Katalog

2 KASIM 2021 SALI 8 SAĞLIK [email protected] Gelişen teknolojiyle birlikte ilerleyen yıllarda kan testleriyle Alzheimer tanısı konulabilecek erken TA n I SAn SI Prof. Dr. Dery A Ul UDüz: UnUtKAnlı K ne eğer hafıza problemleri Basit zannedilen zAmAn önemli? 217 cAn KAybı, 28 bİn 678 yenİ vAKA zamanla ilerliyor ve unutkanlık ciddi ilerledikçe de bilişsel iŞte DiKKAte Alınm Ası hastalık habercisi gere Ken bAzı belirtiler: becerilerinizde ciddi olabilir. t Sık sık ocakta yemeğiniz yanıyorsa, azalmalar görüyorsanız bu Koca: Okullar anahtarınızı yanınıza almayı bir türlü durum, sandığınızdan çok aklınıza getiremiyorsanız, yeni öğren- diğiniz bilgileri kolayca unutuyorsanız, daha önemli bir sorunun t Konuşmada güçlük çekiyorsanız, habercisi olabilir. Şu anda, kapanmıyor konuşma sırasında sık sık takılıyor- onaylanmış bir Alzheimer sanız, aklınıza bazı kelimeleri getire- ağlık Bakanı Fahrettin Ko- demi olmadığını söyleyen Ko- miyor ve kafa karışıklığı yaşıyorsanız, kan testi bulunmuyor, Sca, okulların kapanması ca, “Okulların kapanması ihti- t Ani şekilde depresif hissediyor ve se- çünkü araştırmalar çok ihtimalinin bulunduğunu be- malinden söz eden bir habe- bepsiz ruh hali değişimleri yaşıyorsanız. lirten haberlerin yanlış oldu- re rastladım. Haber yanlıştır. yeni ve klinik çalışmaların t Kendinizi sürekli aşırı halsiz ve ğunu, Bilim Kurulu’nun böy- Bilim Kurulumuzun böyle bir tamamlanması yıllar sürüyor. yorgun hissediyorsanız, le bir gündeminin olmadığı- gündemi yok. Kurul üyesi bir t Konsantrasyon bozukluğunuz varsa, Ancak çoğu çalışma için nı açıkladı. Bilim Kurulu üyesi arkadaşımızın aşının önemini t g ünlük rutininizdeki temizlik yap- Prof. Dr. Alper Şener, “Gün- vurgularken seçtiği ifade yan- sona gelindi; bu seneden mak, yemek pişirmek, işe gitmek gibi lük 60 bin, 70 bin vaka sayı- lış anlaşılmış. Öğrencilerimi- itibaren önümüzdeki yıllarda basit işleri yapmakta zorlanıyorsanız, larına sıçrama olması duru- ze başarı dolu haftalar diliyo- t Zaman ve mekân algınız zayıfladıy- onaylanmış Alzheimer kan munda okulların kapanma- ruz” ifadelerini kullandı. sa dikkat edilmeli. testleri kullanmamız mümkün. sı gündeme gelebilir” açıkla- Öte yandan Sağlık Bakanlı- masını yapmış, bunun ardın- ğı verilerine göre dün, 28 bin epimiz zaman zaman bir cerilerinizde ciddi azalmalar gö- ve toksik maddelere yoğun olarak dan “Okullar yeniden mi ka- 678 kişi Covid-19’a yakalan- şeyleri unutuyoruz; mesela rüyorsanız bu durum sandığınız- maruz kalanlar, elektromanyetik panacak” tartışmaları baş- dı. 217 kişi ise yaşamını yitir- lamıştı. Bakan Koca, sos- di. Koca, “Dramatik seyir ye- Haklınız çok dolu iken biri- dan çok daha önemli bir sorunun dalgaların yoğun olduğu alanlar- yal medya hesabından konu- rine stabil, kontrolü kolay bir nin adını hatırlayamayabilirsiniz habercisi olabilir. Dünya üzerinde da çalışanlar, kurşun, cıva, alkol, ya ilişkin açıklama yaptı. Bi- seyir var” dedi. veya anahtarlarınızı her gün binlerce kişiye demans benzen, tolven ve solventlere ma- lim Kurulu’nun böyle bir gün- l ANKARA/Cumhuriyet