Katalog

8 12 ARALIK 2021 PAZAR PAZAR YAZILARI IŞIĞA TAPINMA AYI... agan değiliz, paganizm tarihin eski çağların- sever” adlı biyografide mucidin kişiliği, özel ha- Dünya altüst oldu! Pda kaldı ama aralık sanki ışığa tapınma ayı gi- yatı anlatılıyor. San Remo’da öldüğünde yanın- bi. Kasım’da üzerimize çöküp, aralık ayında iyice da hizmetçisinden başka kimse bulunmayan Alf- bunaltan karanlığın kasvetinden kurtulabilmenin red Nobel hakkında yazılan kitaplara göre şöy- arayipler’in küçük ada ülkesi tü konuşurken “Krali- sa aidiyetin yer aldığını, de başka çaresi yok. Eski çağlardan kalan gele- le bir kişilik: Yaşamını kuvvetli bir patlayıcı bul- Barbados’un geçen ay sonunda çe üzgün olmalı,” de- hatta globalizm ile bel- nekleri sürdürüp bi de Nobel törenini ekleyince maya adamış anlaşılması zor bir insan. Bulacağı Kİngiltere’den ayrılıp bağımsız bir di, “Kraliçe 100 ya- ki bunun da aşılmak- Stockholm aralık boyunca ışıl ışıl bir şehir olu- patlayıcının insanları öldürmek için değil, ekono- cumhuriyet olmak üzere kutlamalar şına dalya demeye ta olduğunu söyle- yor. Hele bi de kar yağarsa, Stockholm, ışıklan- mik kalkınma için kullanılmasını düşünmekteydi. yaptığı sıra, Kanada’nın antimonar- hazırlanırken bunca yeceğim tuttu, derin dırılmış çam ağaçları, pencere önlerine konmuş Avrupa’da gelişmekte olan barış hareketine de MAHMUT ŞENOL şistleri biraz ümitlenmiş olmalı. Ne üzüntüyü hak ede- mevzulara girecek- beş ya da yedi mumlu şamdanlar, ışıklarla süs- ilgi duyuyordu. zamandır, Kanada’nın Devlet Başkanı cek ne yaptı ki!” diye tik; vazgeçtim. Ne lenmiş balkonlarıyla masallara yakışır bir şehir Alfred Nobel’in bir dâhi olduğunu herkes ka- olan İngiliz Kraliçesi II. Elizabeth’i kol- ekledi. de olsa haklı yanı da haline dönüşüyor. Avrupa’nın diğer büyük şehir- bul ediyor. Çok yönlüydü. Dahi bir mucit ve işa- tuğundan uzaklaştırmaya çalışıyorlar. var söylediklerinin: Kanada’da yurttaş lerinde de benzer manzaralar görülse de, kıyıla- damı olmasının ötesinde büyük bir filantrop ve 34 km eninde, 23 km boyunda, epi Kanada anayasasında olan herkesin kraliçeye ölümüne bağ- rında beyaz botları seyrettiği adalar üzerinde ku- hümanistti. İsveççe, Rusça, Almanca, İngilizce topu 493 kilometrekarelik Barbados lılık yemini vermek mecburiyetini ha- kilit madde rulu Stockholm masalsı bir güzellik kazanıyor. ve Fransızcayı mükemmel konuşuyor, okuyor ve adasının altın kumsallarına ilk kolo- tırlayınca, bir gün Kanada’nın da sö- 1947 yılında, Güney Afrika’nın Ca- Işıklandırma kasım sonunda başlıyor. Kası- yazabiliyordu. Toplulukları etki altına alabilecek nist İngiliz gemisinin demir attığı ta- zünü tutmaktan cayabileceğine kadar pe Town kentinde bir ziyaret sırasın- mın son pazar günü, başka bir ifadeyle Noel ak- müthiş bir çekim gücü vardı; ancak bu yetenek- rih 1625’tir. O vakitten sonra İngiliz lakırdımız uzayacak görünüyordu. dayken kraliçenin 21. yaş günü vesi- şamından önceki dört haftanın ilk pazarı seh- lerini kullanmaya meraklı olmadığı gibi, topluluk kolonisi olan Barbados’un yakın çağ- Fakat Mr. Harold bilmez de de- lesiyle yaptığı radyo konuşmasında paya konan dört mumdan biri yakılır. Diğerle- arasına katılmayı