Katalog

30 HAZİRAN 2021 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 8.7150 10.3552 12.0860 18.41 1371.67 3318.59 493.14 1 kuruş 1. 5 kuruş 5 kuruş Sabit 1.58 puan 47.44 lira 6 lira Bayram öncesi pandemi yasaklarının kalkmasıyla umutlanan esnafın balığı elinde kaldı Müsilaj balıkçıyı vurdu Sömürünün Marmara Denizi’ni esir alan ve bir türlü giderilemeyen mü- kuramsal silaj kâbusa döndü. Bakanlığın riski net şekilde açıklaması- nı isteyen balıkçılar, zor durumda olduklarını söylüyor. temeli aşat ekonomi öğretisi neo-liberal andemi kısıtlamaları boyunca ka işler yapalım. Ama şimdi hem -klasik- kuramın mikro ve makro satışları düşen balıkçı esnafı, tezgâh açıyorum bir sürü masrafa gi- Bvarsayımları, amaçları, sömürüye P yasakların kalkması ve aşıla- riyorum hem de satış yapamıyorum, dayanak oluşturduğundan irdelenme- ma ile birlikte umutlanmışken şim- perişanız” dedi. si, alternatif kuramın geliştirilmesi ye- di de müsilaja takıldı. rinde olur. Neo-klasik kuramın tüketici davra- ‘Piyasa altüst oldu’ Tüketicinin denizdeki nışlarına ve firmalara ilişkin temel var- kirlilik nedeniyle balık Müsilajın Marmara’da sık sık gö- sayımları yinelenmiştir. Bireyler, kişi- yemeyi kesmesiyle nere- rüldüğünü ancak ilk defa böylesine sel yararlarını, doyumlarını ençokla- deyse satışları dibe vu- büyük bir yoğunluk olduğunu söyle- mak, maksimize etmek güdüsüyle ha- ALİ CAN ran balıkçı esnafı, çareyi yen Su Ürünleri Kooperatifler Birliği reket eden homo economicus tipler- POLAT maliyet düşürmek için Başkanı Ramazan Özkaya da şu bil- dir. Bireyler, kendi yararlarını ençok- lamak için kaynaklarını kullanmada en işçi çıkarmada arıyor. Balıkçılar, ba- gileri veriyor: akılcı, rasyonel kararları alırlar. Firma- kanlığın risk durumunu açıklaması- “Müsilaj ile birlikte balık yumur- lar, sahibinin, hissedarlarının kârlarını, nı istiyor. talarının yüzde 50’si öldü, kalanının varlık değerlerini çoğunsamak amacıy- İstanbul Anadolu yakasının balık da ne olacağı belli değil. Biz müsila- la kurulurlar. Firmalarda ana amaç, kâr satışlarında önemli bir noktası olan jın temizlenmesinin 5-6 yıl süreceği- maksimizasyonudur. Üsküdar Balıkçılar Çarşısı’nda es- ni düşünüyoruz. Balık azaldıkça üre- Kurama göre tam rekabet piyasala- nafın günlük cirosu dörtte bir azal- tici balığı pahalıya satmak zorunda rında bir firmanın uzun süreli normal üstü kâr etmesi, fiyat belirlemede ba- mış. Okyanus Balıkçılık’ın sahiple- kalıyor ancak alıcı yok, bu durumda şatlığını sürdürmesi olanaksızdır. Piya- ri Adem Yılmaz ve Turgay Yılmaz, fiyatlar düşüyor. Piyasa altüst oldu. salara giriş serbestisi, çok sayıda fir- Av yasağı sebebiyle zaten yüksek pandemi döneminde aile işletmesini Balıklar şu an Marmara’da yaşam manın türdeş mal ve hizmet üretme- olan fiyatlar, müsilaj sebebiyle avcılık ayakta tutabilmek için zararına ara- alanı kalmadığı için göç etti.” si, rekabet koşulları, tüketicilerin bilgi- zorlaşınca daha da arttı. Yurttaş, balarını