nereye koyduğunu- tanısı konuluyor ve bu sayı her ruz kalan mesleklerde çalışanlar. zu unutabilirsiniz. geçen yıl katlanarak büyüyor. Ayrıca pestisite maruz kalan ta- Bu tip ara sıra yo- rım işçileri risk grubundadır. Tür Kİye’De Ar AŞTır MA yAPıLDı Kimyasallara dikkat u Şu anda Alzheimer tanısı nasıl ğunluktan kaynak- u Kimler risk altında? koyuluyor? lanan unutkanlıklar Sibel İlk zamanlarda Alzheimer, hemen bir hastalık Alzheimer ve bunama vücut- Koronavirüs, cinsel BAHÇETEPE ta enflamasyon (yan- hastaların beyinlerinde otopsi- olarak değerlendiril- Prof. Dr. Derya Uludüz de tespit edilebiliyordu. Şu memeli. Fakat eğer gı veya iltihaplan- n Unutkanlık iktidarsızlığın nedeni ma olarak da bi- ana kadar Alzheimer’ın ta- lenebileceği düşünülmemişti. An- bu hafıza problem- neden sürekli nısı için, PET taramaları leri zamanla ilerliyor ve ilerledik- linir) ile yakın- cak son yıllarda geliştirilen olduk- ürkiye’de 80 erkek üzerin- cu olduktan üç ay sonra cin- artıyor? dan ilişkili. Bu ve omurilik sıvısından ça hassas teknikler kanda düşük çe de bilişsel becerilerinizde ciddi Tde yapılan bir araştırma, sel fonksiyonları tekrar değer- Nöronlardaki bu alınan örneklerle ami- azalmalar görüyorsanız bu durum nedenle vü- miktarlarda bulunan beyin mad- koronavirüs sonrası kanda- lendirildi ve yatış anına göre bozulmanın en önemli ki interlökin -6 düzeyinin yük- olan değişim kaydedildi. Has- cudu toksin- loid ve tau proteinleri delerinin bile tespit edilmesini sandığınızdan çok daha önemli nedenleri de kötü selmesine bağlı olarak erkek- talarda, koronavirüs gibi ilti- ölçülerek bir değer- bir sorunun habercisi olabilir. lerden arın- beslenme, paketli ve mümkün kılıyor. Artık bu hassas lerde cinsel iktidarsızlık görül- habi durumlarda vücudun sa- katkılı gıdalar, hareketsiz dırmak, ha- lendirme yapılıyor- teknolojilerden yararlanarak Alz- Beyin Sağlığı Derneği (Beyin- düğünü ortaya koydu. Araştır- vunma sistemi için ürettiği bir yaşam ve hareketsiz bir du. Şimdi ise SPECT Der) Başkanı Prof. Dr. Derya reketli ya- heimer için test geliştirme sağla- ma, İngiltere’nin en saygın tıp protein olan interlökin -6 dü- zihin. Dünyada 44 milyon şamak ve çalışmaları ile tanı nabildi. Şu anda, onaylanmış bir Uludüz, özellikle Alzheimer ve dergilerinden biri olan Andro- zeyinin yükseldiği görüldü. demans ülkemizde 900 kesinleşebiliyor. Bu- demans gibi ciddi unutkanlık iyi beslen- Alzheimer kan testi bulunmuyor, logia dergisinde yayımlandı. Pendik Medipol Üniversitesi bin demans hastası mek, sağlık- nun yanında ise ya- çünkü araştırmalar çok yeni ve Türkiye’deki üç üniversite Hastanesi’nden iç hastalıkları hastalıkları ile ilişkili olabilecek var. 2050 yılında bu hastanesinden bilim insanla- uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Rıdvan pay zekâ temelli kog- olan bu yakınmaların zaman içe- lı, işlenme- klinik çalışmaların tamamlanma- sayının iki katına rı, koronavirüsün cinsel ikti- Sivritepe, “Çalışmamız salgı- miş karbon- nitif test uygulamala- sı yıllar sürüyor. Ancak çoğu ça- risinde hafıza kayıplarına, kişi- çıkması bekleniyor. darsızlık ile bağlantısını araş- nın başladığı, aşıların olma- rı artık hatasız şekilde lik ve davranış bozukluklarına hidratlara yö- Tabii insan ömrünün lışma için sona gelindi, bu sene- tırdı. 