Katalog

3 HAZİRAN 2021 PERŞEMBE KÜLTÜR 13 Türk şiirinin büyük ustası Nâzım Hikmet, vatan sevgisi ve Özgürlüğün ve unutulmaz şiirleri Nâzım Hikmet’in mirası ile hâlâ yaşıyor, azi Mustafa Kemal’in eşsiz eseri Nutuk’un Yeni Türkiye’nin Yolu / Nu- hâlâ seviliyor, hâlâ Gtuk adıyla Rusya’da yayımlandığını M. Melih Güneş’in Nâzım Hikmet’in Ellerinin ş İzinde adlı kitabından öğrendim. Güneş’in okunuyor, hâlâ yeni... umudun airi Petersburg’da bir sahaftan satın aldığı bu ki- tap, 4 cilt 2 bin sayfaymış ve yayımı 1929 - 1934 arası Türkiye’deki Nutuk’a paralel ola- 902’de doğdum rak beş yıl sürmüş. doğduğum şehre dönmedim Bugün, 3 Haziran. “1bir daha 3 Haziran 1963’te 58 yıl önce, Nâzım Hik- geriye dönmeyi sevmem met, memleket hasreti içinde hem kendi hem üç yaşımda Halep’te paşa torunlu- de “yüzünü bile görmediği insanlar için” yaşa- 30. yılını ğu ettim dığı, savaştığı dünyaya veda etti, Moskova’da kutlayan yaşamını yitirdi. on dokuzumda Moskova’da komü- O, 70 yıl önce de yine bir haziran gü- nist Üniversite öğrenciliği / kırk doku- Nâzım nü, 17 Haziran 1951’de özgürlüğü seçmiş, zumda yine Moskova’da Hikmet Savaş Dinçel’i, Umur Bugay’ı ve daha Türkiye’den ayrılmıştı. Şiirleri 40 dilde yayım- Tseka-Parti konukluğu / onlarca dostumuzu anmadan geçeme- landı. Dünya tanıdı, sevdi, saydı, hayranlık Kültür ve on dördümden beri şa- yeceğim... Öylesine özverili bir çalış- duydu. Dünya barışına katkılarından dolayı, ve Sanat irlik ederim.” barış ödülleri verildi. maydı ki sanırım örnek olması açısın- Kendi 61 yıllık yaşamının 12 yılı hapiste 12 yılı Vakfı’nın dan ileride araştırılacaktır. ÖZNUR sürgünde geçti, memleketine doyamadı. Tüm “Otobiyografi”sinde böy- OĞRAŞ ÇOLAK n Öncelikli amacınız neydi? ilk mirası olan eserlerini memleketine ve dünya- le yazmış şair Nâzım Hik- Vakıf kuruluşu için yola çıkar- ya bıraktı. günden met Ran... ken amaçlanan ailede bulunan Nâzım Gelelim şimdi Nâzım Hikmet’in mirası M. bugüne O ülkesine hasret, ülkesi ona hasret. Hikmet’e ait eşya ve belgeleri koru- Melih Güneş’in bu kitabına... Neydi ustayı usta yapan; vatan sevgisi nasıl 2019’da Yapı Kredi 75. Yıl Sergileri kapsa- mak ve kullanıma açmaktı. Kuşkusuz mi, sevdaları mı? Bakın nasıl bitiriyor şa- mında Nâzım Hikmet’in Ellerinin İzinde ser- vakfın kuruluşuyla birlikte gerek ül- geldiğinin gisi açılmış, küratörlüğünü de Melih Güneş ir “Otobiyografi”sini: “sözün kısası yol- ke içinde gerekse ülke dışında Nâzım öyküsünü yapmıştı. daşlar bugün Berlin’de kederden geber- Hikmet’e ait her türlü bilgi, belge, fo- Güneş’in bu sergisi, geçen yıl Nâzım Hikmet’in mekte olsam da / insanca yaşadım di- vakfın toğraf, film, eşya gibi ne varsa bir ara- 119. yaşına armağan olarak, Küçükçekmece yebilirim / ve daha ne kadar yaşarım / başkan ya getirme çalışması başlatıldı. Duyu- Belediyesi’nce şair, yazar Güney Özkılınç’ın başımdan neler geçer daha kim bilir.” yayın koordinatörlüğünde, 1100 adet basıldı, ru yapıldı ve insanlar bu duyuruların vekili Sevdaları, sonuna kadar inandığı da- 700 sayfalık özel bir kitaba dönüştü. 