sevmeyen, törenlerden, ziya- lar tarihi, şeker plantasyonlarında ça- ğil: Kanada Anayasası ülkenin krali- verdiği sözleri, komşum Mr. Harold ri de her pazar biri olmak üzere dördüncü pa- fetlerden, yapay övgülerden nefret eden patolo- lıştırılan kölelerin tarihidir aslında. yetten çıkmasını önleyecek biçimde unutmamış, “Nasıl unuturum!” di- zar günü hepsi yakılmış olur. Zaten ondan son- jik bir çekingenliği vardı. Dünyanın şimdi en genç cumhuriye- 1982’de eklenmiş bir zorlaştırıcı hü- yor ve hatırlatıyor: Kraliçe, “Herkesin ra İskandinavya’da 24 Aralık’ta Noel kutlanır. ti Barbados, İngiliz kraliyetiyle bütün küm içeriyor. 10 eyaletin yerel parla- önünde açıklıyorum, ister kısa ister İsa Peygamber’in o gün doğmadığını herkes bi- Kontes’le ilişki bağlarını kestiği geçen aya kadar, 37 mentolarından oybirliğiyle karar çık- uzun olsun, tüm hayatım boyunca he- lir ama kilise öyle kabul ettiğinden ve de kasvetli Edebiyatla ilgileniyor, şiir yazıyordu. Ödül ve- üye devletin katıldığı İngiliz Uluslar ması, bunu federal parlamentonun pinizin ait olduğu büyük emperyal ai- karanlık günlerde yemek masasının başında top- rilmesini vasiyet ettiği fizik, kimya, tıp, edebi- Topluluğu’na üyeydi, cumhuriyet ila- onaylaması gerekiyor. Bütün bütün lemize ve size hizmet edeceğim” de- lanmaya vesile olduğundan kutlama geleneksel- yat ve barış ilgi duyduğu alanlardı. Yazmayı se- nından sonra da üye kalmaya devam imkânsız da sayılmaz. Dünyada ne- mişti, diyor. leştirilmiştir. Bu gelenek çarşının, pazarın da işi- verdi, mektuplarının kopyasını saklardı. Gi- edeceğini duyurdu. Düne kadar mo- ler olmuyor ki! Kraliçeyi, Kanada’nın Bunu söylerken İngiltere’den ne gelir. Hediye furyası ekonomiye can- zemli bir yaşamı vardı. Paris’te ec- narşiye sadakat yeminiyle kraliçenin kaybedilmesi elbette çok üzecek- Edmonton’a elli yıl önce, Kanada za- lılık kazandırırken küçük meydanlar- zanede çalışan bir kıza âşık ol- temsilcisi olarak genel vali sıfatı üst- tir, fakat anayasa profesörü Philippe ten kraliyetin bir parçasıdır diye göç da kurulan küçük pazarlarda sı- muştu. Ancak kız tanışmala- lenip 280 bin nüfuslu bu küçük ülkeyi Lagassé gecikmeden açıkladı, üzül- etmiş Mr. Harold’un şimdi 70’li yaş- cak şarap içilir krep yenir. rından kısa bir süre sonra öl- yöneten 72 yaşındaki Sandra Mason, mesine gerek kalmayacak biçimde: ları ortalarındayken mavi gözbebeği Aralık maratonu 10 Aralık’ta müştü. Belki ilk kez yakalandı- şimdi dünyanın en yeni seçilmiş ka- Bu yasanın yanı sıra Kanada’nın ayrı- OSMAN İKİZ halkalarında beliren sisli koyuluğun Nobel şenliğiyle biraz daha renk- ğı bu aşkın hüsranla sonuçlan- dın başkanlarından birisidir. ca halkoyuna başvurması, referandu- yaşarıp ıslandığını apaçık görüyorum. lenir ama geçen yıl da bu yıl da ması Nobel’i yıkmış, uzun sü- Kanada’da İngiliz monarşisine kar- ma gitmesi de gerekecektir. Mr. Harold’u monarşist bilmezdim, pandemi yüzünden törenler yapı- re kendini toparlayamamış- şı siyasal örgütlenme çok zayıf, fa- Bunları konuştuk ama Mr. Harold bunu aklımdan geçirdiğimi hissetmiş lamadı. Nobel törenleri her yıl dakik olarak tek- tı. Bir süre sonra sekreter tutmak için gazete- kat hiç yok