Katalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 28 KASIM 2021 PAZAR 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER DOÇ. DR. HÜNER TUNCER ka ve hukuka inanı- yorum. on zamanlarda basından izlediğimi- HHH ze göre AKP iktidarı, Atatürk dev- Bugün kırk yıl- DEVRIMLERI Srimlerinden bazılarını tersyüz etme da bir rastlayabildi- telaşı içinde gözükmekte. Bunlardan bi- ğimiz güzel bir ha- rini örnek vermek istiyorum: Arap harf- ber var: leriyle yazılan ve resmi ilan olarak gaze- Kadıköy Tavşante- telerde yayımlanan mahkeme kararları. pe metrosunda Em- İnsanlık ve insan... tersyüz etme telaşı rah Yılmaz adlı bir kişi, Bu, son derece tehlikeli bir gelişme. İkti- yaşlı bir kadını maske- dar, peyderpey devrimleri tersine çevir- Adalet ve sinden dolayı taciz et- me girişiminde. miş, araya giren genç harfleriyle kendini gösterecektir. Asırlar- Bu çerçevede, Atatürk’ün harf devrimi Başta dil devrimi olmak mahkemeler bir kadına da cinsiyetçi dan beri kafalarımızı demir çerçeve içinde konusundaki görüşlerini dile getirmede küfürlerle saldırarak onu üzere, Atatürkümüzün bulunduran, anlaşılmayan ve anlayama- yarar olacağı görüşündeyim. nsanlığa inanırım... bıçakla tehdit etmişti. gerçekleştirdiği devrimleri dığımız işaretlerden kendimizi kurtarmak İyiliğe, adalete, hakka hu- Mustafa Kemal, ilk kez Erzurum Bu kişi, Cumhuriyet Savcısı Fat- İkuka inanırım: tersine çevirmek, akla, mantığa mecburiyetindeyiz. Bu yeni harfleri behe- magül Yörük tarafından hazırla- Kongresi’nin bittiği akşam (8 Ağustos Bu nedenle kötülüklere rağ- nan bir iddianame ile tutuklandı. mehal pek çabuk bir zamanda mükemmel 1919) arkadaşı Mazhar Müfit (Kansu) ve çağdaş uygarlığa aykırı men insanları sevmek isterim... Bu iddianameyi yazan sav- surette anlayacağız, ben buna eminim, siz Bey’e yazdırdığı bir notta, “Latin harfleri bir davranıştır; zira Atatürk Kötülüklere, haksızlık, hukuk- cı elbette SADECE GÖREVİNİ de emin olunuz. kabul edilecek” demekteydi. suzluk ve adaletsizliklere rağmen YAPIYORDU. devrimleri, Türk halkının Vatandaşlar, yeni Türk harflerini ça- Latin harflerinin alınması ile dilin Türk- mahkemelere de inanmak isterim. Ama günümüzde, özellik- dimağına ve gönlüne bir daha buk öğreniniz; bütün millete, köylüye, çeleştirilmesi sırasında iki önemli nok- HHH le kadınlara yapılan kötülükler, çobana, hamala, sandalcıya öğretiniz! İnsanların, kötülükleri, hak- silinmemek üzere yerleşmiştir! haksızlık, hukuksuzluk ve ada- ta göz önünde bulundurulmaktaydı. Bu sızlıkları, hukuksuzlukları, letsizlikler o denli yaygınlaştı Bunu vatanperverlik ve milliyetperver- yenilikler, öncelikle köyler ve kentlerle, adaletsizlikleri kanıksamala- ki AŞAĞIDAKİ GİBİ GEREKÇE lik vazifesi biliniz. Bu vazifeyi yaparken alt ve üst tabakalar arasında dil nedeniy- rı, onların varlığından bile da- YAZAN BİR SAVCI GÖRDÜĞÜ- düşününüz ki bir milletin, bir içtimai le ortaya çıkan ve ulusal devlet birliğinin Türkçe dillerinin bir karışımı olan “Os- ha büyük bir felakettir. MÜZDE SEVİNİYORUZ: heyetin yüzde sekseni okuma yazma oluşmasını, ulusal bilincin doğmasını en- manlıca” dili yaratılmıştı. Devlet yazış- Çünkü bunları “kanıksamak”: “Şüphelinin eyleminin yalnızca bilmez, bu ayıptır. Milletin yüzde sekse- gellemiş olan anlaşma güçlüklerini orta- malarında, okullarda, sarayda, medrese- 1) Kötülükler, haksızlık, hu- tartıştığı