Katalog

esansın kilosu ise 16 bin lirayı buluyor. Rengi siyah ve gri olabilen amber, BALİNA KUSMUĞUNDAN KOKU: 16 BİN LİRA Balinanın kus- pek çok araştırmaya göre kas gevşetici, hazmı kolaylaştırıcı ve kalbi kuv- muğunun içerisindeki yağdan üretilen misk ve amber karışımı kokunun vetlendirip iştah açıcı özelliklere sahip. l İHA 3 gramlık şişesi 50 liradan satılıyor. Pahalı olduğu için gram gram satılan 27 KASIM 2021 CUMARTESİ Herkese Bilim Teknoloji dergisinin katkılarıyla hazırlanmıştır. AFGANİSTAN’I TERK ETTİ! Dünyada Ülkelerin sağlık asırlıkların yoğun yaşadığı beş bölge sistemlerine de yük var. Bu bölge, ‘Afgan kızı’ Mavi bölge diye olmadan uzun ve isimlendiriliyor: Japonya’da sağlıklı yaşayabilmenin Okinawa, İtalya’da Italya’ya Sardinya, koşulları var. Asırlık Yunanistan’da İkaria, Costa insanlar üzerine sığındı Rica’da Nicoya ve Kanada’da Loma on yıllardır yapılan Hemen herkesi et- Linda... kileyen 1985 yılın- araştırmalar bakın da çekilen ve o ta- rihte 13 yaşında neler söylüyor. olan kızın kim oldu- ğu uzun süre bu- lunamadı. 2002’de fotoğrafı çeken McCurry’nin de aralarında bulun- duğu ekip, Gula’yı bulabilmek için Afganistan’a gitti. ational Ge- Nographic Hem uzun hem sağlıklı dergisinin ka- pak fotoğra- fında yer alan ve etkileyi- ci bakışlarıy- la “Afgan kı- zı” olarak ün- Şerbet Gula lenen Şer- bet Gula’nın, Taliban kontrolündeki YAŞAMIN 5 SIRRI Afganistan’dan kaçarak İtalya’ya sı- ğındığı bildirildi. ABD merkezli Nati- onal Geographic dergisinin 1985 yı- lında yayımlanan bir sayısında savaş fotomuhabiri Steve McCurry imza- em uzun hem de sağlıklı wa sağlık sistemi üzerindeki yü- ca karbonhidrat, düşük glisemik yü- maktan keyif aldığınız, size “amaç” lı fotoğrafıyla yer alan ve yeşil gözlü yaşamayı kim istemez? künün de çok daha düşük oldu- ke sahip olan tatlı patates. duygusu veren bir şeyi bıraktığınız- “Afgan kızı” olarak ünlenen Şerbet HÜstelik başkalarının ba- ğunu gösteriyor. Dünya Ekono- da hızla yokuş aşağı gidersiniz. Gula, Afganistan’ı terk etti. İtalyan kımına muhtaç, çocuklarına POZİTİF OLAN VE mik Forumu’nun Sağlıklı Yaş- hükümeti, Taliban’ın Afganistan’da bağımlı olmadan... Hele bir de ÖZLEM 2 ‘İKİGAİ’NİZİ YANİ VARLIK BİR ‘MOAİ’YE KATILIN. lanma ve Uzun Ömürlü Küresel YÜZAK kontrolü ele geçirmesinden üç ay sosyalleşebileceğin, kendi ak- 4 YANİ SOSYAL BİR Gelecek Konseyi’ne göre, daha NEDENİNİZİ BULUN sonra ülkesini terk etmek isteyen ranlarınla hoş vakit geçirebile- GRUBUNUZ OLSUN sağlıklı yaşlanma ekonomik fay- Asırlıklar genelde yaşama pozi- Gula’ya tahliye sürecinde yardım et- ceğin, sevdiğin bir uğraş ile ilgilene- Moai yani güvenli sosyal ağlar dalar da sağlayabiliyor. Gelelim asır- tif bakan insanlar. “İkigai”lerini ya- tiklerini açıkladı. bileceğin bir ortam varsa... Bunu ba- oluşturma geleneği Okinawa’da çok lık Japonların beş sırrına... ni yaşamlarının amacını bulmuşlar. l Dış Haberler şaran toplumlar var. Örneğin Japon- güçlü. Bu sosyal ağlar üyelerine, ih- İkigai, her sabah sizi uyandıran ve lar. Her 1450 Japondan biri 100 ya- tiyaç duyduklarında finansal