365’inci- ardından ellerinde bulunan hazine de- Kıymet si başucumda olan bu özel yayın için M. Me- vası, tüm dertlerini, yaşadığı tüm gü- ğerindeki belge ya da eşyayı vakfa ba- lih Güneş’i, Güney Özkılınç’ı ve onun kişili- zellikleri yani hissettiklerini kelime- Coşkun ğışladı. İnanılmaz bir süreçti. Kaybo- ğinde belediyeyi kutluyor, teşekkür ediyorum. lere, şiire dökmesi, bugün her yerde lup gidebilecek ya da müzayedelerde ile mumla aradığımız adalet duygusu, öz- ilgisiz insanların koleksiyonlarına gi- Kitaplar kitabı konuştuk. gürlük tutkusu, işte tüm bunlar, Nâzım rerek metalaşabilecek malzemeler ba- Sergi ve kitabın öyküsüne gelince... M. Hikmet’i evrensel bir değer yapan... ğışlandı. Nâzım Hikmet sevgisi taşı- Melih Güneş mimar, yazar, küratör. Pet- Selanik’te doğan ve bugün 58 yıl ön- yan insanlarca ve hiçbir çıkar gözetil- rovski Pasajı’nın renovasyonu için gitti- ce Moskova’da Türkiye’ye hasret göz- ği Moskova’da Nâzım Hikmet’in eşi Vera meksizin... Tulyakova’yı ziyaret etmiş. Çok iyi dost ol- lerini yuman Nâzım Hikmet’i umutla, n Bu 30 yıla neler sığdırdınız? muşlar ve Vera ona Türkçe yayımlanan ve yeryüzünde eşitlik ve adalet bekleyen 30 yılda yaptıklarımıza baktığımız- fazla olan tüm Nâzım’lardan birer kitap hedi- Selanik’te doğan ve bugün 58 yıl önce Moskova’da tüm insanlarla birlikte anıyoruz. da, öncelikle sivil toplum kuruluşları- ye etmiş. Sonra Güneş, kendinde olmayan Nâzım Hikmet’in kız kardeşi Samiye Türkiye’ye hasret gözlerini yuman Nâzım Hikmet’i nın içinde bulundukları koşullara da kitapları istemeye, bir yandan da gittiği her Yaltırım tarafından kurulan ve bugün bakarak, ayakta kalmamızın getirdiği yerde, her dilde Nâzım’ın kitaplarını toplama- umutla, yeryüzünde eşitlik ve adalet bekleyen tüm 30. yılını kutlayan, Nâzım Hikmet ya başlamış. mutluluğumu söylemek isterim. Ülke- insanlarla birlikte anıyoruz. Bir gün Vera, Güneş’e “Ben öldükten son- Kültür ve Sanat Vakfı’nın ilk günden mizde bir kültür vakfının, üstelik arka- ra arşivime beş yıl dokunmayın ama son- bugüne nasıl geldiğinin öyküsünü sında bir sermaye grubu olmayan bir ra bu eve ne olacağına kızımla karar verin” vakfın başkanvekili Kıymet Coşkun ile yerek yurttaşlık sorununun çözümüne kadaşı Seyfi Kipmen, insan hakları sa- vakfın varlığını sürdürebilmesi hiç de demiş. Vera’nın 2001 yılındaki ölümünden konuştuk. ilişkin desteğini açıkladı. vunucuları Emil Galip Sandalcı, Mah- kolay değil. Bizimle aynı zamanlarda sonra beş yıl geçmiş. Güneş, o yıllarda yi- n Vakfın kuruluşuna ilişkin geliş- Öncelikli olarak hu- mut Tali Öngören, hatta bizden sonra yola çıkan ve ne ya- ne Moskova’da yaşıyormuş. Vera’nın kızı An- meleri, o dönem sürece tanıklık et- kukçuların katılımıy- na Stepanova ile arşive ve Nâzım’ın odası- Sendikacı Kemal zık ki kapanan kuruluşları gördüğüm- miş biri olarak, kuruluş fikrini ve na girerek çalışmaya başlamışlar... Aylar, yıl- la İstanbul, Ankara ve Sülker, Prof. Ay- de onlar adına üzülüyor, kendi adımıza Belgesel... lar sürmüş... sürecini anlatır mısınız? İzmir’de toplantılar dü- dın Aybay, Nâzım seviniyorum. Bu nedenle 30 yıla neler Güneş, çalışmalarını aralıklarla YKY’de ve Samiye Yaltırım’ın elinde ağabeyine zenlendi. Nâzım Hik- u yıl 30. yaşını kutlayan Nâzım Hikmet’in yolda- sığdırdığımızı söylemeden önce nasılı- Nâzım Hikmet Vakfı’nda sergilere dönüştür- ait eşya ve belgeler vardı. Bunları