Katalog

DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 24 NİSAN 2021 CUMARTESİ Biden üç ay sonra Erdoğan’la görüştü, ‘soykırımı tanıyacağını’ söylediği iddia edildi İlk temasta krizli gündem ABD Başkanı Joe Biden, göreve başlamasının üzerinden üç ay geçmesinin ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la ilk telefon görüşmesini dün akşam gerçekleştirdi. ABD Başkanı’nın bugün yapacağı 24 Nisan konuşmasında 1915 Ermeni tehciri için “soykırım” ifadesini kullanacağı iddialarının gölgesinde gerçekleşen görüşmeye ilişkin Beyaz Saray’dan ve Beştepe’den yapılan açıklamalarda 1915’e ilişkin bir atfın yer almaması dikkat çekti. Bloomberg Ajansı ise Biden’ın telefon görüşmesinde Erdoğan’a bugün “Ermeni soykırımını tanıyacağını” bildirdiğini yazdı. Ayrıca iki liderin haziranda Brüksel’de NATO zirvesi kapsamında ilk yüz yüze görüşmeyi gerçekleştirecekleri bildirildi. AFP’nin haberinde, ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Sözcüsü Jalina Porter’ın gazetecilere yaptığı açıklamada, “Ermenistan soykırımı koBiden ile Erdoğan telefonda görüştü. nusuna gelirsek yarın bir duyuru bekleyebilirsiniz” dediği aktarıldı. ‘Anlaşmazlıkların etkili yönetimi’ Biden’ın Erdoğan’la ilk telefon görüşmesi için 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nı seçmesi dikkat çekerken görüşmeye ilişkin ilk açıklama Beyaz Saray’dan geldi. Açıklamada “Genişleyen işbirliği alanlarının bulunduğu yapıcı ikili ilişkiler ile anlaşmazlıkların etkili yönetimine olan ilgisini dile getirmiştir. Liderler, her türlü ikili ve bölgesel meseleleri görüşmek üzere haziran ayında NATO zirvesi marjında ikili bir görüşme yapma üzerinde uzlaşma sağlamışlardır” denildi. Beyaz Saray açıklamasında 1915 Ermeni tehcirinin yıldönümü olan 24 Nisan’a bir atıfta bulunmazken açıklamada Türkiye ile ABD arasındaki sorunlu alanlarla ilgili “anlaşmazlıkların etkili yönetimi” ifadesinin kullanılması dikkat çekti. Ankara da Beyaz Saray açıklamasına benzer ifadeler kullandı. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Erdoğan ve Biden, “ikili ilişkilerin stratejik doğası ve karşılıklı çıkar ilişkileri temelinde işbirliğinin genişletilmesi amacıyla birlikte çalışmanın önemi” hususlarında mutabık kaldı. Görüşmede, Erdoğan’ın, FETÖ’nün ABD’deki varlığı ve ABD’nin Suriye’de terör örgütü PKK/PYD’ye verdiği destek gibi konuların çözüme kavuşturulmasının, TürkABD ilişkilerinin daha ileri seviyelere taşınması için önemli olduğunu ifade ettiği bildirildi. Görüşmeye ilişkin Amerikan Bloomberg Ajansı’nın haberinde “Biden, Erdoğan’a 20. yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu güçleri tarafından gerçekleştirilen Ermeni katliamlarını soykırım olarak tanımaya niyetli olduğunu bildirdi” ifadeleri yer aldı. ErdoğanBiden görüşmesinin ardından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile telefonda görüştü. l ANKARA TÜRKİYE RAPORU AP’de müzakereleri durdurma girişimi Avrupa Parlamentosu’nda (AP), Türkiye ile AB arasındaki üyelik müzakerelerinin resmen askıya alınması için girişim başlatıldı. DW Türkçe’nin haberine göre AP Dış İlişkiler Komitesi’nde oylanan raporda Türk hükümetinin otokratik çizgiyi sürdürmesi durumunda AB üyelik müzakerelerinin resmen askıya alınması talep edildi. Rapor 4 ret, 49 kabul oyu ile Komite’den geçerken 14 parlamenter ise çekimser oy kullandı. Dış İlişkiler Komitesi’nin raporunda Türkiye’de terörle mücadele