ve duy- ‘HARA HACHİ BU’. SAĞLIK İÇİN devam etmenizi sağlayan bir yaşam şın üzerinde. Bunların yüzde 88.4’ü gusal destek sağlar ve her zaman 1YE VE BOL EGZERSİZ YAP yöntemi. Bilim insanlarına göre bu de kadın. Asırlık insanların en yo- yanlarında birilerinin olduğunu bil- Bu eski bir Konfüçyüs mantrası. insanların bir steroid hormonu ola- ğun yaşadığı yer ise Japonya’nın menin güvenini verir. Okinawa’da rak bilinen DHEA hormonları hay- Yüzde 80 doyana kadar ye. Japon- Okinawa adaları. çocuklar, 5 yaşından itibaren bu sos- li yüksek. lara göre bedenimiz bir tapınak ve Japonya’nın asırlık nüfusu, Sağlık yal ağlara dahil ediliyor ve bu kültür onu kirletmememiz gerekiyor. Öl- Bakanlığı verilerine göre 86 bin 510 ile yetişiyor. İnsanlar bir araya ge- ZİHİNSEL OLARAK çülü alkol tüketir, sigaraya mesafe- kişi. Son bir yıl içinde 6 bin kişi art- liyor, sohbet ediyor, bir şeyler yiyip 3 li dururlar. Aktif bir yaşam sürer- KENDİNİZİ MEŞGUL EDİN mış. Kayıtların ilk tutulduğu 1963 içiyor. Sosyalleşme, sağlıklı yaşlılık ler. Başta soya fasulyesi olmak üzere yılında ise sadece 153 kişi 100 yaşın Okinawalıların dilinde emeklilik İSKOÇYA için en yaşamsal öğelerden biri. Oki- bitki temelli bir beslenme yürütür- üzerindeymiş. diye bir kelime yok. Her zaman yap- nawa, bu yüzden Japonya genelinde ler. Ekmek yerine tükettikleri başlı- tığınız şeyi yapın. Yaptığınız ve yap- de en düşük sağlık harcamasına sa- ‘KARA CUMA’YA İşin sırrı ne? hip bölge. n D’Cent Okinawa’nın asırlık insanlarının 10 MADDEDE DİJİTAL KÜLTÜR n Ellipal Titan AMAZON DAMGASI sırrı üzerine çalışmalar ve araştır- TANOL TÜRKOĞLU n Ledger Nano X STRES SEVİYENİZİ DÜŞÜRÜN üyük indirim ve alışveriş günü Black malar uzun yıllardır sürüyor. Dr. n Trezor T 5VE ZAMANLA OLAN İLİŞKİNİZİ BFriday’e (Kara Cuma), ABD’li e-ticaret Makoto Suzuki ve ekibinin 1975 yı- EN İYİ 10 ‘SOĞUK n SecuX V20 YENİDEN DÜŞÜNÜN devi Amazon’un çalışanlarının 20 ülkede lında başlattığı araştırma kapsamın- n Ledger Nano S grev ve eylemleri damga vurdu. İngiltere, CÜZDAN’ Asırlıklar ile ilgili yapılan araştır- da bugüne kadar 100 yaşını aşmış n SafePal S1 ABD ve bazı AB ülkelerinin de aralarında malar sonucunda FOXO3A adı veri- 1000’i aşkın insan incelendi. Bilim n Billfodl Steel Sıcak Cüzdan: olduğu ülkelerde gösteri ve yürüyüşler len ve insan ömrünün uzun olması insanları, sağlıklı yaşlanmayı sağla- n ColdCard Kriptopara borsa yapıldı. Extinction Rebellion (XR) adlı ile ilişkili stres direnci geninin Oki- n Keystone Pro yan genetik ve çevresel faktörleri in- web sitesindeki iklim değişikliği grubu aktivistleri, dün (Türkiye 72 cent ile 20. nawalılarda daha yüksek olduğu bu- celedi. Sonuç: Temiz arterler ve dü- kişisel hesap/ Amazon’un İskoçya’nın Dunfermline’daki sıradadır) lundu. İnsanlarda olağandışı derece- şük kolesterol, Kuzey Amerikalıla- cüzdan. Çevrimiçi deposunun önünde protesto gösterisi işlem yapılabilir. de uzun yaşam miktarlarıyla ilişki- ra göre yüzde 80 daha az meme ve yaptı. Protestolarda Amazon’un kurucusu Kaynak: Ranker lendirilen bir gen, yapılan yeni bir Jeff Bezos’un