müştekilere yönelik de- ni okuma yazma bilmiyorsa hata bizler- kuksuzluk ve adaletsizlikler çok dan kaldıracak; sonra da genç kuşakların lerde kullanılan dil Osmanlıcaydı. Hal- ğil, o anda trende ve platformda artmış, herkes bunlara alışmış de değildir. Hata onlardadır ki Türkün bulunan yolcuların, hatta tüm ka- Osmanlı’nın politik-kültürel geleneklerin- kın birbiriyle anlaşma dili ise Türkçeydi. demektir. dınların özgürce yaşama, sokak- seciyesini anlamayarak birtakım zincir- den kesin olarak kopmasını sağlayacaktı. Arap alfabesi, Arapçanın yapısına özgü 2) İnsanlar, kötülüklere, hak- ta bulunma ve hayatlarına devam lerle kafalarımızı sarmışlardır. Mazinin Türk halkı, İslam ve Osmanlı tarihinden seslerden doğmuştu. Türk dilinin yapı- sızlık, hukuksuzluk ve adalet- etme haklarına saldırıdır. hatalarını kökünden temizlemek zama- Anadolu ve Türkiye Cumhuriyeti tarihine sı ise çoksesliliğe dayanmaktaydı. Bu ne- sizliklere karşı duyarsızlaşmış Sokaklar, metrolar korku dolu nındayız. Hataları tashih edeceğiz.” kayacaktı. denle Türkçeyi Arap harfleriyle yazmak, demektir. değil, güven dolu olmalıdır. Türkçeyi Arap harfleriyle öğretmek çok 3) Toplum, iyilik, doğruluk, Şiddet ise önce dilde başlar, Halk, devrimi özümsedi ‘Ya üç ayda olur...’ dürüstlük, hak, hukuk ve adalet güçtü. Osmanlıca diye nitelendirilen bu sonrasında eyleme döner, olay- arayışından ve bunları savun- Atatürk, seyahatlerinde her gittiği yer- da en çok dikkat çeken şeyler- Atatürk, harf devrimi konusunda şunla- karmaşık yazı dilini ancak çok küçük bir maktan vazgeçmiş demektir. den biri de şüphelinin küfürleri- de, açık havada kara tahta getirterek hal- rı söylemekteydi: “Büyük Türk milletine azınlık öğrenebilmişti. Bu nedenle on yıldan uzun dir. Küfür, şiddettir. ka yeni Türk alfabesini öğretmeye çalış- kolay bir okuma yazma anahtarı vermek Atatürk devrimi ile Türk dilinin yapısı- bir süredir, Birinci Silivri Tra- Şiddeti yasaları uygulayarak en- mıştı. Bu tutumu, Atatürk’ün kendine öz- lazımdır. Büyük Türk milleti, bilgisizlik- na uygun Latin kökenli yeni bir alfabe or- jedisi zamanından beri hemen gelleyebiliriz; kadınların yaşam hak- gü bir devrim anlayışıydı. ten az emekle kısa yoldan ancak kendi gü- taya çıkmaktaydı. Milli Eğitim Bakanı Ne- hemen her Pazar günü ülke- kına sahip çıkmak ve kız çocuk- 1 Kasım 1928 tarihinde “Türk Harf- zel ve asil diline kolay uyan böyle bir vası- cati Bey’in başkanlığındaki komisyon ta- mizdeki kötülükler, haksızlık, larına güvenli bir gelecek bırak- leri Hakkında Kanun” kabul edildi ve 3 hukuksuzluk ve adaletsizlikler ta ile sıyrılabilir. Bu okuma yazma anahta- mak tüm toplumun asli görevidir.” rafından hazırlanan yeni Türk alfabesi üzerine yazmaya çalışıyorum. Kasım’da Resmi Gazete’de yayımlandı. HHH rı, ancak Latin esasından alınan Türk alfa- Atatürk’e sunulmuş ve yeni alfabenin uy- Böylece hem kötülüğe, hak- İçerideki ve dışarıdaki Devlet dairelerinde bu harflerin uygulan- besidir. Basit bir tecrübe, Latin esasından gulanması için en azından üç yılın gerekli sızlığa, hukuksuzluğa, adalet- KHK’lileri... masına 1 Ocak 1929 tarihinden itibaren Türk harflerinin Türk diline ne kadar uy- olduğu öne sürülmüştü. Mustafa Kemal’in sizliğe uğramış olanlara yalnız Genco Erkal, Metin Akpınar, başlanacaktı. gun olduğunu, şehirde ve köyde yaşı iler- bu öneriye tepkisi