önlemlerinin suiistimal edildiği, başta gazeteciler, muhalif siyasetçiler, insan hakları savunucuları olmak üzere çok sayıda kişinin hapsedildiği eleştirisinde bulunuldu. Türkiye’den, AB ile ilişkilerin yakınlaştırılması taahhüdünde samimiyetini inandırıcı bir şekilde ortaya koyması istendi. Türkiye’deki mevcut olumsuz eğilimin “acilen ve tutarlı” bir şekilde tersine döndürülmemesi durumunda AB Komisyonu’nun Türkiye ile üyelik müzakerelerinin resmen askıya alınması için tavsiyede bulunması talep edildi. AP üyesi raportör Nacho Sanchez, “Bu, Türkiye’deki duruma yönelik eleştirel raporlar arasında muhtemelen en sert olanı” diyerek raporun başta insan hakları ve hukukun üstünlüğü olmak üzere Türkiye’de son iki yılda yaşananları yansıttığını belirtti. YUNANİSTAN BAŞBAKANI ‘Erdoğan’la konuşmamız gerekiyor’ Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias’ın Türkiye ziyaretinde kameralar önünde yaşanan gerilime karşın AnkaraAtina hattında temasların devamı yönünde açıklamalar sürüyor. Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, özel bir televizyona verdiği röportajında, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşme olacak. Ne zaman olduğunu söyleyemem ama görüşeceğiz çünkü gerçekten konuşmamız gerekiyor” dedi. Erdoğan ile görüşmenin gecikmeyeceğini ifade eden Miçotakis, Türkiye ile ilişkilerin iyi olmasını istedeğini kaydetti. “2020 gergin bir zamandı. Artık orta yolu bulmalıyız. Yunanistan’ın ulusal güvenlik ve çıkarlarını koruyarak, komşumuz Türkiye ile iyi ilişkiler kurmayı istiyoruz. Diyaloga her zaman açığız” diye konuştu. Miçotakis, iki ülke arasındaki sorunların çözümü için tek çerçevenin uluslararası hukuk olduğunu savunarak “TürkYunan ilişkilerinin artık TürkiyeAvrupa ilişkilerine dönüştüğünü” söyledi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Dendias arasında yaşanan polemiğe de değinen Miçotakis’in, Dendias’ın Ankara ziyaretini kusursuz bulduğu çıkışı da dikkat çekti. Miçotakis, “Kamu önündeki tartışmalar belki nadirdir ancak aynı zamanda da yararlı olabilir çünkü dostluk başka alışveriş başka. Kimsenin amacı kavga etmek değildi. Verilen talimat hiçbir meydan okumayı yanıtsız bırakmamaktı” ifadelerini kullandı. Dendias’tan üslup itirafı Öte yandan euronews’e konuşan Dendias, basın toplantısındaki gerginliğin ilişkilerde yeni bir bozulmaya sebebiyet vermediğini söyledi. Üslubuyla ilgili “Olmasını istediğim bir şey değildi” diyerek ses tonunun fazlalığını kabul etti. Yunan Bakan, her ikisinin daha sonra “çok güzel bir akşam yemeği” yediklerini aktardı. Rusya, Kırım çevresindeki tatbikata 10 bin askerin katıldığını duyurmuştu. Önceki gün Ukrayna sınırında da bulunan birliklerin geri çekilmeye başladığı, dün de Karadeniz’deki tatbikata katılan gemilerin bazılarının üslere döndüğü belirtildi. DİPLOMATİK KAPIŞMA Batı ile Ukrayna krizi üzerinden ge Öte yandan Rusya ile Çekya ararilim yaşayan Rusya’dan önceki sında yaşanan diplomatik krizdahale ve siber saldırıyla suçladığı Moskova’ya bir dizi yeni yaptırıgün sınır yakınındaki bölgelerde tat de Prag yönetimine desteğini gös mı devreye sokmuş ve 10 Rus diplobikata katılan birlikleri geri çekme termek isteyen Baltık ülkelerinden matı sınır dışı kararını duyurmuştu. hamlesi gelirken çekişme diplomasi hamle geldi. Litvanya, Letonya ve Moskova da 10 ABD’li diplomattan ye de yansıyor. Moskova dün üç Rus Estonya, Çekya’yla dayanışma ama ülkeyi