rah- BHikmet Kültür ve Sanat Vak- met, 1951 yılında Ba- şı Nail Çakırhan ve na değinmek isterim. müş. Son olarak da Nâzım’ın ellerinin dokun- fı, Nebil Özgentürk ile özel bir metli eşi Seyda Yaltırım düzenlemiş, kanlar Kurulu kararıy- ilk kadın arkeolog- Yola çıktığımızda kuşkusuz ki her- duğu her kitabın görselinin ve künye bilgileri- çalışmaya imza atıyor. arşivlemişti. Samiya Yaltırım’ın koru- la hukuksuz bir yöntem- larımızdan Halet hangi bir vakıf olmadığımızın bilin- nin yer aldığı Nâzım Hikmet’in Ellerinin İzin- Özgentürk’ün hazırlayıp yö- de, 189 kitabın kitabı olmuş. duğu, sakladığı bu eşya ve belgelerin le yurttaşlıktan çıka- Çambel ve Moris cindeydik. Adımızın bile insanları te- nettiği belgesel, şairimi- geleceği, onun ailesiyle birlikte önün- rılmıştı. Bu kararı dev- Gabbay da vardı. dirgin ettiği dönemlerden söz ediyo- zin izinden yola çıkarak Şayak kalpaklı adam de duran bir sorundu. Bunlar ne olacak re dışı bırakacak yeni Bu toplantıda rum. Arkamızda sermaye grubu yok- Nâzım Hikmet Kültür ve Sa- Bugün 3 Haziran, büyük şairin 58. ölüm yıl- ve kime emanet edilebilecek? Evinde bir karar alınmalıydı. Yaltırım, vakfın ku- tu ama günümüz vakıflarının yaşadı- nat Vakfı’nın 30 yıllık tarihi- dönümü. Özgürlük, bağımsızlık, sevgi ve ba- verdiği ve benim de katıldığım davet- Bu nedenle de Bakanlar ruluşuna ilişkin ğı devlet desteği de olmadı! Bir avuç ni anlatıyor. Kısa tanıtım fil- rıştan yana çok sayıda şiiriyle dünyayı etkile- lerde konu her zaman Nâzım Hikmet’e Kurulu’na başvuruldu. mi 3 Haziran’da vakfın sos- düşüncesini açıkla- insanın, ki bir avuç derken de yalnız- di. Yeri hiçbir zaman doldurulamayacak olan gelirdi. yal medya hesaplarından ya- Başvuru, Samiye Yaltı- dı ve destek istedi. ca yönetim kurulumuzdan söz etmiyo- Nâzım Hikmet, Ulusal Kurtuluş Savaşımı- yımlanacak. Şairin 120. dogü- Kızı Ayşe Yaltırım, vakıf kurulması- rım adına avukatları ta- Toplantıdaki 30’a rum, üyemiz olsun olmasın Nâzım Hik- zı en güzel anlatan şiirlerden biri olan Kuvayi nü 15 Ocak 2022’de belgese- nı öneriyordu ama kafalar çok da net Milliye’yi de yazdı. rafından yapıldı. An- yakın katılımcı bu met dostlarından söz ediyorum, gönül lin uzun versiyonu, Türkiye’de Nâzım’ı bu kitabından bir kısa şiirle değildi. Samiye Yaltırım’ın baba bir, cak süresi içinde yanıt düşünceyi destek- bağıyla oldu. Hiçbir şey dışarıdan gö- ve Avrupa’da geniş ka- -Atatürk’ü de sevgi, saygı, minnet duygularıy- anne ayrı kız kardeşi Melda Hanım, alınamadığından leyerek hazırlık- ründüğü gibi değildi. Bu gönül bağı ol- tılımlı etkinlikler- la selamlayıp bugünlerde ona hakaret etme Kemal Tahir Vakfı’nda çalışıyordu ve Danıştay’da da- lar için bir yürütme masa, bu dayanışma ruhu olmasa belki le gösterime gi- cüreti gösteren, imam kılıklı Atatürk düşman- vakıf kurmanın zorluklarından söz edi- va açıldı. Bu kurulu oluşturdu biz de kapımıza kilit vurmak zorunda larını lanetleyerek- anmak istiyorum: recek. yordu. Üstelik bir başka sorun daha süreç va- ve kurulacak vakıf kalabilirdik. Yaklaşık 20 yılımızı geçir- Dağlarda tek tek vardı önlerinde; Nâzım Hikmet yurttaş ateşler yanıyordu. kıf düşün- için bir katkı liste- diğimiz Taksim’deki merkezimizi ku- Ve yıldızlar