30-45 yaş arasında pan- dığı dönemde yapıldı. Bu cin- uzaması da bunun nelmek önemli. hafıza sorunlarını orta- den itibaren önümüzdeki yıllarda ve çeşitli dejeneratif beyin has- demi servisine yatırılan ve bi- sel iktidarsızlığın aşılarla hiç- nedenlerinden bir ya koyabiliyor. talıklarına sebep olabileceğini Bunların yanı sı- onaylanmış Alzheimer kan test- linen herhangi bir kronik has- bir ilgisi olmadığı da bizim ça- diğeri. ra başka riskler de leri kullanmamız mümkün. Kan vurgulayarak günümüzde basit talık tanısı olmayan 80 erkek lışmamızın sonuçlarından biri. İlerlemeden tedavi üzerinde yapılan araştırmada, Yapılan çalışmalarda da özel- kan testleriyle Alzheimer’ın teş- var. 65 yaşın üstünde testleriyle birlikte, çok daha faz- hastaların kan testleri ve hor- likle BioNTech aşısıyla ilgi- 9 kişiden 1’i demans riski Uzunca bir süre Alzheimer ta- la bir kitle için erken tanı ve risk his edilebileceğini söyledi. mon düzeyleri analiz edilerek li erkeklerin üreme fonksiyon- u Neden unuturuz? ile karşı karşıya, 85 yaş üstünde nısının kan tahliliyle yapılabile- belirleme şansı olacak. Bu da has- cinsel fonksiyonları değer- larını olumlu yönde etkilediği ise her 3 kişiden biri Alzheimer ceği, yani amiloid beta ve tau pro- talık ilerlemeden önlem almamızı Hafıza problemleri zamanla iler- lendirildi. Hastaların, tabur- gösterilmiş” dedi. l DHA liyor ve ilerledikçe de bilişsel be- hastası. Mesleki olarak kimyasal teinlerinin kan dolaşımında belir- sağlayabilecek. Prof. Dr. Mus TAfA ÇALıŞ: Hamilelikte VitAmin Faz-3 çalışmasında gribe DİKKAT! eKsiKliğinin ış aylarında sıkça görülen grip, gönüllü bulamıyoruz bAğışı Klı K Khayatımızı olumsuz etkilemesiy- erli aşı Turkovac’ın gelişti- lü olarak 3. dozu Turkovac ol- le birlikte gebelik sürecinde bebe- SiSTemi Yrildiği Erciyes Üniversitesi ması konusunda ayrı bir çalış- ğin sağlığını da tehlikeye sokuyor. (ERÜ) Rektörü Prof. Dr. Mus- ma devam ediyor. İnşallah ya- Hamilelikte yaşanan grip, bağışık- tafa Çalış, Turkovac’ın birkaç kın bir zamanda en azından üZeri NDeKi lık sisteminin baskılanması sebebiy- ay içerisinde acil kullanıma faz-3 çalışmasında belirli bir le, normale göre daha ağır ve uzun girmesini ümit ettiklerini be- aşamaya geldikten sonra hızlı sürebiliyor. eTKiSi KADAr lirterek faz-3 çalışması kap- bir şekilde acil kullanıma ge- Kadın hastalıkları ve doğum uzma- samında gönüllü bulmakta sı- çeceğini düşünüyoruz” diye nı Op. Dr. Nurcan Dalan, gribin ge- ruh SAĞLIĞI kıntı çektiklerini söyledi. konuştu. Aşının faz-3 çalışma- nellikle bir hafta gibi bir sürede ken- Dünyada aşı milliyetçiliği- larında gönüllü bulmakta sı- diliğinden iyileşse de hassas kişiler- üZeri NDe De nin olduğunu kaydeden Çalış, kıntı çektiklerini dile getiren de ölümcül sonuçlar doğurabileceği- “Milli aşımızın olmasının ne Çalış, yurttaşlara da çağrıda ni belirterek “Anne adayı bu