terk etmelerini istemişti. Rusdiplomatı sınır dışı eden Polonya’yı cıyla Rus diplomatları sınır dışı kara ya ayrıca Bulgaristan’ın iki diplomaiki ülke arasındaki ilişkileri bozmakla rı aldıklarını açıkladı. Litvanya Dışiş tını “istenmeyen kişi” ilan etmiş, busuçladı ve misilleme olarak beş Po leri Bakanlığı, 2 Rus diplomatı sınır na Sofya’dan da misilleme gelmişti. lonyalı diplomattan 15 Mayıs’a ka dışı edeceğini duyurdu. Letonya ve Öte yandan Ukrayna krizi nededar ülkeyi terk etmelerini istedi. Estonya, 1’er Rus diplomatı “isten niyle ilişkileri gerginleşen Rusya ve Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcü meyen kişi” ilan etti. ABD, havada da karşı karşıya gelisü, diplomatların sınır dışı edilmesi Çekya geçen pazartesi AB ve NA yor. Rusya Hava Kuvvetleri’ne bağnin Polonya’nın değil ABD’nin çıka TO müttefiklerinden Rus diplomat lı bir savaş uçağının dün Rus sınırına rına olduğunu söyledi. Polonya’daki ları sınır dışı etmesini talep etmişti. yaklaşmakta olan bir ABD keşif uçaRus Büyükelçiliği’nin üç çalışanı da 2014’te Çekya’da bir mühimmat de ğını engellediği bildirildi. ha önce Varşova yönetimi tarafın posundaki patlama sonucu başlayan dan “istenmeyen kişi” ilan edilmiş gerilimde Çekya, patlamada parma ‘Soğuk Savaş ti. Karara gerekçe olarak “Diploma ğı olduğu gerekçesiyle 18 Rus dip geri döndü’ tik statü koşullarının ihlali ve Polon lomatı sınır dışı etme kararı almıştı. ya aleyhine faaliyetlerde bulunma” Moskova’dan misilleme gelmişti. gösterilmişti. ABD yönetimi de geçen hafta, seçimlere müNAVALNY Bulunduğu Rusya Federasyonu Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dimitriy Medvedev’den dikkat çeken bir değerlendirme geldi. Medvedev, “Geçmişten çıkarılmayan dersler” başlıkAÇLIK GREVİNİ hapishanede açlık grevine başlayan Rus muhalif lider Aleksey Navalny’nin eylemiBİTİRDİ ni sonlandırdığı bildirildi. Navalny, Instagram hesalı yazısında “Rusya ve ABD arasındaki ilişkiler son zamanlarda fiili rekabetten karşılıklı cepheleşbında yayımlanan açıklamasında, sağlık sorunları nedemeye geçti, aslında Soğuk niyle kendi seçtiği doktora görünme talebinden vazgeçmediğini, ancak bu taleple başladığı açlık grevine son verme kararı aldığını kaydetti. Doktorları, Navalny’ye “Yaşamak istiyorsan grevi bitir” çağrısında bulunmuştu. Savaş dönemine geri döndü” dedi. ‘Karadeniz ortak evimiz’ TürkiyePolonyaRomanya Dışişleri Bakanları Üçlü Toplantısı dün yapılırken gündemde Rusya da vardı. Bu yıl toplantıya Romanya’nın inisiyatifi ile Gürcistan ve Ukrayna Dışişleri bakanlarının da davet edildiği bildirildi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Polonya ve Romanya dışişleri bakanlarıyla ortak basın toplantısına katıldı. Birlik ve dayanışmanın önemine işaret eden Çavuşoğlu, “Karadeniz bölgesi ortak evimizdir, bu bölgenin gerginliklerden uzak tutulmasını sağlamalıyız” dedi. Ukrayna ve çevresindeki son gelişmelerden endişe duyduklarını kaydetti. “Bununla beraber, son zamanlarda umut verici haberler alıyoruz, diyalog ve diplomasinin galip geleceğini umuyoruz” diye konuştu. Macron’a emekli general çıkışı Fransa’da aşırı sağcı Valeurs Actuelles adlı sitede yayımlanan ve 20 emekli general, 100 kadar subay ile 1000’den fazla askerin imzası bulunan mektupta, “iç savaş uyarısıyla hükümete vatanperverliği savunma” çağrısı yapıldı. AA’nın haberine göre “Fransa’yı tehdit eden çözülmenin kınanması gerektiği” ifade