satmak zorunda kaldıklarını Özkaya, “Marmara bizi 2007’de li ve akıllı davranışı, fiyatların, firmala- müsilaj etkisiyle balık almaktan belirtiyor ve “30 personel çalışıyor- uyarmıştı. O zaman bu uyarıyı dinle- rın marjinal maliyetlerine denk düzey- kaçınınca yüksek fiyatlı alınan balıklar duk, şimdi 13’e düştük bunun da za- yip önlemler alsaydık belki de böy- de oluşması, aşırı kâr elde edilmesini da esnafın elinde kaldı. önler, firmalar ancak faaliyetlerini sür- ten 5’i bizim ailemizden. Günlük 25 le olmazdı. O zaman felaket bu kadar dürebilecekleri kadar kâr elde edebilir- bin TL ciromuz varken şu anda 4-5 büyük değildi ama o bile balık sayı- ler. Arz ve talebe göre piyasada oluşan bin TL’yi zor yapıyoruz” diyor. sını yüzde 50 düşürmüştü. Şimdi bu ürk Tabipleri Birliği yor. Biz de gönül rahatlı- fiyat, firmalar için veridir. Hiçbir firma Deniz balığının yanı sıra çiftlik ba- denli büyük bir felaketin etkilerini THalk Sağlığı Komisyo- ğıyla yenilebilir ya da ye- kendi karar önceliğiyle fiyatları değişti- lığı satışlarının da düştüğünü söyle- uzun vadede hayal etmek bizi korku- nu Başkanı Nasır Nesa- nilemez diyemiyoruz” di- remez. Firmalar faaliyetlerini sürdüre- yen bir başka işletme sahibi ise “Es- tuyor” diye konuşuyor. nır, bakanlığın şeffaf dav- ye konuştu. bilmek, rekabet edebilmek için maliyet kiden günde 3 koli sattığım çiftlik Müsilajın balıklardan ziyade balık ranması gerektiğine dik- Halk sağlığı uzmanı Ca- etkin çalışmak zorundadır. Tam, eksiksiz rekabet piyasası, ser- balıklarından şu an yarım koli sata- yavrularını ve diğer deniz ürünleri- kat çekerek “Bakanlık ya- vit Işık Yavuz ise şöyle best pazar ekonomisi, gerçekte olma- pılan laboratuvar testle- konuştu: “Bakanlık, deni- mıyorum. Kalan balıklar çöpe gidi- ni etkilediğini söyleyen İstanbul Balık yan kuramsal bir varsayımdır. Endüst- rinde balığın bir riski ol- zin neresinden, hangi ba- yor, bu sıcakta taze tutmak çok zor Satıcıları Esnaf Odası Genel Sekrete- rilere giriş serbest olmadığı gibi piya- madığını söylüyor. Ancak lıklardan nasıl numuneler iş. Destek yok ama onu geçtik, kös- ri Semih Kurt da “Müsilaj şu anda ba- sada sınırlı sayıdaki firma, rekabet ye- testlerin detaylı sonuçla- alındığını açıklamadıkça tek olmasınlar yeter. Balığın şu an lık yavrularını vurdu, bu nedenle balık rine, aralarında gizli veya açık anlaş- rı kamuoyuyla paylaşılmı- bu tedirginlik sürecektir.” sağlığa zararlı bir yönü varsa söy- sayısında bir azalma oldu ve ileride de malar yaparak, fiyatları belirleyerek, lesinler, kapatalım tezgâhları, baş- olacak maalesef” dedi. pazarı bölüşerek, etik olmayan uygu- lamalar da yaparak, çevre kirliliği gibi dışsal, sosyal maliyetler de yaratarak aşırı kâr elde etmeye yönelmektedir. Fiyatlar marjinal maliyetin çok üstünde S&P: RİSK ARTIYOR OECD, rüşvetle mücadele ve soruşturma bağımsızlığının korunması çağrısı yaptı saptandığından firmalar, verim artışıyla maliyetleri düşürmeye gereken önemi Türkiye