öyle ışıltılı, öyle ferahtılar ki bile değildi. cesinin si hazırlandı. Aydın Aybay başkan- ruluşumuzda olduğu gibi tam bir ime- şayak kalpaklı adam n Tüm bunlar hangi yılda de önünü lığındaki yürütme kurulu, çalışma- ce ile kullanılır hale getirdik. Ne mer- nasıl ve ne zaman geleceğini bilmeden yaşanıyordu? açtı. larına hemen başladı. Vakıf sene- kezimizin restorasyonunda bize canı güzel, rahat günlere inanıyordu Nâzım Hikmet kitabı taşıdığı için gö- n Vak- di hazırlandı. Vakfın amacını karşı- gönülden destek olan ne de kapı önü- ve gülen bıyıklarıyla duruyordu ki zaltına alınan, tutuklanan insanların fın ku- layacak bir mal varlığı oluşturmak ne konulduğumuzda bizi yalnız bırak- mavzerinin yanında, bulunduğu bir dönemdi. 80’li yılların ruluşun- üzere etkinlikler düzenlendi. mayan, dayanışma gösteren ve de ku- birdenbire beş adım sağında onu gördü. Paşalar onun arkasındaydılar. yani 12 Eylül diktatörlüğünün baskıcı da kimlerle O günlerde çalışmalara aktif olarak cak açan, bağrına basan Nâzım Hikmet O, saatı sordu. ortamı yaşanıyordu. Sonuçta dostlarıy- yola çıkıldı? katılan arkadaşlarımızın çoğu artık Vakfı dostlarını unutamayız. Paşalar : “Üç,” dediler. la buluştuğu, paylaştığı sorunun çözü- Kimler kaldı bu aramızda değil ne yazık ki! 30 yıla neler sığdırıldı sorusuna ya- Sarışın bir kurda benziyordu. mü için öncelikli olarak yurttaşlık ko- yolda yürüdüğünüz? Kimlerle yola çıkıldı diye sorduğu- nıtım belki biraz iddialı olsa da Nâzım Ve mavi gözleri çakmak çakmaktı. nusunda adım atılması gündeme geldi. Samiye Yaltırım, ağabeyinin arka- nuzda ilk toplantıya katılanları Girişim Hikmet’i vatanında yaşatmaya çalıştık Yürüdü uçurumun başına kadar, Ağabeyinin o dönem hâlâ hayatta daşlarının da arasında olduğu yakın Kurulu olarak adlandırdığımızı söy- diyebilirim. Onu dünya görüşünden, si- eğildi, durdu. Bıraksalar olan arkadaşları, güvendiği, danıştığı dostlarıyla 3 Haziran 1990’da bir araya leyebilirim. Samiye Yaltırım başta ol- yasal mücadelesinden taviz vermeden ince, uzun bacakları üstünde yaylanarak dostları ve aile üyelerinin de katılımıy- geldi. Bu buluşma, Kuruçeşme’de bu- mak üzere Mehmet Ali Aybar’ı, Mü- halkıyla buluşturmaya çalıştık. Yurdu- ve karanlıkta akan bir yıldız gibi kayarak la yola çıkıldı. lunan Mülkiyeliler Birliği salonlarında zehher Vâ-Nu’yu, vakfımızın kurulu- nun bağımsızlık savaşının destanını Kocatepe’den Afyon Ovası’na Nâzım Hikmet’in yurttaşlık soru- gerçekleşti. Katılanlar arasında baştan şunda ve bugünlere gelmesinde eme- yazan şairinin hak ettiği yere gelmesi atlıyacaktı. nunun çözümüne ilişkin destek iste- beri kendisine destek veren TİP’in ef- ği yadsınamaz hocamız Aydın Aybay’ı, için çabaladık. mek amacıyla düzenlediği bir toplantı- sanevi başkanlarından teyze oğlu Meh- Ama bu otuz yıla sığdıramadıkla- Tarık Akan’ı, Yusuf Kurçenli’yi, İlha- Sayfamızda dün çıkan “Mü- da, TYS Başkanı Aziz Nesin de söz al- met Ali Aybar, 12 Eylül döneminde ka- rımız da var kuşkusuz. Bizler gidi- mi Soysal’ı, Semih Balcıoğlu’nu, Şük- düzelt Me zik, eğlence yasağı ideo- dı. Toplantıya katılan yazarlara, sanat- patılan, yıllarca cezaevinde tutulan ve ci, kurumlar kalıcıdır. Nâzım Hikmet ran Kurdakul’u, Alpay Kabacalı’yı, lojik