edildi. Buna göre mektupta, “ırkçılık karşıtı bir ayrımcılıkla vatan topraklarında huzursuzluk ve topluluklar arasında nefret oluşturulduğu belirtilerek ırkçılık ve dekolonizasyon gibi terimlerle ırkçı bir savaş istendiği” öne sürüldü. Bu terimleri kullananların, “Fransa’nın geleneklerini, kültürünü hor gördüğü ve geçmişinden uzaklaştırarak ülkenin dağıldığını görmek istediği”, “İslamcılık ve banliyölerin bölünmeye” yol açtığı iddia edildi. Yetkililerin, “polisleri gösterilerde paravan ve günah keçisi olarak kullandıkları” savunuldu. İstanbul’da üçlü zirve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Afganistan Dışişleri Bakanı Hanif Atmar ve Pakistan Dışişleri Bakanı Mahmud Kureyşi ile bir araya geldi. Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde düzenlenen toplantıya Atmar, sağlık sorunları nedeniyle otel odasından online olarak katıldı. Ortak basın toplantısında Çavuşoğlu, “İstanbul’da 24 Nisan’da başlaması öngörülen fakat ramazan sonrasına ertelenen Afganistan konferansıyla ilgili üçlü düzeyde görüş alışverişinde bulunduklarını” aktardı. Terörizmle mücadele, düzensiz göç, ulaşım yollarının güçlendirilmesi ve ticaretin önündeki engellerin kaldırılması konularının da ele alındığını belirtti. Liderler düzeyinde de zirve istediklerini belirten Çavuşoğlu, “Terörle mücadele konusunda, özellikle FETÖ ile mücadelede bize verdikleri güçlü destek için hem Afganistan hem de Pakistan’a çok teşekkür ediyorum” ifadesini kullandı. Çavuşoğlu, ulaşım ve enerji hatlarını güçlendirerek, İpek Yolu’nu tekrar canlandırdıklarını, Azerbaycan’ın Karabağ zaferinin ardından bu alandaki fırsatları da birlikte değerlendireceklerini dile getirdi. Pakistan ve Afganistan dışişleri bakanları da siyasi çözüm çerçevesinde Taliban’a müzakere çağrısında bulundu. Cenaze törenine katılan Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Askeri Konsey’in başına geçen Deby’nin oğluyla yan yana oturdu. Libya’dan Çad’a Wagner iddiası Çad’da geçen hafta ülkenin kuzeyinde isyancılarla yaşanan çatışma sırasında cephedeyken yaşamını yitirdiği duyurulan Devlet Başkanı Idris Deby Itno için dün cenaze töreni düzenlendi. Paris, “Fransa ve diğer G5 ülkeleri Çad’da istikrar sağlanması için çalışmaya hazır” mesajını verdi. Törene Fransa, Gine, Mali, Moritanya ve Nijerya liderleri, Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Joseph Borrell’in de aralarında olduğu binlerce kişinin katıldığı belirtildi. Paris’in etkinlik hamlesi Deby’nin ölümünün ardından parlamento ve hükümet feshedilmişti. Oğlu, Devlet Başkanlığı Muhafız Alayı Komutanı General Mahamat Idris Deby’nin başında olduğu Askeri Geçiş Konseyi kurulmuştu. Konseyin görev süresinin 18 ay olacağı açıklanmış, demokratik geçiş süreci vaadinde bulunulmuştu. Geçen hafta açıklanan seçim sonuçlarında yüzde 79.32 oyla altıncı dönemini kazanan 68 yaşındaki Deby, Çad Cumhuriyeti’nin en uzun süredir görevde olan liderlerindendi. Batı ve Orta Afrika’da radikal dinci örgütlere karşı politikalarıyla biliniyordu. Paris’le yakın işbirliğiyle de tanınıyordu. Reuters’e konuşan Fransa Cumhurbaşkanlığı’ndan kaynaklar, Fransa, Almanya, Japonya, İngiltere ve ABD’nin oluşturduğu G5 ülkelerinin sivil yönetime geçiş ve bölgede istikrar sağlamak için çalışmaya hazır olduklarını duyurdu. Macron, cenaze töreninde yaptığı konuşmada, “Bugün ya da yarın hiç kimsenin Çad’ın istikrarını, eğemenliğini sorgulamasına