ekonomisi göstermemektedir. Tüketicilerin, piya- sa hakkında tam bilgi sahibi olmama- yurtdışına hassas ları, firmalarla tüketiciler arasında bil- Rüşvete karşı acil reform gi asimetrisi, marka tutkunluğu, göste- erecelendirme kuruluşu Stan- riş yapma güdüsü, tüketimle itibar ka- Ddart and Poors dünya ekono- zanma isteği de tam rekabet piyasası- konomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü ve TBMM Adalet Komisyonu’ndan yet- Açıklamada, OECD heyetinin sözleş- misine ilişkin bir rapor yayımladı. nın oluşmasını engelleyen bir etken ol- E(OECD), Türkiye’ye soruşturma ve ko- kililerle görüşerek konuyu ele aldığı ifa- menin önemine rağmen Türkiye’nin her- Raporda, Türkiye’de mart ayından maktadır. vuşturma bağımsızlığını korumak dahil, de edildi. hangi bir uluslararası rüşvet vakasını ba- bu yana yüzde 19 düzeyinde tutu- Gerçek ekonomik yaşamda; (I) doğal yurtdışı rüşvetle mücadeleyi hızlandıra- OECD, Türkiye’ye özel yayımladığı şarı ile sonuçlandırmadığını ifade ede- lan gösterge faizi ve aşırı mali sı- kaynakları kontrol, (II) devletin yasal cak reformları acilen uygulamaya koy- notta, Türkiye’nin OECD Rüşvetle Müca- rek Türkiye’nin bu konudaki çabasını düzenlemelerle, teşviklerle bazı firma- kılaştırma risklerinin atlatıldığına ması çağrısında bulundu. dele Sözleşmesi’nin uygulanması veya güçlendirmesi çağrısı yaptı. lara tekelci konum yaratması, (III) piya- dikkat çekildi. OECD tarafından yapılan açıklama- yurtdışı rüşvet suçlarının çok düşük dü- “Türkiye, yalnızca karşılıklı adli yardım sada yerleşik firmaların, erken girişten Ancak Türkiye’nin yurtdışı ma- da örgütün rüşvetle mücadele çalış- zeyde denetlenmesi konularında çalış- taleplerine güvenmek yerine, soruştur- kaynaklanan maliyet avantajı, (IV) yer- li koşullarda yaşanabilecek ani bir ma grubunun 21-22 Haziran’da ada- ma grubunun endişelerini gidermek için ma başlatmak için daha proaktif bir şe- leşik firmanın, bir süre yıkıcı, ezici fi- sıkılaşmaya karşı özellikle has- let, dışişleri, içişleri bakanlıkları, HSK yeterli adım atmadığını da belirtti. kilde bilgi toplamalıdır” denildi. yat politikası izleyerek yeni girişin kâr sas olduğuna vurgu yapıldı. Ay- elde etme olanağını ortadan kaldırma- rıca Türkiye’de ortalama enflas- sı, (V) yeni girişin, geri kazanamayaca- yon 2021’de yüzde 15.3, 2022’de ğı ilk tesis ve kuruluş giderlerinin, ba- Doğanlar Holding Başkanı Davut Doğan, yurtdışındaki fırsatlara dikkat çekti yüzde 11.3 olarak tahmin edildi. tık masraflarının yüksekliği, (VI) büyük l Ekonomi Servisi kapasiteli yatırımların finansman ge- reksinimi gibi nedenler, endüstriye ye- ni girişleri engellemekte, rekabet dü- zeninin oluşmasını önlemektedir. Piya- TURİZM VURGUSU salardaki az sayıda firma da araların- Biga’yı Senegal’e taşıyorlar da anlaşarak, piyasa güçlerini kötüye EBRD, büyüme kullanarak, etik olmayan uygulamala- oğanlar Holding Yönetim Kuru- buluşturacağız. Senegal’in içinde ol- lovatsaat başına 13 