yüzden eTKiSi ol Duğu kadar önemli olduğunu son bulunarak “Buradan bir kez gebeliği boyunca grip olmaktan ka- süreçte görüyoruz” dedi. Yer- daha gönüllülerimizi davet et- çınmalıdır. Gelişecek komplikasyon- li aşıda devam eden faz-3 ça- mek istiyorum. Faz-3 çalışma- belir Tiliyor lardan hem anne adayı hem de be- lışmasının belirli bir noktaya sında gönüllü bulmakta sıkın- bek zarar görebilir. Dolayısıyla hami- geldikten sonra acil kullanım tı çekiyoruz. Buradan hiç aşı lelik sürecinde gribi hafife almamak onayı almasını beklediklerini olmamış vatandaşlarımızı gö- oldukça önemlidir” dedi. dile getiren Çalış, “İki doz Si- nüllü olmaya davet ediyoruz” novac aşısı olanların gönül- dedi. l İHA Bebek de zarar görebilir Vitamin eksikliği deyip geçme “Grip, bağışıklık sistemiyle alaka- AŞı KAr Şıtl Arı ‘izole e Dilsinler’ lı bir hastalık olduğu için hamilelikte itaminler bağışıklık sisteminin bilinçsiz VitAmin KUll AnmAyın geçirildiğinde pek çok riski de bün- Vgüçlenmesinde ve korunmasın- c ovid-19 salgınıyla mücadelede aşılama tüm hızıy- yesinde taşır” diyen Dalan, “Risk gru- da önemli bir rol üstleniyor. Bağı- la sürerken, aşı karşıtlarına bir tepki de enfeksiyon ünyada her 10 kişiden 9’unun D rarı dokunabiliyor. bu nedenle hiç- bunda olan hamilelerin bağışıklık ya- şıklığı güçlü olan bireylerin hasta- hastalıkları uzmanı Prof. Dr. serhan sakarya’dan gel- Dvitamininin eksik olduğunu an- bir vitamini kulaktan dolma bilgi- nında dolaşım ve solunum sistemle- lanma oranları düşüyor. Bir diğer di. Prof. Dr. sakarya, bir başka kişinin ağır hastalan- latan Dincer, şunları söyledi: “bu lerle, komşumuzun, arkadaşımızın rinde komplikasyonlar gelişebilir. Ge- taraftan ise vitamin eksikliğinin masına ya da ölümüne sebebiyet verebilecek olan nedenle birçok ülkenin sağlık ba- önerisiyle almamalıyız. bir vitami- lişecek komplikasyonlardan hem an- aşı karşıtlarının mutlaka sosyal ortamdan, toplu ula- ruhsal sorunlara da yol açabilece- kanlığı tarafından her sağlıklı bire- ni yanlış sürelerde ve yüksek doz- ne adayı hem de bebek zarar göre- şımdan izole edilmesi gerektiğini söyledi. l DHA ği yönünde. Eczacı Ayşen Dincer, yin günde 1000 ıU D vitamini kul- larda kullanarak sağlığınıza zarar bilir. Dolayısıyla hamilelik sürecinde “Oxford Üniversitesi tarafından ya- lanması öneriliyor. fakat türki- verebilirsiniz. bu durumun böbrek gribi hafife almamak oldukça önem- pılmış çalışmanın sonuçlarına gö- ye başta olmak üzere birçok ülke- yetmezliği, karaciğer yağlanma- lidir. Hamileliğin ilk üç ayında grip re vitamin takviyesi alan gençler- de 300 bin-500 bin ünite D vitami- sı, damar tıkanıklığı, belirli bezlerin 81 ile ‘nöbet’ ‘Ölümlerde nedeniyle yaşanan enfeksiyonlar ve de agresif davranış bozukluklarının ni içeren ampuller bilinçsizce kulla- çok çalışması ve dolayısıyla hor- yüksek ateş bebeğe zarar verebilir nılıyor ve D vitamini yağda biriken mon dengesizliği gibi birçok ciddi daha az gözlendiği ispatlanmıştır. ve hatta sakat kalmasına neden ola- bir vitamin olduğu için vücuda za- yan etkisi olabilir.” Demir eksikliğinin enerji