ya da tehdit etmesine izin vermeyeceğiz” dedi. Kimi aktivistler, Fransa’yı işbirliği karşılığında Çad’da insan hakları ihlallerini görmezden gelmekle suçlamışlardı. Öte yandan İngiliz Times gazetesinde yer alan haberde Çad’da hükümete karşı savaşan isyancıların Rusya tarafından eğitildiği öne sürüldü. İsyancıların Rus özel güvenlik şirketi Wagner tarafından istihdam edildiği iddiası aktarıldı. ABD’li New York Times gazetesi ise isyancıların Libya’da eğitildiğini savundu. Haberde Birleşmiş Milletler müfettişlerinin, Sudan ve Çad’daki birçok silahlı grup için Libya’daki çatışmalara taraf oldukları ifadelerine yer verildi. Libya’nın doğusunu kontrol eden Temsilciler Meclisi’nin müttefiki Hafter cephesinde savaşan militanların silahlarının ise Birleşik Arap Emirlikleri tarafından sağlandığı aktarıldı. PutinSisi görüştü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in dün Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi ile bir telefon görüşmesi yaptığı bildirildi. Mısır Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre iki lider, Libya ve Hedasi Barajı’na yönelik gelişmeleri, Süveyş Kanalı ekonomik bölgesi ve Dabaa nükleer santralı konularını ele aldı. Uçuşlar başlıyor Görüşmede, Mısır’ın Hurghada ve Şarm eşŞeyh havalimanları dahil iki ülke arasında hava trafiğinin tam şekilde başlatılması konusunda uzlaşıya varıldı. Şarm eşŞeyhSt. Petersburg seferini yapan Rusya’ya ait yolcu uçağı, 31 Ekim 2015’te havalandıktan kısa süre sonra 17’si çocuk 217 yolcu ve 7 kişilik mürettebatıyla, Mısır’ın Sina Yarımadası’nın kuzeyinde düşmüştü. Olayın ardından Mısır ile Rusya arasındaki hava trafiği durdurulmuştu. Sisi, Rusya ile hava trafiğini yeniden başlatma kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirtirken Putin de Moskova’nın bölgesel çevresinin istikrarı konusunda Kahire’nin önemli rolüne güvendiğini vurguladı. Türkiye, ilişkileri gergin olan Mısır ile son dönemde yeniden yakınlaşma hamlesinde. Rusya’nın pandemi nedeniyle Türkiye’ye uçuş kısıtlaması getirmesinin ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 12 Nisan’da iki ülke arasındaki hava trafiğinin tam anlamıyla yeniden başlaması da dahil olmak üzere ilişkilerin güçlendirilmesi konusunu görüşmek üzere Mısır’ı ziyaret etmişti. Lavrov ve Sisi, Rus turistlerin Mısır’a doğrudan uçuş gerçekleştirebileceklerini duyurmuştu. Doğu Kudüs’te gerilim İsrail polisinin ramazan ayının başlamasıyla birlikte Doğu Kudüs’te Filistinlilere yönelik engellemeleri artırması nedeniyle tırmanan gerilimde önceki gün şiddet olayları yaşandı. Aşırı sağcı Yahudi eylemciler, Filistinliler ve İsrail polisi arasındaki çatışmalarda Filistin Kızılayı’nın açıklamasına göre 100’den fazla Filistinli yaralandı. İsrail, olaylarda 20 polisin yaralandığını duyurdu. Filistinlilerin geleneksel olarak oruçlarını eski kentin Şam Kapısı’nın merdivenlerinde açmalarının İsrail güçlerince engellenmesi, barikatlar kurması tansiyonu yükseltti. Bazı Filistinlilerin, ultraOrtodoks Yahudilere saldırdığı iddia edilen videoların sosyal medyada yayılması üzerine aşırı sağcı Yahudi gruplar da önceki gece meydanlara çıktı. Aşırı sağcı Lehava grubundan yüzlerce kişi, “Araplara Ölüm” sloganlarıyla, çok sayıda Filistinlinin toplandığı Şam Kapısı’na doğru yürüyüşe geçti. İki taraf birbirine taşlar ve şişeler attı. İsrail polisi Filistinli gruplara sert müdahalede bulundu. 50 Filistinli gözaltına alındı.