şöyle oldu: “Bu, ya üç olmadıklarını, bu toplumun on- Müjdat Gezen gibi, Cumhurbaş- 1 Ocak 1929; yeni Türk alfabesi ile oku- lemiş Türk çocuklarının ne kadar kolay ayda olur ya da hiç olmaz!” ları unutmadığını hissettirmek, kanına hakaretten yargılananları... yup yazmayı öğretmek ve bunu halka yay- okuyup yazdıklarını güneş gibi meydana hem de toplumdaki iyilik, hak, Osman Kavala, Selahattin Geçmişin hatalarını temizlemek mak için Cumhuriyet tarihinde en güçlü, hukuk, adalet arayışlarını canlı çıkarmıştır.” Demirtaş gibi mahpusları... tutmak istiyorum. Gerçek ve doğru haber ver- en yaygın girişimlerin başlatıldığı tarih- “Türk milletinin dili, Türkçedir. Türk di- Mustafa Kemal’in kendisi de bu dev- Ne kadar başarabildiğimi bi- dikleri için cezalandırılanları... ti. Bu tarihte “millet mektepleri” açılmış; li, dünyada en güzel, en zengin ve en ko- rimin gerçekleşmesi çalışmalarına ka- lemem... Hastaları, yaşlıları, anneleri, başta Başöğretmen Mustafa Kemal olmak lay olabilecek bir dildir. Onun için her tılmaktaydı. Mustafa Kemal, 9 Ağustos Ama “insan” olarak görevimin bebekleri, çocukları... üzere, yeni alfabeyi öğrenen herkes tüm Türk, dilini çok sever ve onu yükseltmek 1928 akşamı Sarayburnu’ndaki bir kon- bu olduğuna inandığım için bu 28 Şubat mağdurlarını... yurtta, köyde, kentte bu okullarda kadın için çalışır... Türk dili, Türk milletinin kal- serde iken kâğıda bir şeyler yazarak Fa- yazılara devam ediyorum. Montrö’yü savunan amiralleri... erkek, genç yaşlı bütün yurttaşlara oku- bidir, zihnidir.” lih Rıfkı (Atay) Bey’e uzatmıştı. Bu, ye- Çünkü insanların kötülüklerine Cumhuriyet gazetesi yönetici rağmen, insanlığa inanıyorum. yup yazmayı öğretmeye koyulmuştu. Özel- ve yazarlarını... “Öyle istiyorum ki Türk dili bilim yön- ni kabul edilecek alfabeye göre yazılmış Çünkü savcıların, yargıçla- Ve insanlığı, özellikle de likle Mustafa Kemal’in diretmesi ve dayat- temleriyle kurallarını ortaya koysun ve Türkçe bir metindi. Mustafa Kemal, Falih rın, mahkemelerin yaptıkla- kendi insanlığınızı... ması sonucunda, kısa sürede okuma yaz- her dalda yazı yazanlar, bütün terimle- Rıfkı’dan bu metni yüksek sesle okuması- rı kötülüklere, haksızlık, hu- İyilik, Adalet, Hak, Hukuk ma bilenlerin sayısı artmıştı. riyle çoğunluğun anlayabileceği güzel, nı istedi. Yazılı metin şuydu: “Arkadaşlar, kuksuzluk ve adaletsizliklere arayışlarını Atatürkümüzün gerçekleştirdiği dev- ahenkli dilimizi kullansınlar.” güzel dilimizi ifade etmek için yeni Türk rağmen iyiliğe, adalete, hak- UNUTMAYINIZ! rimleri tersine çevirmek, akla, mantığa ve Osmanlı döneminde Arapça, Farsça ve harflerini kabul ediyoruz!” İşte o gece, ye- çağdaş uygarlığa aykırı bir davranıştır; zi- ni Türk alfabesi halk topluluğuna böyle- ra Atatürk devrimleri, Türk halkının di- ce duyurulmaktaydı. Mustafa Kemal, ko- mağına ve gönlüne bir daha silinmemek nuşmasını şöyle sürdürmüştü: “Bizim gü- üzere yerleşmiştir! zel, ahenkli, zengin lisanımız yeni Türk Ülkenin onuru... sel hukuk kurallarını hiçe sayar, Anaya- Bay Erdoğan, tüm bu sa Mahkemesi’nin, Avrupa İnsan Hakları olumsuzluklara karşı çıkanlara Mahkemesi’nin kararlarını uygulamazsa- “mandacı” diyor. Türk ulusu, nız adalet de olmaz, ekonomi de düzelmez. gerçek mandacıları da Kuvayı Yanlış ekonomik kararlar nedeniyle para- Milliyecileri de çok iyi bilir. nızın değeri