düşüklü- genelgesi şeffaflık yok’ bilir. Hamileliğin son haftalarında gö- ğü, D vitamini eksikliğinin anksiye- rülen yüksek ateş ise doğum sancıla- ağlık Bakanı Fahret- HP Bursa İl Başkanı İs- te ve depresif ruh hali, B12, B6 vi- çekiyor. Ayrıca günde 5-9 porsiyon Depresyona yatkınlık rının başlamasına sebep olabilir” de- Stin Koca, Ankara Şehir Cmet Karaca, Covid-19 tamini ve magnezyum eksikliğinin sebze ya da meyve tüketmek, siga- Vitamin eksikliğinin ruhsal di. Grip aşısına dikkat çeken Dalan, Hastanesi’nde uzun saatler salgınına bağlı olarak baş- azalan nörotransmitter üretimi ile ra içmemek, haftada 3-4 bi- sorunlara da yol açacağını “Grip aşısı hamileliğin her dönemin- nöbet tuttuktan sonra trafik langıçtan bu yana Bursa’da depresyona yatkınlık ile ilişki- rimden fazla alkol tüket- kaydeden Dincer, şöyle devam etti: de güvenli olsa da ilk üç ay çok ge- kazasında yaşamını yitiren kaç kişinin hayatını kaybet- si kanıtlanmıştır” dedi. memek, günde en az “Oxford Üniversitesi tarafından rekli olmadıkça ilaç kullanımından asistan hekim Berin Şen’in tiğine ilişkin resmi açıkla- 30 dakika spor yap- yapılmış ve 2016’da Brithish kaçınmak adına bu dönemin sonun- ölümünün ardından 81 ilin madan kaçınılmasına tep- Sağlıklı beslenme mak ve en az 7 sa- Journal of Nutrition’da yayımlanmış da yaptırılması daha iyidir. Grip aşısı sağlık müdürlüğüne yazı ki gösterdi. Karaca, son iki Dincer, Dünya Sağlık at uyumak gerek- çalışmanın sonuçlarına göre canlı virüs içermediği için hamilelik- gönderdi. “İnsanı fiziken, ru- yılda ölümlerdeki artış ora- Örgütü’nün (DSÖ) bağı- tiğini de hatırlatı- vitamin takviyesi alan gençlerde te kullanılmasında bir sakınca bulun- hen zorlayan uygulamalar- nının yüzde 74’ü bulduğunu şıklık sistemini güçlen- yor. Ayrıca yeterli agresif davranış bozukluklarının maz. Emziren anneler de grip aşısını dan kaçınılması gerekir” de- söyleyerek “Kimin gerçekte dirmek için D vitamini, D vitamini seviye- daha az gözlendiği ispatlanmıştır. güvenle yaptırabilir” diye konuştu. nilen yazıda, “çalışma şartla- hangi nedenle vefat ettiğini B1, B2, pantotenik asit, sine sahip kişilerin Demir eksikliğinin enerji rının mevzuata göre yürütül- bile şüpheden uzak bir şe- B6, A, C ve E vitaminlerin- hastalığa yakalan- düşüklüğü, D vitamini eksikliğinin mesi” vurgusu yapıldı. Yazı- kilde öğrenemiyoruz. Bursa- den zengin beslenmek ge- ma risklerinin düşük anksiyete ve depresif ruh hali, da, uzmanlık öğrencilerinin lılar karşı karşıya kaldığımız rektiğini belirttiğini anımsatarak olduğu, yakalansalar dahi B12, B6 vitamin, magnezyum nöbet uygulamasının üç gün- tablo konusunda resmi ma- “Ayrıca selenyum, demir, çinko ve hastalık semptomlarının daha ha- eksikliğinin azalan nörotransmitter de birden daha sık olmaya- kamlar tarafından aydınlatıl- magnezyum minerallerini de bu dü- fif seyrettiğine yönelik çalışmalar üretimi ve depresyona yatkınlık ile cağı kaydedildi. l ANKARA malıdır” dedi. l İç Politika zene eklemek gerektiğine dikkat mevcut” değerlendirmesini yaptı. ilişkisi kanıtlanmıştır.” SAĞLIK iKi KAtın A çı KAc AK