ile ilk bilgi paylaşımı 1 Eylül’de ğu ve günün sloganlarla kurtarılmaya ça- lışıldığı dönemlerde olağan hale gelen, umut tacirliğinin devlette bulduğu izdü- şümü ile palazlanan kurnazların çökme- ye mahkûm bir ekonomik yaklaşımın ürü- Köprüden önce son çıkış BAZI SEFERLER YAPILAMADI nüdür bu(nlar). En garibi de karar vericilerin gözlerini kapatarak onayladığı bir kurnazlık ve sö- ra yurtdışında varlığı olup varlık ba- ni ise her durumda sırasıyla 30 Ey- Pegasus’ta 40 SERHAT ALİGİL mürü... rışından yararlanmayanları bekle- lül 2021 ve 30 Eylül 2022 tarihine ürkiye Cumhuriyeti yurttaşları- yen bir risk var” diyen Kahraman, kadar paylaşacağını açıkladı. Ak- işçi çıkarıldı İşsizlik yasak değil artık Tnın, yurtdışındaki varlıklarını bu konuda şu vurguyu yaptı: “Çün- si takdirde Türkiye’nin AB’nin “ka- Normal hayata döndüğümüz karar ve- kayıt altına almak için 2008’den bu kü artık ‘finansal hesap bilgilerinin ra listesi” alınma riski var. Kara lis- ESRA ALUS riciler tarafından tescillendi tescillene- yana yedi kez uygulamaya sokulan otomatik değişimi’ başlıyor. OECD te Türkiye’nin, AB yardımları veya li ortadan kaldırılan ilk yasak işsizlik ol- şten çıkarma yasağının 1 Temmuz’da “varlık barışı”, yıl sonuna kadar üyesi olan Türkiye ‘vergi şeffaflı- kalkınma fonlarının dondurulması du. Artık işsiz kalmak yasak değil diğer İson bulmasıyla THY’den sonra Pega- uzatıldı. Ancak bu aflar- ğı düzenlemelerine’ uymak du- gibi sınırlı yaptırımlarla karşı karşı- bir ifadeyle... sus Hava Yolları’nda da başlayan işten la Türkiye’ye ne kadar rumunda. Türkiye’nin finan- ya kalabileceği anlamına geliyor. Şaka kaldırır yanı olmayan, ekonomi- çıkarmalar yolcuları perişan etti. Ara- para veya varlık geldiği sal hesap bilgilerinin otoma- Varlık barışının sürekli uzatıl- nin gerçeği ile yüzleşmenin diğer bir adı- larında yabancı pilotların da bulundu- bilgisi ise uzun zaman- dır aslında... tik değişimini hayata geçir- masıyla ilgili ilginç bir yorum ya- ğu toplam 40 çalışanın iş akitlerinin İşyerlerinin açılması ile gelirsizlik dır açıklanmıyor. memesi sorun yaratacak nok- pan Kahraman, “Sezar’a atfedilen feshine performans düşüklüğü gerek- ve eriyen sermayenin başrolde oldu- Cumhuriyet’in sorun- çe olarak gösterildi. İnsan Kaynakla- taya geldi.” bir söz var: ‘Barış istiyorsanız sava- ğu bir oyun, kendi başına bırakılan işye- larını yanıtlayan EY rını arayan çalışanlar tazminat da ala- şa hazır olun’. Acaba yurtdışı var- ri sahibi ile çalışıp evine ekmek götürme mayacaklarını öğrendi. Yaşanan kar- Vergi Ortağı Abdulka- Kara liste tehlikesi lıklarla ilgili savaşa hazır olunma- amacındaki emek sahibinin ekonomideki maşa yüzünden bazı seferler de iptal dir Kahraman ise varlık dığı için mi barışamıyoruz. Ancak Bu nedenle Türkiye, kısa süre davranışlarının sunulduğu bir gösteri kar- olurken bazı seferler ertelendi. Alman- barışıyla ilgili son uzat- bilgi değişiminin başlaması ve 31 önce yasal bir düzenleme (4025 şımızdaki... ya Düsseldorf’tan planlanan 17 sefer manın farklı bir anla- Ağustos’ta sonra erecek ‘matrah ar- sayılı karar) yaparak 27 Avrupa En acısı da bütçesi istihdam yaratma iptal edilirken Türkiye’ye gelmek iste- mı daha olduğu- tırım’ imkânı dikkate alındığında, Birliği (AB) üyesiyle 2019 kabiliyetini kaybetmiş, dış borç faizleri al- yen yüzlerce insan perişan