maketleri taşındı. Söz konusu prostat kanseri, hormona bağlı kan- depodan firmanın İngiltere’deki teslimatların çalışmaya göre beyindeki kök hüc- ser riskinin düşük olması, kalça kı- yaklaşık yarısı yapılıyor. l Dış Haberler releri stresin zararlı etkilerine karşı rığı riskini azaltan güçlü kemikler, yalın ve fit vücutlar, olağanüstü zi- koruyor. Bu keşif, Weill Cornell Tıp Soğuk Cüzdan: Kriptoparaların saklanmak üzere indirildiği cihaz/ hinsel netlik. Bilimleri Enstitüsü’nden Dr. Jihye cüzdan. Çevrimiçi işlem yapılamaz. YİNE İZDİHAM VAR Tüm bunlar, yaşlı nüfusun Okina- Paik ve ekibi tarafından yapıldı. FACOFFICIET PEL IDIGNAT RAT ‘ALZHEIMER’DA DAHA İYİ Yabanarıları milyonlarca TEDAVİNİN YOLU AÇILACAK ambridge Üniversitesi bilim in- yon tomografisiyle tarandı. Böyle- Csanları, Alzheimer hastalığının ce araştırmacılar ilk kez insana ait insanın hayatını kurtardı BREZİLYA gelişim süreci hakkında yeni bilgi- verilerle, Alzheimer’ın moleküler ler edindi. Science Advances der- süreçlerindeki hızını daha kesin e bal yapımı ne de polen- gisinde yayımlanan araştırma so- bir şekilde belirleyebildi. Nleme; yabanarıları tekrar ünya çapında pek çok marka ve firmanın nucuna göre beyinde biriken ve bi- Analizlere göre beyindeki Tau tekrar sokma yetenekleriyle Dindirim yaptığı, müşterilerin indirimden lişsel yetinin zayıflamasından so- birikimleri beş yıl içinde ikiye kat- yararlanmak için mağazalarda izdiham meşhur baş belaları olarak bi- rumlu toksik protein, çok erken lanıyor. İlk hafif semptomların or- yarattığı gün olan Black Friday, Türkiye’deki linir. Bir de parazit yabanarı- bir zamanda yayılıp on yıllar için- taya çıkmasından sonra 35 yıl ka- şirketler tarafından da Efsane Cuma, ları vardır ki diğer yabanarıla- de birikiyor. Sonuçlar daha iyi te- dar sonra hastalığın son evresine Müthiş Cuma, Güldüren Cuma gibi isimlerle rı yanlarında melek kalır. davi yöntemlerinin geliştirilmesin- pazarlanıyor. Dünyaya yayılan alışveriş geliniyor. Beş yılda iki katına çıkan Parazit yabanarısı, genellik- çılgınlığı, bu yıl ekonomik kriz ve koronavirüs de yardımcı olabilecek. Tau birikimleri, 35 yılda 128 mis- le zehir ve bir virüs eşliğinde salgınından etkilenmedi. Alışveriş merkezleri Tau ve Beta-Amyloid proteinle- li artıyor. Bu üstel büyüme hasta- yumurtalarını bir konak can- önünde kuyruklar, mağazalarda ise kalabalık ri uzun bir süredir Alzheimer has- lığın gelişmesinin niçin bu kadar lıya bırakır. Larvalar büyür ve dikkat çekti. l Cumhuriyet talığıyla ilişkilendiriliyor. İki prote- uzun sürdüğünü ve insanların ne- sonunda yavrular olan biten- in de beyinde yayılarak den habersiz konağın ölümü- ABD beyin hücrelerinin öl- ne sebep olarak dışarı çıkar. ir haşereyle savaş- mesine ve beynin kü- Yetişkinliğe erişen parazit ya- Bmak için bir organiz- çülmesine yol açan to- banarıları, bu döngüyü tek- manın kullanılması biyo- paklanmaları oluştu- rar başlatır. İnsanlara yumur- kontrol olarak adlandırılıyor ruyor. Bu gelişme ise ta bıraktığı bilinen bir parazit ve yabanarılarının bu alanda kul- bellek kaybına, kişi- yabanarısı