sentlik desteğin 1 ra da başvurarak, tüketicilerin bilgi ek- tahminini yükseltti sikliğinden ve saflığından yararlanarak, Dlu Başkanı Davut Doğan, özellik- duğu 350 milyon nüfuslu Batı Af- Temmuz’da yeni yatırımlar için 8 sen- aşırı kârlar elde etmektedirler. Günü- le Batı Afrika ve Balkanlar’da yatı- rika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu te düşeceğini hatırlatan Doğan, bunun vrupa İmar ve Kalkınma Ban- müzde dünyada tipik piyasa yapısı, te- rım fırsatları olduğuna dikkat çeke- önemli potansiyel barındırıyor. Yine 17 cent olduğu Balkan ülkeleri oldu- Akası (EBRD), salgın hastalıktan kelci rekabet piyasaları da oligopol pi- rek bu konuda önemli adımlar attık- Burkina Faso, Benin ve Gana’da so- ğunu kaydetti. KKTC’de de bu tür ara- sonra kaydedilen toparlanmaya yasasına dönüştüğünden, az sayıda larını açıkladı. ğuk hava depoları içeren hal proje- yışları var. Enerjiye önümüzdeki bir firmanın egemen olduğu oligopol piya- atıfta bulunarak Türkiye ekonomi- Daha önce inşaat işleri yaptıkları leri var. Bu yatırımlarda, riskleri de yıl için 160 milyon dolar ayrıldı. sasıdır. Rekabeti önleyici, piyasa gü- si için bu yılki büyüme tahminini Senegal’de bir mobilya üre- dikkate alarak sigorta olanaklarını Holdingin mobilya markaların- cünün kötüye kullanımını cezalandırıcı yüzde 5’ten yüzde 5.5’e yükseltti. yasal düzenlemeler olmakla beraber, tim tesisi yatırımına baş- kullanıyoruz.” Doğan, ayrıca özel- dan Doğtaş da sonbaharda mağaza Banka, 2022 yılı için ise yüz- uygulamada etkili olarak rekabet düze- ladıkları bilgisini veren likle mobilyayla ilgili yurtdışı ya- yatırımıyla ABD pazarına ilk adımı- de 4 büyüme öngördü. Turizmde- nini sağlayamamaktadır. Doğan, şöyle devam et- tırımlarında iç pazardaki haksız nı atacak. Holdingin 2021 yılını, 1.7 ki toparlama sinyallerine atıf ya- Kuramsal olarak dış pazarlarda ser- ti: “Yıl sonunda üretime rekabet ve kayıt dışının da etkili milyar lirası Doğtaş ve Kelebek mar- pan EBRD’nin bölge ekonomilerin- best ticaretin yararları savunulmakta; den sorumlu başekonomisti Ro- geçeceğiz. İlk etapta 10 olduğunu söyledi. kalarından olmak üzere 3 milyar li- ancak başat ülkeler, ithalat, ihracat ko- ger Kelly, “Ruslar, Türkiye’ye geri milyon dolarlık bir ya- ralık bir ciroyla kapatmasını hedef- taları hatta yasakları uygulayarak, ver- dönüyor ve Almanya ile diğer ül- ‘Rahatsız değiliz’ tırım. 200 kişi çalışa- lediklerini ifade eden Doğan, Lova gileyerek, yaptırımlar yollarıyla koru- kelerden de bazı olumlu sinyaller macı önlemler alarak serbest rekabeti cak. ‘BigA’ adıy- Biotrend şirketiyle “çöp”ten markasıyla da yatak pazarında hız- var” dedi. l Ekonomi Servisi engellemektedir. la hizmet ve- enerji ürettiklerini hatırla- lanacaklarını anlattı. Neo-liberal yaklaşım, fiyat mekaniz- receğiz. Ai- tan, bu alanda iç ve dış pa- Öte yandan Doğan, “Mobilya pa- masının, kaynakların en etkin kullanı- le olarak Ça- zarda büyümek istedikle- zarında bugün en büyük