oldu. Hava- nu ifade et- söz konusu düzenlemelere ‘köprü- yılı bilgilerini en geç 1 tında inleyen, her yeni borçlanma aşa- limanında saatler süren bekleyişin ar- ti. “Bun- den önceki son çıkış fırsatı’ olarak Eylül 2021, 2020 ve masında riskleri artan bir kamu ekonomi- dından isyan eden yolcular görevlilerin dan son- bakmakta fayda var” dedi. 2021 yılları bilgileri- sinin açıkça görülen resmidir... üzerine yürüdü. Polis devreye girdi. Son iki krize girişte olduğu gibi. Abdulkadir Kahraman Hedef sendikal örgütlenme Enflasyon ve satın alma gücü Yeni başladıkları sendikal örgütlen- Türkiye Elektrik İletim AŞ özelleştirme kapsamına alındı. Halka arz planlanıyor Yarın haziran ayı enflasyonu açıklana- meyi engellemek için işçi kıyımı yapıl- cak. Büyük olasılıkla ekonomistlerin an- dığını belirten Nakliyat-İş Genel Baş- ketlerdeki beklenti oranı olan yüzde 1.5 kanı Ali Rıza Küçükosmanoğlu ise şu gibi bir oran verilecek. Bunun bildiği- bilgiyi verdi: “Yaklaşık 400 kişi ücret- miz gibi yarım puanı zaten mayıs ayın- siz izne çıkarıldı. 40 kişinin de işine Kaynak için satışa devam da yapılan TÜİK hesabının yanlışlığın- son verildi. Bazı pilot ve hosteslere de dan kaynaklanan kısmının hazirana olan istifa etmeleri için baskı yapılıyor. Ya- transfer kısmıdır. Bunu eklediğimizde rın Pegasus Genel Müdürlüğü önünde zun yıllardır uygulanan yanlış tarafından işbirliği içersinde yürütü- enflasyon oranının TÜİK’teki yansıması bir açıklamamız olacak.” Uekonomi ve yatırım politikaları lecek hazırlık işlemlerinin 31 Aralık ‘ENERJI GÜVENLIĞI ile birlikte en az yüzde 2 olarak gerçekle- nedeniyle Türkiye’nin mali kaynak 2022’ye kadar tamamlanması plan- şeceğini bekliyor piyasalar. TEHLIKEYE ATILIYOR’ TBMM ARAŞTIRMALI ihtiyacı her geçen gün büyürken lanıyor. Böyle mi olacak bilemeyiz, ama bildiği- AKP iktidarı bu ihtiyaç için Cumhu- Yeni açıklanan Fortune 500’deki miz gerçek zamların yağmurdan doluya EİAŞ kararını yorumlayan ve ik- Ambalajın fiyata riyet kazanımlarını satışa çıkarmaya verilere göre listede 26. sırada yer evrildiğidir. Enflasyon Araştırma Grubu Ttidarın Merkez Bankası rezerv- (ENAGrup) enflasyon oranı bize bu ger- devam ediyor. Bunun son örneği ise alan ve elektrik dağıtımını elinde bu- lerini bile eksiye düşürdüğünü ha- etkisi çok büyük çeği tüm çıplaklığı ile gösteriyor zaten. dünkü Resmi Gazete’ye yansıdı. lunduran TEİAŞ, geçen yıl 14.9 mil- tırlatan CHP Genel Başkan Yar- Yöneticiliğini yaptığım ENAGrup’un ya- yar lira ciro elde ederken 6.9 milyar HP Niğde Milletvekili Ömer Fethi dımcısı Ahmet Akın, “Çareyi yine rın açıklayacağı aylık ve altı aylık enflas- Ciro 14.9 milyar TL liralık faiz-vergi öncesi kâra ulaştı. CGürer, gıda dışı malzemelerdeki fi- özelleştirme politikalarında ara- yon oranı ile emekli ve çalışanlara ne ka- Resmi Gazete’de yayımlanan Cum- Net kâr da 4.6 milyar lira oldu. 22.4 yat artışının gıda fiyatlarına etkisinin maya başladılar. Türkiye genelin- dar ücret/maaş artışının yapılması gerek- hurbaşkanı kararı ile Türkiye Elekt- milyar lira öz kaynağı olan şirketin belirlenmesi ve bu nedenle ortaya çı- de elektrik iletim sistemi işleten, tiğini de vurgulayacağız. rik İletim AŞ’nin (TEİAŞ) özelleştir- istihdamı ise 8 bin 56 kişi. TEİAŞ’ın kan maliyet artışının en aza indirilmesi 81 ilde ‘kupon’ arazileri olan TEİ- Bilinmesi gereken, satın alma