türü mevcut olma- lanılmasının başka örnekleri de var. lik değişimine ve diğer sa da Alien serisi gibi filmlere ABD ve Çin’de birçok mahsul zararlısına karşı ürünleri, semptomlara neden ilham kaynağı olmuştur. Kanada’da ağaç kurtlarına karşı ormanları koruyan pa- oluyor. Bilim insanla- Bu arıların bir kısmı daha razit yabanarıları, tarihi kalıntı ve eserleri güvelerden rı bu proteinlerin bel- da ileri giderek larvanın ha- korumak için dahi kullanılmaktadır. li başlı bir beyin bölge- yatta kalmasına yardımcı ol- sinde oluştuktan son- mak için konak canlıyı bir ZİRVEDEKİ ŞİRİN: TARÇIN ra kanserdekine benzer bir şekilde den daha hızlı kötüleştiğini açık- def alan bu haşere istilası rı uçaklarla istiladan etkile- zombiye çevirir ve davranışla- diğer bölgelere yayıldığını düşünü- lıyor. Son bulgular diğer demans eksika’da dağcıların rını kontrol eder. 200 milyon insanın gıda gü- nen bölgelere dağıtıldı. Bı- yorlardı. Bu durum özellikle fare- hastalıkları veya travmatik beyin Mpeşlerine takılıp ül- venliğini tehlikeye attı. rakıldıkları yerlerde popü- Bununla birlikte parazit ya- lerde gözlemlenmişti. kenin en yüksek zirvele- yaralanmaları için yeni tedavi yön- banarıları milyonlarca insanın lasyonları artan yabanarıları rinden Veracruz’daki Pico 20 milyon insan Son çalışma insanlarda Tau pro- temlerinin geliştirilmesinde de sayesinde unlu bit popülas- hayatını kurtarıyor. de Orizaba’ya tırmanan teinlerinin yayılmasına ilişkin araş- yardımcı olacak. Çünkü Tau, diğer 1970’lerde Brezilya’da or- Bölgede araştırma yapan yonu kontrol altına alındı. ama onlarla aşağı inme- tırmalara dayanıyor. Bu çalışmaya İsviçreli entomolog Hans Ru- Bu çabanın 20 milyon in- birçok demans hastalığından da taya çıkan turunçgil unlu bi- ye yanaşmayan Canelo göre Tau proteini, beynin bir böl- sorumlu bir protein. Bilim insan- ti (Phenacoccus manihoti) is- dolf Herren, unlu biti parazit- sanın hayatını kurtardı- (Tarçın) isimli sokak köpe- gesinden diğerine yayılabilir an- leyen bir yabanarısı (Epidino- ğı tahmin ediliyor. Pesti- ları yeni bulgular ışığında hastalık tilacı bir haşere türü olarak ği, bir ay zirvede mahsur kaldıktan sonra cak bunun illa ki böyle olması ge- sürecini yavaşlatabilmeyi umuyor. Batı ve Orta Afrika’ya girdi ve carsis lopezi) buldu. Bu para- sit kullanımını olmadan bü- kurtarıldı. İnişte, dağcıların sırt çantasında rekmiyor. Araştırma çerçevesin- zit yabanarısı bölgeye özgü yük miktarlarda ürünü kur- tarlalarda hızla yayılarak yüz- görüntülerinin paylaşılmasıyla fenomeni de hayatlarını kaybeden Alzheimer de 80’e varan mahsul kayıp- türler için çok az risk oluştu- taran çalışmasıyla Herren, olan Tarçın’ı sahiplenmek isteyenler uzun hastalarından 400 kadar beyin ör- ruyordu. Herren’in yürüttüğü 1995 yılında Dünya Gıda Alzheimer’s Disease Fact She- larına neden oldu. Bölgenin bir liste oluşturdu. l Sputnik News neği alınırken hayatta olan 100 et, National Institute on Agingi, temel gıda ürünlerini de he- çalışmada yabanarısı kozala- Ödülü’nü aldı. hastanın beyni de pozitron emis- 20.10.2021.