da değil. Kökleri 1830’la- dokunsan ağlayacak hallerdeydi. Ar- gibi, “Ne de olsa insan doğup büyü- rarlanan bir rutindir ama simalar değiştiğinde il- ye verdiği ilan üzerine karşısına Kontes Berta ra kadar uzanan bir cumhuriyetçi ha- ka bahçelerimizin sokak kapılarına düğü bir ülkenin krallığını da benimsi- ginç olabiliyor. Özellikle 13 Aralık Lucia kutlama- Kinsky çıktı. Berta Kinsky ile karşılaşmaları Alf- reket tarihinden söz edilebilir. Günü- doğru, birbirimizi ayıran tahta perde- yor demek ki” dedi, dahası kraliyete ları için adeta meleği andıran beyazlara bürün- red Nobel’in yaşamında dönüm noktası oldu. müzde, sloganları “Biz arı değiliz, Kra- lerin hizasında yürürken, “Böyle böy- sadakat yeminiyle bağlılığını da hatır- müş, başlarında yanan mumlarla, St. Lucia şarkı- Ama mutluluk sadece bir hafta sürdü. İş gezi- liçeye de ihtiyacımız yok!” diye oku- le derken yazık ki, dünya altüst ola- latıp üsteledi. Sadakatin feodaliteye sını söyleyerek oteldeki konukların odalarına gi- sine çıkan Nobel dönüşünde sekreter masa- nuyor. Özellikle Fransız etkisindeki cak!” dedi. ait olduğunu, şimdi onun yerine ulu- riveren genç kızların yarattığı şaşkınlık hep an- sını boş buldu. Kontes eski öğrencisiyle evle- Quebec eyaletinin cumhuriyetçi di- Christoper Hill’in 1640 İngiliz bur- latılır. En ilginci de Ernest Hemingway’in tepki- nip Gürcistan’a göç etmişti ama Alfred Nobel’le renişi antimonarşistler için de- juva devrimini anlattığı “Dünya sidir. Hemingway, melek yüzlü kızların şarkısıy- ilişkisini kesmemişti. Ona sürekli yazıyordu. ğerli görülüyor; diğer İngiliz asıl- Altüst Oldu” başlıklı eserini anım- la uyanıp gördüğü manzara karşısında öldüğünü Alfred Nobel de Kontes’in mektuplarını yanıt- lı eyaletlerde ise daha cılız ses- samama sebep oldu, bu sözleriy- zannetmiş. Fal taşı gibi açılmış gözleriyle “Beni lıyordu. Keskin bir zekâya sahip olduğu kadar ler çıkıyor. “Kanada Cumhuriye- le. Gerçekten Hill’in yazdığı gibi, çimdikleyin” diye bağırmaya başlamış. iyi bir entelektüel olan Kontes, kitap yazmaya ti Yurttaşlık Hareketi” adıyla bir dünya, o zaman İngiltere için te- Knut Hamsun’unki ise şaşkınlık değil. Norveç- başlamıştı. Nobel’e yazdığı mektuplarda sava- siyasal girişim var, arada sırada petaklak olmuştu: “Kısa bir sü- li yazar ziyafette içkiyi fazla kaçırmış. Asansörde, şa karşı çıkmanın önemini vurguluyordu. Dün- esip gürlüyor, arkası pek gelmi- re için sıradan insanlar kilisenin Selma Lagerlöf’e elle sarkıntılık etmiş. Selma La- ya sorunlarını entelektüel derinliği olan bir se- yor. Fakat bu kez Barbados’un ve toplumsal üstlerinin otorite- gerlöf kızmış ama sadece “terbiyesiz” diye tep- viyede tartışıyorlardı. cumhuriyet ilanından sonra tek- sinden, daha önce olduğundan ki göstermiş. Knut Hamsun, heyecandan mı, iç- Araştırmacılara göre Alfred Nobel’in barış ha- rar ümit besleyecekleri de söy- ve uzunca bir süre için de daha kiyi fazla kaçırdığından mı bilinmez, altın madal- reketine ilgisi platonik bir aşkla bağlı olduğu lenebilir. sonra olacağından çok daha öz- yasıyla, diplomasını da asansörde unutmuş. Bel- Kontes’in görüşlerinden etkilenmesiyle başladı Otuz yıl evvel Hint Okyanu- gürdüler.” ki