oyuncu ka- mını sağlayacağı varsayımıyla; eko- YÜZDE 5.6 ARTIŞ OLDU nakkale Bi- rini belirten Davut Doğan, mu (TMSF). Ne düşünüyorsunuz” nomik faaliyetin serbest piyasa düze- galıyız. Böy- Balkanlar’a ilgi duydukla- sorusu üzerine “Rekabet konusunda ni, serbest rekabet ilkeleri çerçevesin- Davut Doğan, mobilyada salgının başlarında lece Afrika rını belirtti. Bu tür yenile- rahatsızlık hissetmiyoruz” yanıtını de yürütülmesini öngörmektedir. Fiyat Ekonomik güven 3-4 aya çıkan teslimat sürelerinin bugün istikrarı, hızlı büyümenin, istihdam ar- ile Biga’yı nebilir enerjiye verilen ki- verdi. l Ekonomi Servisi 6-8 haftaya indiğini belirtti. tışının, dış dengenin sağlanmasının ol- haziranda arttı mazsa olmaz koşulu olarak görüldü- ğünden, fiyat istikrarının sağlanma- ürkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) sı temel amaç olarak belirlenmekte, is- Demİryolu Ttarafından yapılan açıklama- tikrarı sağlamak için araç olarak da pa- ya göre ekonomik güven endek- ra politikasının kullanılması önerilmek- si, mayıs ayında 92.6 iken haziran İşçİlerİnDen tedir. 2007-8 krizi sonrası uygulamalar, ayında yüzde 5.6 artışla 97.8’e faiz, kur ayarlamaları, dengeleri sağ- yükseldi. layamadığı gibi istihdam, büyüme gibi Sü R N Ayrıca tüketici güven endeksi amaçlara ulaşmada da para politikası- yüzde 5.8 artarak 81.7, reel ke- nın yeterli olmadığını kanıtlamıştır. eylemİ sim güven endeksi bir önceki aya Bir kuram, olayları açıklayamıyor, göre yüzde 2.5 artarak 109.8, hiz- öngörüleri, tahminleri gerçekleşmiyor- amu Emekçileri Sendikası yıldırmak için olmadık yol ve yöntemler lar almıyoruz. Yolsuzluklara, haksızlıklara, sa hatalı eksikli demektir. Sömürünün met sektörü güven endeksi yüzde KKonfederasyonu’na (KESK) bağlı Bir- kullanarak açıkça suç teşkil eden tutum- hukuksuz uygulamalara, yandaş kayırma- kuramsal dayanağı neo-liberal yak- 6.2 artışla 108.5, perakende tica- leşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası lar içine girmektedir. Kurumlarda AKP si- ya, liyakatsiz atamalara karşı çıkıyoruz. laşım eksik ve yanıltıcı olduğundan, ret güven endeksi yüzde 4.8 ar- (BTS) İzmir Şubesi, sürgünlere karşı ey- yasetinin emri dışında tek bir yaprak bi- Hiçbir demiryolu bilgisi ve kurum kültü- ayartısına kapılınmamalıdır. Sorunların tışla 105.7, inşaat güven endeksi lemlerine devam ediyor. 24 haftadır ey- le kımıldamıyor. Eğer AKP lehine bir şey rü olmayan trafik daire başkanı, geldiği çözümüne ışık tutacak alternatif kuram ise yüzde 3.6 artışla 82.4 oldu. lem yapan demiryolu işçileri adına ko- varsa herkes itaat ediyor. Bizi AKP’nin günden bu yana çalışanlarına düşmanca geliştirilmesi, sömürünün giderilmesine l Ekonomi Servisi nuşan BTS İzmir Şube Başkanı Erdal Ak- memuru yapmaya çalışıyorlar. Biz ya- bir tavır takınmıştır” diye konuştu. de katkıda bulunacaktır. yol, “TCDD, BTS üyelerini korkutmak ve lakalık yapmıyoruz ve onursuzca tavır- l İZMİR /Cumhuriyet BAkAnlık rİsk vAr mı AçıklAsın gü