mi?” başlıklı haberde Tiyatro Koopera- çılara, bilim insanlarına, “Biz, Nâzım daha sonra beraat eden Barış Derne- Vakfı da gelecek kuşaklara aktaraca- Nevzat Şenol’u, Halit Çelenk’i, Timur tifi Yönetim Kurulu Başkanı Iraz Yöntem’in Hikmet’in soluğundan çıktık. Bizim ği Başkanı Mahmut Dikerdem, Nâzım ğımız adı gibi tertemiz bir kurumu- Selçuk’u, Mustafa Ekmekçi’yi, İlhan açıklaması teknik bir hata sonucu Fisun Eşki Nâzım Hikmet’e borcumuz vardır” di- Hikmet’in Bahriye Mektebi’nden ar- dur bu ülkenin... Selçuk’u, Aziz Nesin’i, Yaşar Kemal’i, adıyla yayımlanmıştır. Düzeltir, özür dileriz. Müzisyenlere Ahb Ap ve MAnsur yAvAş’tAn destek geldi Vedat Kosal Müzisyen taş mı yesin! ölümünün andemi kısıtlamalarının gevşetildiği, Şeşen, Ceylan Ertem, Gripin ve Man- larımızın emrinde olacak. Müzik ve mut- 20. yılında P“normalleşme” adı verilen yeni bir sü- ga ile birlikte tüm sahne emekçileri için luluk başkentin sokaklarını her zaman rece girildiği haziran ayında konserlerin çözüm arayacağız. Sevgili müzisyenler! dolduracak” ifadelerini kullandı. yapılamayacak olması, zor durumda olan Sevgili sahne emekçileri! Rodi, sesçi, anılacak müzik emekçilerinin büyük tepkisini çekti. ışıkçı kardeşlerim. 400 TL’ye kadar olan Hakan Altun’dan protesto Salgın sürecinde devletten yeterli destek faturalarınız için aşağıdaki link’ten baş- Eğlence ve müzik sektörünün beklen- göremediklerini dile getiren emekçilerin vurunuzu yapabilirsiniz. https://ahbap. tilerinin karşılanmamasına sanatçılar emal Reşit Rey’in en başarılı öğrenci- ma programıyla anılacak. yardımına yine meslektaşları yetişti. Ay- org/yardim/237d300d” dedi. sosyal medya hesaplarından tepki gös- rıca Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden Ankara Büyükşehir Belediye Başka- Clerinden dünyaca ünlü piyano virtüözü, Programda VEKOM kurucu müdürü ka- terdi. Ünlü şarkıcı Hakan Altun da Ins- besteci, müzikolog Vedat Kosal (25 Tem- nun sanatçısı Prof. Ruhi Ayangil, yakın ar- de müzisyenler için destek paketi hazır- nı Mansur Yavaş da bu hafta zor gün- tagram hesabından paylaştığı sessiz bir landığı açıklandı. ler geçiren müzisyenler için yeni des- muz 1957 - 3 Haziran 2001), sonsuzluğa kadaşları besteci, piyanist Dr. Aydın Kar- videoda, enstrümanındaki telleri kese- uğurlanışının 20. yılı dolayısıyla 3 Haziran lıbel ve piyanist Prof. Ece Demirci yer ala- Müzisyen Haluk Levent, kurucusu ol- tek paketi açıklayacaklarını duyurdu. rek protestoda bulundu. Altun, “Bilmem duğu Ahbap Platformu’yla birlikte işsiz Yavaş, sosyal medya hesabından yaptı- Perşembe günü saat 17.00’de Vedat Kosal cak. anlatabildim mi?” yorumuyla paylaştığı Müzik Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin Çevrimiçi anma programını izlemek için: kalan müzisyenlerin 400 liraya kadar ğı açıklamada, “Aynı zamanda pandemi videoda, “Müzik susmasın, müzisyenleri olan elektrik, doğalgaz ve su faturalarını tedbirlerine uygun şekilde parklarımıza (VEKOM) müdürü Prof. Dr. Turan Sağer mo- ZOOM Meeting ID: 886 0689 3836 Passco- unutmayın, sanat hep var olsun” etiket- deratörlüğünde çevrimiçi düzenlenecek an- de: VEKOM2021 ödeyeceğini açıkladı. Levent, “Burhan kuracağımız mutluluk sahneleri sanatçı- lerini kullandı.