Anatole France’ın madalyaların verildiği sırada ve önemli olduğuna inanarak vasiyetinde barış su’ndaki Mauritus adalarının İn- Şimdi Barbados’ta, İngiliz için sahnede uyumuş olması bu kadar eğlenceli değil ödülüne de yer verdi. Barış mücadelesinin öne- giliz Kraliyetinden ayrılmasın- dünya bir kez daha altüst oldu ve Barbados’ta geçen ay cumhuriyetin resmen ama hoş bir anekdot. mi konusunda Nobel’i etkileyen Kontes de “Dün- dan bu yana ikincisi sayılan bir vakitler ticaret rüzgârları adı- ilan edilmesiyle İngiliz Kraliyeti egemenliği ya pasifistlerinin öncüsü” olduğu gerekçesiy- Barbados’un bu çekip gidişine, nı alan Alizeler, bu kez yeni cum- son bulmuştu. Ülkenin bağımsızlık günü olarak Nobel’in biyografisi le 1905’te belki de mimarı olduğu Nobel Barış Liverpoollu, İngiliz komşum Mr. huriyetin yel değirmenlerini dön- kutlanan 30 Kasım’da, başkent Bridgetown’daki Bu yıl bir Alfred Nobel biyografisi daha çık- Ödülü’nü kazandı. Harold çok üzülmüşe benziyor. dürüyor. törende yemin eden Sandra Mason, Barbados’un tı. Vilgot Sjöman’ın yazdığı “Alfred Nobel’i kim [email protected] Kar yağışından sonra kar sessiz- ilk kadın devlet başkanı seçilmişti. İngiltere liğinin bastığı bir havada ayaküs- Veliaht Prensi Charles da törende yer almıştı. [email protected] Z.ALEKSIA KAYAR & HAKAN KAYAR BULMACA 14/ Rusya’nın en uzun nehri... Za- tınladığı ses kümesine verilen bir SOLDAN SAĞA: feran çiçeği... Anadolu. müzik terimi... Bankacılıkta, bir he- 1/ Resimde gördüğünüz, 1972 15/ Klasik Türk müziği araçların- saptan başka bir hesaba para nak- doğumlu, kameramanlık, yönet- dan, iri karınlı, kirişli, mızrapla ça- menlik, fotoğrafçılık ve metin ya- li... Eskiden ortaoyununda kadın ro- lınan bir çalgı... Protein içeriği yük- lü yapan erkek sanatkârlar hakkın- zarlığı yapmış olan, “İmkânsiz Bir sek, bir santimetre boyunda bir tür da kullanılan bir tabir. Liste”, “Nişan Fotoğrafları” ve “Ap- karides... Tandırda ya da fırında pi- talın Seyir Defteri” kitaplarıyla da 9/ Teyzenin çocuğu... Bir tür sağ- şen ufak, yuvarlak, kalınca ekmek, tanınan yazarımız... Kurul. lam, yumuşak dana veya öküz de- yağsız halka. 2/ Söz dinleme, boyun eğme... risi... Türkçe karşılığı olarak “kısa- 16/ Kendini yalamak... Kolay. “in real life” (gerçek hayatta) tabiri- çalar” olan, 78 devirlik SP’den ve 17/ Büyük Sahra’dan kaynakla- nin kısaltması... Günümüzde inter- LP’den daha kısa olan belli bir plak nan ve Ortadoğu’yu etkileyen sıcak net bağlantısı için en çok kullanılan çeşidine verilen kısa ad. bir rüzgâr... Güney Amerika yerli- bağlantı tekniği... Özellikle turist 10/ Ailesini geçindiren, idare leri arasında en yaygın dil grubu. kafilelerini alışveriş etmeleri için eden... Baskı altında kalarak sertleş- 18/ Bir şeyin yokluğunu duyarak belirli dükkânlara götürme işinden miş toprak... Hafif olduğu halde ka- geri gelmesini istemek... Günümüzde alınan yüzde. lın veya hacimli. İran’ın resmi mezhebi. 3/ Kauçuk, ipek, pamuk veya 11/ Cinsi haysiyet... Özellikle 19/ Orta Asya Türk yazı dilinin yün karışımı bir tür yapma ku- Yeşilçam filmleri döneminde ma- başlangıç evresini oluşturan Türk maş... Çalışmayan, çaba gösterme- cera, gerilim ve bazı süper kahra- lehçelerinden biri... Yaratıcılığın ve yen... Arapça zarf yapan gibi anla- man film türlerine verilen ortak hayal gücünün ifadesine verilen ad. mında benzetme öneki. isim... Ağır küre. 20/ Anlaşma, kararlaştırma... 