düşerken yoksul halk kitleleri daha da yoksullaşır. Saraylarda yaşayanlar, Geçmişte emperyalizme ve bir eli yağda bir eli balda olanlar, bunlardan mandacılara karşı verilmiş etkilenmedikleri için durumu kavramaya- savaş belleklerdedir. bilirler. Durumu kavramak yerine “Avru- pa bizi kıskanıyor, Almanya’da, Fransa’da, AV. EROL ERTUĞRUL ABD’de yokluklar var, biz ise bolluk içinde- yiz” yalanları ile halkımızı kandırmaya çalış- ir ülkenin parasının değeri, o ülkenin salar da bu yalanlara artık kimse kanmıyor. Bonurudur. Bir ülkenin onuru, o ülke- nin ekonomik durumu ve ekonomik ba- Ülke, deneme tahtası mı? ğımsızlığı ile bağlantılıdır. Ekonomik ba- Yabancı para karşısında Türk Lirası hiç- ğımsızlığı olmayan bir ülkenin hiçbir bir dönemde bu kadar değersizleşmedi. alanda bağımsızlığı yoktur. Ekonomi dolar Yap işlet devret modeli ile ülkemiz tarifsiz ile yönleniyorsa, o ülkenin ekonomik ba- zararlara uğratılmıştır. Gelecek kuşakla- ğımsızlığından söz edilemez. rın geleceği yok edilmiş, gelecek kuşaklar Güzel yurdumuz, Cumhuriyet kuruldu- borç altına sokulmuştur. Bu olumsuzluk- ğundan bu yana ekonomik açıdan en kötü ları görmeyen AKP milletvekilleri olmadık günlerini yaşıyor. Cumhuriyetin kuruldu- şeyler söylüyor, halkımızı aldatmaya ça- ğu yıllarda bir Türk Lirası bir dolara eşit- lışıyor. Bir AKP milletvekili, “Ekonomide ken, bugün bir Türk Lirası dolar karşısın- yeni şeyler deniyoruz” diyor. Bu ülke sizin da tüm değerini yitirmiş durumdadır. Eko- deneme tahtanız mı? Siz bunları denerken nomi, bilgi ile akıl ile ekonominin kural- halk daha da yoksullaşıyor. ları ile yönetilir. Bilginiz yoksa “Ekono- Bir başka AKP’li de “Bizi dolarla yıka- mi benim alanım, ben ekonominin kitabı- mazsınız, bizim imanımız var” diyebiliyor. nı yazdım” demenizin bir önemi yoktur. Halkın çektiği yoksulluğa çözümü ise bir Ekonomi konusunda gerçekte yeterli bil- başka AKP milletvekili buluyor: “Bir ki- gisi olmayan Cumhurbaşkanı, her konuş- lo yerine, bir tane alınız.” Bu çözüm, Fran- tuğunda yabancı paranın değeri artıyor, sız Devrimi sırasında “Açız” diyerek ek- Türk Lirası’nın değeri düşüyor. Faizler in- mek isteyen halkın söylemlerine karşı diriliyor, Türk Lirası görülmedik biçimde kraliçenin “Ekmek yoksa pasta yesinler” değer yitiriyor. Ekonominin kendi kuralla- demesini anımsatıyor. Sırça köşkte yaşa- rı vardır. Bunları görmezden gelerek emir- yanlar, halkın çektiklerinden habersizdir- le ekonomiyi yönetemezsiniz. Yönetmeye ler. Nitekim, ekonomik olumsuzluklar ve kalkarsanız ülkenize tarifsiz zararlar ve- Türk parasının böylesine değer yitirmesi, rirsiniz. Ankara’da, İstanbul’da halkı sokağa dök- tü. Gidişat değişmezse bu tarz tepkiler de Artık kimse kanmıyor artacaktır. Hukuk olmadan, bağımsız yargı olma- Bay Erdoğan, tüm bu olumsuzluklara karşı dan ekonomiyi düzeltemezsiniz. Öncelikle çıkanlara “mandacı” diyor. Türk ulusu, ger- bağımsız yargı sağlanmalı, hukuktan eli- çek mandacıları da Kuvayı Milliyecileri de nizi çekmeniz gerekmektedir. Kumpaslar çok iyi bilir. Geçmişte emperyalizme ve man- kurarak Cumhuriyetin ordusunun kahra- dacılara karşı verilmiş savaş belleklerdedir. man subaylarını cezaevlerine doldurursa- Bu düzen değişecek, bu bilgisiz ve ge- nız kimse size güvenmez, inanmaz. Eko- rici kadro, tarihin tozlu sayfalarına karı- nomide de düzlüğe çıkamazsınız. Evren- şıp gidecektir.