gücü- me kapsamına alınmasına ve halka en önemli iştirakleri arasında, yüz- amacıyla TBMM Araştırması açılmasını AŞ özelleştiriliyor. Kritik kamu ku- nü yükseğe taşıyamayan ekonomilerde istedi. Gürer, pandemi sürecinde gıda arza yönelik olarak özelleştirmeye de 30 payının olduğu Enerji Piyasa- rumlarının özelleştirilmesi ülke- başarı ya sahtedir ya da yönlü, belirli bir ürünlerindeki gıda dışı malzemelerin fi- hazırlık işlemlerine tabi tutulmasına ları İşletme AŞ (EPİAŞ) de bulunu- mizin enerji güvenliğini tehlikeye grup içindir. yatlarının yüzde 100’e varan oranlarda karar verildi. yor. Öte yandan AKP, 19 yılda 62.3 atacak. Sırada TPAO ve BOTAŞ mı Güzel ülkemde olduğu gibi. arttığını vurguladı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlı- milyar dolarlık özelleştirme yaptı. var?” dedi. l ANKARA ğı ile Özelleştirme İdaresi Başkanlığı l Ekonomi Servisi KISA... KISA... KOBİ’lere yeni kaynak l Resmi Gazete’deki ilana göre Özel- eleneksel tedarik zinciri finansmanı mo- Gama 600 milyon leştirme İdaresi 42 taşınmazını da- Gdelinin, büyük ölçekli alıcılar ile tedarikçi- Çayda verim yüzde 38 arttı ha satacak. 2-10 Ağustos arasın- ler arasında sıkıştığını dile getiren C2FO Türki- doları yapılandırdı daki ihalelerde geçici teminatlar 2 EMA Vakfı ve Doğuş Çay işbirliği ile Yönetim Kurulu üyesi Harika Karakan ye Ülke Direktörü Serden Keçecioğlu, özellik- bin 500 TL ile 1.5 milyon TL arasın- ama Holding’in iştirakle- le KOBİ’ler için hizmete sundukları Erken Öde- T2016 yılından bu yana yürütülen ve Batallı’nın verdiği bilgiye göre çay top- da değişiyor. Grinden Gama Enerji’nin sürdürülebilir çay tarımı için örnek bah- raklarındaki asitleşme sorunu hakkın- me Platformu’nun ise uçtan uca diji- beş banka ile yürüttüğü İç l Makine ve Kimya Endüstrisi Ano- tal model içerdiğini belirtti. Keçeci- çeler aracılığıyla doğru da sosyal paydaşlara yöne- nim Şirketi kurulmasını içeren ka- Anadolu Doğalgaz Kombi- tarımsal uygulamaların lik farkındalık çalışmalarıy- oğlu bu sistemle KOBİ’lerin ihtiyaç nun, dünkü Resmi Gazete’de yer ne Çevrim Santralı için kullanı- duydukları anda, ihtiyaç duydukla- üreticilere gösterilmesi- la başlayan proje sayesinde aldı. TTK ile özel hukuk hükümleri- lan yaklaşık 600 milyon dolar- ni hedefleyen “Her Dem hayata geçirilen örnek bah- rı kadar alacağı erken tahsil ettiği- ne tabi şirketin başlangıç sermaye- lık kredinin yapılandırmasında ni, programa katılmak için ek vade Toprak İçin” projesinde çelerde yüzde 38 verim ar- anlaşma sağlandı. Edinilen bil- si 1.2 milyar TL. üçüncü etap çalışmaları tışı sağlandı. verme koşulu olmadığını ve te- l Rekabet Kurulu, rekabeti ihlal ge- giye göre yapılandırma anlaş- darikçilerin fatura temlik et- başlatıldı. Rize’de başla- Batallı “Türk çayı, sürdü- rekçesiyle Gül Ecza Deposu’na 4.6 masına imzalar atılırken nihai yan proje, bu sezon Trab- rülebilir tarım olanaklarıy- mek gibi manuel süreçlerle milyon lira, Sonuç Ecza Deposu’na Deniz sürecin bir iki hafta içinde ta- Ataç uğraşmak zorunda kalma- 1.4 milyon lira idari para cezası uy- zon ve Artvin’e yayılacak. la önemli bir ihracat unsuru mamlanması planlanıyor. Harika TEMA Vakfı Başkanı haline gelebilir” dedi. l Reuters dığını vurguladı. gulama kararı aldı. Karakan Batallı Serden Keçecioğlu l Ekonomi Servisi Deniz Ataç ile Doğuş Çay l Ekonomi Servisi