4/ Nörolojik muayene yöntemi 12/ II. Osman zamanında basıl- Genellikle macera ve romantizm olan “elektronörografi”nin kısa yazı- mış gümüş para... 1952 yılından be- hikâyeleriyle ilgilenen, sekiz heceli lışı... Şak diye ses çıkarmak... Genel- ri yayımlanmakta olan popüler bir beyitlerle yazılmış lirik, anlatısal or- likle kemiklere delik açmakta kulla- Amerikan mizah dergisi... Kastamo- taçağ şiirleri... Lagos’un kuzeyinde, nılan bir cerrahi alet. nu yöresinde daire anlamında kul- günümüzdeki Nijerya ve Benin dev- 5/ Organik birleşiklerin birle- lanılan sözcük... Çekinme, sakınma, letleri sınırları içinde kurulmuş olan şimine giren karbon ve hidrojen korku. bir imparatorluk. atomları grubuna verilen ad... Ha- 13/ Sayıca... Mahvolma, ölme... riciliğin 7. yüzyılda kurulmuş bir Gırtlağın ön tarafında bulunan ve YUKARIDAN AŞAĞIYA: kolu... Hoşa giden durum. salgısını kana veren bir bez. 1/ Cumhuriyet gazetesinin çeşit- 6/ Istranca Dağları’nın sembolü li eklerinde yazıları yayımlanan, olan çiçek... Afrika geyiği... Ayak uç- Türkiye’nin ilk “yeşil sayfa”sını Bu haftaki bulmaca ödülü ları ve topukların yere vurularak ya- hazırlayan, “Ay Yıldızları Yer”, pıldığı bir dans türü. “İslam’ın Öyküsü”, “Yeterince Otan- 7/ Türlü bitkilerin yaprak ve ka- tik Değilsiniz Padişahım” kitapla- buklarıyla kokulandırılmış acım- Yaralı İsmail rıyla da tanınan yazarımız... Fatih tırak bir içki... Osmanlı-Rus ordu- Sultan Mehmet’in İstanbul’u almak Öyküler ları arasındaki Kırım Harbi’nin için döktürdüğü büyük top. Tuna Cephesi’nde yaşanan bir ku- Gülümser Heper 2/ Doğalgazın ikinci önemli bileşeni şatma... Şatolar diyarı olarak da İsim:......................................................................................................................................... Galeati Yayıncılık olan hidrokarbon... Âşık, müptela... İn- bilinen Fransa’daki vadi. Adres:...................................................................................................................................... ternet ortamında Brezilya’da kullanı- 8/ Praseodim elementinin simge- lan ve kahkaha anlamına gelen kısalt- ................................................................................................................................................. si... En az üç ayrı perdenin bir arada ma... Genellikle parmaklarda olan, de- Tel:.......................................................................................................................................... rinlere kadar işleyen dolama. 3/ Bir sürecin olasılıksal yapıda yük gemilere verilen ad... Yumurta sarısı tıkları bir taş... Birbiriyle geçinemeyen gemi 28.11.2021 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan olduğunu belirten terim... Özel ve- 28 KASIM 2021 - katılarak belli kıvamda özel olarak hazırla- tayfası... Hallacın pamuk veya yünü atmak bulmacanın çözümü ve bulmacayı doğru yanıtlayanlar ara- ya kamu kuruluşlarında yazışma- 1860 KAZANANLAR: sında yapılan çekilişte V. Murat Tulga’nın Subayı Öldürmek nan az katı haldeki pekmez. için tokmak yardımıyla kullandığı araç. lardan sorumlu kimse... Terle ilgili Güner Erbay, Ali Çalışkan, Aynur (Galeati Yayıncılık) kitabını kazananlar: 8/ Kripton elementinin simgesi... “Güneyin 14/ Sınıflamalarda ikinci derecede olan... eski bir sözcük. Uzer, Necmiye Çalışkan, Tunç 4/ Kalkan ve zırh gibi korunma ara- Aydınlığı”, “Bir Dünyanın Sonu”, “Deccal” gibi Çıplak ayak... İçinde mıknatıslı demir bulunan Öncelay, Fatma Çelikcan, ANKARA, kitaplarıyla da tanınan Portekizli şair ve yer- elektrik üreteci. Filiz Talaslı, Yakup Adıvar, Özcan cı... Hukukta, iki taraf için, karşılık- Uludağ, Orhan Manyaslı, İSTANBUL, gi yazarı... Ad verilmek... Shakespeare’in The 15/ Okyanuslarda yaşayan, boyu 2.50 lı birbirini razı etmeye verilen ad... Kü- Orhan Canlı, AFYONKARAHİSAR, Tempest (Fırtına) adlı piyesindeki hava perisi. metreyi bulan ıslıkçı yunus balığının ilmi çük çocuklar için yürümeye başlamak. Esra Burcu Atlar, Özge 9/ Bilmeceler, bulmacalar, yanıltmacalar... adı... Dokumada arış ipliğine verilen ad. 5/ Şiddetli, hiddetli... İlkbahar- Pehlivanoğlu, ÇANAKKALE, Tülin Eski Ortadoğu inancı olan Zerdüştlüğün kut- 16/ Kuzey ve Orta Hindistan’da yaygın olan da ekmek, buğday unu ve sarmaşık Hassoy, İbrahim İçöz, İZMİR, Orhan sal kitabı... Eskiden Hicaz’a sürre gönderilir- sığır yetiştirme kastı... Bir oktavın içinde sıra- denilen bir çeşit hanımeli ile, diğer Tunca, EDİRNE, Hasan Ali Arslan, ken alayın hizmetinde bulunan kişiler. lanan sekiz sesin bütünü... Uluslararası Basın mevsimlerde ise soğan ile doldu- ADANA, Necati Tamyürek, Fatma 10/ Normal olan bir organ ya da doku- Enstitüsü’nün kısa yazılışı. Gül Karaçaylı, ANTALYA, Selami rulan Ortadoğu’ya özgün ekmek... Demirkan, BARTIN, Hamza Yurdakul, nun küçülmesi, körelmesi... Minnet... Bir ölü- 17/ Avda hiçbir şey öldüremeyen veya tu- Hindu destanı Ramayana’da bilge MERSİN, Yaşar Şengel, KOCAELİ, nün vasiyetini yerine getirmeye memur edi- tamayan avcı için kullanılan sözcük... Be- Vishrava ve Rakshasi Kaikesi’nin Gülüzar Ocak, TRABZON, Ayşe len kimse. yaz ışığı çözümleyen mercek. en büyük oğlu. Börekçioğlu, UŞAK, Füsun Aksaycık, 11/ Bir kişinin görüş, karar ve düşünce- 18/ Brunei ülke kodu... Buz ayakkabısı... Afri- 6/ Kireçli veya silisli tozların so- AYDIN sinden geri dönmesi... Van Gölü üzerinde kalıların saçına benzer biçimde düzenlenmiş saç. lunmasından ileri gelen mesleki akci- Not: Bulmaca yanıtlarını bundan bulunan en küçük ada... Afrika’da yaşayan 19/ Bulunan sahipsiz mal, eşya... Peygam- ğer hastalığına verilen ad... İçine ko- böyle [email protected]. inek antilobu. berle ilgili. nulan şeylerin görünmesi için yapıl- tr veya (0212) 343 72 69 numaralı 12/ Anlamak, kavramak... Marask denen acı 20/ Sebze ya da meyvelerin yenilebilen kıs- mış camlı dolap... Macun. faksa gönderebilirsiniz. Posta ile bir kirazdan yapılan alkollü içki. mı... Eczanede doktorun isteğine göre hazırla- 7/ Riziko... Ortaçağda ve 17. yüz- gönderilen yanıtları gazetemizin 13/ Bektaşi dervişlerinin boyunlarına as- nan ilaç. adresine yollayabilirsiniz. yıl sonlarına kadar kullanılan bü-